Reestdal

Streek
Reestdal
DrentheOverijssel

Reestdal

Terug naar boven

Status en ligging

Het Reestdal is een streek in het N van Overijssel en het Z van Drenthe. De streek ligt op grondgebied van de gemeenten Hardenberg en Staphorst in Overijssel en de gemeenten Meppel en De Wolden in Drenthe.

Terug naar boven

Naam

Naamgeving
Het Reestdal is genoemd naar het riviertje de Reest, dat hier de grens vormt tussen de provincies Overijssel en Drenthe (de grens en daarmee het riviertje zie je als een stippellijn op de Google Maps-kaart bovenaan deze pagina).

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Bij de Reestdaltocht (maart, in 2018 voor de 3e keer) kun je kiezen uit de afstanden 10, 20, 30 en 40 km.

- Met de Nacht van de Nacht (op een zaterdag eind oktober) willen natuurorganisaties mensen laten genieten van de donkere nacht en aandacht vragen voor het belang van het behoud van het donker. ’s Nachts geen overbodige verlichting! Ook Landschap Overijssel organiseert een Nacht van de Nacht-wandeling, door het Reestdal, vanaf het bezoekerscentrum in Oud-Avereest.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De Reest is een veenbeek die begint in het hoogveen tussen Slagharen en Dedemsvaart en zich een weg kronkelt naar en door Meppel om vervolgens uit te monden in het Meppelerdiep. Over een lengte van circa 37 km markeert de beek de provinciegrens tussen Overijssel en Drenthe.

- De gemeenten Meppel en Staphorst gaan de komende jaren aan de slag in de stadsrandzone Meppel-Reestdal. Beide colleges hebben ingestemd met het Inrichtingsplan ‘Restauratie van het schilderij’. Daarmee willen de gemeenten dit stukje Reestdal een duurzame toekomst geven. In het Inrichtingsplan staan maatregelen voor onder meer natuurontwikkeling, ruimte voor water, landschappelijk herstel en het vergroten van de beleving. Waterschap Reest en Wieden heeft samen met Het Drentse Landschap twee natuurgebieden ingericht, waarin water wordt vastgehouden. Ook hebben zij een vispassage aangelegd bij de overgang van de Reest naar de Hoogeveensche Vaart. Landschap Overijssel gaat de zone tussen Hoogeveensche Vaart en de A28 beter geschikt maken als ecologische verbinding. Recreatieschap Drenthe zal samen met de gemeenten en RoutepuntOost een uitkijktoren realiseren, beleefplekken maken en informatieborden plaatsen. Op twee plekken wordt de entree naar het Reestdal gemarkeerd met een schilderijlijst. Beide gemeenten willen ook twee kortsluitingen realiseren voor fietsers, één bij de Reeststouwe en één langs de Hoogeveensche Vaart. (2012)

- Sinds de jaren negentig zijn zowel Drenthe als Overijssel bezig om van het beekdal van De Reest één aaneengesloten natuurgebied te maken. Anno 2013 had de provincie Overijssel echter plannen om het Reestdal niet langer te beschouwen als deel van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Provinciale Staten van Drenthe waren het hier niet mee eens en hebben hier een motie tegen ingediend. Hoe dit uiteindelijk is afgelopen is ons nog niet bekend.

- De afgelopen jaren heeft het waterschap het Reestdal heringericht, om onder meer de volgende problemen die zich voordeden, op te lossen: er was sprake van overlast tijdens hoogwatersituaties; er waren barrières voor vissen; slechts een klein deel van het originele afvoergebied van de Reest watert nog daadwerkelijk op de Reest af. In combinatie met het te grote profiel van de Reest trad in de zomer verdroging op. Middels het project Beekherstel Reestdal heeft het waterschap een groot aantal maatregelen genomen om in het gebied betere omstandigheden te scheppen voor het water, maar ook voor natuur en recreatie. Het waterschap heeft dit project ingestuurd in het kader van de prijsvraag 'Waterschappen in het Jaar van de Ruimte' (2015). Van de 16 inzendingen van evenveel waterschappen is dit project in de top-3 geëindigd. Zie het juryrappport op pag. 20 onder de link.

Het waterschap heeft haar herinrichtingswerk in het gebied t.b.v. de prijsvraag in tekst en beeld verwoord in het zeer lezens- en kijkwaardige rapport 'Samen over de Reest', voorzien van veel toepasselijk beeld om e.e.a. aanschouwelijk te maken. Hieronder citeren wij daar enkele delen uit, die de kern van het project weergeven: "Ruimte. Loop door het Reestdal en ervaar de ruimte. Die ruimte is al eeuwen lang vrijwel ongewijzigd. De ruimtelijke kwaliteit is hier zichtbaar en voelbaar. Ruimtelijke kwaliteit kan hier worden omschreven als de samenhang tussen water en natuurbeheer. De sterk meanderende loop van de Reest is gelukkig nooit ingrijpend veranderd. Als het aan natuurbeschermingsorganisaties ligt, blijft dat ook zo de komende eeuwen. Wat wel veranderde is de grondwaterstand. De intensivering van de landbouw bracht met zich mee, dat landbouwgebieden niet meer regelmatig overstroomden, met alle negatieve gevolgen voor de vegetatie van dien. Een doorn in het oog van de natuurbeschermers, die al decennia lang praatten over het tegengaan van verdroging en verzuring in dit prachtige stukje Nederland.

Vanwege de klimaatverandering wordt waterberging steeds belangrijker. Ook in het stroomgebied van de Reest; het Reestdal. Eind jaren negentig dreigde Meppel grote overlast te krijgen van het water. Er moesten maatregelen getroffen worden om dit in de toekomst te voorkomen. Het waterschap zocht naar een passende oplossing en heeft die, gebruikmakend van de bestaande topografie, gevonden in hoogwaterdeuren. Met het ontwikkelen en het plaatsen van hoogwaterdeuren, niet aan het eind van het stroomgebied, maar juist bovenstrooms, is afdoende waterberging voor de komende eeuw gegarandeerd. Er is tevens in grote mate zorg besteed aan de beleving van het water in samenhang met de natuur.

De wandelaar of fietser die slechts af en toe het prachtige Reestdal bezoekt zal het misschien niet direct opvallen dat er het afgelopen jaar hard gewerkt is aan de waterberging in het gebied. Hij of zij zal zeggen: “O, er zijn nieuwe bruggen gekomen. Nou, dat was wel nodig ook. Die oude zagen er niet erg betrouwbaar meer uit.” Verder is het Reestdal nog net zo mooi als het eeuwenlang was. Als de recreant iets kritischer kijkt en stilstaat op de brug over de Reest bij Oud Avereest of bij Den Kaat, zal het hem opvallen dat er wel degelijk aanpassingen gedaan zijn in de bestaande wegen. Het mooie is dat er vrijwel geen tekst en uitleg nodig is, om te kunnen begrijpen wat de functie van de hoogwaterdeuren is: het is een leesbaar concept, een van de voorwaarden die gesteld werden aan het hele project. Het concept is even simpel als doelmatig.

In het Reestdal zijn verschillende gebieden ingericht om natte voeten in Meppel te voorkomen, zoals de stadsrandzone en de Vledders -en Leijerhooilanden. Hier is ruimte voor waterberging gecreëerd in combinatie met recreatie en natuur. Dit brengt een spannende en dynamische ervaring aan de rand van de stad waardoor het Reestdal bijna vanuit de achterdeur te beleven is. Met de uitvoering van de maatregelen is een flinke toename van ruimtelijke kwaliteit bereikt. Aan de hand van de thema’s doelmatigheid, houdbaarheid en oogstrelendheid wordt in dit rapport toegelicht op welke wijze dit is gedaan. Het Reestdal is een eeuwenoud beekdal. Typerend hiervoor is dat vroeger delen hiervan blank stonden: pieken in de neerslag werden daar opgevangen. Het gebied is dus uitstekend geschikt om het weer als zodanig te benutten. Om natte voeten te voorkomen werd decennia lang, vooral ten gunste van de landbouw, het water vaak versneld afgevoerd. Tegenwoordig wordt gewerkt met de trits ‘vasthouden, bergen en afvoeren."

Marga Kool, destijds Dijkgraaf van Waterschap Reest en Wieden, verplaatst zich in de Reest zelf en verwoordt in het rapport het resultaat van de herinrichting op poëtische wijze vanuit het perspectief van de beek: “Ik ben de Reest. Ik ben een beek, maar méér dan water met talud. Ik ben een glooiend dal met oevers en hoge flanken: weilanden, bossen, heideveld. Een blauwe bloedsomloop in een lijf van groen, geel en brons, en af en toe ook rood. Recreanten kijken bij mij hun ogen uit! De ene helft van mijn lijf is Overijssels, de andere is Drents. Enerzijds mijn redding: daarom meander ik nog zo mooi, dwars door de gemeenten De Wolden, Hardenberg, Staphorst, Meppel. Langs landbouwgronden en natuurterreinen, langs campings en landgoederen. Anderzijds een gevaar; als je van iedereen bent, ben je van niemand.

De laatste decennia lag ik aan het voeteneind van twee provincies mooi, maar ontoereikend te wezen. Er hebben generaties boeren in mijn dal geleefd. Grootgrondbezitters, keuterboeren, landarbeiders. Ik hou van ze. Ze hebben zich kapot gewerkt. Ze hebben me gekoesterd en gehaat. Ze spijkerden plankjes onder de hoeven van hun paarden om mijn hooilanden te kunnen maaien, zo nat was mijn lijf in het late voorjaar. In natte zomers spoelde ik hun hooioogst naar zee. Daarom hebben hun vroegere waterschappen mij meer en meer drooggelegd. Mijn grondwater zakte, mijn waterbergend vermogen nam af.

Sinds die tijd ging het bergafwaarts met mijn grutto’s, patrijzen, vlinders, orchideeën, insecten. Ze waren er nog, maar steeds minder, op mijn versnipperde, verdroogde gronden. Mijn vis kon niet stroomopwaarts naar de bron. En boeren viel ook niet mee. Een echte toekomst hadden landbouwers niet op mijn laagste landen. Ik zou hen betere gronden gunnen, hogerop! Maar dat vroeg geld. En een functietoekenning die bij mij paste. Onderzoekers hebben mij bezocht en bekeken: Alterra, OBN. Ik lees geen rapporten, maar ik heb gehoord over hun bevindingen. Ik ben top! Ik ben een parel. Ik heb de potentie om weer bij de waardevolste beekdalen van het land te horen.

En dus kwam toen de ommekeer! Het waterschap maakte samen met natuur- en landbouworganisaties, het recreatieschap, provincies en gemeenten een gebiedsplan. En voerde het uit. De recreatieondernemers richtten het platform Idyllisch Reestdal op, waarbinnen ze elkaar versterken en inspireren. Ecologische én recreatieve verbinding. Het project is vrijwel klaar: de middenloop met vispassages, waterberging, paaiplaatsen. De benedenloop, met doorgaande wandelroutes, wandelpaden, fietsverbindingen, uitkijktoren, infopanelen, verhalenpalen en een pontje voor de oversteek. Laat de toeristen maar komen! Nu beginnen waterschap en partners aan de bovenloop! Ik ben de Reest. Ik ben de gelukkigste beek van de wereld.” Zie ook de animatie van het waterschap die de herinrichting van het Reestdal visualiseert.

- Zie ook het rapport 'Van Sober naar Rijk. Visie op de gebouwde omgeving in het Reestdal' (Stichting Drents Plateau / Het Oversticht, 2004).

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Reestdal (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Jan Dijkema is geboren in Meppel en woont tegenwoordig in Dedemsvaart. Het Reestdal ligt precies tussen die twee plaatsen in. Vandaar zijn affiniteit met dat gebied. "Al jaren kom ik in dit gebied. Ik vind het een prachtig beekdal. Afwisselend, kleinschalig, een gebied met veel natuur, maar ook met veel historie. Hoe meer je van het gebied weet, hoe meer het je weet te pakken. Ik wil mijn foto’s en mijn kennis over het Reestdal en andere beekdalen in Noord en Oost-Nederland graag met anderen delen, vandaar deze site. Ik wens je veel lees- en kijkplezier!", aldus Jan Dijkema op zijn site HetReestdal.nl. Heb je belangstelling voor een dialezing van Jan over dit gebied, neem dan via e-mail contact met hem op.

Reactie toevoegen