Rhoon

Plaats
Dorp
Albrandswaard
Zuid-Holland

Rhoon plaatsnaambord (kopie).jpg

Rhoon is een dorp in de provincie Zuid-Holland, op het voormalige eiland IJsselmonde, gemeente Albrandswaard. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1984.

Rhoon is een dorp in de provincie Zuid-Holland, op het voormalige eiland IJsselmonde, gemeente Albrandswaard. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1984.

gemeente_rhoon_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Rhoon in ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Rhoon in ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

rhoon_sint_willibrorduskerkkopie.jpg

Rhoon, Sint Willibrorduskerk

Rhoon, Sint Willibrorduskerk

rhoon_sint_willibrorduskerk_ii_kopie.jpg

Rhoon, Sint Willibrorduskerk

Rhoon, Sint Willibrorduskerk

rhoon_sint_willibrorduskerk_iii_kopie.jpg

Rhoon, Sint Willibrorduskerk

Rhoon, Sint Willibrorduskerk

Rhoon standbeeld Biggo van Duveland stichter van Rhoon (Kopie).jpg

Rhoon, standbeeld van Biggo van Duveland, die rond 1200 Rhoon heeft gesticht

Rhoon, standbeeld van Biggo van Duveland, die rond 1200 Rhoon heeft gesticht

rhoon_kasteel_van_rhoon.jpg

Stichting Kasteel van Rhoon is eigenaar van het Kasteel. Zij heeft als doelstelling het beheer en de instandhouding van het gebouw. Daarnaast organiseert de stichting culturele activiteiten zoals concerten, kleinkunst en literaire lezingen.

Stichting Kasteel van Rhoon is eigenaar van het Kasteel. Zij heeft als doelstelling het beheer en de instandhouding van het gebouw. Daarnaast organiseert de stichting culturele activiteiten zoals concerten, kleinkunst en literaire lezingen.

Rhoon

Terug naar boven

Status

- Rhoon is een dorp in de provincie Zuid-Holland, op het voormalige eiland IJsselmonde, gemeente Albrandswaard. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1984.

- Wapen van de voormalige gemeente Rhoon.

- Onder het dorp Rhoon vallen ook een deel van de buurtschap Koedood en een klein deel van de buurtschap Smitshoek.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1230 Ecclesia de Roden, 1299 Roeden, 1883 Roon.

Naamsverklaring
Datief meervoud (met locatieve functie) van het Middelnederlandse rode 'plaats waar bos gerooid is'. Vergelijk Rhaan, Roden.(1)

Terug naar boven

Ligging

Rhoon ligt O van Hoogvliet en Poortugaal, W van Barendrecht en grenst in het N aan de A15 en in het Z aan de Oude Maas.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Rhoon 149 huizen met 1.324 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 139/1.253 (= huizen/inwoners), polder Oud- en Nieuw-Pendrecht 4/29 en buurtschap Koedood 6/42. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 5.000 huizen met ca. 12.500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Verleden en heden van dit dorp en deze voormalige gemeente worden uitvoerig beschreven in de via de link ook online te lezen publicatie 'Erfgoed van Rhoon', samengesteld door inwoner Thedie Binder (50 pag., 2016). Wij bevelen van harte aan om er eens rustig voor te gaan zitten en deze zowel m.b.t. verleden als heden zeer leerzame publicatie geheel door te lezen. Enkele citaten hieruit:

"Rhoon werd tot 1900 alleen ontsloten via het water en de grinddijken. In de dorpskern was slechts een paar kilometer Dorpsdijk verhard met kinderkoppen. In 1948 kwam er riolering. Voordien loosde men via een beerput (septictank) op de sloot achter het huis. ’s Winters moest je oppassen met schaatsen, want daar vormde zich bomijs en dat was bros. De “export” van groente, fruit, landbouwproducten, vlas en vee ging dus met paard en wagen over de grinddijken via Het Sluisje en De Tol over de Rhoonse Brug via de Reedijk naar Rotterdam (later de veiling ZHE) of per schip via de Rhoonse haven (afgesloten in 1969). De Koedood was sinds 1373 een flinke barrière. Door de afdamming van de Koedood (1580) kreeg het dorp in het zuidoosten een ontsluiting via de dijken richting Barendrecht en Heerjansdam. Het pontje aan het einde van de Veerweg (Napoleonroute) gaf ontsluiting voor voetgangers richting Goidschalksoord en Hoekse Waard. Het Veerhuys (1769) herinnert ons er nog aan. In het Noorden kon men over de Harsdijk of Groenendijk via Pernis en Heijplaat naar Rotterdam. Op een kaar uit 1773 staat ook nog een oeververbinding over de Koedood in het verlengde van de Lageweg.

Met de komst van de mechanisatie in de landbouw, de aanleg van de Waalhaven en de petrochemische industrie vertrokken veel boerenknechten richting Rotterdam en havens. Daar was meer te verdienen. In de crisistijd moest menigeen naar Pernis lopen om aan het werk te blijven. Begin 20e eeuw (1903) kwam er met de stoomtram (RTM) een echte ontsluiting van Rhoon en haar achterland (Voorne en Putten). Door de aanleg van de stoomtram en Groene Kruisweg (1934) was Rotterdam ineens heel dichtbij gekomen. Landbouwproducten, groenten en fruit enzovoorts konden nu dagelijks snel naar Rotterdam en/of de veiling ZHE aan de Reeweg worden gebracht.

Tussen 1907 en 1930 werd de Waalhaven gegraven en tussen 1920 en 1940 werd Vliegveld Waalhaven ontwikkeld. Rhoon groeide mee met Rotterdam. Na de eerste uitbreiding van het dorp in de crisistijd met “De Nieuwe Huizen”, werd na WO II de ene na de andere uitbreiding gerealiseerd. Uiteindelijk werden alle polders van vóór 1580 opgeofferd aan nieuwbouw. De Rotterdammers ontdekten de rust en pastorale schoonheid van ons nu goed bereikbare dorpje. Havenbaronnen en industriëlen vestigden er zich vanaf begin jaren ’50.

Maar ook de Rotterdamse haven ontdekte hier ruimte. Ruimte om havenslib op te slaan. De Nieuwe polder en het poldertje Het Hooge Veld werden in de jaren ’60 opgespoten met havenslib en later ingeplant met bosplantsoen. Weer later werd daarop de golfbaan aangelegd. Begin jaren zeventig wist Vereniging De Carnisse Grienden de gelijknamige grienden te redden door het opspuiten met havenslib te verhinderen. In 1974 kwam de gelijkvloerse Metro, waardoor er helaas een barrière ontstond tussen het oude dorp (Noord) en het centrum. Met de bouw van vinexlocatie Portland en het nog niet voltooide Plan Essendael is er hopelijk een definitief einde aan gekomen aan de diefstal van het erfgoed van Rhoon.

Met de komst van de Metro in 1974 werd Rhoon (onder protest) in tweeën gesplitst in Noord en Zuid. Met deze goede verbinding naar de stad nam helaas ook de criminaliteit toe. Wij konden de achterdeur niet meer open laten staan. Anderzijds heeft het dorp meegeprofiteerd van de industrialisatie, de wederopbouw en uitbreiding van Rotterdam. Mede door de ontwikkelingen van de Botlek en de Europoort en de daarbij behorende dienstverlening is het dorp uitgegroeid tot een welvarend forensendorp. Rotterdam kwam steeds dichterbij. Na de bouw van Vinex-locatie Portland vertrokken er veel boeren naar elders of gingen rentenieren. In 1985 is het dorp en de gemeente met buurdorp en -gemeente samengevoegd tot de gemeente Albrandswaard."

Heemkunde
Het doel van de in 1988 opgerichte Stichting Oudheidkamer Rhoon en Poortugaal is niet alleen het verzamelen van voorwerpen en documenten die herinneren aan de leef- en werkgewoonten van vroegere bewoners, maar ook het registreren, documenteren en exposeren daarvan. De stichting stelt zich ook ten doel voorlichting te geven, onderzoek te verrichten en de resultaten daarvan te publiceren. Kortom; de stichting wil de historische interesse stimuleren en het verleden meer toegankelijk maken. Daarom houdt de stichting zich warm aanbevolen voor alle zaken die betrekking hebben op het verleden van de gemeente of regio. Ze nodigen je uit om eens een bezoek te brengen aan de Oudheidkamer. De medewerkers zijn graag bereid je vragen te beantwoorden.

De collectie van de - in het voormalige gemeentehuis van Poortugaal gevestigde - Oudheidkamer (Dorpsstraat 27) bestaat uit voorwerpen, foto’s en documenten uit vroeger jaren, die betrekking hebben op huiselijk leven en werk. In de grote zaal op de eerste etage worden regelmatig wisselende exposities gehouden. Er ligt een groot aantal mappen met foto's ter inzage. Ook is boven een kamer ingericht als “stijlkamer”. In de bibliotheek kun je boeken en documenten, o.a. over de voormalige gemeenten Rhoon en Poortugaal, de regio, het Koninklijk Huis en Wereldoorlog II inzien. In de trouwzaal van het oude gemeentehuis bevindt zich een vitrine met Chinees porselein en een vitrine met bodemvondsten uit de regio. Op verzoek laten ze dit graag zien. De Oudheidkamer is geopend op zaterdagmiddag van 14.00-17.00 uur. Toegang gratis. Voor groepen zijn ze op verzoek ook op andere tijden open. In juli en augustus is de Oudheidkamer gesloten.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "De nieuwe woonwijk Essendael, die in fasen wordt gebouwd en uiteindelijk ca. 600 woningen gaart omvatten, completeert het dorpsgebied van Rhoon in oostelijke richting, en vormt de bebouwingsrand aan het open landschap. Samen met de dijken, die met meerdere rijen essen zijn beplant, is sprake van een duidelijke begrenzing van het bebouwd gebied, of omgekeerd, van het landschap. De dijken vormen de verbinding met het buitengebied, dat een gemengde bestemming van natuur, recreatie en agrarisch gebruik heeft.

Essenpark
Het in 2015 gerealiseerde Essenpark, een meanderende groene ruimte, vormt de kern van Essendael. Het verbindt het Jan Cornelis Polder park, gesitueerd in het hart van het dorp, met het Buijtenland van Rhoon. Deze reeks van groene ruimtes wordt aaneengeregen door een watergang, een bomenrij en groene speelruimte. Voor Essendael is dit het park, voor inwoners van het oudere deel van het dorp vormt het de groene verbinding met het buitengebied. In het ontwerp van het Park is ruimte gecreëerd voor een natuurspeelplaats en een ontmoetingsplek in de vorm van een vlonder. Deze plekken worden ingekaderd door een dijklichaam en een watergang met bomenrij, die de contouren van het park markeren. Tegen het dijklichaam aan, vormen meanderende plantvlakken een natuurlijke achtergrond van speelplaats en vlonder. De plantvlakken worden ingeplant met kleurrijke, laatbloeiende en seizoensveranderende vaste planten en wuivende grassen. Deze planten zijn robuust en onderhoudsvriendelijk." (bron: stedenbouwkundig bureau Rijnboutt, dat het omgevingsontwerp van de wijk heeft verzorgd)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Rhoon heeft 25 rijksmonumenten.

- De geschiedenis van de RK gemeenschap alhier gaat terug tot ongeveer het jaar 1200. In 1190 koopt Biggo van Duiveland een stuk grond onder Pendrecht en het recht om land in te polderen. Hij bouwt een kapelletje naast zijn Kasteel van Rhoon. Na de St. Elisabethsvloed, omstreeks 1433, werd naast het kasteel een stenen kerk gebouwd. Na de beeldenstorm werd de kerk door de Protestanten in bezit genomen. De Heren van Rhoon (de familie Van Duiveland) bleven, ook na de Hervorming, rooms-katholiek. Tot aan de Hervorming was de kerk gewijd aan Sint Willibrord. In 1577 wordt de eerste predikant benoemd. Hans Willem Bentinck was ook protestants, maar hij liet de rooms-katholieke mensen de kerkzaal in het Kasteel gebruiken. In 1683 laat hij een kleine kerk bouwen op het Rhoonse Veer, waar de meeste rooms-katholieken woonden. In 1894 wordt daar de huidige Sint Willibrorduskerk (Dorpsdijk 234) ingezegend. Architect. A.C. Bleijs heeft een neogotisch kerkje ontworpen dat in de regio een reputatie heeft als een mooi, intiem, warm kerkje. Bleijs was leerling van de beroemde bouwmeester P.J.H. Cuypers (onder meer bekend van het Centraal Station te Amsterdam). - Site van de RK Willibrorduskerk.

- De Hervormde (PKN) Dorpskerk (Dorpsdijk 65) staat net ten zuiden van het kasteel. De kerk was oorspronkelijk bestemd voor de rooms-katholieke eredienst, maar is sinds 1572 in gebruik bij de Hervormde Gemeente Rhoon. De kerk is gebouwd in laatgotische stijl. Het koor met de toren was rond 1430 gereed. Rond 1500 is de lege ruimte tussen koor en toren volgebouwd, waardoor een gebouw ontstond dat toren, schip en koor bevatte. De huidige preekstoel dateert van omstreeks 1650. Voor de Heer van Rhoon stond er een Herenbank met fraai houtsnijwerk. Deze bank is uitgevoerd in Renaissancestijl en zeer waarschijnlijk eind 16e eeuw vervaardigd. Deze bank wordt nu gebruikt door de kerkenraad. Naast de toren stond een doopkapel, die in 1881 is afgebroken. In 2000 is in het koor aan de zuidkant een raam met een zinnebeeld onthuld, een gebrandschilderd kunstwerk van Marc Mulders. Dit raam is getiteld "De Schepping" en telt zeven vissen. In 2002 is het tweede gebrandschilderde raam onthuld. Dit draagt de titel: "De ark van Noach-regenboog". In beide ramen wordt de Rhoonse geschiedenis met zijn overstromingen gesymboliseerd.

- Het Kasteel van Rhoon (Dorpsdijk 63) is een versterkte donjon uit 1432, gebouwd door de familie Van Duyvelant, wier leden destijds leenheer waren van de heerlijkheid. Het kasteel is gebouwd op de plaats waar een ouder kasteel heeft gestaan, dat door de Sint-Elizabethsvloed van 1421 is verwoest. Het kasteel bevindt zich in de middeleeuwse dorpskom, met verder onder meer de Dorpskerk en het Huis te Pendrecht. Het kasteel is omgeven door een Engelse tuin, een Baroktuin en het Kasteelbos. Even verderop wordt het Rhoonse Bos gesticht, een heraanleg van waar vroeger het Jachtgebied de Huyters zich bevond. De voorzijde van het kasteel is tijdens de Bentinck-periode opgeknapt en met Empirestijl-ramen ingelegd. De achterzijde van het kasteel wordt gekenmerkt door trapgeveltjes en torentjes. De binnenzijde van het kasteel telt vele kunstwerken. In de oude keuken bevindt zich een grote schouw met houtsnijwerken. De toegangshal wordt gedomineerd door een grote eikenhouten trap en verder zijn er vele vrouwenfiguren en Arabesk-kunstwerken. In 1971 is het kasteel, dat na de oorlog door geldgebrek zwaar was verwaarloosd, opgeknapt door een in het leven geroepen Stichting Kasteel van Rhoon. Mede dankzij deze stichting is het kasteel en zijn historie bewaard gebleven en is het nog altijd in gebruik. In het kasteel is een restaurant gevestigd, waar topkok Ad Janssen de chefkok is.

"Stichting Kasteel van Rhoon is eigenaar van het Kasteel. Zij heeft als doelstelling het beheer en de instandhouding van het gebouw. Daarnaast organiseert de stichting culturele activiteiten zoals concerten, kleinkunst, literaire lezingen, kindervoorstellingen en tentoonstellingen. De stichting wordt geheel gedragen door vrijwilligers en heeft geen commercieel oogmerk." - Foto's van de Kasteelgaarde op Facebook.

- Huis te Pendrecht (Dorpsdijk 42) uit 1625 (tegenwoordig café-brasserie Het Wapen van Rhoon).

- Villa Hendrina uit 1901 is het voormalige gemeentehuis.

- Aan het veer op Goidschalxoord herinnert nog het voormalige Veerhuys uit 1769.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- "Op een zaterdag begin juli is er sinds 2019 de jaarlijkse BuijtenLanddag. Tijdens deze dag, georganiseerd door de Vereniging Vrienden Polders Albrandswaard (VVPA), stellen boeren en bewoners hun erf en akkers open voor bezoekers. Ontdek hoe bijzonder de polders naast je woonomgeving zijn. De cultuurhistorische vereniging Vrienden Polders Albrandswaard maakt deel uit van de gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon en blaast na 5 jaar stilte nieuw leven in de Polderdag. Daarbij is gekozen voor een nieuwe naam, passend bij de toekomstplannen van het gebied: de BuijtenLanddag.

Op de BuijtenLanddag is veel te doen. Inspannend, ontspannend en steeds genietend! Alle activiteiten staan in het teken van het thema ‘Feest in de polders’. De 'Buijtenlanders' zetten deze dag de deuren wagenwijd open. Iedereen is welkom voor een kijkje in de keuken van het boerenbedrijf. De boeren telen oer-Hollandse fruitrassen, vollegrondsgroenten, aardappelen, mais en pompoenen. Bijzonder zijn de minder bekende gewassen als veldbonen, lupine en zoete aardappelen. Meer interesse in levende have? Ga op visite bij de vrije uitloopkippen, paarden, melkkoeien en schapen. De deelnemende boeren herken je aan de vlaggen bij de entree. Op een aantal punten langs de route worden concerten gegeven. Zo treedt onder andere het orkest La Bona Futura uit Poortugaal op.

Wie meer wil weten over natuurinclusief boeren, recreëren en de cultuurhistorie van de polders, is tussen 10.00 en 17.00 uur welkom op de informatiemarkt in de Vlakkenburg (Essendijk 24 in Rhoon). Ook kun je vanaf hier op pad met een gids. Je loopt langs velden waar experimenten plaatsvinden met insecticidevrij telen, flora-akkers en natuurvriendelijke gewassen als lupine, veldbonen en koolzaad. Al luisterend, proevend en kijkend ontdek je de rijke historie van deze polders. Wie het naadje van de kous wil weten, bezoekt de stand van de Vereniging Vrienden Polders Albrandswaard (VVPA) over de geschiedenis van de polders en de plannen om twee nieuwe molens in het gebied terug te brengen. Op de Portlandhoeve herleven oude tijden met enkele historische tractoren en een foto expositie van de oudheidkamer. Ook stellen we deze dag de Pronkkamer van de boerderij open.

Beleef de polders wandelend, op de fiets, of met paard en wagen. Over de dijken, boerenerven, sloten en akkers zijn speciaal voor deze dag wandel- en fietsroutes uitgezet. Loop door de akkers en spring over een slootje. Beleef de polders van dichtbij, en met de gewasborden in het veld weet je precies wat er op het land staat. Voor de fietsliefhebbers is er ook een prachtige tocht uitgezet. Kortom, er valt genoeg te beleven in het Buijtenland van Rhoon op de BuijtenLanddag! - Download hier een overzicht van deelnemers."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Het Rhoonsveer is een fiets- en voetveerverbinding over de Oude Maas van jachthaven Rhoonse Grienden in het zuidwesten van Rhoon naar de jachthaven van Oud-Beijerland, daarna wordt een stukje over het Spui gevaren naar natuur- en recreatiegebied De Uitwaayer nabij de Berenplaat O van de kern Spijkenisse, met als volgende en laatste halte de Oude Tol in het W van Oud-Beijerland. De uitbreiding met de laatstgenoemde twee haltes is in 2015 gerealiseerd. Zie ook de reportage over het Rhoonsveer op Rijnmond.nl (augustus 2020).

- Het Park van Rhoon, ook bekend als ParkJan Cornelispolder, gelegen tussen de wegen Sering, De Gaarde, Sportlaan, Lijsterlaan en Rijsdijk, is in 2021 heringericht.

- "In 2006 heeft het Rijk de Planologische Kernbeslissing Project Mainportontwikkeling Rotterdam (PKB PMR) vastgesteld, waarin o.a. staat dat in het Buijtenland van Rhoon hoogwaardige natuur en recreatie met agrarisch medegebruik ontwikkeld moet worden. Aanvankelijk werd dit besluit vertaald in een plan waarbij in een groot deel van het gebied moerasnatuur zou komen. Voor dit plan bestond weinig draagvlak. In 2014 is op initiatief van lokale agrariërs een alternatief plan gepresenteerd met de titel “Levend Buijtenland van Rhoon”. Dit plan is gebaseerd op de realisatie van hoogwaardige akkernatuur: een vorm van natuur die hand in hand gaat met recreatie en landbouw en die past bij het cultuurhistorisch polderlandschap.

Vanuit de Tafel van Borging werden met name door betrokken natuurpartijen echter veel zorgen geuit over de te bereiken natuurwaarden in dit plan. Na adviezen van Alterra, oud-Minister Cees Veerman en een Commissie van drie kwartiermakers hebben het Rijk en de Provinciale Staten van de provincie Zuid-Holland uiteindelijk besloten om het alternatieve plan te omarmen, op voorwaarde dat het plan samen met betrokken natuur- en recreatiepartijen verder wordt uitgewerkt tot gedeelde verifieerbare doelen. Het streefbeeld geeft invulling aan dat verzoek. De provincie zal na het vaststellen van dit streefbeeld een rol ‘op afstand’ vervullen als opdrachtgever van de gebiedscoöperatie. De verschillende doelen (op het gebied van natuur, recreatie en landbouw) zijn in het streefbeeld verder uitgewerkt en voorzien van afspraken binnen welke termijn deze doelen gehaald moeten worden. Het streefbeeld is bij de verdere ontwikkelingen van het Buijtenland van Rhoon kaderstellend.

Het streefbeeld bestaat uit twee delen. Het eerste deel beschrijft het landschappelijk en historisch kader van het Buijtenland van Rhoon en vormt de basis voor de doelen die nagestreefd worden, indicatoren en concrete maatregelen voor natuur, recreatie en landbouw. Deel twee beschrijft de beoogde werkwijze van ‘lerend beheren’, de rol van de gebiedscoöperatie en de monitoring. In de bijlagen kun je meer informatie vinden over wetenschappelijke achtergrond en toelichtingen op de gemaakte keuzes.

Het Streefbeeld voor het Buijtenland van Rhoon is opgesteld door het Louis Bolk Instituut en de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap met inbreng van natuurorganisaties, boeren, recreatiedeskundigen en lokale betrokkenen. Het zal gerealiseerd worden door een gebiedscoöperatie waarin (lokale) natuurpartijen, boeren en recreatieondernemers op een gelijkwaardige manier samenwerken. Ieder vanuit zijn eigen achtergrond en belang, maar met respect voor elkaars kennis en kunde en in het volle besef dat zij elkaar nodig hebben om de doelen in dit streefbeeld te realiseren.

Het Buijtenland van Rhoon is een uniek gebied: een prachtig cultuurhistorisch polderlandschap en een oase van rust vlakbij de stad Rotterdam. Het is er nu al mooi maar het wordt de komende jaren nog veel aantrekkelijker: voor natuur, voor bezoekers én voor ondernemers. Het streefbeeld schetst een “stip aan de horizon”: het bevat heldere en meetbare doelen, maar de weg daarnaartoe staat nog niet vast. Nergens in Nederland is ervaring met het verweven van natuur, landbouw en recreatie op dit schaalniveau en met deze intensiteit. Door experimenten en onderzoek zal de gebiedscoöperatie in het gebied veel kennis vergaren over natuurinclusieve landbouw’. De doelen zijn ambitieus, maar wie weet welke verrassingen de natuur nog in petto heeft." Aldus enkele citaten uit het streefbeeld.

Gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon heeft een jaarplan voor 2019 opgesteld. In dit eerste jaarplan geeft de coöperatie een inschatting van de onderdelen van het streefbeeld die in 2019 kunnen worden uitgevoerd. De leden doen dat zo veel mogelijk zelf, in opdracht van de coöperatie. Zo gaat de coöperatie in 2019 aan de slag met het aanleggen en onderhouden van natuurlijke akkerranden. Bij de realisatie van de Rhoonse stort wordt een weidevogelgrasland van 6 hectare aangelegd, samen met het grootste deel van de geplande plasdrassloten en sloten met flauwe oevers in de Zegenpolder. 3,5 hectare wordt als kruidenrijk grasland ingericht. 12,5 hectare aan weilanden wordt verschraald. Verder komt er nog een vogelakker van 4,8 hectare in de Molenpolder en komt er in totaal 83 hectare grond beschikbaar voor verpachting voor natuurvriendelijke akkerbouw.

Een belangrijke voorwaarde voor de verdere ontwikkeling van het gebied is een goede bereikbaarheid, onder meer voor bezoekers vanuit Rotterdam en omgeving. De provincie Zuid-Holland en de gemeente Albrandswaard werken in 2019 daarom samen aan een aantrekkelijke entree naar het Buijtenland van Rhoon, met een goede aansluiting op de bestaande rotonde aan de Rhoonse Baan en op de eerder aangelegde Groene Verbinding, de wandel- en fietsbrug vanaf Rotterdam-Zuid die over de A15 loopt. Verder wordt in dit kader een gebied van 6 hectare, het zogenoemde ‘Binnenland van Rhoon’, ontwikkeld. Dit gebied is in eigendom van de gemeente Albrandswaard. Anno begin 2019 moeten de plannen nog verder worden uitgewerkt. Gedacht wordt aan het realiseren van voorzieningen en functies die bij zo’n entree en het landschap passen, zoals een bezoekerscentrum met uitkijktoren en goede parkeervoorzieningen. Andere functies die een plek kunnen krijgen zijn bijvoorbeeld een lokale foodmarkt, hostel en een restaurant. In goed overleg met de gebiedscoöperatie wordt dit deelgebied nu ontwikkeld. (bron: Provincie Zuid-Holland, 13-2-2019)

De komende jaren vindt in het Buijtenland van Rhoon Nederlands grootste experiment met natuurinclusieve landbouw plaats. Op een steenworp afstand van Rotterdam laten de ‘Buijtenlanders’ zien hoe het anders kan. Landbouw met respect voor de natuur. Met aandacht voor eerlijk voedsel. Geteeld dichtbij de afzetmarkt. Het resultaat? Zeldzame weidevogels keren terug, akkerbloemen groeien in de randen, wilde bijen krijgen volop kans. Een cultuurhistorisch landschap waar iedereen welkom is. Voor een weidse blik, rust en natuurlijk de boodschappen direct bij de boer.

"De hoop is dat verschillende vogelsoorten zich in het Buijtenland van Rhoon thuis gaan voelen, waaronder vogels die tegenwoordig uit het gebied zijn verdwenen, zoals de Steenuil en de Patrijs. Om een beeld te krijgen van de huidige vogelstand heeft Sovon in 2019 en 2020 een inventarisatie uitgevoerd. De resultaten zijn bemoedigend. Waar het gebied vroeger intensief agrarisch werd gebruikt, wil een gebiedscoöperatie van boeren, natuurorganisaties, recreatieondernemers en verenigingen laten zien hoe het anders kan. De afgelopen jaren is al kleinschalig gewerkt aan natuurinclusieve landbouw. De komende jaren gaat het gebied verder op de schop. Niet alleen op de akkers, maar ook in de randen en de oeverhoekjes waaraan de polder rijk is. Dit moet het gebied onder andere voor vogels aantrekkelijk maken. Doelsoorten. Van de 27 vogelsoorten die als zogeheten doelsoort voor dit gebied zijn aangewezen, zijn er 15 al gezien tijdens het broedseizoen van 2020. Ten opzichte van een eerdere telling uit 2018 zijn de Roodborsttapuit, Putter, Blauwborst, Veldleeuwerik, Kievit, Spotvogel en Graspieper in aantallen toegenomen. De Steenuil en Gekraagde Roodstaart, die in 2018 nog waren gezien, zijn uit het gebied verdwenen. De overige aanwezige doelsoorten zijn min of meer stabiel." (bron en voor nadere informatie zie Sovon, februari 2021)

- "Eind 2020 is de integrale rapportage over het experiment met akkernatuur in de Zegenpolder verschenen. Dit 75 hectare grote experiment loopt sinds 2017 in opdracht van de provincie Zuid-Holland en maakt deel uit van het Buijtenland van Rhoon, dat 600 hectare groot is. Een gebied onder de rook van Rotterdam, waar de gelijknamige gebiedscoöperatie ervaring opdoet met natuurinclusieve landbouw. “De eerste signalen stemmen optimistisch,” zegt Niels Godijn, een van de auteurs van het rapport dat de veranderingen tussen 2017 en 2019 beschrijft. “En dat terwijl we nog maar net begonnen zijn.” Veerkracht. Niels is vanuit Kenniscentrum Akkervogels betrokken bij de monitoring van het experiment. Hoewel hij uiteraard blij is met de resultaten, had hij eigenlijk niet anders verwacht. “De natuur is veerkrachtig. Zodra je aan de juiste knoppen draait, veert zij terug.” De periode tussen 2017 en 2019 is eigenlijk te kort om een trend vast te stellen. “Maar het aantal positieve ontwikkelingen op een rij geeft wel een indicatie dat het de goede kant op gaat. In de gehele voedselketen wordt vooruitgang geboekt.”

Vogels. Meer variatie in de teelt, geen insecticiden, twintig procent natuurareaal en zorgvuldig beheer. Als resultaat van deze maatregelen zijn de akkervogels sterk toegenomen. Aanvankelijk vooral wintergasten, zoals de veldleeuwerik, de torenvalk en fazanten. Inmiddels is eenzelfde trend waar te nemen bij de broedvogels. “Het aantal doelsoorten in de Zegenpolder stijgt. Denk aan de kwartel, de kievit en de blauwborst. En wat nog belangrijker is, we zien in 2020 dat met name kieviten meer jongen grootbrengen. Opnieuw een signaal dat we op de goede weg zitten.” Zoogdieren. Ook zijn er meer bedreigde zoogdieren te zien in de polder. “Denk aan het konijn en de wezel. Het mooie van de Zegenpolder is dat het om een groot aaneengesloten terrein gaat. Het fijnmazige en zorgvuldig beheerde natuurnetwerk is aantrekkelijk voor veld- en bosmuizen. De muizenpopulatie is hierdoor groter dan elders in Rhoon. En dat vertaalt zich in het aantal muisetende vogels. “Vooral in het winterhalfjaar zien we veel meer buizerds, torenvalken, blauwe reigers en zilverreigers in de Zegenpolder dan in de overige polders in deze omgeving.” Nu het areaal natuurinclusieve landbouw in het Buijtenland groter en samenhangender wordt, is de verwachting dat muisetende broed- en wintervogels in alle polders verder zullen toenemen.

Insecten. Het rapport beschrijft hoe tussen 2017 en 2019 vooral mobiele insectensoorten van buitenaf de polder inkomen, zoals hommels. “En van waarnemingen uit 2020 weten we dat inmiddels ook minder mobiele soorten zich er vestigen.” Denk aan wilde bijen met een kleine actieradius zoals de klaverdikpoot, koolzwarte zandbij en de andoornbij. Of vlinders als bruin zandoogje, icarusblauwtje en groot dikkopje. “Deze soorten gelden als keurmeesters van een landschap. Hun terugkeer vergt inzet en geduld.”

Inzet van akkerbouw. Aan de terugkeer van zulke insecten wordt hard gewerkt door onder andere Arjo Klok, natuurinclusieve akkerbouwer in de Combinatie Zegenpolder. “Het is leren en ervaring opdoen.” Soms is er een tegenslag zoals de gevoeligheid van peulvruchten voor bladluis. Die invasieve plaag blijkt lastig te bestrijden met natuurlijke vijanden - “en ingrijpen met insecticiden doen we niet. Wellicht dat we met een andere manier van telen hier iets tegen kunnen doen.” Arjo doelt op strokenteelt waarbij je stroken peulvruchten afwisselt met stroken met gewas waar bladluis niet op gedijt. Of, zo vult Niels aan, “door de plantweerbaarheid te verbeteren met een gezondere bodem.” “Juist daarvoor doe je dit soort experimenten,” stelt Arjo. “Al met al dus een kwestie van een lange adem en heel veel uitproberen. Vandaar dat je deze experimenten over heel veel jaren moet volhouden.” Ook in andere delen van het Buijtenland van Rhoon wordt dit principe van lerend beheren toegepast. Nu de Zegenpolder in beheer komt bij de gebiedscoöperatie, zal zij zij het beheer en monitoring op zich gaan nemen. Insteek is om daarbij dezelfde monitoringsmethodieken te gebruiken, zodat resultaten met elkaar kunnen worden vergeleken.

Recreatie. Naast natuur en natuurinclusieve landbouw, wordt in de Zegenpolder en omliggende polders ook gekeken naar recreatie. “Cultuurlandschappen lenen zich uitstekend voor recreatie,” weet Niels, doelend op de coulisselandschappen van populaire wandel- en fietsbestemmingen elders in ons land. “Door het akkerlandschap aan te kleden met bloeiende akkerranden, ruigtes en struikgroepen maken we dit gebied aantrekkelijk voor natuur én recreant.” Niels houdt regelmatig excursies in het gebied en die zitten steevast vol. “Het is de uitdaging om akkerbouw, natuur en recreatie in balans te brengen. Dan gaan ze uitstekend hand in hand.” (bron: Gebiedscoöperatie Buijtenland van Rhoon, december 2020)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Rhoon, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- De publicatie '500 bijnamen uit Rhoon uit de eerste helft van de 20e eeuw' (Thedie Binder, 2013) is via de link ook online te lezen.

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over dit dorp (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Rhoon, en tevens oude en actuele foto's van het dorp, op Facebook.

- Veiligheid: - Onder het motto “voor ons door ons” zetten de leden van Buurtpreventie Albrandswaard zich vrijwillig in voor de veiligheid van de wijk Rhoon-Noord en het winkelcentrum in het dorp.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Rhoon RK.

Reactie toevoegen