Rosengarten

Plaats
Buurtschap
Sittard-Geleen
Westelijke Mijnstreek
Limburg

rosengarten_op_kaart_openstreetmap.jpg

De buurtschap Rosengarten ligt Z van de dorpskern van Einighausen, rond de kruising van de Bergerweg, Mauritsweg en Heistraat, en grenst in het Z aan Geleen (Lindenheuvel) en in het O aan Sittard. (© www.openstreetmap.org)

De buurtschap Rosengarten ligt Z van de dorpskern van Einighausen, rond de kruising van de Bergerweg, Mauritsweg en Heistraat, en grenst in het Z aan Geleen (Lindenheuvel) en in het O aan Sittard. (© www.openstreetmap.org)

rosengarten_buurtschap_kaart_ca._1960.jpg

Buurtschap Rosengarten is gelegen Z van het dorp Einighausen, en ontstaan NO van - en genoemd naar - de gelijknamige hoeve, die in 2011 is afgebroken en die op deze kaart uit de jaren vijftig nog wordt vermeld. (© www.kadaster.nl)

Buurtschap Rosengarten is gelegen Z van het dorp Einighausen, en ontstaan NO van - en genoemd naar - de gelijknamige hoeve, die in 2011 is afgebroken en die op deze kaart uit de jaren vijftig nog wordt vermeld. (© www.kadaster.nl)

Rosengarten

Terug naar boven

Status

- Rosengarten is een buurtschap in de provincie Limburg, in de regio Westelijke Mijnstreek, gemeente Sittard-Geleen. T/m 1981 grotendeels gemeente Limbricht, deels gemeente Sittard.

- De buurtschap Rosengarten valt, ook voor de postadressen, grotendeels onder het dorp Einighausen, deels onder de stad Sittard (dat deel betreft met name de even huisnummers aan de Mauritsweg).

- De naam Rosengarten heeft sinds het ontstaan van de bebouwing aan de Theresiaweg en omgeving in de jaren vijftig als plaatsnaam op de kaarten gestaan, naast de naam van de gelijknamige boerderij (zie de afbeelding elders op deze pagina). Curieus is dat eind jaren zestig deze naam alweer van de kaarten verdwijnt (en nadien niet meer is teruggekeerd). Wat ons betreft ten onrechte; immers de bebouwing is niet verdwenen en is ook niet door omliggende dorpen of steden 'opgeslokt', dus bestaat de buurtschap en dus plaats(naam) ook nog altijd. Waarvan akte.

- De buurtschap Rosengarten ligt binnen de bebouwde kom van het dorp Einighausen, maar heeft zelf geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.

Terug naar boven

Naam

Naamgeving
De buurtschap is genoemd naar de Z ervan, aan de Urmonderbaan gestaan hebbende hoeve Rosengarten. Zie daarvoor verder bij Geschiedenis.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Rosengarten ligt Z van Einighausen, rond de kruising van de Bergerweg, Mauritsweg en Heistraat (de laatste vanaf huisnrs. 59 en 74a), en grenst in het Z aan Geleen en in het O aan Sittard.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Rosengarten omvat ca. 140 huizen met ca. 350 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In den beginne
De buurtschap is ontstaan NO van de gelijknamige hoeve. Een artikel over de geschiedenis van deze begin 19e eeuw gebouwde ontginningsboerderij is verschenen in de 35e editie van het 'Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold' (2014, pag. 9-28). Het artikel is getiteld 'Rosengarten, hoeve in een betwist gebied'. De auteur is Ad Hoogenboom.

Groei
Tot in de jaren vijftig van de 20e eeuw is er slechts sprake van spaarzame en bovendien verspreide bebouwing aan de Bergerweg en de Mauritsweg, van in totaal een tiental panden. In de jaren vijftig is buurtschap Rosengarten fors gegroeid door de bouw van de woningen aan de Theresiastraat en het aangrenzende deel van de Heistraat, en uitbreiding van de bebouwing aan de Bergerweg. Er ontstond een kern, met het karakter van een woonwijk, maar gezien de ligging, nog altijd los van het dorp Einighausen, is het nog altijd als een buurtschap te beschouwen (een woonwijk ligt immers in een dorps- of stadskern en daar is hier geen sprake van).

Het einde van de hoeve
"In opdracht van de gemeente Sittard-Geleen heeft RAAP Archeologisch Adviesbureau in december 2010 een bureau- en inventariserend veldonderzoek uitgevoerd aan de Urmonderbaan 4 te Geleen. Het onderzoek diende te worden uitgevoerd omdat de beoogde renovatie en herbouw van Hoeve Rosengarten met daarachter een nieuwbouw zou kunnen leiden tot aantasting of vernietiging van mogelijk aanwezige archeologische resten. Doel van het bureauonderzoek was het verwerven van informatie over bekende en verwachte archeologische waarden teneinde een gespecificeerde verwachting op te stellen. Doel van het verkennend veldonderzoek was het toetsen van die archeologische verwachting."

Een citaat uit het rapport: "Op de Tranchotkaart (opname in 1804-1805) is in het plangebied nog geen bebouwing aangegeven. Het plangebied is dan in gebruik als akkerland. Op latere kaarten, met name de Grote Historische Provincie Atlas van Limburg (1837-1844) en de Grote Historische Atlas van Nederland (1838-1857) Hoeve Rosengarten wel afgebeeld. De aangrenzende percelen rondom de hoeve zijn in die tijd in gebruik als boomgaard. Daaromheen bevindt zich akkerland. Op deze kaarten is ook reliëf aangegeven. Hieruit blijkt dat het plangebied op een (flauwe) helling ligt. Ten zuiden van het plangebied bevindt zich een hoger gelegen kopje. De Grote Historische topografische Atlas uit circa 1891 toont geen noemenswaardige veranderingen.

Uit de kaartanalyse blijkt dat de hoeve in de eerste helft van de 19e eeuw (na 1805) moet zijn gebouwd. In de gevel van de huidige Hoeve Rosengarten prijkt het jaartal 1895. In 1895 is de oude hoeve dus vervangen door een nieuwe. Onduidelijk is of daarvoor de oude hoeve geheel werd gesloopt. Als we naar de vorm van de boerderij op kaarten van vóór 1895 kijken dan lijkt het er op dat de eerste hoeve een andere oriëntatie heeft gehad en zich deels ten zuiden van de huidige hoeve bevond. Op jongere kaarten zijn, ten zuiden van de huidige hoeve, nog meerdere bijgebouwen zichtbaar. Deze bijgebouwen zijn inmiddels reeds gesloopt." Ook Hoeve Rosengarten zelf is in 2011 gesloopt. Het pand was inmiddels dusdanig vervallen dat renovatie niet meer mogelijk was. Het plan was om de boerderij in de oorspronkelijke vorm - althans qua uiterlijk - te herbouwen. Daarom is het pand ook heel voorzichtig steen voor steen afgebroken. Alle nog bruikbare materialen zijn bewaard om bij de beoogde herbouw te kunnen hergebruiken.

Nieuwbouw 'A en C Slapen'
Op de locatie van de afgebroken hoeve is in 2013 een nieuw pand gerealiseerd van 'A en C Slapen', op het terrein van de inmiddels alhier verrezen woonboulevard Gardenz (adres: Egelantier 17, voorheen Urmonderbaan 4). In de "Ruimtelijke onderbouwing en regels projectbesluit m.b.t. herbouw / nieuwbouw Van Aubel - Coenen Slapen BV (A&C Slapen BV)" staat: "Meer specifiek ziet het initiatief op de wederopbouw van de voorgevel plus de uiterlijke verschijningsvorm van boerderij Rosengarten, met aan de achterzijde een toevoeging van een (geïntegreerd) winkelpand in twee bouwlagen. Met de herbouw van de boerderij blijft de huidige situatie feitelijk behouden, met dien verstande dat er aan de achterzijde van de boerderij sprake is van enige toename van bouwmassa. Deze sluit echter aan bij de achtergelegen huis- en tuinboulevard.

Door de vestiging van A&C Slapen BV in dit pand bestaat de mogelijkheid om synergie te krijgen tussen deze vestiging en de rest van de huis- en tuinboulevard. Tevens zal de uitstraling van de bebouwing aan deze zijde van de huis- en tuinboulevard aanzienlijk worden opgewaardeerd door renovatie van de karakteristieke boerderij en realisering van bijpassende nieuwbouw." - Hier kun je zien hoe het geworden is. Wij kunnen geen karakteristieke boerderij ontdekken aan deze grijze blokkendoos. Het lijkt er toch 'iets' anders uit te zien dan de tekening onder de link in de vorige alinea pretendeerde... Kennelijk is het ontwerp naderhand nog 'iets' veranderd.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De Theresiakapel in buurtschap Rosengarten, op de splitsing Heistraat - Theresiastraat, dateert uit 1937 en is gebouwd in gele baksteen op een plint van rode baksteen. Ze heeft een spitsbogige toegang, gesloten door een smeedijzeren hek, en een rechte koorzijde. Het geknikte zadeldak is met pannen gedekt. De zijwanden bevatten elk drie spitsboogramen. In de topgevel is een kruis gemetseld. De kapel is uitgevoerd in schoonmetselwerk van gele baksteen. In een spitsbogige nis staat op een marmeren altaar een beeld van de H. Theresia. In de zijwanden zijn aan beide zijden drie ramen met spitsboog aangebracht, voorzien van gekleurd glas. (bron: Kerkgebouwen in Limburg)

- Op 14-6-2019 zijn door de familie Lichtenstein zogeheten Stolpersteine gelegd in de stoep voor het pand op Heistraat 79 in buurtschap Rosengarten, ter nagedachtenis aan een of meer tijdens de oorlog omgekomen familieleden.

Reactie toevoegen