Rothem

Plaats
Dorp
Meerssen
Heuvelland
Limburg

rothem_braderie.jpg

Jaarlijks is er een grote braderie in Rothem, aan de Kerkweg en op het Pastoor Geelenplein, met meer dan 100 kramen

Jaarlijks is er een grote braderie in Rothem, aan de Kerkweg en op het Pastoor Geelenplein, met meer dan 100 kramen

Rothem

Terug naar boven

Status

- Rothem is een dorp in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Meerssen.

- Het dorp Rothem heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Meerssen.

- Voor de grenscorrecties in deze omgeving per 1-7-1970 viel ook een deel van de buurtschap Weert onder het dorp Rothem (met o.a. Kasteel Vaeshartelt).

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Raotem.

Oudere vermeldingen
1382 Roetheym, 1391 Roethem.

Naamsverklaring
Samenstelling van rode en heem met als betekenis ‘woonplaats op de ontginning’.(1)

Terug naar boven

Ligging

Rothem ligt ZW van het dorp Meerssen en NO van de stad Maastricht, in de "oksel" van A2 en A79, NO van het Knooppunt Kruisdonk, en verder Z van de dorpen Bunde en Geulle, W van het dorp Houthem, NW van het dorp Berg, N van het 'dorp in de stad' Amby, NO van het 'dorp in de stad' Limmel en O van het dorp Borgharen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1830 telt Rothem 204 dagloners, 52 landbouwers 18 knechten, 14 dienstmeiden, 2 rademakers, 1 smid, 1 herbergier, 7 broodbakkers, 3 schoenmakers, 1 veldwachter, 9 molenaars 2 renteniers, 1 zadelmaker en 1 pannenbakker. In 1840 heeft het dorp 86 huizen met 380 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 700 huizen met ca. 1.700 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Ofschoon deze plaats 'pas' in 1382 voor het eerst schriftelijk wordt vermeld, heeft het al eerder geschiedenis gemaakt. Zo liep het traject van de Romeinse weg tussen Maastricht en Keulen op de rechter Maasoever via Limmel, Amby, Rothem en Meerssen naar Valkenburg.

In 1942 en 1953 zijn op de helling achter de huidige Holstraat te Rothem graven van Frankische oorsprong gevonden. De locatie van deze graven staat ook wel bekend als Krekelveldje en de link met Knekelveld ligt dan ook voor de hand. Het grafveld was naar alle waarschijnlijkheid ingedeeld in een aantal secties, die waren toegewezen aan verschillende families. Mooie sieraden in glas of brons ontbreken bijna volledig. Wel zijn in 1953 talrijke urnen, bronzen en ijzeren gebruiksvoorwerpen, messen, zwaarden, enkele stoffelijke resten en dergelijke gevonden.

De vondsten in het grafveld maken een datering slechts bij benadering mogelijk. De totaalindruk die bij de opgraving van 1953 ontstond, komt in het kort hierop neer: “Het grafveld is in de loop van de 6e eeuw voor het eerst in gebruik genomen, in de 7e eeuw voortgezet en mogelijk zelfs tot in de 8e eeuw, met graven zonder inhoud. Het grafveld maakt niet de indruk erg uitgestrekt te zijn. De plaatsnaam op heim (Rothem) van de vindplaats, doet denken dat het een kleine, volledige Frankische nederzetting betreft in het land tussen Maas en Rijn."

- Pagina over het voormalige station van Rothem.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "De kracht van Rothem is een hechte, gezellige en gastvrije gemeenschap. En dat moet zo blijven. Om de leefbaarheid op peil te houden, is het zaak knelpunten op te heffen en kansen te grijpen. Moet het dorp bijvoorbeeld rustiger of juist levendiger worden? Als gemeente willen wij graag een platform bieden waar inwoners, ondernemers en andere mensen die het beste voor het dorp willen samen kunnen werken aan oplossingen om het dorp in de toekomst nog gezelliger en gastvrijer te maken. Voor jong en oud(er). Tijdens de meedenkbijeenkomst in 2014 heeft een groot aantal mensen eerste suggesties aangedragen. Op basis van de resultaten zijn een Actieplan en Kansenkaart opgesteld. Samen willen we bekijken wat goed is voor het dorp en welke initiatieven de meeste draagkracht hebben om te worden uitgevoerd.

Voor de herinrichting van het gebied Witte Hoek is het (conform beleid in het Gemeentelijk Rioleringsplan) noodzakelijk regenwater af te koppelen van de verharde oppervlakte. Door de beperkte infiltratiemogelijkheden en beschikbare ruimte om andere maatregelen te treffen, hebben we helaas moeten concluderen dat dit niet mogelijk is. In elk geval niet zonder hiervoor kosten te maken die niet meer in verhouding staan tot het effect. In samenspraak met Waterschap Limburg zijn we uiteindelijk tot een integrale oplossing gekomen in combinatie met een van hun projecten. Op basis van deze afspraken heeft een ingenieursbureau het plan aangepast. Na het voltooien van de aanbestedingsprocedure kan naar verwachting tweede kwartaal 2020 gestart worden met de uitvoering." (bron: gemeente Meerssen)

- Projectontwikkelaar Jean Rompelberg heeft het vroegere confectieatelier van Smeets aan de Kuilenstraat in Rothem gekocht. De oude kledingfabriek heeft jarenlang leeggestaan. Restauratie van het enorme, karakteristieke gebouw is in 2018 gereed gekomen. Het complex wordt herbestemd tot een bedrijfsverzamelgebouw voor diverse bedrijven en winkels. Met de aankoop van het complex is Rompelberg ook eigenaar geworden van speeltuin 't Romeintje. "In 1999 hebben buurtbewoners en gemeente samen een speeltuin gerealiseerd in de Romeinenstraat. De grond is destijds door de eigenaar gratis beschikbaar gesteld. Enkele jaren geleden is de grond verkocht. De nieuwe eigenaar heeft hierdoor ook de speeltoestellen in eigendom gekregen. Omdat hij niet de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de spelende kinderen op zich wilde nemen (ondanks het gegeven dat de gemeente toestellen en ondergrond regelmatig liet controleren door een extern bedrijf) heeft de nieuwe eigenaar de speeltuin medio 2018 gesloten.

De gemeente heeft diverse gesprekken met de eigenaar gevoerd over de mogelijkheden tot behoud van de speeltuin (aankoop van het terrein, huur of erfpacht). Deze gesprekken hebben niet tot een oplossing geleid, omdat vraag en aanbod over de prijs te ver uit elkaar lagen. Hierdoor is de rol van de gemeente met betrekking tot het speeltuintje aan de Romeinenstraat uitgespeeld. Immers: de grond met daarop de speeltoestellen zijn eigendom van de eigenaar en hij bepaalt wat er met de grond en de speeltoestellen gebeurt. Omdat de gemeente het belangrijk vindt dat de kinderen in de buurt kunnen blijven spelen, gaan wij samen met de werkgroep Speeltuinen Rothem aan de slag met het zoeken naar een alternatieve locatie (in aanvulling op bestaande gemeentelijke speelplekken in het dorp)." (bron van het citaat: gemeente Meerssen, 2-11-2018)

- Eind 2017 is in Rothem bij rotonde Witte Hoek (= de rotonde tussen de Ambyerweg en de Maastrichterweg) een bergbezinkbassin aangelegd. Het bergbezinkbassin is een grote betonnen bak die ondergronds is aangelegd ter plaatse van het voormalige bustransferium. De betonnen bak is gekoppeld aan het rioolstelsel van de gemeente Meerssen. Met name bij langdurige of hevige regenval kan het voorkomen dat het riool de hoeveelheid water niet kan verwerken. Het overtollige regenwater komt dan in de betonnen bak terecht waardoor wateroverlast op straat wordt voorkomen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Rothem heeft 8 rijksmonumenten.

- Rothem heeft 2 gemeentelijke monumenten.

- De Heilig Hart van Jezuskerk (Kerkweg 56) is in 1929 gebouwd naar een ontwerp van architect Jos Wielders. De gebrandschilderde ramen in de kerk zijn van Joan Colette en Gerard Mesterom. In de kerk vinden we beelden van Jean Weerts en Charles Vos. Ook de kruiswegstaties en de afbeeldingen op de biechtstoelen zijn van de hand van Weerts. Pieke Dassen vervaardigde het grote vijfluik in een van de zijkapellen. Buiten staat tussen de ingangen onder de toren een Theresiabeeld van de bekende beeldhouwer Mari Andriessen.(2) Ook de bij de kerk behorende kapelanie op huisnr. 58 is een rijksmonument. De geloofsgemeenschap van Rothem is nog een eigen parochie, de H. Hart van Jezus parochie. De parochie maakt deel uit van het Parochiecluster Meerssen.

- Volgens Monumentenhuis Limburg is de Rothemermolen (Molenweg 5-7, gelegen direct N van de dorpskern en de spoorlijn), vroeger ook Nieuwe Molen en IJzeren Molen geheten, “een fenomeen van hoge cultuurhistorische waarde, uiterst karakteristiek voor de benedenloop van het Geuldal”. De Engelse landschapstuin bij de molen maakt onderdeel uit van het geheel en wordt hopelijk gehandhaafd, al was het alleen maar omdat langs de Geultak die er stroomt de beschermde steenbreekvaren groeit. Verder zijn bij het complex 20 soorten mos gevonden en staat er onder meer een monumentale bruine beuk.

De huidige molen is in 1773 gebouwd, maar waarschijnlijk lag op dezelfde plek toen al eeuwen een waterwerk. Vanaf deze plek werd namelijk de waterhuishouding van de grachten, vijvers en beemden bij Kasteel Vaeshartelt geregeld (door de aanleg van de A2 zijn deze complexen van elkaar afgesneden). Bij "den Moolen met den Waterstroom van Vaeshartelt" werd rond 1789 een herenhuis gebouwd en een tuin aangelegd als buitenverblijf voor de toenmalige eigenaars, de familie Coenegracht. Het geheel kreeg een 'bourgeoisie uitstraling'. Tot ongeveer 1885 is de molen alleen gebruikt voor het slaan van olie. Rond die tijd kwam er een graanmaalinrichting bij. Rond 1920 is het houten waterrad vervangen door een ijzeren rad en eindigde het olieslaan.

De molen raakte in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd en werd slechts deels hersteld. Medio jaren vijftig werd besloten te stoppen met malen. De Rothemermolen is nu onderverdeeld in een aantal appartementen. De afgelopen jaren is het gehele complex gerestaureerd en is de molen weer maalvaardig gemaakt o.a. door het plaatsen van een nieuw ijzeren waterrad. Het molengedeelte is in bezit geweest van de Limburgse Monumentenstichting. In 2018 is het complex verkocht, waarna het zal worden herbestemd tot zorgcomplex. Zie daarvoor verder het hoofdstuk Links, kopje Zorg.

- Het vanouds zeer schilderachtige rijksmonumentale boerderijcomplex hoeve Bischoff of hoeve Klinkenberg in Rothem (Klinkenberg 1), deels van vóór 1782, onregelmatig gegroepeerd om een binnenplaats, staat al jaren leeg en is de afgelopen jaren sterk in verval geraakt. In 2015 is subsidie verstrekt aan de eigenaar om in ieder geval de buitenmuren te herstellen, in de hoop dat de kans op een passende herbestemming hiermee wordt vergroot. Met de ondertekening van een subsidieovereenkomst tussen initiatiefnemers, gemeente Meerssen en Nationaal Restauratiefonds (NRF) is op 30 juni 2016 groen licht gegeven voor herstel van het complex. Het project is een initiatief van de familie Cordewener-Lemmens en wordt uitgevoerd door Bouwbedrijf Lemmens. Het familiebedrijf geeft bij de restauratie in een werkleertraject jongeren de kans om het bouw- en restauratievak te leren.

Het huidige gebouw wordt ontmanteld en binnen de bestaande contouren teruggebouwd. Daarbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van originele materialen. Het project wordt uitgevoerd in twee fasen, waarbij naast het monumentale gedeelte - dat in fase 1 wordt gerealiseerd - later in fase 2, uit oogpunt van financiële haalbaarheid, nog twee voormalige stallen worden herbouwd en een nieuwbouwvolume wordt toegevoegd. De karakteristieke schuur is na herstel zeer geschikt voor kleinschalige horeca, promotie van streekproducten, maar kan bijvoorbeeld ook dienst doen als praktijkruimte. In het monumentale gedeelte en de bijgebouwen worden 10 wooneenheden gerealiseerd, die kunnen worden gebruikt als vakantiewoningen, maar die ook geschikt zijn voor permanente bewoning. Hiermee wordt ingespeeld op de functie binnen Buitengoed Geul & Maas (landgoederenzone) en de daarbinnen gelegen recreatieve (wandel- en fiets-) routes. Op de helling achter het complex komt een gemeenschappelijke parkeervoorziening.

Ook het gemeentebestuur vindt het belangrijk dat het gebouwencomplex aan de Klinkenberg in Rothem - op een binnen de gemeente Meerssen beeldbepalende plek - voor toekomstige generaties behouden blijft. Een gevelsteen toont aan dat een gedeelte van dit rijksmonument van vóór 1782 dateert. Uit archiefonderzoek blijkt dat dit gebouw ooit een herberg was en daarna voornamelijk dienst heeft gedaan als boerderij. Met de realisatie van vakantiewoningen wordt daarom door de initiatiefnemers niet alleen de hoeve zelf, maar ook haar functie als herberg in ere hersteld. Initiatiefnemers en gemeente vinden het belangrijk om Hoeve Klinkenberg na herstel voor een breed publiek op de kaart te zetten. De hoeve bevindt zich op een zeer markante, in Buitengoed Geul & Maas op de toegang tot het Geuldal gelegen plek. Wethouder drs Guido Houben noemt herstel van Hoeve Klinkenberg dan ook een belangrijke stap voorwaarts in Sfeervol Meerssen. (bron: gemeente Meerssen, 1-7-2016)

- De Joodse begraafplaats tussen Meerssen en Rothem (Tussen de Bruggen) is in 1715 in gebruik genomen en is daarmee een van de oudste joodse begraafplaatsen van Nederland. Dit rijksmonument is niet toegankelijk voor publiek en is in die zin geen echte 'bezienswaardigheid', in die zin dat je het niet kunt bekijken. Maar onder de link kun je er wel foto's van zien.

- Gevelstenen in Rothem.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Nieuwjaarsconcert (op een zaterdag begin januari) door Rothem's Harmonie in Gemeenschapshuis De Koel. Gratis entree.

- Carnaval. - Jeugdcarnavalsvereniging De Koeleköpkes heeft in 2015 het 44-jarig bestaan gevierd (in de carnavalswereld rekenen ze voor jubilea in eenheden van 11 jaar, in dit geval dus 4x11).

- Pentecôte Jeu de Boules-Tournooi (weekend in mei) aan de Romeinenstraat. Er wordt gestreden in groepen van drie tot vijf personen onder leiding van een kapitein. Organisatie: Vriendenkring Rothem's Harmonie. Voor aanmelding of nadere informatie: tel. 06-11457185.

- De Beneden Geuldaltocht (op een zaterdag in juni) vertrekt vanaf Gemeenschapshuis De Koel, Pastoor Geelenplein 6. U kunt kiezen uit de afstanden 7, 10, 20, 25 en 35 km. Organisatie: WC Vriendenkring. Nadere informatie op tel. 043-3644061 of 3643143.

- Kindervakantiewerk Rothem is een jaarlijks midweek bivak, meestal in de laatste week van de zomervakantie. De leeftijd om te mogen deelnemen aan dit bivak is doorgaans 5 t/m 15 jaar. De leeftijdsgrens bekijken ze per jaar, want niet iedere locatie is geschikt voor alle leeftijden. Op maandagmorgen vertrekken ze per touringcar naar de locatie. Op vrijdag komen ze dan weer moe en voldaan terug. De leiding bestaat uit een keukenploeg die o.a. 3 maal per dag voor een maaltijd zorgt. De resterende leiding neemt de verantwoording voor de kinderen. Ze hebben ieder jaar een leuk thema en proberen dan ook alles aan te passen aan dat thema.

- De Koetsentocht (op een zondag begin september) wordt gecombineerd met een wandeling van naar keuze 10, 15, 20 of 25 km. Organisatie: Vriendenkring Rothem's Harmonie. Op het manifestatieterrein (locatie: Tussen de Bruggen) is de hele dag van alles te doen: livemuziek, demonstraties, activiteiten voor kinderen en ook de inwendige mens wordt niet vergeten.

- Jaarlijks is er in Rothem een Braderie (op een zondag in september, althans in 2017 was dat het geval. In 2016 was het op een zondag in mei).

Terug naar boven

Links

- Belangenvereniging: - Het in 2017 opgerichte Buurtnetwerk Rothem bestaat uit een groep betrokken inwoners uit het dorp die begaan zijn met de leefbaarheid binnen de kern. Het buurtnetwerk kan een zinvolle schakel zijn tussen de plannen van inwoners en het beleid van de gemeente Meerssen. Ze willen inwoners betrekken bij de invulling van huidige en toekomstige plannen ten behoeve van de leefbaarheid van de dorpskern. Bewoners hebben inspraak en worden uitgenodigd om ideeën aan te dragen bij het buurtnetwerk.

- Dorpshuis: - Bij Gemeenschapshuis De Koel kun je grote en kleinere zalen huren voor lezingen, seminars, vergaderingen, feesten e.d. Grote gratis parkeergelegenheid voor de deur. Lunch en koffietafel is mogelijk, tot max. 200 personen.

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De Lindegaerd. - Peuterspeelzaal Olleke Bolleke beschikt over een grote binnenruimte, waar de kinderen naar hartelust kunnen ravotten en zelfs fietsen. Ideaal als het regent of te koud is om buiten te spelen. De BSO van Rothem is ondergebracht bij MIK BSO Binnenste Buiten.

- Jeugd: - Stichting Jeugdbelangen en Welzijnswerk Rothem (SJWR).

- Muziek: - Rothem's Harmonie is opgericht in 1920, na de opheffing van het Mannenkoor in dat jaar. D.w.z. aanvankelijk was het een fanfare, in 1929 is het een harmonie geworden.

- Koor Song of Joy is opgericht in 1967.

- Rothem Events verzorgt het licht en geluid op lokale evenementen.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. RVU is opgericht in 1945. De naam staat eigenlijk voor Rothem Voor Uit, maar onder de link kun je lezen dat men zich er wel van bewust is dat de oprichters destijds niet goed in de Van Dale hebben gekeken, omdat Vooruit eigenlijk één woord is... Voorheen waren er 2 andere verenigingen; Willem III en RIA.

- Zorg: - Na jaren van leegstand is de onder Bezienswaardigheden beschreven rijksmonumentale Rothemermolen in 2018 verkocht aan Habenu-van de Kreeke Projecten uit Nuth. Het complex wordt vanaf eind 2019 verbouwd en herbestemd tot Rothermermolen Residentie, een kleinschalig woonzorgcentrum met 11 luxe zorgkamers, en 11 luxe zorgappartementen, waar echtparen zelfstandig kunnen blijven wonen en desgewenst een beroep kunnen doen op de zorg en de activiteiten die worden aangeboden. Het zorggedeelte wordt verzorgd door zorgaanbieder Nobamacare. De zorgwoningen en een aantal gemeenschappelijke ruimten zullen met name worden gerealiseerd in de nieuwbouw, die achter het bestaande pand komt. In de molen komt het horecagedeelte, dat in dienst zal staan van het zorgcomplex, maar ook beschikbaar wordt voor gasten van buiten.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Rothem.

Reactie toevoegen