Rotterdam

Plaats
Stad en gemeente
Rotterdam
Schieland
Zuid-Holland

rotterdam_plaatsnaambord_kopie.jpg

Rotterdam is een gemeente in de provincie Zuid-Holland. Onder de gemeente Rotterdam vallen naast de gelijknamige stad verder nog de dorpen Heijplaat, Hoek van Holland, Pernis en Rozenburg.

Rotterdam is een gemeente in de provincie Zuid-Holland. Onder de gemeente Rotterdam vallen naast de gelijknamige stad verder nog de dorpen Heijplaat, Hoek van Holland, Pernis en Rozenburg.

gemeente_rotterdam_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

De oude gemeente Rotterdam (hier anno 1865, kaart J. Kuijper) omvatte niet veel meer dan wat we nu het centrum noemen, was slechts ca. 700 hectare groot, met ca. 100.000 inwoners, vóór de vele grenscorrecties en annexaties die vanaf 1886 zijn begonnen.

De oude gemeente Rotterdam (hier anno 1865, kaart J. Kuijper) omvatte niet veel meer dan wat we nu het centrum noemen, was slechts ca. 700 hectare groot, met ca. 100.000 inwoners, vóór de vele grenscorrecties en annexaties die vanaf 1886 zijn begonnen.

rotterdam_postkantoor_coolsingel_interieur_kopie.jpg

Tijdens de Rotterdamse Architectuur Maand 2019 mocht men nog één keer binnen kijken in het imposante postkantoor aan de Coolsingel in Rotterdam, voor de transformatie tot 5-sterrenhotel met horeca e.a. retail en een 150 meter hoge woontoren van start gaat

Tijdens de Rotterdamse Architectuur Maand 2019 mocht men nog één keer binnen kijken in het imposante postkantoor aan de Coolsingel in Rotterdam, voor de transformatie tot 5-sterrenhotel met horeca e.a. retail en een 150 meter hoge woontoren van start gaat

rotterdam_maquette_postkantoor_coolsingel_met_woontoren_kopie.jpg

Tijdens de Rotterdamse Architectuur Maand 2019 mocht men nog één keer binnen kijken in het imposante postkantoor aan de Coolsingel in Rotterdam. Er was te zien hoe het complex er na de herbestemming komt uit te zien, met o.a. een 150 meter hoge woontoren.

Tijdens de Rotterdamse Architectuur Maand 2019 mocht men nog één keer binnen kijken in het imposante postkantoor aan de Coolsingel in Rotterdam. Er was te zien hoe het complex er na de herbestemming komt uit te zien, met o.a. een 150 meter hoge woontoren.

voormalig_districtspost-_kantoor_-_delftseplein_-_rotterdam_-_0328_1_kopie.jpg

Het in 2019 tot rijksmonument benoemde voormalige Stationspostgebouw/Districtspostkantoor in Rotterdam (Delftseplein 31) is gebouwd in de jaren 1955-1959 en is tot 1999 als zodanig in functie geweest.

Het in 2019 tot rijksmonument benoemde voormalige Stationspostgebouw/Districtspostkantoor in Rotterdam (Delftseplein 31) is gebouwd in de jaren 1955-1959 en is tot 1999 als zodanig in functie geweest.

voormalig_districtspost-_kantoor_-_delftseplein_-_rotterdam_-_0328_3_kopie.jpg

Het in 2019 tot rijksmonument benoemde voormalige Stationspostgebouw/Districtspostkantoor in Rotterdam wordt tegenwoordig gebruikt als kantoorverzamelgebouw, dat sinds 2015 bekend staat als Central Post.

Het in 2019 tot rijksmonument benoemde voormalige Stationspostgebouw/Districtspostkantoor in Rotterdam wordt tegenwoordig gebruikt als kantoorverzamelgebouw, dat sinds 2015 bekend staat als Central Post.

rotterdam_polder_blommersdijk_kopie.jpg

Al onze duizenden polders hadden vroeger een eigen bestuur, later in vele rondes gefuseerd tot de huidige waterschappen. Soms zijn ze zelfs een heerlijkheid of gemeente geweest, zoals de polder Blommersdijk met Cool in Rotterdam. (© www.filatelist.com)

Al onze duizenden polders hadden vroeger een eigen bestuur, later in vele rondes gefuseerd tot de huidige waterschappen. Soms zijn ze zelfs een heerlijkheid of gemeente geweest, zoals de polder Blommersdijk met Cool in Rotterdam. (© www.filatelist.com)

Rotterdam maas centrum-MSD-20100101-192042.jpg

Een van de blikvangers van Rotterdam is de in 1996 gereedgekomen Erasmusbrug - bijgenaamd De Zwaan - over de Nieuwe Maas.

Een van de blikvangers van Rotterdam is de in 1996 gereedgekomen Erasmusbrug - bijgenaamd De Zwaan - over de Nieuwe Maas.

Rotterdam centrum-MSD-20050417-5831.jpg

Rotterdam, centrum, de Koopgoot

Rotterdam, centrum, de Koopgoot

Rotterdam maas centrum-MSD-20100101-192105.jpg

Rotterdam, voormalig cruiseschip De Rotterdam

Rotterdam, voormalig cruiseschip De Rotterdam

Rotterdam maas centrum-MSD-20100101-192111.jpg

Rotterdam, bijzondere architectuur van een van de Maastunnelgebouwen

Rotterdam, bijzondere architectuur van een van de Maastunnelgebouwen

Rotterdam

Terug naar boven

Status

- Rotterdam is een stad en gemeente in de provincie Zuid-Holland.

- Onder de gemeente Rotterdam vallen naast de gelijknamige stad verder nog de dorpen Hoek van Holland, Pernis en Rozenburg, de 'dorpen in de stad' Heijplaat en Oud-IJsselmonde, de officiële woonplaats Hoogvliet (in de praktijk een stadsdeel en bestuurlijk gezien een gebied, t/m 2013 deelgemeente) en de hieronder vermelde buurtschappen.

Verder heeft de gemeente Rotterdam in 1978, bij het ontstaan van het huidige postcodesysteem, gemeend nog een aantal bedrijventerreinen tot 'formele woonplaats' te moeten benoemen, met eigen postcode en plaatsnaam in het postcodeboek (en daarmee ook in de in 2009 in werking getreden gemeentelijke Basisregistratie Adressen en Gebouwen, de BAG), namelijk Botlek, Europoort, Maasvlakte en Vondelingenplaat. Formeel zijn dit dus 'woonplaatsen' maar in de praktijk natuurlijk niet; in principe wordt er alleen maar gewerkt en niet gewoond. Je zou denken dat er in een plaats altijd gewoond moet worden om het een - formele - woonplaats te kunnen noemen, maar dit zijn dus uitzonderingen op de regel.

- Onder de stad - en daarmee natuurlijk ook de gemeente - Rotterdam vallen ook de buurtschappen Charlois Zuidrand (grotendeels), 's-Gravenland, Groeneweg, Hordijk, Kandelaar, Terbregge en (De) Zweth (grotendeels). Aldus omvat de gemeente dus 1 stad, 4 dorpen, 7 (delen van) buurtschappen en 5 bijzondere 'formele woonplaatsen', waarvan 4 bedrijventerreinen en 1 woonwijk.

- Verder is er tegenwoordig ook nog sprake van een formele plaatsnaam Rotterdam-Albrandswaard in de gemeente Albrandswaard. Hoe dat zit, kun je lezen op de pagina van die gemeente.

- Wapen van de gemeente Rotterdam.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Rotterdam.

- Rotterdam kende t/m 2013 14 deelgemeenten*. Het Rijk heeft echter bepaald dat het deelgemeentestelsel v/a 2014 moest komen te vervallen (wat in de praktijk alleen voor deze gemeente en de gemeente Amsterdam aan de orde was). Daarom is er sinds 2014 sprake van 14 gebieden, die grotendeels worden vertegenwoordigd door gebiedscommissies, die de gemeente gevraagd en ongevraagd adviseren over thema's die voor hun gebied van belang zijn. In de gebieden Noord en Feijenoord vervangen in totaal 14 wijkraden de gebiedscommissies. En in zes wijken - in de gebieden Delfshaven, Prins Alexander en Charlois - experimenteert de gemeente met gelote wijkcomités.
* De deelgemeenten waren: Centrum, Charlois, Delfshaven, Feijenoord, Hillegersberg-Schiebroek, Hoek van Holland, Hoogvliet, IJsselmonde, Kralingen-Crooswijk, Noord, Overschie, Pernis, Prins Alexander en Rozenburg.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1280-1287 rotter dam ter haluer rotte, 1300 te Rotterdamme, 1395-1396 Rotterdam.

Naamsverklaring
Betekent dam 'waterkering dwars door een waterloop', in de Rotte, een oude veenstroom waarvan de naam geduid wordt als 'vuil, modderachtig water' (waarvoor zie ook Hillegersberg). De nederzetting is ontstaan nabij de samenvloeiïng van de Rotte met de Merwede.(1)

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Rotterdam, die in het W ook het Botlek- en Europoortgebied, de Maasvlakte, Maasvlakte 2 en het dorp Hoek van Holland omvat, grenst in het W aan de Noordzee en de Nieuwe Waterweg en ligt verder ZW, Z en ZO van de dorpen 's-Gravenzande, Naaldwijk, De Lier en Schipluiden, ZW, Z, ZO en O van de dorpen Maasdijk en Maasland, ZW, Z en ZO van de stad Delft, W, Z en O van de steden Maassluis, Vlaardingen en Schiedam, ZW en Z van de dorpen Delfgauw, Pijnacker, Berkel en Rodenrijs, Bleiswijk en Zevenhuizen en de stad Zoetermeer, ZW, Z en O van de Zevenhuizerplas, W en ZW van de dorpen Nieuwerkerk aan den IJssel en Moordrecht, W van de stad Capelle aan den IJssel en de dorpen Ouderkerk aan den IJssel, Krimpen aan den IJssel, Krimpen aan de Lek, Bolnes en Slikkerveer, NW van het dorp Ridderkerk, N en NW van het dorp Barendrecht, NO, N en NW van de dorpen Rhoon, Oud-Beijerland en Poortugaal en de stad Spijkenisse, ONO, N en NW van de dorpen Geervliet en Heenvliet, O, NO, N en NW van het dorp Zwartewaal en O, ONO, N en NW van de stad Brielle en het dorp Oostvoorne. De stad en de gemeente liggen aan de rivier de Nieuwe Maas en de gemeente ligt in het W net N van het Brielse Meer en het Oostvoornse Meer. Binnen de gemeente lopen in het N de A13 en de A20 en in het O de A16. Aan de Z kant van de gemeente loopt de A15, die voor een deel ook dóór de gemeente loopt. In het W loopt dan nog de A4 door de gemeente.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente Rotterdam 7.368 huizen met 81.081 inwoners (dat waren dus gemiddeld 11 mensen in 1 huis!, wat ook voor die tijd veel is), verdeeld in de gelijknamige stad en de buurtschappen De Heul, Het Nieuwewerk en Het Zwaanshals (helaas zijn de aantallen niet per kern gespecificeerd).

- Tegenwoordig omvat de gemeente Rotterdam ca. 300.000 huizen met ca. 645.000 inwoners. Verwacht wordt dat de gemeente nog doorgroeit tot bijna 660.000 inwoners in 2030. - De gelijknamige stad omvat tegenwoordig ca. 615.000 inwoners (inclusief de inwoners van Hoogvliet, dat voor de postadressen en daarmee voor veel statistieken nog een aparte woonplaats is, maar in de praktijk gewoon een van de stadsdelen van de stad is).

Terug naar boven

Geschiedenis

Eerste annexatie
Zoals veel steden, omvatte ook de gemeente en stad Rotterdam aanvankelijk niet veel meer dan wat we nu als het centrum beschouwen (kun je je voorstellen dat de stad in 1865 nog maar ca. 700 hectare groot was, met ca. 100.000 inwoners?). De vele grenscorrecties en annexaties van omliggende gemeenten begonnen pas vanaf 1886. Maar al eind 1811 heeft een eerste gemeente-annexatie plaatsgevonden, wat relatief onbekend is t.o.v. de latere annexaties: "De naam Coolsingel is afkomstig van het ambacht Cool. Het ambacht Cool komt reeds voor omstreeks 1280. In 1596 koopt de stad de ambachtsheerlijkheid Cool, Blommersdijk en Beukelsdijk van Jonkheer Jacob van Almonde. Bij Koninklijk Besluit van 20 september 1809 wordt het ambacht Beukelsdijk, Oost- en West-Blommersdijk, genaamd Cool, tot een zelfstandige gemeente verheven. Eind 1811 wordt de gemeente Cool echter alweer door de stad geannexeerd.

Naast het ambacht was er ook nog de polder Cool. Deze lag tussen de Rotterdamse en Delfshavense Schie en is in 1925 opgeheven. Een deel van het grondgebied van Cool was reeds in 1358 bij de stad getrokken na de vergunning van hertog Albrecht van Beieren om grachten om de stad te graven en het stadsgebied te vergroten met Rodezand in het ambacht Cool. De Coolvest scheidde voortaan stad en ambacht. In 1480 is er al sprake van de singel tegenover de vest achter Bulgersteyn, later Coolsingel genoemd. De singel is in verband met de aanleg van een brede verkeersweg in de jaren 1913-1922 geheel gedempt. Tot de demping van het water stond het bekend als het Coolvest; het vormde de westelijke grens van de oude Stadsdriehoek." (bron: Oud-Rotterdam.nl) Voor nadere informatie over Cool zie de pagina Geschiedenis Cool op de voormalige wijkwebsite van Cool.

Latere annexaties
De expansie van de aanvankelijk zeer kleine gemeente Rotterdam tot het omvangrijke grondgebied dat het nu is, heeft geleidelijk middels een reeks annexaties van omliggende gemeenten plaatsgevonden, respectievelijk in 1886 van de gemeente Delfshaven, per 28-2-1895 van de gemeenten Charlois (nadat daar de gemeente Katendrecht per 1-7-1873 al in was opgegaan) en Kralingen, per 1-5-1934 van de gemeenten Pernis en Hoogvliet, en per 1-8-1941 van de gemeenten Hillegersberg, Overschie, Schiebroek en IJsselmonde. Daarnaast hebben in de loop der jaren nog vele kleine en grotere grenscorrecties met omliggende gemeenten plaatsgevonden. Als laatste is per 18 maart 2010 de gemeente Rozenburg geannexeerd.

Tweede Wereldoorlog
- "In de vroege ochtend van 10 mei 1940 wordt Rotterdam op bruuske wijze de oorlog ingesleurd. Bommen vallen op vliegveld Waalhaven. Kort daarna dalen Duitse parachutisten uit de lucht en nemen samen met andere goed voorbereide luchtlandingstroepen het vliegveld in. Op de Maas landt een eskader watervliegtuigen van waaruit Duitse soldaten in rubberbootjes naar de kant peddelen. Ze hebben haast. De stad vervult een sleutelpositie in de Duitse opmars. Het bezit van de Maasbruggen is van vitaal belang voor de achterop volgende troepen. Hitler wil dat de Vesting Holland zo snel mogelijk in Duitse handen valt. Daarvoor is een spectaculaire luchtlandingsoperatie bedacht.

De verrassing is voor de Rotterdammers volledig. Zij hebben geen idee wat oorlog is, maar leren snel bij. Tegen heug en meug zitten ze vanaf het eerste uur midden in de frontlinie. Vijf beklemmende dagen van verbitterde strijd volgen, eindigend in het bekende vernietigende bombardement. Aan de hand van nieuwe bronnen en tientallen nooit gepubliceerde foto’s en documenten vertelt Gerard Groeneveld het verhaal van hoe de oorlog naar de Maasstad kwam. Zijn boek 'Rotterdam frontstad 10-14 mei 1940' beschrijft een indringende geschiedenis waarin de persoonlijke verhalen de boventoon voeren: van Nederlandse en Duitse soldaten, maar vooral ook van de tussen het geweld gevangen burgers." Via de link kun je enkele hoofdstukken uit het boek lezen, en is het boek ook te bestellen.

- "Het traditionele OorlogsVerzetsMuseum is verbouwd tot Museum Rotterdam ’40-’45 NU. De Tweede Wereldoorlog en het bombardement, onlosmakelijk met de stad verbonden, staan centraal en komen in o.a. een unieke experience voorbij. De verhalen van toen zijn nog steeds van nu. Ook nu nog zien we elke dag mensen vluchten voor oorlog. Dat vrede, vrijheid en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn, willen we in ons museum laten zien. En laten beleven. In ons museum beleef je wat het betekent wanneer jouw stad wordt gebombardeerd. Hoe ziet je leven eruit als je daarna wordt vervolgd en onderdrukt? Experience. Een belangrijk onderdeel van het bezoek is de indringende Experience. Je neemt plaats aan een acht meter lange touchscreen-tafel. En voor je het weet is het 14 mei 1940. Bommen vallen, de stad brandt, mensen schreeuwen, gebouwen storten in en huizen zijn vernietigd. En dan is er ineens niets meer. Een troosteloze kale vlakte. Toch is dit niet het einde van de stad. De Rotterdammers pakken samen de draad weer op en de wederopbouw is een feit. In deze korte film beleef je de oorlog van dichtbij en je ziet waardoor de stad Rotterdam zo anders is geworden dan de meeste steden in Nederland.

Collectie en verhalen. In een 28 meter lange vitrinegalerij staan bijna alle objecten uit onze verzameling opgesteld. Er zijn wapens te zien en uniformen, maar ook alledaagse voorwerpen waarvan je niet een twee drie begrijpt waarom. Achter die soms doodgewone dingen steken vaak bijzondere verhalen. Zoals de porseleinen klompjes van mevrouw Smit, gekregen op de kermis van haar eerste vriendje. Of de trein van blik en hout voor Gerhard, gemaakt door zijn vader toen ze waren ondergedoken. Voorwerpen en verhalen. Samen onderdeel van onze geschiedenis. Een geschiedenis die alleen bewaard blijft als we de verhalen blijven vertellen.

Educatie. Tot nu toe is de herdenking van de Tweede Wereldoorlog vooral iets van de Nederlanders die het echt hebben meegemaakt. Nu deze generatie langzaam wegvalt, wordt de behoefte aan educatie over de Tweede Wereldoorlog groter. Het bereiken van jongeren is dan ook een van onze voornaamste doelen. We doen dit met prikkelende programma´s en maken gebruik van moderne middelen als touch-screens en iPads. In De Bouwplaats leren bezoekers hoe je kunt meebouwen aan een fijne stad. Ze werken daar niet met steen en cement maar met sociale gereedschappen. In het programma Verhalen Vertellen gaan deelnemers aan de slag met de voorwerpen en verhalen uit onze collectie. De opdracht is in een korte videoclip een van die voorwerpen met verhaal voor het voetlicht te brengen. In Onder Spanning worden jongeren aan het denken gezet over het maken van keuzes. In een sferische en dynamische ruimte met geprojecteerde animaties, video mapping en prikkelende stellingen, vormen leerlingen hun mening en verdedigen ze hun standpunt over belangrijke maatschappelijke thema’s."

Voor nadere informatie over de geschiedenis van (bepaalde delen van) deze stad en gemeente kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- "Stadsarchief Rotterdam* is het openbare geheugen van deze gemeente en enkele omliggende gemeenten. Onze bijzonder rijke collectie omvat honderdduizenden prenten, foto's, films, kaarten, geluidsopnames en meer dan 20 kilometer papieren archiefstukken. Steeds meer informatie wordt alleen in digitale vorm bewaard. Hiervoor bouwen we een zogeheten elektronisch depot. Het Stadsarchief is een van de oudste en een van de grootste archieven van het land. Ons oudste stuk stamt uit 1201, het jongste stuk is de krant van gisteren.
* Dat tot enkele jaren geleden Gemeentearchief heeft geheten, en wat ons betreft had moeten blijven heten; het archief is er immers niet alleen voor de stad - wat de huidige naam wél suggereert - maar voor de hele gemeente, die naast de stad ook nog enkele dorpen omvat (waarvoor zie het hoofdstuk Status). De aanduiding Stadsarchief is wat ons betreft dan ook een impliciete ontkenning van (de eigen identiteit van) de dorpen in kwestie, red.

De vele bezoekers op de locatie en via het internet ondersteunen we in hun onderzoek naar bijvoorbeeld de familiestamboom of een bouwdossier. Ook bij wetenschappelijke of andere actuele vragen waarvoor een archief van wezenlijk belang is, helpen we graag. We zetten ons in om archiefbescheiden van de overheid die niet voor vernietiging in aanmerking komen in goede en geordende staat te bewaren en te ontsluiten. Naast deze wettelijke taak zien we het als onze opdracht de geschiedenis van Rotterdam te bewaren en zichtbaar te maken. We verrichten deze werkzaamheden met een 70-tal medewerkers én vele vrijwilligers en stagiairs."

- "Historisch Genootschap Roterodamum houdt het verleden van Rotterdam levend. De stad heeft een indrukwekkend verleden. De jonge geest van de stad is niet nieuw. De stad is altijd vooruitstrevend geweest. ook vele andere karakteristieken die aan de moderne stad worden toegedicht, kennen hun oorsprong in het dynamische verleden. Dat is echter nauwelijks meer zichtbaar. De oprichters van Historisch Genootschap Roterodamum beseften dat toen zij in 1947 keken naar de kale vlakte van de verwoeste binnenstad. Zij waren niet de enigen. Vele Rotterdammers begrepen dat er speciale zorg nodig was om het indrukwekkende verleden van de stad levend te houden. Nu, in de 21e eeuw geldt dat nog steeds. Onze stad heeft een rijke historie. Vele verhalen kunnen verteld, vele momenten om te herinneren. Haal je hart op en geniet van de verhalen en verslagen. En door lid te worden draag je bij aan het levend houden van Rotterdams verleden.

Naast de mogelijkheid om deel te nemen aan excursies, gratis toegang tot de zogenoemde Historische Wel & Wee Cafés en lezingen krijg je gratis meerdere publicaties per jaar: de Kroniek, Nieuwsbrieven, het Roterodamumessay en het Rotterdams Jaarboekje. Sinds 1974 ontvangen de leden van Roterodamum een verenigingsorgaan, genaamd de Kroniek. Het blad bevat de aankondigingen voor de lezingen en excursies, boekrecensies, nieuwtjes en een aantal rubrieken van historische aard. Sinds de oprichting van Roterodamum in 1947 ontvangen de leden jaarlijks in het najaar een Rotterdams Jaarboekje. Het Jaarboekje kent een lange historie, die teruggaat tot in de 19e eeuw. Het Rotterdams Jaarboekje bereikte in 2002 de 100e uitgave. Ter ere van het 100e Rotterdams Jaarboekje is het register op cd-rom gezet. Dit register biedt een prachtige oplossing om snel iets op te zoeken. Ook zijn op deze cd-rom de eerste tien delen integraal te vinden, alsmede de Jaarboekjes uit de periode 1940-1945."

- Tijdschrift 'Ons Rotterdam' is een populair (d.w.z. voor iedereen leesbaar en te begrijpen) historisch tijdschrift. Elk tijdschrift heeft 52 pagina’s, 75 foto's en een omslag in kleur. Je vindt er veel herinneringen van Rotterdammers in verwoord. Het bevat tevens gegevens over plaatsen in de regio, informatie over nieuw verschenen Rotterdamse boeken, evenemententips, veel foto’s van de oude en de nieuwe stad, en een fotokwis. Het tijdschift jaarlijks vier keer en kost € 18,- per jaar. Daarnaast organiseren zij jaarlijks de Rotterdamse Dag en tijdens de Wereldhavendagen begeleiden ze bezoekers naar het dak van het Witte Huis. Tevens geven ze dia- en boekenpresentaties op locatie, bijvoorbeeld in verzorgingshuizen.

- "Onze huidige stad is ontstaan uit vele Dorpen, Haventjes en Heerlijkheden die ooit zelfstandig functioneerden en die in de loop der eeuwen samen de bonte lappendeken zijn gaan vormen die we nu Rotterdam noemen. Het is een geheel, maar toch ook weer niet. Iemand "uit Kralingen" komt echt ergens anders vandaan dan iemand die geboren is "op Pernis" of "op Katendrecht". Al die verschillende culturen, dialecten(!) en geschiedenissen leveren een gevarieerde verzameling op van prachtige verhalen. Ook zijn er in elk van de gebieden bijzondere gebouwen en plaatsen aan te wijzen, die er een centrale rol vervullen of hebben vervuld.

Stichting Rotterdam is vele Dorpen (SRivD) is een samenwerkingsverband tussen verenigingen, stichtingen, oudheidkamers en individuen die zich in allerlei delen van de stad bezig houden met het bewaken en beschrijven van al het moois dat in de loop der eeuwen is gebouwd en gebeurd. De SRivD website biedt Routekaarten aan gericht op het Cultureel Erfgoed in de verschillende delen van de stad. Wie zich er in verdiept wordt al gauw enthousiast.

Elk onderdeel van Rotterdam heeft namelijk iets unieks te bieden - een eigen sfeer, een eigen historie, een eigen karakter. Bekijk de Monumenten en Bezienswaardigheden, geniet van de omgeving en besef met elke stap hoeveel anderen er al hebben gelopen. Leer wat alleen echte Rotterdammers weten. Bijvoorbeeld waarom de Puntegaalstraat in de volksmond ook wel de Plukmekaalstraat wordt genoemd. Of hoe de Koopgoot eigenlijk heette voordat deze naar goed Rotterdams gebruik een beter te hanteren koosnaam kreeg. Er is veel te zien, voor wie weet hoe hij moet kijken. n pas op: voor sommige stadsdelen kun je het beste een hele dag uittrekken!

Zelf ook hart voor de stad? SRivD en alle gelieerde organisaties zijn vrijwilligersorganisaties. Er wordt met veel liefde, deskundigheid en enthousiasme gewerkt aan het bewaken en beschrijven van Rotterdams Cultureel Erfgoed. Wie ook iets wil doen of een initiatief wil ondersteunen, kan het beste contact opnemen met een van de aangesloten organisaties. Op onze site is te vinden wat zij doen en waar zij actief zijn."

- De oostelijke binnenstad omvat het Laurenskwartier, het Hoogkwartier en het gebied Wereldhaven. In de rijksvisie Erfgoed en Ruimte uit 2011 is dit deel van het centrum benoemd tot nationaal wederopbouwaandachtsgebied. De wederopbouw van de stad heeft voor een belangrijk deel bijgedragen aan de identiteit als wereld- en architectuurstad. Op de website Wederopbouw Rotterdam wordt de geschiedenis van de wederopbouw vanaf het bombardement in 1940 tot heden getoond.

- In het in 2017 verschenen boek ‘Rotterdam, bruid van de Maas‘ beschrijft historicus Han van der Horst op beeldende wijze de Rotterdamse triomfen en tragedies, van de prehistorie tot nu. De stad ontwikkelde zich met horten en stoten, met vallen en opstaan van onaanzienlijk vissersplaatsje tot de grootste haven ter wereld. Op de site Historiek vind je een deel van het eerste hoofdstuk, over de vroegste geschiedenis van de Maasstad.

- "Stichting Rotterdam Woont houdt zich al een aantal jaren bezig met de systematische documentatie van de geschiedenis van de Rotterdamse Woningbouw gedurende de periode van ca. 1840, toen Rose, de eerste stadsbouwmeester, aantrad, t/m heden. In ruim 200 woningprojecten wordt deze ontwikkeling zichtbaar gemaakt op de website van de stichting, waarop het complete onderzoek wordt weergegeven. Het documentatieproject is mogelijk gemaakt door bijdragen van diverse bedrijven, organisaties, fondsen en particulieren; de website vertelt je daar meer over. Maar omdat dit doorgaans eenmalige bedragen zijn, is de voortzetting van het project en de continuïteit van de website niet gegarandeerd. Gelukkig wordt het project ook gesteund door een aantal donateurs. Nieuwe donateurs blijven welkom. Dankzij sponsoring van bouwers, particulieren en de gemeente is in 2016 de publicatie 'Rotterdam Woont, de atlas van de Rotterdamse Woningbouw 1840-2015' verschenen."

- "Taalkundige dr. Peter-Alexander Kerkhof laat in samenwerking met Archeologie Rotterdam horen hoe er in het jaar 1020 werd gesproken in Rotta, de nederzetting die later uitgroeide tot de huidige stad. In het centrum van de stad liggen diep onder de grond de resten van de nederzetting Rotta uit de 10e en 11e eeuw. Het dorpje was gelegen op de oevers van het riviertje de Rotte. In de bouwput van de Markthal is rond 2010 een terp met de resten van zes elkaar opvolgende boerderijen uit de periode 950-1050 gedocumenteerd. De gegevens van de jongste boerderij zijn gebruikt om deze video-animatie te maken. De film toont het landschap van de Rotte rond 1020 na Chr. met op de oevers de erven en boerderijen. De jongste boerderij van de Markthal is in detail te zien. Het verhaal van Rotta wordt in het Oudnederlands verteld door een bewoner van de boerderij (vertolkt door dr. Peter-Alexander Kerkhof). Zijn opa was een van de eerste ontginners van het uitgestrekte moerasgebied van de Rotte."

- "Historische Commissie De Ommoordse Polder is onderdeel van Bewonersvereniging Heide-Bes. Wij onderzoeken de geschiedenis van het gebied waar vanaf 1965 de wijk Ommoord is gebouwd. In de 90 jaar daarvoor liep hier de Ommoordseweg. Het aanleggen van die landweg, alsmede het wel en wee aan deze weg is door ons onderzocht en vastgelegd in het boekje "De Ommoordseweg van begin tot eind". Samen met de Historische Commissie van Terbregges Belang organiseren we elke 3e donderdag van de maand van 13:00-16:00 uur een inloopmiddag (en twee maal per jaar een inloopmiddag en -avond) in de Rietganszaal van de Gerard Goosenflat, Huis van de Wijk, Thomas Mannplaats 150, Rotterdam. Er is een uitgebreid archief van foto's en krantenartikelen over Terbregge, Ommoord en de voormalige Ommoordse Polder beschikbaar, maar ook landkaarten, filmpjes en luchtfoto's zijn te bewonderen. Bij voldoende belangstelling wordt er rond 14:00 uur een korte presentatie gegeven: "Ommoord van Nul tot Nu"."

- "Van veen tot plassen, van plassen tot land- en tuinbouwgebied, van land- en tuinbouwgebied tot woongebied. Dat is in een notedop de geschiedenis van de Prins Alexanderpolder. Historische Vereniging Prins Alexander (HVPA) wil deze geschiedenis toegankelijk maken voor een breed publiek en vooral voor alle inwoners van de Prins Alexanderpolder. Op onze website verzamelen we verhalen, foto’s en documenten. Wil je een bijdrage leveren aan deze website, neem dan contact met ons op. De vereniging zet zich in voor: het doen van onderzoek naar de geschiedenis van de Prins Alexanderpolder, zijn bewoners en zijn bedrijvigheid; het verzamelen van verhalen en beeldmateriaal van bewoners; het organiseren van lezingen en ledenavonden; het viermaal per jaar uitgeven van een nieuwsbrief; het beheren van een interactieve website; het maken van publicaties en presentaties over de geschiedenis van de Prins Alexanderpolder."

- "In de Historische Collectie Politie Eenheid Rotterdam vind je de geschiedenis van deze Politie Eenheid van de 14e eeuw tot de dag van vandaag. Het bevat onder meer voorwerpen, uniformen, fotografische en digitale beelden en andere bescheiden van de Gemeentepolitie en onder andere de voormalige Rijksveldwacht, de Marechaussee en de Rijkspolitie. Een uitgebreid archief met boeken, folders, rapporten, jaarverslagen video’s en films, maakt deel uit van de collectie en is op aanvraag toegankelijk. Een aantal historische voertuigen, zoals de Chevrolet C10, de DAF 33, de Volvo Amazon, de Chevrolet K10, de BMW K50, de BMW K75, de BMW R1100 RT, een M.E. voertuig Peugeot, een Volkswagen transporter met groene striping en de toentertijd aan iedere agent verstrekte DCR fiets, staan tentoongesteld. De historische voertuigen, zoals de C10, Daf 33, Volvo Amazon en de K10 zijn als enige bij een politiekorps in Nederland rijdbaar. Er wordt steeds gestreefd naar een professionelere opzet en een attractievere presentatie zodat het voor jong en oud interessant is om de Historische Collectie te bezoeken."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Dilemma: Rotterdam wil meer en betere huizen bouwen, maar dit gaat soms ten koste van het erfgoed. Een inspirerend vraagstuk voor erfgoedliefhebbers die waarde hechten aan duurzaam wonen. De stad staat vol met erfgoed uit de wederopbouwtijd. Door het bombardement was er hoge woningnood en moesten er snel en goedkoop nieuwe woningen worden gebouwd. In de documentaire ‘Houwen zo!’ uit 1952 laat filmmaker Herman van der Horst zien hoe de arbeiders de verwoeste stad weer opbouwen. Maar er dreigt opnieuw een woningnood. Op kleinere schaal dan. In het Woningbouw Akkoord 2018 staat dat de er de komende jaren sneller nieuwe woningen moeten worden gebouwd voor het sterk groeiende aantal inwoners. Maar dit levert soms problemen op met het wat er al staat." Onder de laatste link vind je drie voorbeelden van recente woningbouwplannen die om verschillende redenen op weerstand stuiten (het betreft 640 woningen rond Het Park en de Euromast, de voorgenomen sloop van vier schokbetonflats in Overschie, en de plannen voor een 200 meter hoge woontoren langs de Lijnbaan).

- Een van de recente grote infrastructurele projecten in de stad is het in 2013 opgeleverde vernieuwde station Rotterdam Centraal, dat op de in de toekomst te verwachten beduidend grotere reizigersstromen is toegesneden. Een groot deel van het dak van het station is voorzien van zonnepanelen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De rijksmonumenten in Rotterdam Centrum.

- In januari 2019 heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed drie nieuwe rijksmonumenten in de gemeente aangewezen: het Vinetaduin bij Hoek van Holland (dat wij op die pagina beschrijven), en de Sint-Bavokerk en het Stationspostgebouw in de stad Rotterdam (eerstgenoemde beschrijven wij op de pagina van Charlois, laatstgenoemde beschrijven wij hieronder). Het Vinetaduin is aangewezen op voorspraak van Stichting Militair Erfgoed en de andere twee zijn aangewezen in het kader van het Aanwijzingsprogramma Wederopbouw 1940-1965 dat de Rijksdienst uitvoert.

- Rotterdam Centrum heeft 115 gemeentelijke monumenten.

- Noord heeft 51 gemeentelijke monumenten.

- "Hebben religieuze gebouwen de toekomst? Religieuze gebouwen staan letterlijk en figuurlijk midden in de gemeenschap. Toen in 2019 in Hoogmade de Onze-Lieve-Vrouwe-Geboortekerk in vlammen opging, waren alle inwoners zeer ontdaan. Religieus of niet, voor iedereen in het dorp was het kerkgebouw een baken. Een bejaarde vrouw, die er al sinds haar jeugd iedere zondag de dienst bijwoonde, noemde het de plek waar ze het dichtst bij God was. Voor de jongen die er tegenover woonde, was de kerkklok ‘zijn wekker’. Voor een vrachtwagenchauffeur stond het gebouw symbool voor ‘thuiskomen’, als hij vanachter zijn stuur de kerktoren zag opdoemen. En voor heel veel mensen was het de plek waar ze getrouwd waren, hun kinderen hadden laten dopen en overleden familieleden en dorpsgenoten hadden herdacht.

Hoogmade is hierin niet uniek. In heel Nederland zien mensen kerken en andere religieuze gebouwen als bakens. Ze staan symbool voor saamhorigheid, zijn van cultuurhistorische waarde en vertellen iets over de geschiedenis van een dorp of stad. En soms zijn ze zelfs toeristische trekpleisters. Toch is de toekomst voor veel van deze gebouwen door de secularisatie en de vergrijzing onzeker. Zo ook in Rotterdam. Daarom heeft het college van B en W opdracht gegeven voor een onderzoek naar religieus gebouwd erfgoed. Welke religieuze gebouwen is onze stad rijk? Wat is hun cultuurhistorische waarde? Hoe worden ze gebruikt? Wat zijn de toekomstverwachtingen?

Veel van deze vragen hebben we de afgelopen periode met de erfgoedeigenaren besproken. In deze publicatie deel ik namens het college onze voorgestelde aanpak om deze waardevolle gebouwen, onze bakens, een duurzame toekomst te geven. Het is bovenal nodig dat we met elkaar in gesprek blijven. Over de gevolgen van de leegloop, wat dit betekent voor de eigenaren van deze gebouwen en wat we samen kunnen doen om onze bakens niet verloren te laten gaan." Aldus Said Kasmi, wethouder Onderwijs, Cultuur en Toerisme, in de notitie 'Religieuze gebouwen Rotterdam - Samen naar een aanpak - Projectresultaten en -aanbevelingen' (mei 2020).

- De beroemde Kubuswoningen van Piet Blom aan de Overblaak zijn in 2009 door het college aangewezen als gemeentelijk monument. De Blaakoverbouwing, ook wel het 'Blaakse Bos' genoemd, is gebouwd tussen 1978 en 1984. In het nieuwe stadscentrum dat na het bombardement werd opgebouwd, waren de functies wonen, werken en recreëren gescheiden. Grote verkeersaders doorkruisten de stad. Eind jaren zeventig ontstond als reactie daarop juist een grote vraag naar kleinschaligheid en een compacte stad. De Kubuswoningen van Piet Blom waren daarop het ideale antwoord. Ze markeren volgens het college de omslag in het denken over de wederopbouw van de binnenstad en zijn daarom van grote cultuurhistorische waarde. Er zjin 70 huishoudens in ondergebracht en daarnaast een aantal kleine en grotere bedrijfsruimten. Er is een grote binnentuin voor bewoners en passanten. De kubuswoningen zijn niet alleen beroemd door hun opvallende vorm maar ook door hun bijzondere plek: als aaneenschakeling tot een viaduct boven een drukke verkeersader. Een deel van de kubuswoningen fungeert sinds 2009 als Stayokay hostel (jeugdherberg-nieuwe-stijl).

- Musea in Rotterdam. Een recent toegevoegde loot aan de stam van Rotterdamse musea is het in 2015 gerealiseerde Dutch Pinball Museum (Flipperkastmuseum dus).

- Op basis van het hoogtebestand en luchtfoto's van de stad is Rotterdam nu te bekijken in drie dimensies. Door een koppeling van de site met de gemeentelijke basisregistratie van adressen en gebouwen BAG is het bestand altijd actueel.

- Algemene Begraafplaats Crooswijk. - Algemene begraafplaats te Rotterdam-Schiebroek.

- Molen De Speelman (Overschie). - De Prinsemolen (Hillegersberg).

- Mariakapellen.

- Het voormalige postkantoor op Coolsingel is in 2016 aangekocht door de Omnam Investment Group. Het herbestemmingsplan van Omnam omvat een gemixt programma van hoogwaardig wonen, een 5-sterren Krimptonhotel, horeca en een hoogwaardig en divers retailprogramma. De kosten van de investering bedragen naar verwachting 100 miljoen euro. Het oude postkantoor beslaat 25.000 m2 en is een van de weinige overgebleven historische panden in het hart van de stad. Het pand is gebouwd tussen 1915 en 1922 naar ontwerp van architect G.C. Bremer. De renovatie en herbestemmingen moeten de vroegere grandeur van het gebouw in ere herstellen. Het ontwerp en de karakteristieke elementen zullen op een respectvolle manier worden versterkt, aldus de vastgoedgroep. De intentie en de planontwikkeling zijn er op gericht om dit monumentale gebouw weer in gebruik te nemen en terug te geven aan de stad. Het vernieuwde gebouw zal van alle zijden toegankelijk worden. Ook wordt de imposante centrale hal verbonden met het achterterrein, dat wordt omgebouwd tot een tweede hal. Daarop komt een 150 meter hoge woontoren. Op de begane grond komen winkels, restaurants en cafés. Het complex is een vervolg op Ven Amsterdam: de transformatie van het voormalige KPN-gebouw bij station Amsterdam Sloterdijk tot een zaken- en amusementscomplex, dat in 2017 gereed is gekomen. De verbouwing en herontwikkeling van het complex, dat POST Rotterdam gaat heten, is in 2019 gestart en beoogd is dat het complex in 2022 gereedkomt.

"Rotterdammers, dagjesmensen, winkeliers, toeristen en voorbijgangers zullen elkaar hier 24 uur per dag kunnen ontmoeten. Als dat ergens hoort te gebeuren is het wel hier aan de Coolsingel, in het hart van het centrum. Het postkantoor is met het gemeentehuis en het beursgebouw een van de drie gebouwen aan de Coolsingel die de Duitse bombardementen hebben doorstaan. Mede daarom heeft het een bijzonder plekje in het hart van iedere Rotterdammer. Maar ook omdat het decennialang de post en telegrafie verzorgde en zo een groot deel van de lokale nijverheid ondersteunde. Begin 20e eeuw zette dit postgebouw de toon. Niet alleen werden de posterijen hier beheerd, cruciaal voor de Rotterdamse handel en wandel, ook wist de fonkelnieuwe telegrafie-technologie de harten van de inwoners sneller te doen kloppen. Het aantal diensten van het postgebouw bleef groeien, het gebouw joeg grootstedelijke ontwikkeling aan en bracht zo de stad verder. Heel Rotterdam joeg na de oorlog op duizelingwekkend tempo het leven weer na. Wolkenkrabbers bestormden de hemel. Maar vanaf de jaren tachtig bleef het postkantoor een beetje achter bij de ontwikkeling van de stad. Het post- en telefoniebedrijf verplaatste zich naar andere locaties en het gebouw verloor zijn belangrijke functie in de binnenstad. Sterker nog: het gebouw staat anno 2019 alweer ruim tien jaar leeg. Een gesloten bunker, ontdaan van iedere functie. Voor een van de belangrijkste instituten van de eerste helft van de 20e eeuw is dat eeuwig zonde. Want dit grandioze gebouw met zijn onovertroffen interieur hoort toegankelijk te zijn en bewonderd te kunnen worden.

In zijn huidige vorm vormt het postkantoor geen verbinding vanaf de Coolsingel naar het Rodezand, de Stadhuisstraat en de Meent. Het stroomt niet. Door het gebouw meer naar z’n omgeving te openen, creëren we straks zowel in als rondom het gebouw een stadse gezelligheid. Ingangen aan de voor- en achterkant creëren een extra verbinding tussen twee belangrijke verkeersaders. Ingangen aan de Stadhuisstraat en de Meent maken het gebouw extra toegankelijk voor de directe omgeving. Ook betrekken we de stoepen erbij, onder andere met terrassen in plaats van fietsenstallingen aan de Meentzijde. POST wordt open. En als klap op de vuurpijl: beide binnenruimtes gaan we openstellen voor het publiek. Rotterdam krijgt er zo twee majestueuze, overdekte pleinen bij, omzoomd met restaurants, café’s en winkels met een lokaal karakter en internationale allure. De stad heeft een progressieve visie ontwikkeld voor het centrum van de stad. Met een groenere Coolsingel, gericht op voetgangers. Daar kunnen we ons uitstekend in vinden. Mede daarom ontwikkelen we het oude postkantoor door als open knooppunt. Zo helpen we het Lijnbaan winkelgebied in verbinding te komen met het gebied richting de Markthal. Het postkantoor was decennialang het toonbeeld van bedrijvigheid en noeste arbeid. Dat gaat het weer worden. En meer. POST wordt een fonkelend sieraad aan een groener, toegankelijker Coolsingel. Met een prachtige toren die de Rotterdamse skyline nog spannender maakt." Aldus ontwikkelaar Omnam op de site van het project.

- Het in 2019 tot rijksmonument benoemde Stationspostgebouw/Districtspostkantoor (Delftseplein 31) is gebouwd in de jaren 1955-1959 en is tot 1999 als zodanig in functie geweest. Het is een ontwerp van het bekende architectenbureau Kraaijvanger. Een streng en modern geleed gebouw van zwaar beton, van buiten vriendelijker gemaakt met geglazuurde baksteen in lichte kleuren. Van binnen dubbelhoge werkvloeren. Het postgebouw kreeg 15 verdiepingen. Daarmee was het een van de eerste hoge gebouwen in de na de verwoesting weer opgebouwde stad. Deze hoogte en de zware betonconstructie waren ook nodig voor het onderbrengen van een omvangrijke postsorteermachine. Het gebouw laat het proces van post sorteren en bezorgen ook uitwendig zien. Aan de spoorzijde ligt een overkapt laadperron voor posttreinen. Een opvallende betonnen toerit maakt het perron voor auto’s toegankelijk.

Het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie (PTT) liet het gebouw door meer dan vijftien verschillende kunstenaars voorzien van kunstwerken. Hiervan is nog een heel groot deel aanwezig, zoals vrijwel alle kunstwerken in de trappenhuizen. Een staalkaart aan technieken komt langs, waaronder mozaïeken en sgrafitto’s. Van buiten is voor iedereen het monumentale kunstwerk van Louis van Roode te zien dat de volledige hoogte van het gebouw beslaat. De kunstwerken behandelen allemaal een thema dat met post en communicatie te maken heeft. Het nieuwe rijksmonument is daarmee ook een toonbeeld van het opdrachtenbeleid van de PTT bij de bouw en aankleding van nieuwe postgebouwen. Door veranderingen in het postbedrijf raakte het gebouw in onbruik. De bijzondere postsorteermachine is weggehaald voor de herbestemming die tussen 2007 en 2009 plaatsvond. Het monument wordt nu gebruikt door verschillende bedrijven en organisaties als kantoorverzamelgebouw, dat sinds 2015 bekend staat als Central Post. (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

- Top010.nl is een site met bijzondere panden in Rotterdam, zowel betreffende moderne panden als de oude rijksmonumenten.

- De grote fontein op het Hofplein (= kruising Coolsingel/Weena/Schiekade/Pompenburg) is in 1939 geschonken door Van Ommeren's Scheepvaartbedrijf (dat in 1999 met Pakhoed is gefuseerd tot Vopak, 's werelds grootste onafhankelijke tankopslagbedrijf), t.g.v. het 100-jarig bestaan van de firma. De fontein is overigens pas na de Tweede Wereldoorlog geplaatst. In de volksmond wordt hij de 'Flipspuit' genoemd, naar de oprichter van de firma, Filippus van Ommeren (die zijn voornaam later wijzigde in Philippus).

- De in 1996 gereedgekomen Erasmusbrug in Rotterdam is naast de Willemsbrug de tweede brug over de Nieuwe Maas in de stad, en is vernoemd naar de Nederlandse priester en humanist Erasmus. De brug verbindt de wijk Kop van Zuid met het centrum aan de noordzijde van de rivier. De Erasmusbrug is ontworpen door Ben van Berkel (UNStudio). De 284 meter lange tuibrug heeft een 139 meter hoge geknikte asymmetrische stalen pyloon. Hieraan dankt de brug de bijnaam "De Zwaan". Tussen de Kop van Zuid en de pyloon is er een 89 meter lange basculebrug voor schepen die niet onder de tuibrug door kunnen. Deze basculebrug is de grootste en zwaarste basculebrug in West-Europa.

- Gevelstenen in Rotterdam.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- "In 2020 is het 750 jaar geleden dat de dam in de Rotte is gelegd. Een historisch moment, waardoor Rotterdam is ontstaan. Dat vieren wij met diverse activiteiten op en om de rivier de Rotte. Beleef 750 jaar dam in de Rotte en ontdek wat er dit feestelijke jaar te doen is."

- "Rotterdam Festivals heeft van de Rotterdamse gemeenteraad het mandaat gekregen om, op enige afstand van de gemeentebestuur, het evenementenbeleid vorm te geven. De ideeënrijkdom en het organisatorisch vermogen van festivalorganisatoren en culturele instellingen vormen de onmisbare bron waarmee wij een samenhangend programma opbouwen dat voldoet aan de wensen van het publiek en de belangen van de stad dient. Mede door de steun die het gemeentebestuur hier altijd aan gegeven heeft, is in de stad een sterke traditie ontstaan van festivals die vanuit de stad zelf gegroeid zijn. Omdat hier meer particulier initiatief is dan in welke stad dan ook, heeft de stad een heel eigen, onderscheidend evenementenprofiel. Wij stellen de lokale Festivalagenda samen en bieden financiële ondersteuning aan festivals en evenementen, binnen de kaders van het evenementenbeleid. Daarnaast bieden wij organisatoren praktische ondersteuning bij zaken als de locatiekeuze en het aanvragen van vergunningen en stimuleren wij de samenwerkingen met ondernemers en scholen in het kader van hun programma 'Dieper in de stad'.

- De Uitagenda Rotterdam bundelt alles wat er op cultureel gebied in de stad te doen is.

- "In één nacht ontdekken wat Rotterdam aan kunst en cultuur te bieden heeft? Dat kan tijdens Museumnacht010 (op een zaterdag begin maart). Ruim 40 Rotterdamse musea en culturele instellingen openen dan hun deuren van 20:00 tot 01:00 uur."

- "Tijdens de Rotterdamse Dakendagen (1e weekend van juni) kun je het dak op! Rotterdamse Dakendagen nodigt je uit op nieuwe plekken, hoog boven de drukte van de stad. Wij zien het dakoppervlak als de duurzame motor voor de stad van morgen. Wat als al die onbenutte daken nieuwe plekken zijn voor groen, recreatie, wateropslag en voedsel- en energieproductie? Duizenden mensen ontdekten al hoe mooi Rotterdam op hoogte is. Op bekende en onbekende, openbare en privé daken zagen zij de stad vanuit een heel ander perspectief. Wil jij ook de stad ervaren zoals nooit te voren? Koop je Dakendagenticket om overdag onbeperkt zoveel mogelijk daken te bezoeken, ga mee op tour of kies een of meer specials uit het boordevolle programma."

- Oude Haven Zomerfestival (eind augustus).

- Wereldhavendagen (weekend begin september).

- Sinds 2016 is er het Rotzooi Fermentatiefestival (laatste zondag van september) met een ruime sortering workshops en lezingen, en een fermentatiemarkt met de fijnste fermentatietools, de lekkerste gefermenteerde bites en drankjes en de mooiste ingrediënten voor je eigen fermentatiecreaties (zie hier voor een toelichting op het begrip fermentatie). De toegang is gratis.

- "Wildlife Film Festival Rotterdam (WFFR) (eind oktober) is een meerdaags filmfestival voor natuurfilms die een groot scherm verdienen. Ieder jaar worden veel prachtige natuurfilms gemaakt. Veel van deze films bereiken de reguliere bioscoop niet en dat is zonde. Daarom zijn wij in 2015 het initiatief gestart van een jaarlijks filmfestival waarin de beste films uit dat jaar alsnog op groot scherm te zien zijn. Wij hebben hiervoor een competitie opgezet waarvoor filmmakers vanuit de hele wereld hun natuurfilm(s) kunnen indienen. Naast het bekijken van een film kun je op ons festival in gesprek gaan met de maker(s) van de film om te horen waarom hij/zij juist zo’n film wilde maken. Ook zijn er speciale talks & masterclasses, familievoorstellingen en een educatieprogramma voor basis- en middelbare scholen. De films die wij vertonen kunnen ontroeren of inspireren. Ze laten zien hoe mooi de natuur is of zetten je aan het denken. Voor veel mensen is het inmiddels een jaarlijks uitje. In 2019 ontving WFFR ruim 10.000 bezoekers en 1.200 leerlingen."

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Diergaarde Blijdorp / Rotterdam Zoo is een van de weinige dierentuinen die geheel is ontworpen door één architect. In 2004 zijn Blijdorp en verschillende gebouwen erin opgenomen in het register van rijksmonumenten. De diergaarde trekt jaarlijks ca. 1,5 miljoen bezoekers per jaar en is het gehele jaar geopend, zij het dat 's winters de poorten een uur eerder dicht gaan dan 's zomers. In de herfst de diergaarde bezoeken is een bijzondere belevenis, aangezien het dan voor veel dieren de bronsttijd is. Jaarlijks organiseert de Diergaarde om meer bezoekers te trekken in de maanden december en januari een 'MidWinterZoo'. Twee maanden lang zijn er speciale attracties zoals een winterplein, een 25 meter lange sledebaan en een wintervuur waar verhalen over dieren te beluisteren zijn. Tijdens de kerstdagen is er een ontbijtbuffet.

Fokprogramma's. Een van de doelen van Diergaarde Blijdorp is het verzamelen van kennis over het in gevangenschap houden van zeldzame exotische dieren. Er wordt bijvoorbeeld onderzoek verricht naar gedrag, voeding, voortplanting en medische zorg. Door deze vergaarde kennis en goede verzorging kunnen de dieren ouder worden, langer gezond blijven en zich voortplanten, zodat zeldzame soorten niet uitsterven maar voor het nageslacht behouden blijven. Blijdorp doet mee aan 70 fokprogramma's en stamboeken, en beheert er ook een aantal. Zo coördineert Blijdorp het EEP (European Endangered species Program) van de Aziatische olifant, de Egyptische landschildpad, het kuifhert en de rode panda. Ook doneert Blijdorp jaarlijks geld aan meerdere natuurbehoudsorganisaties. In recente jaren waren dit onder andere Madagasikara Voakajy, Selamatkan Yaki, Red Panda Network en Stichting STENEPA.

Botanische tuin. Diergaarde Blijdorp is ook een botanische tuin. Blijdorp is lid van de Nederlandse Vereniging van Botanische Tuinen en beheert de Nationale Plantencollectie Bromelioideae, die in 1982 door Hortus Botanicus Leiden aan de diergaarde geschonken is en te zien is in de broeikassen waar ook andere tropische planten als koffieplant, avocado, teakboom en sierplanten te zien zijn. Ook zijn hier vogels en vlinders te zien. Tevens beheert Diergaarde Blijdorp de Nationale Plantencollectie Primula. Vrienden van Blijdorp. Diergaarde Blijdorp wordt ondersteund door de vereniging Vrienden van Blijdorp, een vereniging die in 1963 is opgericht door drie Rotterdamse journalisten en die inmiddels 5500 leden kent. De vereniging, die een 'vriendenwinkel' heeft in de Diergaarde, heeft de Diergaarde in totaal al met ruim 8 miljoen euro ondersteund, wat is aangewend voor de bouw van nieuwe dierenverblijven en in vroeger tijden ook voor de aankoop van dieren. De belangrijkste verblijven die door de vereniging zijn geschonken zijn het nachtdierenhuis, het verblijf voor de Amoerpanter, het olifantenverblijf, het ijsberenverblijf en de vlinderkas."

- De komende jaren - vanaf 2019 - investeert Rotterdam in 20 hectare extra groen in de stad. Er komt meer groen in de openbare ruimte, op daken en dichtbij huis. De gemeente wil bewoners en scholen stimuleren hun tuinen en schoolpleinen groener te maken. Verder moeten er meer groene daken komen en meer groen bij werklocaties, zoals op bedrijventerreinen, kantorenlocaties en in het havengebied. Het college van burgemeester en wethouders heeft voor het extra groen tot eind 2022 een budget uitgetrokken van 12,5 miljoen euro. Dit wordt gebruikt als stimuleringsgeld voor projecten en initiatieven van de gemeente en andere partijen. Daarnaast stelt het college 3,5 miljoen euro beschikbaar voor de versterking van ecologische verbindingen.

Enkele voorbeelden: In de Nozemanbuurt in Delfshaven gaan bewoners aan de slag met plannen voor kleine groene verbeteringen in hun buurt. Vier gemeentelijke wijktuinmannen ondersteunen de beheerders. Er zijn ook plannen in voorbereiding voor meer groen op de Polderlaan, Le Fèvre de Montignylaan, bij het voorportaal van het Collectiegebouw van Museum Boijmans van Beuningen en het evenemententerrein in het Museumpark. Een tuincoach geeft tuintips en beplantingsadvies aan bewoners, in straten waar door rioolvernieuwing de straat en de voortuinen worden opgehoogd. Er komt ook een subsidie voor groene schoolpleinen. De gemeente stimuleert de aanleg van groene daken met een subsidieregeling voor particulieren. Ook met Europese subsidie komen er groene daken bij, zoals op het voormalig gemeentearchief op de Robert Fruinstraat en op De Peperklip.

- Groen- en recreatiegebied Noordrand Rotterdam is een in 2015 gereed gekomen 300 hectare groot natuur- en recreatiegebied. Dé toegangspoort tot het gebied is Melkschuur Zuidpolder, een natuur-infopunt met een wilde bloementuin. De Noordrand is een groene verbinding voor mensen, dieren en planten tussen de grootschalige groengebieden Midden-Delfland en Rottemeren. Natuurmonumenten gaat hier de vogels, vlinders en bloemen terugbrengen in het landschap, samen met toekomstgerichte stadsboeren, enthousiaste vrijwilligers en de gemeente. Het nieuwe fiets- en wandelpad het Polderpad loopt van de Rotte tot aan de Schie. Over dit pad fiets je zo vanuit het Kralingse Bos en de Rottemeren naar de onverwacht weidse polders aan de noordkant van de stad. Langs het Polderpad komen enkele stadsboerderijen en landwinkels, speelnatuur, een landgoedpark met horeca, pluk- en picknickweides, uitzichtpunten en een ruim netwerk aan fiets- en wandelpaden.

- Het 21 ha grote Eiland van Brienenoord ligt onder de Van Brienenoordbrug. Het was ooit een bouwdok voor delen van de metrotunnel. Het Eiland van Brienenoord is tegenwoordig een groene oase waar je kunt genieten van dynamische natuur met chaotisch slingerende paadjes door dichte brandnetelvelden en wild wilgenbos. Veel boomsoorten en wilde plantensoorten en minstens 45 soorten vogels maken dankbaar gebruik van het eiland. Ook lopen er Schotse Hooglanders (runderen) rond. Het eiland werd tot medio 2021 beheerd door Het Zuid-Hollands Landschap. De gemeente Rotterdam maakt het eiland toegankelijker en aantrekkelijker voor recreatie en heeft besloten het gebied, na afronding van de werkzaamheden, zelf als stadspark te gaan beheren.

- In de 185 meter hoge Euromast kun je met de lift naar boven en de durfals kunnen buitenom weer naar beneden (abseilen).

- De sectie Vrije tijd van de website van de gemeente: over de vele mogelijkheden op dit gebied in en om de stad, met onder andere de onderdelen Groen in de stad (waarin vele groene recreatiegebieden in en om de stad en de parken van Rotterdam), Erop uit (met onder meer vele routes op het gebied van onder andere wandelen, fietsen en varen), Barbecueën in het park, Buitenspelen en Sport en Bewegen.

- Informatie over fietsroutes in en rond de stad. - UrbanGuides verzorgt fiets- en wandelexcursies door Rotterdam.

- In de Rotterdamse regio wordt de komende jaren langs de rivier een aantal nieuwe parkgebieden aangelegd. Door meer groen en natuur op, in en direct aan de rivier met eb en vloed ontstaat een aantrekkelijk nieuw landschap: het getijdenpark. Het ontwikkelen van een park in een rivier met eb en vloed is uniek in Nederland en daarom een mooi voorbeeld van innovatie en inspiratie. Meer groen en natuur op, in en direct langs de Nieuwe Maas en de Nieuwe Waterweg versterkt de recreatieve mogelijkheden in de regio en de ecologische kwaliteit van de rivier: zalm en steur zwemmen van en naar zee, dankzij nieuwe rustplekken en schoner water. Bovendien zorgt een langzaam oplopende rivieroever voor golfbreking bij hoger water, waardoor een getijdenpark ook bijdraagt aan een toekomstbestendige Rotterdamse regio. Daarom is het programma opgenomen in het Deltaprogramma Rijnmond - Drechtsteden (onderdeel van het nationale Deltaprogramma). Het gaat om de getijdenparken Brienenoord, Groene Poort, Maashaven, Nassauhaven en Mallegatpark.

- Kinderboerderij De Kooi (Maeterlinckweg 85) is gerealiseerd in 1970 en genoemd naar het feit dat hier ooit een eendenkooi heeft gestaan. De kinderboerderij voorziet duidelijk in een behoefte: jaarlijks weten maar liefst ruim 100.000 mensen de boerderij te vinden. Vaste en incidentele bezoekers, schoolklassen voor het volgen van een les, groepen van peuterspeelzalen en BSO’s (buitenschoolse opvang), verzorgingstehuizen met groepen bewoners, vrijwilligers en stagiaires van diverse opleidingen maken gebruik van de voorziening.

De melkgeiten op de boerderij krijgen in het voorjaar lammeren. Dat is ook het moment waarop de dieren melk gaan geven. De eerste weken is alle melk voor de lammeren. Daarna zijn de lammeren zover dat ze zelf hooi en brok eten en minder melk nodig hebben. Dan gaat het melkseizoen van start en worden de geiten machinaal gemolken. Dit ritueel trekt altijd veel bekijks en de melkers geven graag uitleg over het melken en het kaasmaken. In de kaasmakerij wordt de melk een paar dagen bewaard. Twee dagen per week wordt de melk gepasteuriseerd en verkaast. Het kaasmaken gebeurt door vrijwilligers. Het resultaat (geitenkaas naturel of met verschillende kruiden) is te koop in de kantine.

Sinds 2003 is klompenmakerij C. Biesbroek uit Hendrik-Ido-Ambacht gevestigd in de voormalige wagenschuur op De Kooi. In 1952 kwam zoon Kees bij zijn vader in dienst als krullenjongen. Het klompenmaken lag hem wel. Na een goede leerschool van zijn vader gekregen te hebben, mocht hij het bedrijf in 1970 overnemen. Door de jaarlijkse keuringen (sinds 1969) op de klompenbeurs in Sint-Oedenrode, waar Kees altijd de 1e of de 2e prijs wist te behalen, is de naam Biesbroek wereldwijd een begrip geworden. Met de pensionering van Kees kwam er na 112 jaar een eind aan de klompenmakerij in Hendrik-Ido-Ambacht. Gelukkig is er op kinderboerderij De Kooi een onderdak gevonden voor dit oude ambacht. Twee dagen per week (op woensdag en zaterdag van 10.00-15.30 uur) probeert de klompenmaker aan het werk te zijn. Hij legt de bezoekers graag uit hoe de klomp uit een boom gemaakt wordt en wat daar allemaal bij komt kijken. Ben je op zoek naar een paar nieuwe klompen? Ook als de klompenmaker er niet is, kun je bij de medewerkers op De Kooi terecht om een paar klompen te passen en te kopen. Groepen kunnen op afspraak de klompenmakerij bezoeken.

- "Sinds augustus 2020 is de nieuwe waterinlaat bij de Leuvekolk in het centrum van Rotterdam klaar voor gebruik. Deze waterinlaat van het hoogheemraadschap gaat zorgen voor de toevoer van vers, zoet water. Daarvan profiteren zowel planten, dieren als mensen in de binnenstad én in het buitengebied. De Leuvekolk is een uitloper van de Rotte, ten noorden van de Blaak. Voor de inlaat is een bestaande, ongebruikte leiding van 1 meter doorsnee - gelegen onder de Blaak en Plein 1940 - gerepareerd. Een extra zoetwaterinlaat was nodig, omdat de Nieuwe Waterweg is verdiept. Vanaf de Noordzee komt het zoute zeewater nu verder de rivier op. De extra inlaat bij de Leuvekolk gaat open wanneer de rivier vanuit het binnenland zoet water aanvoert. Zo komt er in periodes van droogte meer zoet water beschikbaar voor de land- en tuinbouw en de natuur verderop langs de Rotte beschikbaar.

Schoner. Ook de waterkwaliteit in de Leuvekolk zelf gaat erop vooruit. Nu staat het water stil en hoopt er vaak kroos en vuil op. Voortaan wordt het water beter doorgespoeld, waardoor planten, vissen en andere diertjes beter gedijen. Samen met de andere partijen zet het hoogheemraadschap hiermee een stap naar verser, schoner water in de binnenstad van Rotterdam.

Metamorfose. De waterinlaat maakt deel uit van een complete metamorfose van de Leuvekolk. Zo komt er ook een vispassage, waarmee vissen tussen de Nieuwe Maas en de Rotte kunnen trekken. Verder komen er in 2021 een ligweide, groen en aanlegsteiger. Aantrekkelijke rivieren. Leuvekolk is een van de projecten uit het Programma Rivieroevers. Hierbij werken gemeente Rotterdam en partners samen om de Rotte en de Nieuwe Maas aantrekkelijker te maken voor recreatie. De inlaat is mogelijk gemaakt door Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, de gemeente, het Havenbedrijf en Rijkswaterstaat." (bron: Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, augustus 2020)

- "150 jaar geleden is tussen Rotterdam en de Noordzee de Nieuwe Waterweg gegraven. De diepe riviermonding heeft ons veel gebracht: een goed bereikbare haven die internationaal concurreert met de andere wereldhavens. Maar het brengt ook problemen met zich mee, zoals verzilting van het rivierwater en een gebrek aan ruimte voor natuur op de oevers. In het rapport 'De Rijnmonding als estuarium - Pleidooi voor een onderzoek naar de mogelijkheid en effecten van een natuurlijke ‘verondieping’ van Nieuwe Waterweg en Nieuwe Maas' (november 2020) roepen emeritus hoogleraar van de TU Delft Han Meyer, ARK Natuurontwikkeling en Wereld Natuur Fonds op tot nader onderzoek naar een mogelijke oplossing voor deze problemen: verondieping van de Nieuwe Waterweg. De mondingen van rivieren - estuaria genoemd - zijn van nature meestal ondiep en breed. Dat gold ook voor de Nieuwe Waterweg. Door dit deel van de rivier in de toekomst minder vaak en minder diep uit te baggeren, krijgt het zijn natuurlijkere vorm terug. Daarmee zijn de problemen die veroorzaakt worden door het steeds maar dieper maken van de Rotterdamse monding langzaam maar zeker omkeerbaar.

Ooibossen en trekvissen. Met zo’n verondieping slaan we meerdere slagen tegelijkertijd, want een ondiepere riviermonding biedt niet alleen een oplossing tegen de zoutwatertong, maar geeft ook een enorme boost aan de natuur. Een ondiepere rivier betekent namelijk flauwere oevers. Met als gevolg: meer ruimte voor natuur die echt hoort bij een delta. Zoals ooibossen op de oevers en onderwaternatuur waar trekvissen zich aanpassen aan het zoutere water voordat ze de tocht op zee aangaan. Ook vrijkomende havenbekkens bieden hier in de toekomst ruimte voor. Met het bestaande Programma 'Rivier als Getijdenpark' hebben we op een groot aantal plekken in Rotterdam al dergelijke natuur ontwikkeld. Dat kan bij een verondieping op termijn op nog veel meer plekken.

Zoet houden van ons drinkwater. Bovendien kunnen we door verondieping van de rivier de gevreesde zouttong temmen: een minder diepe rivier maakt dat zout zeewater minder ver de zoete rivier binnendringt. Dat is van groot belang voor het zoet houden van zowel ons drinkwater als het water voor de landbouw, dat bovenstrooms uit de Maas en de Rijn onttrokken wordt. Zeker nu de zeespiegel alsmaar verder stijgt, is dit van groot belang. Met een ondiepere Nieuwe Waterweg hoeft er ook minder rivierwater te worden afgevoerd door de Nieuwe Waterweg om de zouttong tegen te gaan. Daardoor kan er juist weer meer water worden afgevoerd via het Haringvliet en kunnen daar de sluizen vaker open blijven, wat heel belangrijk is voor de zalm en andere trekvissen die deze opening gebruiken. Rotterdammers aan de rivier. Ook de inwoners van Rotterdam hebben baat bij meer getijdenatuur: de unieke groene oevers lenen zich uitstekend voor ontspanning aan de rivier. In de vrijgekomen gebieden kan natuurontwikkeling ook gecombineerd worden met woningbouw: een grote opgave voor deze regio.

Meerdere transities tegelijk. Het pleidooi van Meijer, ARK en Wereld Natuur Fonds werpt ook de vraag op hoe een andere inrichting van de Nieuwe Waterweg en de Nieuwe Maas kan samengaan met een energietransitie in de haven van Rotterdam. Op dit moment wordt 60 procent van de oppervlakte van de Rotterdamse Haven nog ingenomen door opslag, overslag en verwerking van fossiele brandstoffen. Toekomstige energiedragers als waterstof vragen mogelijkerwijs om minder oppervlakte waardoor er ruimte vrij komt voor ander landgebruik. Ook vergt het transport van deze nieuwe energiedrager minder diepe schepen. De Nieuwe Waterweg blijft in het onderzochte scenario van dit rapport nog bevaarbaar voor binnenvaartschepen en kleinere zeeschepen. De havens van Maasvlakte 1 en 2 en Europoort blijven toegankelijk voor de grootste zeeschepen. Mogelijk toekomstscenario. Meijer, ARK en Wereld Natuur Fonds hebben het Deltaprogramma, dat verantwoordelijk is voor de waterveiligheid van Nederland op de korte en lange termijn, voorgesteld dit scenario mee te nemen als een van de mogelijke toekomstscenario’s van Nederland. Dat wordt nu in beraad genomen." (bron: ARK Natuurontwikkeling, januari 2021)

- "Veel zand en slib verdwijnt na baggeren uit de Rijn-Maasmonding in zee of in depots. Om het gebaggerde zand en slib zo lang mogelijk in het natuurlijke systeem van de Rijn-Maasmonding vast te houden, heeft een aantal belangrijke spelers op dit gebied de krachten gebundeld in het initiatief Proeftuin Sediment Rijnmond. Een efficiëntere toepassing van gebaggerd zand of slib komt het milieu en de veiligheid van de delta ten goede. Sediment maakt het deltagebied. Sediment, oftewel zand en slib, is van groot belang voor een deltagebied. In de Rijn-Maasmonding vindt een complex samenspel plaats tussen zee, rivier en sediment. Jaarlijks worden grote hoeveelheden zand en slib gebaggerd om de vaarwegen en havens op diepte te houden. Alleen al in het havengebied Rotterdam en de toegangsgeulen is dit zo’n 15-20 miljoen m3 per jaar. Daarnaast komt er veel sediment vrij tijdens projecten als de aanleg van de Blankenburgtunnel onder de Nieuwe Waterweg. Een groot deel van het schone sediment wordt afgevoerd naar zee of depots elders in het gebied.

Tegelijkertijd is elders in de Rijn-Maasmonding juist behoefte aan sediment voor het opvullen van erosiekuilen in de rivierbedding, natuurontwikkeling en waterveiligheid. Op de lange termijn is ook sediment nodig voor het klimaatbestendiger maken van de Rijn-Maasmonding als antwoord op een stijgende zeespiegel. De Proeftuin Sediment Rijnmond, die vier jaar duurt (2021-2025), moet kennis en nieuwe technieken opleveren voor duurzaam sedimentbeheer. Dat wil zeggen met zoveel mogelijk meerwaarde voor natuur, rivierbeheer, waterveiligheid en ruimtelijke kwaliteit zodat de delta op de lange termijn in staat is om mee te groeien met een stijgende zeespiegel." (bron en voor nadere informatie zie Deltares, maart 2021)

- "Rotterdamse onderwaternatuur gedijt bij meer aandacht. In Rotterdam kan nog veel meer worden gedaan om de natuur onder water een boost te geven, zo blijkt uit een nieuwe studie in opdracht van de gemeente, Rijkswaterstaat, WWF en ARK Natuurontwikkeling. Doordat de Nieuwe Maas en de zee elkaar ontmoeten in deze havenstad, is dit een essentieel gebied voor trekvissen zoals de zalm, schelpdieren en bijzondere waterplanten. Met een keur aan soms kleine maatregelen kunnen we deze soorten nog meer de ruimte geven.

Rotterdam: een wereldstad die niet alleen bijzonder is door zijn prachtige Erasmusbrug en bedrijvige haven, maar ook doordat hij midden in een delta ligt. De Nieuwe Maas staat hier rechtstreeks in verbinding met de Noordzee. Deze voor Europa unieke rechtstreekse overgang tussen rivier en zee zorgt voor bijzondere natuurverschijnselen als eb en vloed en overgangen van zoet rivierwater naar zout zeewater.

Rotterdam, Rijkswaterstaat, ARK en WWF zetten in op het aantrekkelijker en natuurlijker maken van de oevers van de Rotterdamse rivieren en het vergroten van de biodiversiteit. De Rotterdammers kunnen zo weer kennismaken met de bijzondere verschijnselen van eb en vloed en de overgangen van zoet naar zout. Deze ambities komen samen in het programma ‘Rivier als Getijdenpark’, dat in 2015 is gestart. Dit heeft nieuwe getijdeparken opgeleverd aan de Nieuwe Maas en de Nieuwe Waterweg. Middenin en dicht bij de stad kunnen bewoners nu de deltanatuur ervaren: struinen over de oevers en vogels spotten tussen het riet.

Meer onderwaternatuur door natuurlijke oplossingen. De aandacht bij het ontwerpen en inrichten van getijdeparken ging vaak uit naar de oevers boven water; die zijn voor mensen nu eenmaal het meest zichtbaar. De samenwerkende partijen willen nu de aandacht verleggen naar wat er onder de waterspiegel allemaal kan. Ook is er zelfs met kleine maatregelen nog veel extra winst te behalen. Daarom hebben de gemeente Rotterdam, Rijkswaterstaat, het WWF en ARK aan adviesbureau OAK consultants gevraagd ook eens in de onderwaterwereld te duiken en te komen met mooie oplossingen om de Rotterdamse onderwaternatuur wilder, spannender en rijker te maken.

Uit de studie 'Onderwaternatuur Rotterdam' blijkt dat de grootste klappers gemaakt kunnen worden als in de ontwerpen van nieuwe getijdenoevers zo veel mogelijk gewerkt wordt met natuurlijke oplossingen. De aanleg van natuurvriendelijke oevers, het verwijderen van harde kades of het simpelweg stoppen met baggeren maken dat de natuur de vrije ruimte krijgt om zich te ontwikkelen, op de manier die háár zint. Juist omdat de natuur dynamisch is, ontstaat dan een grote diversiteit aan leefgebieden. De kracht van het getij zorgt voor uitschuring van geulen, waar vogels naar schelpdieren kunnen wroeten. Op dode bomen in het water vestigen zich filterende schelpdiertjes waarachter luwe zones ontstaan waar vissen kunnen schuilen. Het getijdenpark Eiland van Brienenoord is hiervan een recent voorbeeld. Hier wordt momenteel gewerkt aan de aanleg van nieuwe natuurvriendelijke oevers en zijn bijvoorbeeld dode bomen ingezet voor een levendiger onderwaternatuur.

Structuur en diepte voor meer vissen en planten. Op veel plekken is er geen mogelijkheid voor het verzachten van oevers, bijvoorbeeld omdat de oevers hard moeten blijven voor het aanleggen van schepen. Daar is een keur aan andere oplossingen mogelijk, zelfs als er weinig ruimte beschikbaar is. Het aanbrengen of laten ontstaan van meer structuur - bijvoorbeeld door middel van poreuze stenen of touwen - levert bijvoorbeeld meteen veel op. Onderwatersoorten vinden er hun voedsel en gebruiken deze structuren als hechtingsplaats en schuilplaats. Ook het aanbrengen van meer variatie in diepte op de bodem levert leefgebied voor een groter aantal soorten vissen en planten. Door bijvoorbeeld op enige afstand van een stenen, rechte kade een onderwaterrif te plaatsen en de tussenruimte aan te vullen met zand ontstaat er een ondiepe oever. Hier kunnen dan onderwaterplanten gaan groeien. Voor allerlei plekken aan de rivier en in de havenbekkens zijn in de studie op die manier oplossingen omschreven.

Kansen voor de toekomst. Voor een aantal gebieden in de gemeente zijn de kansen vervolgens heel concreet gemaakt. Dat zijn gebieden waar al getijdenparken zijn aangelegd, of waar ze nog ontworpen worden. In de loop van 2021 wordt besloten welke maatregelen in deze gebieden kunnen worden toegepast. Zo wordt Rotterdam ook onder water weer een stukje wilder en natuurlijker." (bron: ARK Natuurontwikkeling, maart 2021)

Terug naar boven

Eten en drinken

- "De Buik van Rotterdam is een onafhankelijk, journalistiek platform dat is gewijd aan de bloeiende foodcultuur in deze stad. We brengen alles in kaart wat de stad op dit terrein te bieden heeft. Met uiteraard dus veel aandacht voor (nieuwe) restaurants, lunchcafés, eethuisjes en clubs. Voor gespecialiseerde winkels, bijzondere producenten en leveranciers. Voor Rotterdamse thuiskoks. En voor de talrijke festivals, workshops, markten en andere initiatieven die de stad culinair op de kaart zetten."

- "Spectaculair meer biodiversiteit op het platteland, eerlijk geproduceerd regionaal eten en een gezonde bedrijfsvoering voor boeren. In de regio Rotterdam komt deze droom tot leven dankzij een speciale gift van 5 miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij. Natuurmonumenten heeft samen met boeren, ketenpartijen, (online) supermarkten en ondernemers een unieke coalitie gesmeed. 19 partijen werken hier samen om deze ambitieuze droom waar te maken. Hoe dit eruit gaat zien? Dat zie je in deze animatie!

Het Droomfondsproject 'Rotterdam de boer op!' bestaat uit een unieke en veelzijdige coalitie van in totaal 19 Droompartners, bestaande uit Natuurmonumenten, Aardpeer, DRIFT, FrieslandCampina, Gemeente Midden-Delfland, Gemeente Rotterdam, Greenchoice, Herenboeren Nederland, LTO Noord, Naturalis Biodiversity Center, Picnic, Rabobank, Rechtstreex, Rotterdam Make it Happen, Rotterdamse Oogst, SMK (Stichting Milieukeur), Staatsbosbeheer, Stichting DOEN en het Zuid-Hollands Landschap." (bron: Natuurmonumenten, februari 2021)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Rotterdam, met laagsteprijsgarantie!.

Terug naar boven

Beeld

- Sinds 1998 heeft Hennie Schoonewil zijn passie voor Rotterdam in woord en beeld vastgelegd op de site Rotterdam010.nl. Hennie is in 2016 overleden. Achterneef Danilo Ferraguto wilde het levenswerk van Hennie niet verloren laten gaan en zet de site voort zodat men de vele oude foto's, ansichten en films van de stad kan blijven bekijken. Danilo maakt ook zelf regelmatig foto's en filmpjes zodat de site zich blijft uitbreiden.

- Fotoreportage van Rotterdam van fotograaf Martin Stevens.

- Oud Rotterdam is een site met ca. 2.000 oude foto's van de stad, veelal met bijschrift.

- Timelapse-filmpje van Rotterdam, door Timo Bongers.

- Drone-video van Rotterdam, door Eric van Vuuren.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Rotterdam (online te bestellen).

- De dorpen van Rotterdam. Van ontstaan tot annexatie (Arie van der Schoor, 2013) behandelt de geschiedenis van de (deels voormalige) dorpen die nu deel uitmaken van deze gemeente, zijnde Cool, Delfshaven, Overschie, Schiebroek, Hillegersberg, Kralingen, IJsselmonde, Charlois, Katendrecht, Pernis, Hoogvliet, Rozenburg en Hoek van Holland.

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Rotterdam.

- De 12 gebiedscommissies (voorheen deelgemeenten) en een aantal wijkraden en wijkcomités: - Rotterdam Centrum. - Hillegersberg-Schiebroek. - Overschie. - Prins Alexander. - Noord. - Kralingen-Crooswijk. - IJsselmonde. - Feijenoord. - Delfshaven. - Charlois. - Pernis. - Hoogvliet. - Hoek van Holland. - Rozenburg.

- Sites van en over wijken, buurten e.d.: - Overschiese Krant. - Nesselande I. - Nesselande II. - Bewonersorganisatie Ommoord. - Graaf Florisstraat. - Geschiedenis Heemraadssingel. - Project Havensteder | Vreewijk, kroniek van een herstructurering. - Tweede Maasvlakte. - Vereniging Stedebouwkundig Wijkbehoud Hillegersberg, Schiebroek en Terbregge.

- Straatnamen: - De geschiedenis van de stad is vastgelegd in de straatnamen. Vroeger zat in een straatnaam vaak een verwijzing naar de bewoners, het gebruik of de locatie van de straat. Je ziet in de Rotterdamse straatnamen ook veel verwijzingen naar oude polders, heerlijkheden en dorpen. In de nieuwere buitenwijken hebben de straatnamen vaak één gezamenlijk thema. Sommige thema's zijn heel algemeen, zoals bomen, vogels en schilderkunst. Maar veel van de thema's zijn typisch Rotterdams; ze verwijzen bijvoorbeeld naar Rotterdamse bestuurders, voetballers of de havens. De app 'Straatnamen van Rotterdam' biedt de herkomst en betekenis van alle straatnamen van deze stad.

- Nieuws: - "OPEN Rotterdam is de professionele, journalistiek onafhankelijke, lokale omroep van, voor en door alle Rotterdammers. Wij kennen de stad, zijn net zo divers als de stad en zitten diep in de haarvaten van de Rotterdamse samenleving. Sinds 2013 zijn wij de lokale publieke omroep en werken wij samen met de Rotterdammers aan hyperlokale journalistieke nieuwsverhalen. Met een jong en kleurrijk team voegen wij Rotterdamse nieuwsverhalen toe aan het bestaande nieuwslandschap. Dagelijks worden de verhalen gepubliceerd op de website en social media en uitgezonden in het Rotterdamse tv-magazine, 010nu. Wij willen Rotterdammers verbinden en een partner voor de stad zijn.

Onze redactie maakt niet alleen reportages maar stuurt ook regelmatig vloggers op pad. De vloggers nemen je mee naar het Rotterdamse uitgaansleven, interessante evenementen en de leukste festivals. OPEN Rotterdam leidt ook Rotterdamse mediatalenten op om als mobiele reporters in hun eigen wijken het Rotterdamse nieuws zichtbaar te maken voor alle Rotterdammers. Het eerste MoRe team is sinds zomer 2017 actief in Prins Alexander. Wij werken volgens het principe van de constructieve journalistiek en hanteren de ‘video en digital first' strategie. Wij weten ons te verhouden tot de ontwikkelingen in de stad, het medialandschap, techniek en mediagebruik van de Rotterdammers. We hebben twee tv-kanalen en een radiokanaal waarop FunX uitzendt. Verder publiceren wij uiteraard ook uit via YouTube en de verschillende social media kanalen als Facebook, Twitter, Instagram en Snapchat. Wij zien deze online kanalen als volwaardige mediakanalen en niet als ondersteunende marketingtools. Via onze website en app (te downloaden in de app store) kun je live meekijken of op een later moment terugkijken. Helemaal anno nu: op tv, online, livestream en on demand."

- "Vers Beton is het online tijdschrift voor de harddenkende Rotterdammer en bestaat sinds 2011. Vers Beton is geen platform voor het laatste nieuws of uitgaanstips, maar een plek voor diepgang en reflectie over de stad Rotterdam. Onze missie is sinds 2011 onveranderd: Rotterdammers aan het denken te zetten over hun stad. Deze stad waar we zo van houden verdient namelijk een kritisch publiek debat met diepgang en inhoud. We bieden een podium voor opinies en verhalen uit de stad, en duiden nieuwe ontwikkelingen. Rotterdammers kunnen bij ons terecht om te begrijpen wat er speelt en waarom, en om daar een gefundeerde mening over te vormen. Op deze manier vergroten we, zo hopen we althans, de betrokkenheid van Rotterdammers met de stad. En we houden het stadsbestuur en andere machtscentra van de stad scherp.

Het Manifest uit 2011 staat nog voor een groot deel overeind: we vinden dat Rotterdam een stad is om over na te denken voorbij de gangbare clichés en stropoppen. Vandaag de dag is het debat over de stad echter veel diverser en breder gedragen dan in 2011. Het is daarom niet voldoende om slechts ‘debat om het debat’ na te streven. We streven naar begrip, verdieping, afgewogen nuance. In het meningencircus weegt Vers Beton meningen af en probeert de tijdsgeest te duiden. Vers Beton heeft inmiddels ook een onderzoeksredactie: De Harde Kern. Hier proberen we middels langerlopende dossiers inzicht te krijgen in de complexiteit van de samenleving."

- Opgericht in 2007 is Rotterdam Vandaag & Morgen (RV&M) een van de oudste Rotterdamse digitale kranten.

- Wonen: - Ongeveer 2/3 van de Rotterdamse woningen zijn huurwoningen. De meeste huurwoningen worden door woningcorporaties aangeboden via Woonnet Rijnmond (zie daarvoor de eerste link in de volgende alinea). Ook wordt een groot aantal woningen verhuurd door particuliere verhuurders. Heb je dringend een woning nodig, dan heb je de volgende (zoek)mogelijkheden: 1) via het reageren op 'directe kans-woningen' op Woonnet Rijnmond, waarbij geldt dat wie het eerste reageert ook als eerste in aanmerking komt voor de woning. 2) via verloting. Een deel van de woningen op Woonnet Rijnmond wordt verloot. Bij deze woningen maakt het niet uit hoe lang je ingeschreven staat. 3) via tijdelijke verhuur. Je kunt mogelijk in aanmerking komen voor woningen die woningcorporaties tijdelijk verhuren omdat ze op termijn gesloopt of grondig gerenoveerd gaan worden. Daarnaast zijn er ook leegstandsbeheerders die woningen tijdelijk verhuren. 4) mogelijk kom je in aanmerking voor een urgentieverklaring. Met deze verklaring krijg je voorrang op andere woningzoekenden. In de stadsregio voert Stichting Urgentiebepaling Woningzoekenden Rijnmond (SUWR) de urgentietaak uit voor gemeente Rotterdam.

- De volgende woningbouwcorporaties zijn in deze stad actief: - Op Woonnet Rijnmond vind je het actuele aanbod aan huurwoningen van een reeks woningbouwcorporaties in de regio Rijnmond. - "Woonstad Rotterdam behoort met ruim 57.000 woningen en 3.000 eenheden overig vastgoed in beheer tot de belangrijkste huisvesters in de stad. Wij zijn een echte stadscorporatie die uitsluitend actief is in onze stad. Door onze omvang kunnen we daadwerkelijk het verschil maken in de ontwikkeling van deze stad als mensvriendelijke en milieuvriendelijke woonstad, met een duurzame economie. En dat doen we ook. We zijn trots op deze strategie en de ambities die we hierin uitspreken." - "Vestia staat voor een goede woning in een prettige buurt voor huishoudens met een laag (midden)inkomen en/of een kwetsbare positie. We zijn een grootstedelijke corporatie en verhuren, verkopen en beheren woningen in heel Nederland, maar vooral in de regio’s Rijnmond en Haaglanden."

- Havensteder is een woningcorporatie in de kern van de stadsregio. Ze verhuren, beheren en onderhouden woningen voor ruim 45.000 huurders. - Woonbron is een wooncorporatie met 45.000 woningen en 4.000 overige vastgoedeenheden in Rotterdam, Nissewaard, Delft en Dordrecht. - SOR (Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam) is opgericht in 1986 om ouderen in de stad en omgeving met een klein inkomen te helpen bij het vinden van een fijne en veilige woonomgeving; ‘Een thuis waar je jezelf kan zijn.’ En dat is waar ze zich vandaag de dag nog altijd sterk voor maken. Ca. 7.500 huishoudens huren een woning van SOR. Zij wonen in een van de 58 woongebouwen verspreid over de gemeente plus de gemeenten Nissewaard, Krimpen aan den IJssel, Oud-Beijerland, Brielle en Westvoorne. Daarmee is SOR de grootste gespecialiseerde woningcorporatie in deze regio.

- Welzijn: - In Rotterdam hebben 42 wijken vanaf 2015 een eigen Huis van de Wijk gekregen. Daar kunnen buurtbewoners terecht voor mantelzorgondersteuning, voor vrijwilligerswerk, om elkaar te ontmoeten, om aan te schuiven voor een maaltijd, of om zelf iets te organiseren. In het nieuwe Rotterdamse Welzijn krijgen Rotterdammers meer zeggenschap over wat er wordt georganiseerd in de eigen buurt. De aloude welzijnsprofessionals zullen veel meer op de achtergrond actief zijn; wijkbewoners nemen zelf het heft in handen.

- De in 2017 van start gegane Gaarkeuken Rotterdam, een initiatief van Sjaak en Clara Sies, is bedoeld om eenzaamheid tegen te gaan en de sociale cohesie in de wijk te versterken. Het is niet de bedoeling met een pannetje in de rij te gaan staan, maar aanschuiven aan tafel en samen eten.

- Sjaak magazine is "het nieuwe sjieke blaadje uit Rotterdam, voor en door Rotterdammers met een klein budget".

- Duurzaamheid: - De Duurzame Kaart toont een selectie van 15 duurzame initiatieven in het Rotterdamse havengebied die stuk voor stuk vernieuwend zijn en daarmee inspirerend voor andere organisaties, die de leefbaarheid rond de haven aantoonbaar verbeteren, en die bijdragen aan het doel om van de Rotterdamse haven de meest duurzame haven in zijn soort te maken.

- Klimaat: - "Ongeveer de helft minder broeikasgassen in 2030. Zo'n 50 plannen om dat doel te bereiken. Meer dan 100 partijen uit de stad die meedoen. Rotterdam presenteert het Rotterdams Klimaatakkoord. De gemeente zorgt voor ruim 20 procent van de landelijke CO2-uitstoot. Alle reden voor het gemeentebestuur om samen met maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven afspraken te maken om die hoeveelheid fors te verminderen. ‘We willen van grootste vervuiler binnen tien jaar veranderen in koploper duurzaamheid’, vertelt wethouder Arno Bonte. ‘En het mooie is: onze ambitie biedt meteen enorme kansen voor extra bedrijvigheid en nieuwe banen.’

Het Rotterdams Klimaatakkoord is opgedeeld in vijf onderdelen met elk hun eigen plannen. Een overzicht. Haven en Industrie. De eerste stap: energie slimmer inzetten. Bijvoorbeeld restwarmte om woningen, bedrijfsgebouwen en kassen te verwarmen. De volgende fase is nog meer energie gebruiken uit duurzame bronnen, zoals zon, wind en water. De laatste stap is volledige overstap van fossiele brandstof naar duurzame energie. Woonomgeving. Allerlei woningbouwverenigingen en -corporaties, waaronder Woonstad, Woonbron en Havensteder, gaan aan de slag om hun woningen voor 2030 aardgasvrij te maken. Daarnaast nemen ze andere maatregelen, zoals beter isoleren, het plaatsen van zonnepanelen en hergebruik van sloopmateriaal. Mobiliteit. Vervoer moet schoner worden én socialer, dus voor iedereen toegankelijk. Op verschillende plekken in wijken en bij stations komen ‘hubs’, waar elektrische deelauto’s, deelfietsen en deelbakfietsen staan. Zo wordt het makkelijker om die te gebruiken. En er komen daarnaast fietslessen om kinderen te leren fietsen in het dagelijkse verkeer. Schone Energie. Op zoveel mogelijk daken van bedrijven in de haven en op andere bedrijventerreinen moeten zonnepanelen komen. Ander plan is het overkappen van parkeerterreinen met zonnedaken. Het liefst in combinatie met andere functies, zoals elektrische laadpalen. Consumptie. Studenten van de Erasmus Universiteit onderzoeken manieren om groente-, fruit- en tuinafval (gft) in hoogbouwpanden te scheiden. Ook kunnen studenten een pakket met groente en fruit krijgen dat ‘over’ is. In ruil daarvoor doen zij drie uur vrijwilligerswerk bij een stichting die voedselverspilling tegengaat. Zie ook de website Energieswitch010.nl voor meer informatie over de Rotterdamse Klimaatalliantie en de tot standkoming van het Klimaatakkoord." (bron: gemeente Rotterdam, november 2019)

- In juli 2019 is in Rotterdam de Sponstuin (Keilestraat 9) gereedgekomen. In deze cirkelvormige proeftuin wordt onderzocht hoe een stad groen kan worden ingericht in tijden van klimaatverandering. Het initiatief en ontwerp voor de bijzondere tuin komt van de Rotterdamse organisatie van stadsontwerpers en landschapsarchitecten De Urbanisten. Als gevolg van het veranderende klimaat wisselen periodes van hevige regenval en langere droge tijden elkaar vaker af. Soms is er een teveel aan water, soms is er een tekort. Tuinen, parken en andere groene plekken in de stad zijn niet goed berekend op die extremen. Bovendien is er veel verharding in de stad. Het water kan alleen via het riool weg en zorgt bij hoosbuien voor overlast.

Een goede manier om de weersextremen te ondervangen, is volgens De Urbanisten om de stad in te richten als een spons. Een spons kan snel water opnemen, het water lang vasthouden en ook weer teruggeven als dat nodig is. Bij de inrichting wordt ruimte gemaakt voor het verzamelen en vasthouden van overtollig water en voor het teruggeven van dat water bij droogte. Dat gebeurt bij voorkeur in de natuurlijke omgeving, waarbij de bodem, bomen en planten en open water een grote rol spelen. In de Rotterdamse Sponstuin wordt onderzocht hoe dit er in te praktijk uit kan zien. In de cirkelvormige tuin vinden in verschillende plantvakken experimenten plaats met grondmengsels, beplantingen en sponstechnieken. Zo zijn er wadi’s met hop en waterslurpende planten, Rotterdamse klei- en veenbodems met passende tuinbeplanting en een onthardingstuin met planten die van droogte houden. Er worden gedurende 2 jaar metingen gedaan. Ook de ontwikkeling van de beplanting wordt gevolgd. Ook de gemeente Rotterdam en de op hetzelfde adres gevestigde Voedseltuin werken mee aan de proef met de Sponstuin.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Rotterdam Hofwijk.

Reacties

(3)

ROTTERDAMS PARK

Tussen wegendrukte en havenklanken
ademt een bomenrijk ruim en verblijd.
Bedaagde reuzen wuiven koel en wijd,
mogen bloemengeur voor jong gemoed danken.

Rust straalt nodend uit grasveldjes en banken.
Allerlei spraak is tot zwerven bereid
langs de vijver, die zijn vele vingers spreidt
als lange, dooreen geweven ranken.

Een tuin vol hoekig denkende beplanting
wijst minzaam naar het nabije wandelpad,
dat verzinkt onder oerwoudbegroeiing.

De Alpenhut, binnen rotswanden gevat,
en het Noorse huis der schone bezinning
schenken eendracht aan de lusthof van de stad.

Hallo Frank,
Je link naar de pagina van buurtschap Charloisse Lagedijk werkt niet. Wel leuk dat je dat aanmerkt als buurtschap. Er staat zelfs een kerk!

Dag Hans,
Inderdaad. Dank voor de tip! Want het gebied blijkt sinds enkele jaren Charlois Zuidrand te heten. Dat heb ik onlangs bijna overal aangepast, alleen hierboven was ik het vergeten. Nu alsnog gedaan.

Reactie toevoegen