's-Gravenpolder

Plaats
Dorp
Borsele
Zuid-Beveland
Zeeland

DK_20110710_1650_s_Gravenpolder_Zeeland.jpg

's-Gravenpolder, straatbeeld

's-Gravenpolder, straatbeeld

DK_20110710_1649_s_Gravenpolder_Zeeland.jpg

De Gereformeerde kerk van 's-Gravenpolder

De Gereformeerde kerk van 's-Gravenpolder

RIT_20110710_5402_s_Gravenpolder_Zeeland.jpg

's-Gravenpolder, korenmolen aan de Galgenweel

's-Gravenpolder, korenmolen aan de Galgenweel

ZL gemeente s Gravenpolder in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Gemeente 's-Gravenpolder in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Gemeente 's-Gravenpolder in ca. 1870, kaart J. Kuijper

's-Gravenpolder

Terug naar boven

Status

- 's-Gravenpolder is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Zuid-Beveland, gemeente Borsele. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1969.

- De gemeente is in 1816 vergroot met de gemeente Zwake.

- Onder het dorp 's-Gravenpolder valt ook een deel van de buurtschap De Groe.

- Wapen van de voormalige gemeente 's-Gravenpolder.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1443 Sgravenpolre, 1840 's Graven-Polder.

Naamsverklaring
Polder
'ingedijkt land' van de graaf. De naam duidt er op dat dit nieuwe land is ontstaan uit een zogenaamde opwas, dat wil zeggen het werd als eiland bedijkt en viel daardoor toe aan de graaf. Vergelijk de plaatsnaam Aanwas (een voormalige buurtschap van Ossendrecht. Zie verder aldaar).(1)

Terug naar boven

Ligging

's-Gravenpolder ligt Z van Goes.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente 's-Gravenpolder 111 huizen met 642 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 100/577 (= huizen/inwoners), polder Oosterzwake 3/8 en polder Middelzwake 8/57. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.800 huizen met ca. 4.500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Hier lag tot 922 de grens van het graafschap Holland en wel bij de (inmiddels verdwenen) vier reusachtige lindenbomen en de Zaaidijk, aan het begin van het dorp. De straten zijn in 1944 tijdens de Tweede Wereldoorlog weggebombardeerd en weer herbouwd. 's-Gravenpolder is fors gegroeid omdat het lange tijd een 'groeikern' is geweest. Tegenwoordig is het het op een na grootste dorp van de gemeente Borsele. Thans heeft het de status 'opvangkern'.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- 's-Gravenpolder heeft 5 rijksmonumenten.

- 's-Gravenpolder heeft 3 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) Maartenskerk ('s-Gravenstraat 8) dateert uit de 14e eeuw, is gebouwd in gotische stijl en is in de 15e en 16e eeuw uitgebreid tot de huidige kruiskerk. De kerk staat op het hoogste punt van de dorpsterp. De bovenbouw van de toren is in de 19e eeuw vernieuwd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bij de strijd in Zeeland is de kerk zwaar beschadigd. Van 1957-1961 is de kerk gerestaureerd, waarbij de toren is hersteld naar de oorspronkelijke bovenbouw. De klokkentoren heeft een achthoekige structuur, een open koepeltje en een peervormig dak en een mechanisch smeedijzeren uurwerk uit de 17e eeuw. In de klokkenstoel bevindt zich een klok uit 1465 met een diameter van 78 cm. De twee aanbouwen aan weerszijden van de torenvoet dateren uit de 15e eeuw. Op de windwijzer van de toren staat een haring die zou herinneren aan de visserij in de middeleeuwen, toen 's-Gravenpolder nog een eigen haven had.

Het schip is vermoedelijk uit begin 15e eeuw en het rechtgesloten koor dateert wellicht uit de 14e eeuw. Het noorderdwarspand is begin 16e eeuw gebouwd en het grotere zuiderdwarspand iets later. Het interieur omvat een bank met gotisch paneelwerk uit de 16e eeuw en een houten herenbank uit 1680, een kansel uit 1641 en een doopvont uit 1552. De orgelkast is in 1782 door orgelbouwer G.T. Bätz gemaakt voor de Rooms-Katholieke kerk in Mijdrecht. In 1879 wordt in Mijdrecht een nieuw orgel geplaatst en wordt het Batz-orgel in de Maartenskerk geïnstalleerd. In 1914 is het complete binnenwerk vervangen door een pneumatisch instrument van de firma Standaart uit Rotterdam. In 2006 is een nieuw orgel gebouwd door de firma A.Nijsse & Zoon uit Oud-Sabbinge, met gebruikmaking van de oude Standaart-pijpen en de oorspronkelijke orgelkas van Bätz uit 1782. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente 's-Gravenpolder / Baarland.

- De Elimkerk is gemeten naar het aantal zitplaatsen (ruim 1.500) een van de grootste kerken van ons land.

- Korenmolen de Korenhalm (Korenhalmdijk 11) is een ronde, uit baksteen opgetrokken stellingmolen uit 1876, gebouwd als opvolger van een molen die in 1873 is afgebrand. Deze molen stond op een molenberg op 50 meter van de huidge molen. Het is een beeldbepalende molen die van alle kanten goed zichtbaar is. De molen staat bij de Galgenweel. Daar bevinden zich ook uitgestrekte rietbanken, waar vroeger de rietdekkers hun materiaal vandaan haalden.

- Bij gemaal Maelstede, ZO van het dorp aan de Heer Jansdijk, is in 2011 een innovatieve vispassage gebouwd.

- Het voormalige raadhuis dateert uit 1935.

- Op de hoek van de Poldermansstraat en de 's-Gravenstraat vind je een in 2009 onthulde plaquette ter ere van D.A. Poldermans. Poldermans schreef in 1919 het Zeeuws volkslied ("Geen dierder plek voor ons op aard") en was ook geruime tijd hoofd van de toenmalige openbare lagere school in 's-Gravenpolder.

- Buitenplaats Favorite was de woning van de burgemeester.

- Buitenplaats Zwake/Swake is nu een boerenhoeve.

- Een van de grootste ‘welen’, de Zwaakse, ligt tegen de grens met Kwadendamme.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Koningsdag.

- "De jaarlijkse Braderie in 's-Gravenpolder (op een zaterdag begin juni) is er in 2020 voor de 19e keer. Zorg dat je een van de meer dan 5000 bezoekers bent en noteer de datum vast in je agenda. Naast de meer dan 200 kramen zullen ook de bekende toppers weer aanwezig zijn, zoals: Bevrijdingsmuseum Zeeland met diverse voertuigen; de hoefsmid voor het beslaan van de paarden; de palingroker met zijn heerlijk ambachtelijk gerookte paling; de kleindierenshow, interessant voor klein en groot; de vrijmarkt voor de kinderen, waar hun te verkopen spullen gretig aftrek vinden."

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- "Verdeeld over het dorp 's-Gravenpolder zijn er verschillende speeltuinen, waarvan de ‘Blauwe Speeltuin‘ aan de Burg. Jansenstraat de grootste is. Deze is het hele jaar door van ’s morgens 9 tot ’s avonds 8 uur geopend. Alle andere locaties zijn in principe 24/7 toegankelijk, al geldt er soms - van overheidswege - voor met name de avonduren een toegangsverbod. Alle speellocaties zijn gratis toegankelijk. In de ‘Blauwe Speeltuin‘ is van mei tot oktober op woensdagmiddag van half 2 tot half 5 extra speelmateriaal beschikbaar zoals skelters, zandbakmateriaal, traptrekkers en nog veel meer. Het gebruik van dit extra speelmateriaal kost € 1,50 per kind voor niet leden. Voor leden is het uiteraard gratis. Op deze middagen is ook ons speeltuinhuis Speelplaza - voorzien van sanitair met invalidentoilet - geopend. Er kan dan drinken, snoep, popcorn, chips, etc. worden gekocht."

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over 's-Gravenpolder (online te bestellen).

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Nieuws: - Actualiteiten uit 's-Gravenpolder op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Stichting Dorpsraad 's-Gravenpolder beoogt een schakel te zijn tussen overheid, bedrijven en de dorpsbewoners om de algemene belangen van het dorp te behartigen. We beogen door overleg met instanties en bedrijven de leefbaarheid in het dorp te behouden en waar mogelijk te verbeteren. De dorpsraad is geen actiecomité of een vooruitgeschoven post van de gemeente, maar een door de inwoners opgerichte raad die zich bezig houdt met zaken die het belang van ons dorp dienen. Alle vergaderingen zijn openbaar en worden gehouden in “Ons Dorpshuis”. Bij vragen of opmerkingen voor de Dorpsraad, mail naar info@dorpsraadsgravenpolder.nl."

- Dorpshuis: - "Dorpshuis Ons Dorpsleven is de thuisbasis van een flinke reks verenigingen en instellingen, met name: EHBO 's-Gravenpolder, Damclub PWG, Zeeuwse Dambond, OVA (zaterdagavond dansavond), Vrouwen van Nu, Dorpsraad, Soc. de Graaf, HCC zeeland, Psyient Nederland, Braderie Comité, de Ondernemersvereniging, het Vrijwilligershuis en het CNV. Dorpshuis Ons Dorpsleven biedt ook voor zakelijke bijeenkomsten diverse mogelijkheden. Of het nu gaat om een korte vergadering van zo’n twee uur of om een dagdurend overleg inclusief lunch, alles is in principe mogelijk. Voor cursussen, vergaderingen en presentaties en andere gelegenheden biedt Ons Dorpsleven de keuze uit verschillende zalen. Een kleine vergaderzaal voor kleine groepjes van 4 tot 15 personen, een middelgrote zaal voor ca. 35 personen, en een grote zaal tot 200 personen. Voor informele en formele bijeenkomsten kun je uitstekend gebruik maken van deze zaal. Hier of bij de bar kun je ook in een ontspannen sfeer gezellig (na)praten onder het genot van een drankje en/of hapje. In alle zalen is een geluidsinstallatie aanwezig, te bedienen vanachter de bar. Ook kun je gebruik maken van het podium bij het huren van de grote zaal. Wat betreft aankleding, faciliteiten en zaalopstelling zal het personeel zijn uiterste best doen om het geheel aan te passen aan jouw wensen. Alle zaalopstellingen zijn mogelijk: klaslokaal, carré, theater, U-vorm en blokvorm."

- MFC: - Multifunctioneel centrum MFC De Zwake in 's-Gravenpolder is in 2010 gereedgekomen. Het complex is gebouwd rondom de bestaande sporthal en omvat naast de sporthal 25 huurappartementen, 8 koopappartementen, 3 groepswoningen, ontmoetingsruimtes, de bibliotheek en een sportkantine.

- Onderwijs: - Basisschool De Rank.

- Sport: - Voetbalvereniging s.v. Apollo '69.

- Spel: - Yuri Copal, in 2010 leerling van groep 8 van Basisschool De Rank, heeft in dat jaar een 's-Gravenpolderse versie van het wereldberoemde bordspel Monopoly gemaakt, waarbij onder meer 's-Gravenpolderse straatnamen zijn gebruikt. Als proef zijn er enkele exemplaren van gedrukt. Uiteraard hoopt Yuri dat het een hit wordt. - Reportage over Monopoly 's-Gravenpolder in het Jeugdjournaal.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van 's-Gravenpolder, met foto's van de grafzerken.

Reactie toevoegen