Status

- Sassenheim is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de regio Bollenstreek, gemeente Teylingen. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2005.

- Wapen van de voormalige gemeente Sassenheim.

- Onder het dorp Sassenheim valt ook een deel van de buurtschap Klinkenberg.

Ligging

Sassenheim ligt O van Voorhout, Z van Noordwijkerhout, ZW van Lisse, WZW van Abbenes, W van de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder, de Kagerplassen en de dorpen Buitenkaag en Kaag, NNO van Warmond en NO van Oegstgeest. In het Z loopt de A44 door het dorpsgebied.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Sassenheim, die alleen het gelijknamige dorp omvat, 138 huizen met 974 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 6.000 huizen met ca. 15.500 inwoners.

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij Stichting Oud Sassenheim (SOS). "De redactie van De Aschpotter brengt tweemaal per jaar ons gelijknamige tijdschrift uit. Het periodiek De Aschpotter bevat onder meer historische artikelen over het dorp en zijn (vroegere) inwoners, genealogische gegevens, informatie over nieuwe publicaties en aanwinsten, verslagen van inloopavonden, nieuws van het bestuur. Heb je zelf een aardig verhaal of zou je een foto geplaatst willen zien, neem dan contact op met de werkgroepcoördinator. In 1997 verscheen voor het eerst het halfjaarlijkse periodiek van de stichting. Als naam van het blad is gekozen voor De Aschpotter. Dit is in het dorp een zeer bekende historische naam. De aspotter of ashaalder oefende in de 18e en 19e eeuw een voor ons dorp kenmerkend beroep uit. De Sassemers hadden voor de regio Sassenheim-Lisse-Hillegom het monopolie voor het ophalen van de haardas bij de burgers. Deze asophalers verkochten de as als grondstof aan de Leidse zeepfabrieken. Ook de hoge hoed als teken van zijn beroep, overeenkomstig met een schoorsteenveger, ontbrak niet! Na het ophalen werd de as opgeslagen in de asschuur aan de Vaartkade. Vervolgens werd de as per schip afgevoerd naar Leiden. De inwoners van ons dorp worden daarom vanouds ook wel 'Aspotten', 'Aspotters' of 'Asbakken' genoemd.

De Werkgroep Archivering is verantwoordelijk voor het beheer en behoud van foto's, films, knipsels, boeken, kaarten en andere documentatie over het dorp. De werkgroep komt op gezette tijden bijeen om het verzamelde materiaal te onderzoeken, te rubriceren en te digitaliseren. Alles wordt voorzien van een codenummer en omschreven, zodat het op de computer of in ordners is terug te vinden. Geïnteresseerden zijn welkom op de zogenoemde inloopochtenden op elke 1e donderdagochtend van de maand, van 10.00-12.30 uur. Iedereen die vragen heeft over 'oud' Sassenheim kan hier terecht. Het archief bestaat uit zes delen. Het Algemeen archief is zeer uitgebreid: het omvat onder andere officiële stukken, aktes, notulen, correspondentie, gegevens van Sassenheimse bedrijven, stichtingen en verenigingen en archiefmateriaal van en over Sassenheimse scholen. Het Fotoarchief omvat honderden foto's, ansichtkaarten, video's, dia's en filmmateriaal van en over het dorp en omstreken.

Het Genealogisch archief bestaat uit vele honderden rouwcirculaires en bidprentjes, voornamelijk bestemd ter ondersteuning van genealogisch onderzoek. De gegevens zijn op familienaam gesorteerd en in de computer gezet. De Bibliotheek omvat in het bijzonder boeken over Sassenheim en omstreken. Veel boeken die in de loop der jaren over het dorp zijn verschenen, zijn hierin aanwezig. De bibliotheek omvat echter ook veel algemeen materiaal betreffende de streek, naslagwerken en jaargangen van tijdschriften over onder andere genealogie en tijdschriften van aanverwante organisaties. Het Kaartenarchief omvat historische en kadastrale kaarten en bouwtekeningen. Het Kranten- en knipselarchief omvat krantenknipsels vanaf ongeveer 1900 tot heden.

De Werkgroep Genealogie stelt zich ten doel de beoefening van de genealogie en de heraldiek te bevorderen. Zij richt zich hierbij voornamelijk op de Bollenstreek. De werkgroep houdt elke 2e donderdagmiddag van de maand een inloop, heeft een eigen bibliotheek met diverse genealogieën, DTB-boeken (doop-, trouw- en begraafboeken), kiesregisters en gaardersregisters. Er kan gebruik worden gemaakt van de beschikbare computer met internetverbinding. Incidenteel worden door ons lezingen georganiseerd. De Werkgroep Genealogie zag het levenslicht in 2006 en heeft met een enthousiaste groep in een korte tijd al veel bereikt. Onderwerpen waar op dit moment aan gewerkt wordt zijn onder meer: opbouwen genealogische databank; verzamelen familiestambomen en boeken; vraagbaak voor startende onderzoekers; digitalisering van doop-, trouw- en begraafboeken; aanzet tot het in kaart brengen van huizen en bijbehorende personen; digitaliseren van bidprentjes, trouwkaarten, geboortekaartjes en rouwadvertenties; aanleggen databestand bidprentjes, rouwadvertenties, geboorte- en rouwkaarten enz.; vastleggen graven; opbouw van een Sassenheims Biografisch Woordenboek. Heb je interesse, kom dan gerust eens langs op een van de werkmiddagen en laat je informeren over de mogelijkheden. Iedere 2e donderdagmiddag van de maand van 14.00-16.00 uur is er een inloop van de Werkgroep Genealogie op de Coy Kagerdreef 72 te Sassenheim. Mocht jij je ook willen inzetten bij het archiveren of het digitaliseren, dan ben je van harte welkom en kun je je melden bij onze werkgroepcoördinator.

Wat voor materiaal verzamelen we? Stichting Oud Sassenheim is geïnteresseerd in authentiek materiaal over het dorp, zowel over het dorp als over het dagelijks leven, liefst met daarbij de persoonlijke verhalen. Het gaat om voorwerpen zoals foto’s, brochures, brieven, ansichtkaarten, tekeningen, affiches, films, gebruiksvoorwerpen en documenten. De collectie wordt onder optimale omstandigheden bewaard en opgeslagen in een databestand. Zo mogelijk worden de voorwerpen gebruikt voor (wissel)exposities, onderzoek en presentaties.

Hierna gaan we nog wat nader in op twee verzamelcategorieën. Streekboeken en genealogische boeken. Het is belangrijk voor onze bibliotheek en voor onze werkgroepen om zoveel mogelijk boeken te verzamelen. Dit kunnen belangrijke bronnen zijn voor onze werkgroepen. Het gaat vooral om streekboeken van Den Haag tot Amsterdam. Hierbij denken we bijvoorbeeld aan atlassen en aan boeken over geschiedenis, bloembollencultuur of personen.
Voor de Werkgroep Genealogie verzamelen wij boeken met betrekking tot stambomen van families of heraldische gegevens (familiewapens). Ook zelfgemaakte, handgeschreven familiestambomen of computeruitdraaien daarvan zijn van harte welkom.

Familiedrukwerk en advertenties. Al enige tijd is een aantal vrijwilligers van Stichting Oud Sassenheim druk bezig om de familieberichten uit de regionale pers uit te knippen en alfabetisch te ordenen ten behoeve van het stamboomonderzoek. Deze advertenties en ook het familiedrukwerk zoals geboortekaartjes, trouw- en rouwkaarten kunnen belangrijk zijn bij het zoeken naar familiegegevens uit de recente tijd. Ook zijn we druk bezig met het digitaliseren van alle bidprentjes, trouw- en rouwkaarten, geboortekaartjes en rouwadvertenties. Deze gegevens worden uiteindelijk verwerkt in een multifunctioneel databestand. Aangezien de toestroom van het familiedrukwerk gewoon doorgaat, blijft hier genoeg te doen..." - Nieuws van de SOS op Facebook.

Vanwege de viering van 75 Jaar Bevrijding in 2020 heeft de SOS het meinummer van haar tijdschrift De Aschpotter ook op haar website geplaatst. - Een groot deel van het blad is gewijd aan de Tweede Wereldoorlog. De stichting vindt dat met name de artikelen en foto’s over de oorlog voor iedereen toegankelijk moeten zijn en niet alleen voor de eigen donateurs. Veelal zijn het vergeten oorlogsverhalen en nooit eerder vertoonde foto’s. Je kunt in dit nummer onder meer lezen hoe het het dorp verging in de oorlog, wat de afdeling Sassenheim van de Binnenlandse Strijdkrachten deed, wat zich kort na de oorlog in het dorp afspeelde waarom vanuit het dorp een hulpactie naar twee Brabantse dorpen werd georganiseerd.

Recente ontwikkelingen

- De gemeente Teylingen heeft in 2020 bij Station Sassenheim een passantenhaven aangelegd. Het recreatief transferium bij het station is daarmee compleet. Het wandelnetwerk en fietsknooppuntennetwerk liepen al langs deze P+R-locatie. De passantenhaven - die naar verwachting in de zomer van 2020 gereedkomt - is gerealiseerd in de Zandsloot achter het parkeerdek. Vanuit de Zandsloot vaar je direct naar de Kagerplassen. Op deze plek zijn 14 ligplaatsen voor waterrecreanten aangelegd, die passanten kunnen ophalen en afzetten bij het station. De boten mogen maximaal enkele uren aanleggen (Kiss & Sail). Om de passantenhaven te kunnen aanleggen moest de kade van de Zandsloot worden verlegd in de richting van het parkeerdek. De passantenhaven is aangelegd vanuit het programma Leidse Ommelanden. In dit programma werken provincie Zuid-Holland en regiogemeenten samen aan duurzame stad-en-landverbindingen en aantrekkelijke recreatieve routes. Voor Teylingen vallen onder dit programma onder meer ook de wandel- en fietspaden in de Boterhuispolder, het Rondje Kaag, het wandelpad Roodemolenpolder, de Herontwikkeling Kagerzoom en de Ruïne van Teylingen. (bron: gemeente Teylingen)

Bezienswaardigheden

- Sassenheim heeft 22 rijksmonumenten.

- Sassenheim heeft 24 gemeentelijke monumenten.

- De restauratie van de Hervormde (PKN) Dorpskerk (Hoofdstraat 217) in 1971-1973 bracht aan het licht dat men hier te maken had met een romaans tufstenen schip uit de 12e eeuw. Onder de pleisterlaag kwam de typisch romaanse muur tevoorschijn: vijf spaarvelden gescheiden door lisenen met colonnetten. In elk spaarveld heeft een rondboogvenster gezeten en in het middelste spaarveld zat de ingang. Bij het verhogen van het schip zullen de grotere ramen zijn aangebracht. De toren is waarschijnlijk in het midden van de 13e eeuw toegevoegd. Deze is aan het einde van de 15e eeuw verhoogd en in 1957 gerestaureerd in 1957. In 1574, het jaar van Leidens Ontzet, is de kerk door de Geuzen zwaar beschadigd. In 1595 is de kerk hersteld. In 1720 is de kerk vergroot met een lagere aanbouw. De aanschaf van een uniek Goltfusz-orgel uit 1658 vormde de bekroning van de restauratie van 1971-1973. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Sassenheim. Kerk en toren, met daarin het Klokkenmuseum, zijn te bezichten na overleg met de kosterij (fam. Vliem).

- De Molen van Speelman (H. Knoopstraat 1) is een rijksmonumentale voormalige korenmolen. De molen is in 1846 gebouwd, en kreeg toen als naam De Nijverheid. In 1868 slaat de bliksem in en brandt de molen uit. Cornelis Johannes Speelman koopt de molen en laat deze herbouwen. Een jaar later slaat de bliksem opnieuw in en het gezin Speelman kan maar net aan de vlammen ontsnappen. De bovenbouw wordt in 1882 verkocht en in De Cocksdorp herbouwd. De vorm van de molen is voor de provincie Zuid-Holland zeer ongebruikelijk. Houten achtkante molens op een stenen achtkante onderbouw komen met name in de noordelijke provincies voor. In 1990 is Stichting Oud Sassenheim opgericht, die het Ministerie van Cultuur overhaalde om de molen op de rijksmonumentenlijst te plaatsen.

Drie jaar later droeg de gemeente de restanten van de molen over aan Stichting De Molen van Sassenheim, onder de voorwaarde dat de molen binnen 30 jaar in oorspronkelijke staat moest zijn gerestaureerd. De romp is inmiddels gerestaureerd, maar de - inmiddels - gemeente Teylingen heeft in 2014 negatief beschikt op een aanvraag voor herbouw van de bovenbouw met wieken. De molen zou daardoor namelijk in totaal ruim 20 meter hoog worden, terwijl het bestemmingsplan maximaal 15 meter toestaat. Wethouder Bert Homan opperde verplaatsing van de molen, maar daar wilde de stichting niet aan meewerken. Ondanks de afwijzing van de aanvraag blijft de molenstichting strijden voor de completering van de romp tot een werkende molen (aldus het tijdschrift Molenwereld, feb. 2015, pag. 54). De Molen van Speelman heeft beneden een ruimte (20 m2) die voor 2 dagdelen per week beschikbaar is voor de buurt. Er kan bijv, een koffieochtend, filmavond of kinderfeestje worden georganiseerd voor de buurt. - Nieuws van de Molen van Speelman op Facebook. De Molenmeisjes houden van kunst en ambachten en zijn op ontdekkingsreis. Het liefst beleven ze avonturen waar dat allemaal in voorkomt. Ga jij met hen mee? Ze verzorgen creatieve workshops voor kids, volwassenen, familie- en vriendinnenuitjes.

- L.J. van Nieuwkoop uit Sassenheim heeft in 2009 de Zwarte Tulpprijs ontvangen. Hij kreeg deze stimuleringsprijs vanwege het totaal renoveren en herbestemmen van een voormalige bollenschuur aan de Molenstraat (weet iemand het huisnummer van dit pand?, red.) die nu dienst doet als appartementencomplex. De prijs is toegekend door de Projectgroep Behoud en Herbestemming Bollenerfgoed van het Cultuur Historisch Genootschap Duin- en Bollenstreek. De projectgroep reikt de prijs sinds 2003 uit voor bollenschuren die op bijzondere wijze zijn behouden of een herbestemming hebben gekregen. Na het gebruik als bollenschuur is de schuur jarenlang in gebruik geweest als opslagruimte. In 2006 is de schuur geheel gerestaureerd en zijn er appartementen in gevestigd.

Landschap, natuur en recreatie

- Theater 't Onderdak in Sassenheim combineert een karakteristiek voormalig schoolgebouw met een ultramoderne theaterzaal. Het theater is er sinds 2001 en draait zonder betaalde krachten en subsidies; het wordt gerund door 60 enthousiaste vrijwilligers. Het programma is altijd zeer gevarieerd. Toptoneel, jeugdtheater, cabaret en muziektheater wisselen elkaar af in tientallen voorstellingen per seizoen. De foyerruimte wordt steeds meer gebruikt door een breed geschakeerd publiek, niet alleen door toneelverenigingen en muzikanten voor hun voorstellingen en optredens, maar ook door 'buitenlui' voor presentaties, verenigingsfeesten en vergaderingen. Met het oog op het vieren van het 20-jarig bestaan in 2021 ontwikkelde een projectgroep een plan om het inmiddels gedateerde interieur van de foyer weer aan de eisen des tijds te laten voldoen.

In de zomer van 2020 gaan de vier derdejaars studenten Marleen van der Ploeg, Dewi Stuit, Alicia del Pozo Gallardo en Miranda Dobbe van de HMC (Hout- en Meubileringcollege) mbo vakschool Amsterdam in het kader van hun stageproject de uitdaging aan om samen met een groep vrijwilligers de foyer van Theater 't Onderdak in Sassenheim een flinke 'make over' te geven. "Het wordt niet alleen veel sfeervoller maar het krijgt ook een veel chiquere uitstraling. Bezoekers gaan echt weer ’t avondje uit gevoel ervaren", stelden zij bij het bekend worden van de plannen. De vier studenten spreken van een grootscheepse facelift waarbij alles rigoureus wordt aangepakt, van vloer tot muur en van meubilair tot verlichting en waarbij met name de akoestiek extra aandacht krijgt. De gemeente wilde vooralsnog niet bijdragen aan de kosten die op 30.000 euro (louter het materiaal) zijn begroot. Het bestuur beoogt daarom de benodigde middelen via crowdfunding te verwerven.

- Ooit strekte buitenplaats Rusthoff zich uit van even voor de Kagerplassen tot aan de grens met Voorhout achter het huidige Gemeentekantoor. In 1791 koopt Jean Adam Charbon buitenplaats Rusthoff met een park en aanpalende gronden. Waarschijnlijk koopt hij er in de loop der jaren aangrenzende landerijen bij tot totaal 27 ha. Omstreeks 1800 wordt Park Rusthoff aangelegd naar vermoedelijk ontwerp van Zocher. Het straalt dezelfde Engelse landschapsstijl uit als bijvoorbeeld het Vondelpark en als zo vele parken uit die tijd. Aan de overkant wordt de Buitenbeek gegraven en ontstaat een klein schiereiland, waar later een muziektent heeft gestaan. Het is de moeite waard om een van de laarzenpaden achter Kasteel Keukenhof te lopen, om enig idee te krijgen hoe Sassenheim en Park Rusthoff er vroeger hebben uitgezien. Een landschap met lage bosschages, weiland en bollenvelden, afgewisseld door moerasgebied.

In 1871 verwerft de gemeente Sassenheim van de familie Charbon een stuk grond ter grootte van 1700 m2 om er het toenmalige Gemeentehuis te bouwen op de plek waar nu herenmodehuis Melman is gevestigd. In 1917 verwerft de gemeente ook het landhuis, andere opstallen en gronden van de buitenplaats. In 1924 wordt het landhuis afgebroken en ontstaat de hoofdingang van het park op dezelfde plek als waar deze nu is. In de loop der jaren wordt het hele gebied vanaf de Parklaan (vroeger Beukenlaan) ontwikkeld en volgebouwd tot aan de ijsbaan. Uiteindelijk resteert er nog 6 ha.

Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Rotary Club Sassenheim in 1999 zoekt zij een plaatselijk project om haar jublieum luister bij te zetten. Gezien een aantal leden met 'groene vingers' en belangstelling voor de natuur vatten ze het plan op tot revitalisering van Park Rusthoff. De gemeenteraad neemt in 2001 het gemaakte uitvoeringsplan over en voteert de benodigde gelden. Er wordt ook een sponsorcommissie opgericht. In totaal wordt 1,4 miljoen euro geïnvesteerd. Op 8 mei 2004 is de officiële opening van het gerevitaliseerde Park Rusthoff. De Rotary heeft beheerders aangesteld met de portefeuilles groenbeheer, schooltuinen, heemtuin, kinderboerderij, onderhoud, veiligheid, evenementen en paviljoen. Inclusief de vele 'parkklussers' houden bijna 100 mensen zich bezig met beheer en onderhoud van Park Rusthoff. Middels zelfwerkzaamheid wordt veel in eigen beheer gedaan. Het 'grote werk' wordt op inschrijving uitbesteed. Actualiteiten omtrent wat er allemaal te zien en te doen is in Park Rusthoff vind je op hun Facebookpagina onder de link.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Sassenheim, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Sassenheim (online te bestellen).

Links

- Muziek: - Drum- en Showband Adest Musica is een internationaal bekende muzikale topper uit Sassenheim. De muziekvereniging kent 3 afdelingen (Drum- en Showband, Jeugdband en Adest Brass) en heeft in 2017 het 65-jarig bestaan gevierd. "Iedereen kan muziek maken. Of je nu wel of niet overloopt van talent, je kunt altijd wel iets vinden dat bij je past en waardoor je in een groep met elkaar veel plezier hebt. Zingen en muziek spelen is belangrijk. Muziek verbindt! Muziek is een manier om je uit te drukken! Muziek maken is ontzettend leuk en geeft een “kick”. Muziek draagt ook op een unieke manier bij aan de ontwikkeling van kinderen. Wetenschappelijk onderzoek toont dit keer op keer aan. Het bevordert bijvoorbeeld de sociaal-emotionele ontwikkeling en de ontwikkeling van het brein. Daarom is muziekonderwijs op jonge leeftijd zo belangrijk. In januari 2020 is Drum- en Showband Adest Musica gestart met een nieuw opleidingsprogramma voor kinderen vanaf 5 jaar. De kinderen krijgen tijdens deze “Algemene Muzikale Vorming” spelenderwijs de beginselen van muziek, ritmiek en notenleer. Ook maken zij kennis met alle muziekinstrumenten binnen Adest Musica.

Bij dit speciaal op maat ontworpen lesprogramma krijgen de kinderen in 2 delen de Algemene Muzikale Vorming (AMV) aangeboden. In het 1e deel leren zij de verschillende waarden van de noten kennen en leren zij deze in diverse ritmes te spelen. In deel 2 van de opleiding komen hier met behulp van een klokkenspel de toonhoogtes van de noten bij. Naast de algemene lessen krijgt ieder kind ook een stukje maatwerk aangeboden. Ieder kind krijgt dan les op zijn/haar eigen niveau. Na het doorlopen van beide delen en bij voldoende beheersing van de lesstof krijgen de kinderen een instrument naar keuze en kunnen zij doorstromen naar het Aspirantenorkest. De lessen worden gegeven door een professionele docent. Kom eens vrijblijvend kijken met je kind. De lessen worden iedere zaterdagochtend gegeven in ons clubgebouw ’t Onderdak in Sassenheim. De lessen zijn van 10.00-10.45 uur. Je bent van harte welkom met je zoon of dochter om eens vrijblijvend een les bij te wonen."

- Sport: - Korfbalvereniging TOP.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Sassenheim alg. en - idem RK.