Schellingwoude

Plaats
Dorp
Amsterdam
Waterland
Noord-Holland

schellingwoude_plaatsnaambord_kopie.jpg

Schellingwoude is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland, gemeente Amsterdam. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1856. In 1857 over naar gemeente Ransdorp, in 1921 over naar gemeente Amsterdam.

Schellingwoude is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland, gemeente Amsterdam. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1856. In 1857 over naar gemeente Ransdorp, in 1921 over naar gemeente Amsterdam.

schellingwoude_salon_op_de_dijk.jpg

Salon op de Dijk presenteert poëzie en muziek op locaties in Schellingwoude waar je anders niet komt. Voor een eerlijke prijs krijg je een verrassende middag, met na afloop een gezellige borrel met gelegenheid om de artiesten persoonlijk te ontmoeten.

Salon op de Dijk presenteert poëzie en muziek op locaties in Schellingwoude waar je anders niet komt. Voor een eerlijke prijs krijg je een verrassende middag, met na afloop een gezellige borrel met gelegenheid om de artiesten persoonlijk te ontmoeten.

Schellingwoude

Terug naar boven

Status

- Schellingwoude is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland, gemeente Amsterdam. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1856. In 1857 over naar gemeente Ransdorp, in 1921 over naar gemeente Amsterdam.

- Wapen van de voormalige gemeente Schellingwoude.

- Het dorp Schellingwoude heeft in 1978 - overigens net als alle andere Amsterdamse dorpen - geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Amsterdam. Het dorp heeft wel officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden). Bestuurlijk valt het dorp onder stadsdeel Amsterdam Noord, en daarbinnen onder Landelijk Noord.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1275 Scellingwoude, 1316 Scellincwoude, 1373 Scellingwoude, 1406-1407 Scillincwoude, 1494 Schellinckwoude, 1573 Scellincwoude.

Naamsverklaring
Samenstelling in datief enkelvoud van woud = wold 'moerasbos, zompig bos', en het Middelnederlandse schellinge, schelinge 'geschil, twist, ruzie', hier wel in de betekenis van 'scheiding, grens'. Vergelijk Schellinkhout.(1)

Terug naar boven

Ligging

Schellingwoude ligt NO van het centrum van Amsterdam, N van het IJ, ZO van Nieuwendam, ZW van Ransdorp, NW van Durgerdam, rond de Schellingwouderdijk.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Schellingwoude, die alleen het dorp beslaat, 22 huizen met 133 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 300 huizen (waaronder woonschepen) met ca. 700 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Marinevliegkamp
Marinevliegkamp Schellingwoude (dat tegenover het dorp op Zeeburg lag) ontstaat in 1916, als 'watervliegdienst' van de Koninklijke Marine. Een jaar later, als ook De Mok op Texel wordt ingericht, wordt officieel de Marine Luchtvaart Dienst opgericht. In 1928 wordt het vliegkamp een algemeen vliegterrein, en daarmee het enige voor civiele watervliegtuigen. Maar daar wordt niet veel gebruik van gemaakt; zo landen er in 1932 6 burgervliegtuigen en in 1933 9. In 1938 wordt het vliegkamp weer in gebruik genomen voor verdedigingsdoeleinden. In de Tweede Wereldoorlog wordt Fliegerhorst Schellingwoude uitgebouwd tot de grootste basis voor watervliegtuigen en -boten in Nederland. In die periode was er ook een Seenotstaffel, om piloten uit zee te redden, en een radioluisterdienst. Bij Uitdam was een Scheinflugplatz aangelegd. Tegenover de Seeflugplatz lag een zware FLAK batterij aan de Durgerdammerdijk.

Boek
"Het in 2020 verschenen boek 'Schellingwoude, leven op de scheiding van water en land' dist vele details over de historie van het dijkdorp op. Honderd jaar geleden was het dorp bijvoorbeeld een populaire bestemming voor een dagje uit. Amsterdammers namen het veerbootje, flaneerden door het dorp en namen een drankje bij een van de uitspanningen. Ook de bemanningsleden van de schepen die bij de Oranjesluis lagen, wisten zich in het dorp te vermaken. Rond 1960 had het dorp niet alleen nog vier kruidenierswinkels, vier groentewinkels, een bakker en drie snoep- en koekjeswinkels, maar ook vijf cafés. Ook aan de volkstuinen, de Oranjesluis, Schellingwouderbrug, Oranjewerf en het Gemboterrein wordt volop aandacht besteed. Dit moet wel het definitieve boek over de historie van het dorp zijn. Er staat zo veel in - 233 pagina’s volgepakt met tekst en foto’s - dat je nauwelijks kunt voorstellen dat er nog veel aan toe te voegen zal zijn."
(bron en voor nadere informatie zie de boekbespreking op Waterlandfan.nl). Zie ook deze video die je een indruk van de inhoud van het boek geeft.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 1991 is een blok van 10 huizen uit ca. 1890 aan de Noorder IJdijk met vijzels weer waterpas geplaatst. Het blok was door diverse oorzaken in de loop der tijd scheefgezakt.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Schellingwouderkerk
Uit historisch onderzoek voor en tijdens de restauratie bleek dat er sinds het begin van de 14e eeuw verschillende kerken op de terp hebben gestaan. De huidige Schellnigwouderkerk (Wijkergouw 9) stamt oorspronkelijk uit de 17e eeuw, en is in 1835 geheel gerestaureerd. Het huidige uiterlijk is in 1866 naar aanleiding van een grote renovatie gecreëerd. Dit aanzicht is in de stijl van het eclecticisme. De Hervormde Gemeente Amsterdam heeft opdracht gegeven om die stijl wel sober toe te passen. Tijdens de watersnood in 1916 werd de kerk als stal gebruikt om het vee van de boeren uit de buurt droog te houden. De Hervormde kerk is als zodanig sinds eind jaren tachtig buiten gebruik. Sinds 1998 is de kerk in handen van Stadsherstel Amsterdam, dat het gebouw in 2000 heeft gerestaureerd.

Orgel. In 1939 bouwde Hendrik Wicher Flentrop een klein mechanisch orgel voor de Hervormde Kerk in Durgerdam. Het oude orgel van de kerk, een kabinetorgel van Christian Müller, werd verkocht aan de familie Leonhardt in Laren, ouders van de bekende organist Gustav Leonhardt. Nadat het gebouw als kerk buiten gebruik was gesteld, werd er een historisch kabinetorgel gekocht. Het orgel van Flentrop is na een revisie overgeplaatst naar de Hervormde Kerk te Schellingwoude.

"Gemoedelijk en veelzijdig. Door de pittoreske ligging is de Schellingwouderkerk de uitgelezen locatie voor het vieren van een bruiloft. Het witte kerkje is met haar unieke ambiance en rustgevende omgeving tevens de perfecte setting voor workshops, kleinschalige diners, congressen en lezingen. Landelijk en Amsterdams. Binnen de ring van Amsterdam en toch landelijk gelegen! Dat maakt deze locatie uniek en gewild. De Schellingwouderkerk ligt vlakbij de A10 (afrit s115) en is daarom goed bereikbaar per auto. Ook per boot is de monumentale locatie prima te bereiken. De muziekkoepel naast de kerk biedt de voortreffelijke mogelijkheid om te toosten en uw onvergetelijke dag vast te leggen en huwelijksfoto’s te maken. Het orgel wordt nog steeds bespeeld, dus ‘Daar komt de bruid’ kan desgewenst ouderwets door de kerk klinken. Het gebouw is uitgerust met alle moderne faciliteiten die voor een geslaagd evenementen noodzakelijk zijn zoals een goede geluidsinstallatie en verwarming. Als kers op de taart beschikt de kerk over een authentieke kroonluchter met echte kaarsen." (bron en voor nadere informatie zie Stadsherstel)

Voormalige sluiswachterswoning
De voormalige sluiswachterswoning (Noorder IJdijk 103) is een van de 23 vroegere woningen voor het personeel (sluismeester, ingenieur, kantonnier en sluisknechten) ten noorden van de sluizen, gebouwd rond 1870. De huidige bewoners hebben de destijds vervallen woning gekraakt en gerenoveerd.

Voormalig telegraaf- en hulppostkantoor
Het pand op Noorder IJdijk 63 is in 1909 gebouwd als telegraaf- en hulppostkantoor gericht op binnenvaartschippers, naar ontwerp van de door Pierre Cuypers opgeleider rijksbouwmeester Cornelis Peters.

Stenen leeuw
In een tuin aan de Schellingwouderdijk staat een van de stenen leeuwen die oorspronkelijk op spoorviaducten van Amsterdam CS hebben gestaan.

Gevelstenen
- Gevelstenen in Schellingwoude.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Salon op de Dijk (op een zondag in oktober, in 2019 voor de 5e keer) presenteert poëzie en muziek op bijzondere locaties in Schellingwoude waar je anders niet komt. Voor een eerlijke prijs krijg je een verrassende middag met na afloop een gezellige borrel met gelegenheid om de artiesten persoonlijk te ontmoeten. Het is een initiatief van Dave Bouw en Mark Opfer, die elkaar hebben ontmoet in de poëzie. Na een geslaagde uitgave van Dave zijn werk besloten ze middels Salon op de Dijk een laagdrempelig podium te creëren voor de mensen uit de buurt. "Salon op de Dijk wordt al sinds het begin helemaal verzorgd door vrijwilligers. Toch kunnen we het niet alleen! Draag jij Salon op de Dijk een warm hart toe en wil je bijdragen? Dat kan." Voor de bankgegevens zie de site onder de link.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Zelfbedienings kabelveerpont Schellingwoude-Oost ontsluit het Schellingwouderpark langs het IJ. - Dat geldt ook voor zelfbedienings kabelveerpont -West.

- "Watersportvereniging De Zuiderzee in Schellingwoude is opgericht in 1959, door een notaris die aan de Noorder IJdijk zijn woning had. Het begon als een summiere afmeermogelijkheid voor een paar bootjes. De haven is dankzij de vrijwillige inzet van de leden in de loop der jaren verder gegroeid. Momenteel heeft de vereniging ca. 85 leden en 49 ligplaatsen. De vereniging heeft gekozen voor een aantal basisvoorzieningen die door de leden en passanten gebruikt kunnen worden. Op de steigers vind je watertappunten met en zonder slangen, alsmede aansluitingen voor walstroom. De steigers zijn gedurende de avonduren verlicht. Ook in toiletten (gratis) en douches (kosten: 50 cent) is voorzien. Op de Noorder-IJdijk heeft de vereniging een container waar passanten huishoudelijk vuil kunnen storten. Op haven is Wifi voorhanden, maar het bestuur geeft geen garantie over de ontvangst. Voor het gebruik van Wifi zijn passanten geen kosten verschuldigd."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Schellingwoude, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over het dorp (online te bestellen).

Terug naar boven

Links / voorzieningen / verenigingsleven

- Algemeen: - Site van en over Schellingwoude.

- Nieuws: - Nieuws uit het dorp op Facebook. - Nieuws uit het dorp op Twitter.

- Zo’n 10 keer per jaar verschijnt huis-aan-huis blad ’t Zwaantje in Landelijk Noord (= Durgerdam, Holysloot, Ransdorp, Schellingwoude en Zunderdorp). ’t Zwaantje wordt door de Centrale Dorpenraad, de Dorpsraden en Werkgroepen gebruikt om met de bewoners van Landelijk Noord te communiceren. Tevens kunnen o.a. verenigingen en particulieren kopij aanleveren, die gratis geplaatst wordt. Voor het plaatsen van kopij van meer commerciële aard wordt een bijdrage gevraagd.

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Schellingwoude.

- Dorpshuis: - Wijkgebouw Schellingwoude wordt gebruikt door diverse lokale verenigingen, en is ook te huur voor recepties,verjaardagen en andere festiviteiten.

- Sport: - Voetbalvereniging ASV (Amsterdamse Sportvereniging) De Dijk heeft als eerste voetbalvereniging in Amsterdam een aparte bestuurskolom voor “Maatschappelijke Ontwikkeling”, waarmee expliciet wordt gewerkt aan de positie in de maatschappij als sportvereniging. De Dijk is de eerste (amateur)voetbalvereniging in Nederland die een samenwerking is aangegaan met de John Blankenstein Foundation. Door samenwerking met Right to Play spelen jeugdteams met RtP shirt opdruk. Een deel van de sponsoropbrengsten wordt gegeven aan dit goede doel. Door actieve samenwerking aan te gaan met sponsors is een impuls gegeven aan de invulling van moderne sponsoring. Deze sponsors gebruiken deze samenwerking als invulling voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, die vanuit deze doelstelling samen met de club is geformuleerd.

"Ter ere van het 100-jarig bestaan van de vereniging in 2021 is een eeuwboek samengesteld waarin de historie van asv De Dijk en zijn voorgangers vv Schellingwoude en Rood Wit-A op kleurrijke wijze wordt beschreven. Een collectorsitem voor iedereen die onze club een warm hart toedraagt. Het is een prachtig 108 pagina’s tellend full color jubileumboek. Journaliste Maureen de Jong dook in de historie van het voetbal in Amsterdam Noord. Oude archieven werden doorgespit en tientallen (oud-)leden werden geïnterviewd om hun verhaal en hun herinneringen vast te leggen in 14 thematisch ingedeelde hoofdstukken. De oprichting van beide verenigingen en de fusie komt hierin uitgebreid aan de orde. In het hoofdstuk “De A-Internationals” kijken onder meer onze oud-leden Ruud Krol, Patrick en Justin Kluivert en Lize Kop terug op hun periode bij de club.

Ook de onmisbare rol van de echte clubmensen en families binnen de vereniging krijgt een ruime plek in het boek. De successen in de jaren '70 en recent in de periode 2008-2018 inclusief de wedstrijden tegen Ajax en de oude dromen van een 2e profclub in Amsterdam ontbreken uiteraard ook niet. Maar bovenal schetst het jubileumboek een eeuw historie en een prachtige inkijk in het wel en wee van een voetbalvereniging door de tijd heen, waarbij het perspectief richting de jeugd en de toekomst niet vergeten wordt. Het boek is verkrijgbaar in het clubhuis van asv De Dijk voor een symbolisch bedrag van € 19,21. Daarnaast is het verkrijgbaar bij boekhandel Van Noord op het Buikslotermeerplein en Het Brillenhuis op het Purmerplein. Ook kan het boek besteld worden via de website van asv De Dijk voor een bedrag van € 25,00 inclusief verzendkosten."

- Veiligheid: - Het Botenhuis tussen Noorder IJdijk 61 en 63 is het station van blusboot Jan van der Heyde III. Brandweer Landelijk Noord had in Ransdorp een kazerne met een tankautospuit. Daarnaast zorgden ze in voorkomende gevallen voor de bemensing van blusboot Jan van der Heijde III, die bij de Oranjesluizen in Schellingwoude ligt. Daartoe was een aantal brandweermensen tot schipper of machinist opgeleid. Het vrijwilligerskorps van Landelijk Noord omvatte ca. 25 brandweerlieden waarvan 8 op de blusboot. De kazerne is in 2018 na herindeling van de kazernes gesloten. De bluswagen is naar de kazerne Uithoorn gegaan.

Reactie toevoegen