Schulpstet

Plaats
Buurtschap
Castricum
Kennemerland
Noord-Holland

schulpstet_de_skulpers_kopie.jpg

Het lokale Shanty- en Folksongkoor De Skulpers is genoemd naar de nog tot 1940 voor Bakkum van belang geweest zijnde schelpenvisserij.

Het lokale Shanty- en Folksongkoor De Skulpers is genoemd naar de nog tot 1940 voor Bakkum van belang geweest zijnde schelpenvisserij.

bakkum_en_schulpstet_e.o._kuijperkaart_1867_kopie.jpg

Op deze gemeentekaart van de gem. Castricum uit 1867 is goed te zien dat Schulpstet vanouds een buurtschap is van het oude dorp Bakkum (nu Bakkum-Noord) en dat het door de in genoemd jaar gereedgekomen spoorlijn doorsneden wordt.

Op deze gemeentekaart van de gem. Castricum uit 1867 is goed te zien dat Schulpstet vanouds een buurtschap is van het oude dorp Bakkum (nu Bakkum-Noord) en dat het door de in genoemd jaar gereedgekomen spoorlijn doorsneden wordt.

schulpstet_bonnekaart_ca._1900_kopie.jpg

Schulpstet op de Bonnekaart uit ca. 1900

Schulpstet op de Bonnekaart uit ca. 1900

Schulpstet

Terug naar boven

Status

- Schulpstet is een buurtschap, tegenwoordig grotendeels bedrijventerrein en sportvelden, in de provincie Noord-Holland, in de streek Kennemerland, gemeente Castricum.

- De buurtschap Schulpstet valt vanouds onder het dorp Bakkum en valt tegenwoordig vanwege de spoorlijn ook voor een klein deel onder het dorp Castricum. Omdat het dorp Bakkum in 1978 geen eigen postcode en postale plaatsnaam in het postcodeboek heeft gekregen, ligt de gehele buurtschap voor de postadressen 'in' Castricum, dus niet enkel het kleine deel ervan dat onder dat dorp valt.

Terug naar boven

Naam

In het West-Fries
Skulpstet.

Oudere vermeldingen
1840 Schulpstet.

Naamsverklaring
De naam van de plaats komt voort uit de schelpenindustrie. Een skulpstet is de West-Friese benaming voor de plaats of plek (stet) waar de schelpen (skulp(en)) - die met karren van het strand hierheen werden getransporteerd - werden gelost, om vervolgens op schepen te worden overgeladen voor transport naar de kalkovens of kalkbranderijen, in dit geval over de - nog altijd bestaande - Schulpvaart (17e eeuw Schilpvaert) naar de kalkovens in Akersloot. Langs de kust in Kennemerland waren veel van deze schulpstetten. De vissers die de schelpen uit de zee of aan de vloedlijn van het strand haalden, worden in het West-Fries skulpers genoemd (in het Nederlands 'schelpenvissers'). In de 16e en 17e eeuw kende de schelpenvisserij een sterke bloei en er ontstond een echte schelpenindustrie. (bron: Q. de Ruijter W. Jzn, Schippers van het Stet, Castricum 1974, pp. 120-124) De naam van het lokale Shanty- en Folksongkoor De Skulpers verwijst ook naar deze destijds voor Bakkum belangrijke industrie.

Terug naar boven

Ligging

Schulpstet is vanouds een buurtschap van het oude dorp Bakkum (dat tegenwoordig Bakkum-Noord heet) en ligt ZO daarvan. Tegenwoordig ligt het als buurt in het NO van de huidige dorpskern van Bakkum, in de ZW 'oksel' van Zeeweg en spoorlijn, rond de weg Schulpstet. Ook O van de spoorlijn liggen nog enkele panden van de buurtschap, die vallen daarom onder het dorp Castricum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 omvat de buurtschap Schulpstet 12 huizen met 73 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap nog een handvol panden O van de spoorlijn. Het deel W van de spoorlijn is getransformeerd tot 1) deel van de dorpskern Bakkum, 2) bedrijventerrein en 3) sportvelden. De naam leeft ter plekke nog voort als straatnaam en in de naam van afvalbrengstation Schulpstet (of afvalbrengpunt...) op het bedrijventerrein aldaar.

Terug naar boven

Geschiedenis

Ontstaan en ontwikkeling
De nederzetting is in de 16e of 17e eeuw ontstaan als gevolg van de bedrijvigheid die hier ontstaat in verband met de onder Naam beschreven schelpenindustrie. Ook de Schulpvaart zal speciaal gegraven zijn voor de doorvoer van de schelpen over water naar de kalkovens in Akersloot (tenzij die vaart er 'toevallig' al eerder lag en men die voor deze functie is gaan benutten en daarmee ook zo is gaan benoemen, maar dat lijkt niet erg waarschijnlijk). De schelpen die werden gevist, werden via de Zeeweg per kar vervoerd naar de Schulpstet (overigens vragen wij ons af waar dat kanaal van Bakkum aan Zee naar deze buurtschap dan wél voor diende, als het kennelijk niet voor het vervoer van de schelpen was?, red. Als iemand daar meer over weet, houden wij ons aanbevolen). Daar werden de schelpen overgeladen op platbodems en daarmee vervoerd naar de kalkovens in Akersloot (maar... vraag 2: uit dit filmpje blijkt dat Schulpstet ook zélf kalkovens had. Was er dan nog wel nut en noodzaak om de schelpen ook naar de kalkovens in Akersloot te vervoeren? Is er iemand die ook dáár meer over weet?) In 1940 is de laatste schelpenvisser van Castricum, Toon Lute, gestopt met zijn beroep. Vanwege de oorlog werd het strand namelijk tot verboden gebied verklaard.

Ondergang van Schulpstet (althans als buurtschap)
Door de groei sinds 19e eeuw van Bakkum naar het Z en Castricum naar het N, zijn deze kernen aan elkaar gegroeid en is Schulpstet grotendeels opgegaan in de huidige dorpskern van Bakkum, als deels bebouwing, en deels transformatie tot bedrijventerrein en sportvelden. Door de aanleg van de spoorlijn Alkmaar-Uitgeest in 1867, is de buurtschap doorsneden, waardoor sindsdien een handvol panden van de buurtschap O van de spoorlijn ligt, die tegenwoordig de scheiding vormt tussen de kernen Castricum en Bakkum. De panden van de buurtschap O van de spoorlijn vallen daarmee onder het dorp Castricum.

- Artikel van Nico Lute, waarin hij in tekst en beeld de geschiedenis van zijn ouderlijke boerderij aan het Schulpstet beschrijft. Deze 200-jarige woonboerderij, waarin 3 woningen (huisnrs. 7/9/13), moest in 2010 helaas worden afgebroken wegens de slechte bouwkundige staat, en is vervangen door 3 nieuwe panden. - Voorafgaand aan de nieuwbouw moest een archeologisch bureau-onderzoek worden uitgevoerd.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2013 heeft coöperatie Zon op Schulpstet 112 zonnepanelen voor 40 Castricummers op het dak van gemeentewerf Schulpstet geplaatst. Deze Castricummers hebben één of meer zonnepanelen gekocht en ontvangen jaarlijks enkele procenten van hun ingelegd vermogen uit de verkoop van de zonnestroom. De centrale wekt zo’n 30.000 kWh per jaar op, ofwel het jaargebruik van ca. 10 huishoudens. - Interview met een van de initiatiefnemers en met een van de bouwers van Zonnecentrale Schulpstet, over de achtergronden van het project.

Reactie toevoegen