Schurega

Plaats
Buurtschap
Heerenveen
Fryslân

jubbega-schurega_skoalle_tekst_op_wegdek_kopie.jpg

In Schurega werd te hard gereden op de N380 en N392, ook bij de Mr. J.B. Kanschool. Daarom zijn in 2013 symbolen en de tekst 'Skoalle' op de weg geschilderd om de automobilisten te stimuleren hun snelheid af te remmen.

In Schurega werd te hard gereden op de N380 en N392, ook bij de Mr. J.B. Kanschool. Daarom zijn in 2013 symbolen en de tekst 'Skoalle' op de weg geschilderd om de automobilisten te stimuleren hun snelheid af te remmen.

jubbega-schurega_verkeersborden_leerlingen_kopie.jpg

In 2015 zijn nog aanvullende maatregelen genomen én 32 prachtige, door de leerlingen beschilderde borden geplaatst om de snelheid te remmen. Men is echter nog een ding vergeten (hint): plaatsnaambordjes 'Schurega' in de 60 km-portalen...

In 2015 zijn nog aanvullende maatregelen genomen én 32 prachtige, door de leerlingen beschilderde borden geplaatst om de snelheid te remmen. Men is echter nog een ding vergeten (hint): plaatsnaambordjes 'Schurega' in de 60 km-portalen...

jubbega-schurega_collage_kerkje.jpg

Collage van het kleine, maar fraaie kerkje van Schurega uit 1715

Collage van het kleine, maar fraaie kerkje van Schurega uit 1715

schurega_kerk_vanuit_het_oosten.jpg

Schurega, kerk vanuit het oosten gezien

Schurega, kerk vanuit het oosten gezien

schurega_wapen_aan_gevel_kerk.jpg

Schurega, wapen aan de gevel van de kerk

Schurega, wapen aan de gevel van de kerk

Schurega

Terug naar boven

Status

- Schurega is een buurtschap* in de provincie Fryslân, gemeente Heerenveen. T/m 30-6-1934 gemeente Schoterland.

* Omdat het plaatsje een kerk heeft maar - vermoedelijk vanwege de geringe omvang en het onbreken van een echte kern - lokaal niet als dorp wordt beschouwd, behoort deze plaats tot de bijzondere categorie 'buurtschap met kerk'.

- De buurtschap Schurega valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Jubbega.

- De provincialeweg N380 (Schoterlandseweg) door de buurtschap Schurega is een 60 km-zone, maar er werd regelmatig te hard gereden. Niet plezant voor de omwonenden, zeker omdat rond de kruising met de N392 (Gorredijksterweg) ook nog de Mr. J.B. Kanschool lag (die na afloop van schooljaar 2019-2020 is gesloten). Daarom heeft de Provincie in 2015 infrastructurele maatregelen genomen om de snelheid te remmen. Tevens zijn teksten en sybolen op de weg geschilderd, én zijn 32 fraai beschilderde borden van de leerlingen, met het thema verkeer, langs de weg geplaatst. "Al met al zien automobilisten hierdoor dat zij een buurtschap binnenrijden en hun snelheid moeten aanpassen", aldus de provincie.

Tip van Plaatsengids.nl: een buurtschap is - hoe klein en vandaag de dag informeel ook - óók een woonplaats en daarbij horen dús ook plaatsnaamborden. Tevens attendeert dat automobilisten er expliciter dan nu op dat zij een woonplaats binnenkomen en dus ook daarom hun snelheid moeten afremmen. Zo'n bord kost maar een paar honderd euro (x3, want in dit geval kom je er vanuit 3 kanten binnen). Kleine moeite lijkt ons - én een erkenning van de identiteit van de buurtschap in kwestie, zodat de inwoners ook aan de bebording kunnen zien waar ze éigenlijk wonen, in dit geval niet in Jubbega maar in Schurega - om hier witte (want geen bebouwde kom) plaatsnaambordjes Schurega te plaatsen... Gemeenten en waterschappen doen dit - wat ons betreft gelukkig - vaker; het na herinrichting van een weg plaatsen van plaatsnaambordjes bij buurtschappen, om weggebruikers er zo attent op te maken dat zij door een woonplaats komen.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Skuorregea.

In het Stellingwerfs
Schurige.

Oudere en huidige alternatieve naamgevingen
In de loop van de 19e en 20e eeuw is het plaatsje ook Jubbega-Schurega genoemd, om het te onderscheiden van de dorpskern van Jubbega, die ook Jubbega Derde Sluis of kortweg Derde Sluis werd - en in de volksmond nog altijd wórdt - genoemd. Soms noemen inwoners of instanties het plaatsje nog altijd zo. Het verwarrende van die naam is echter dat het een aan elkaar gegroeid tweelingdorp suggereert (à la Etten-Leur), zoals de naam in het verleden óók gebruikt is geweest (bijvoorbeeld in de Volkstelling van 1840(1)). Daarom stellen wij voor om deze buurtschap vandaag de dag gewoon Schurega te noemen, zonder onnodig en tot misverstanden uitnodigend voorvoegsel Jubbega.

Oudere spellingen
1408 Scueringa.

Naamsverklaring
De oudste vormen wijzen op de betekenis ga 'dorp, dorpsgebied' van de persoon Scuere*.(2)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Schurega ligt O van Heerenveen, ZO van Gorredijk, ZW van Jubbega, rond de Schoterlandseweg, en grenst in het NO aan Hornsterzwaag, en in het ZW aan Oudehorne.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

School
"Als je als fractie Heerenveen Lokaal de vooraankondiging formele opheffing openbare basisschool binnen krijgt van het overkoepelend scholenbestuur, dan schrik je. We weten allemaal dat het leerlingenaantal dalend is, ook in onze regio. Als gemeenteraad heb je weinig tot niets te vertellen over het openblijven van een school, dit is bij wet geregeld. Het bestuur van de scholen bepaalt of een school openblijft of niet, waarbij hun beleid leidend is voor gemeenteraad en college. De gemeente kan/moet alleen toestemming geven voor de bouw en sluiting van een school. Dit keer gaat het over de OBS mr. J.B. Kanschool te Jubbega-Schurega.

In 2018 is nog het 100-jarig bestaan van de OBS mr. J.B. Kanschool gevierd. Dan weet je hoeveel generaties hier les hebben gehad. De brief aan de gemeenteraad vermeldt dat al enige tijd het bestuur, MR-en en directies van de scholen in de Oosthoek met elkaar in gesprek zijn over de onderwijsontwikkelingen in deze regio. Het gaat dan met name om OBS De Feart in Jubbega, OBS Op ‘e Grins in Hoornsterzwaag en OBS mr. J.B. Kansschool in Schurega. Er is op dit moment geen directe urgentie of zorg, maar we willen niet verrast worden, aldus het bestuur. Het voorkeursscenario van de scholenkoepel is om door middel van een fusietraject te komen tot één school (IKC) in Jubbega. Beide plattelandsscholen, Op ‘e Grins en mr. J.B. Kanschool, gaan dan fuseren met De Feart. Men heeft geconcludeerd dat dit nu nog geen draagvlak heeft. De bestuurder (directeur) van de scholenkoepel heeft daarop besloten om het komende jaar te gebruiken om het meest kansrijke scenario te gaan onderzoeken. Dit is de fusie van twee scholen: Op ‘e Grins en mr. J.B. Kanschool. Op ‘e Grins wordt dan de nieuwe locatie. Maar het bestuur lijkt voortvarender te werk gaan, want men gaat de mr. J. B. Kanschool per 1 augustus 2020 sluiten en het komende jaar te gebruiken om alles verder uit te werken.

Hierbij gebruik makend van een wetsvoorstel waardoor het belangrijk is dat de gemeenteraad voor 1 februari moet besluiten of de gemeente de betreffende school in stand wil houden of niet. Alleen dan kan de school per 1 augustus 2020 sluiten. Conclusie voor Heerenveen Lokaal is dat men nu twee opties gaat onderzoeken, nl. de overgang naar de school Op ‘e Grins en ook het uiteindelijke voorkeursscenario: de fusie met De Feart. Vanuit de mr.J.B. Kanschool in Schurega is nu een (nieuwe) werkgroep van ouders in gesprek met het bestuur om alles goed uit te zoeken. Eerst zien en dan pas geloven; zij willen er van overtuigd zijn dat dit de enige manier is want pas dan kan men zich er bij neer leggen.

De brief aan de gemeenteraad wordt in de 1e commissievergadering van september behandeld op verzoek van de gemeenteraad. Heerenveen Lokaal is zich bewust van het teruglopende leerlingenaantal en is van mening dat het onderwijs in het buitengebied op niveau en bereikbaar moet blijven, voor nu en zeker in de toekomst. Maar ook wij willen net als de ouders alles goed uitgezocht hebben; het gaat om de toekomst van het onderwijs in de Oosthoek van onze gemeente. Heerenveen Lokaal heeft daarom ter voorbereiding van de commissievergadering schriftelijke technische vragen gesteld aan het college. Fractievoorzitter Age Hartsuiker." Aldus dit artikel op de site van de lokale politieke partij Heerenveen Lokaal d.d. 12-8-2019. Helaas is in juni 2020 toch definitief besloten dat de school na afloop van schooljaar 2019-2020 wordt opgeheven. Onderwijzeres Hennie de Vries heeft dat aangegrepen om na 41 jaar onderwijs, waarvan 39 jaar op de JBKan, met pensioen te gaan. Per 1 augustus 2020 zijn de Mr. J.B. Kanschool en Op 'e Grins gefuseerd en zijn verder gegaan als een nieuwe school op de locatie van Op 'e Grins in Hoornsterzwaag, onder de naam It Bûtenplak.

De school beschreef zich op haar site als volgt: "De Mr. J.B. Kanschool is een streekschool in de Jubbegase buurtschap Schurega. De sfeer op onze school is gemoedelijk en kinderen hebben letterlijk en figuurlijk alle ruimte om zich op vele gebieden te ontwikkelen. Daarbij vinden we het belangrijk om in te spelen op de individuele onderwijsbehoeften van ieder kind. De natuur en het leven buiten spelen een belangrijke rol in onze school. Het leerbos in onze achtertuin is ons extra leslokaal. Peuterspeelzaal 't Krielhoekje is in 1987 opgericht vanuit de Ouderraad van de school. 't Krielhoekje maakt sinds 2016 deel uit van Kinderwoud via franchise Kiek&Koe. Kinderen vanaf 2 jaar zijn welkom op de peuterspeelzaal. Er wordt gewerkt met verticale groepen, d.w.z. 2- en 3-jarige peuters zitten bij elkaar in de groep."

Streekcentrum
Streekcentrum Jubbega-Schurega kent een lange geschiedenis. Het is in 1926 als godshuis gebouwd door de plaatselijke vrijzinnig hervormden, omdat zij niet wilden kerken bij de rechtzinnig hervormden van Hoornsterzwaag en Jubbega. De verhouding met de rechtzinnigen was in 1961 zodanig hersteld dat men samen voor een opknapbeurt van het pand zorgde. In de jaren zeventig voldeed het echter niet meer. De vrijzinnigen besloten daarop het pand van de hand te doen. In eerste instantie werd het kerkgebouw in 1974 verkocht aan het naastliggende bouwbedrijf. Plaatselijk Belang en de kerkvoogdij hielden een hoorzitting om te proberen het pand voor de gemeenschap te behouden om er zo activiteiten te kunnen organiseren. Met onder meer een bijdrage van de gemeente, de plaatselijke bevolking en een gift door de Vrijzinnig Hervormde Vereniging, besloot bouwbedrijf Koopmans voor het symbolische bedrag van 1 gulden afstand te doen van het gebouw. Er was nu zoveel geld dat er naast een opknapbeurt en de aanleg van centrale verwarming ook nog een aanbouw gemaakt kon worden voor de garderobe. Dit werk werd voor een groot deel door vrijwilligers verzet.

Streekcentrum Jubbega-Schurega, zoals het ging heten, is medio 1975 gereedgekomen. Wethouder De Bruyne brak in zijn toespraak bij de feestelijke opening een lans voor de leefbaarheid die in het buitengebied zo belangrijk is: "De kern van deze leefbaarheid is dat er mensen zijn die actief zijn. Ik ben blij dat dit een huis is voor de mensen in deze streek. Die moeten het zich niet laten ontnemen en dat kan alleen als men actief blijft."

Het Streekcentrum werd het bruisend hart van Jubbega-Schurega, Hoornsterzwaag en Oudehorne. Het gebouw bood onderdak aan kaartavonden, bejaardensozen, uitvaarten, zittingen van de plaatselijke bank, volksdansen, lezingen en vergaderingen. Maar de activiteiten liepen de laatste jaren flink terug, terwijl het gebouw toe was aan groot onderhoud en nieuwe isolatie. Toen ontstond het idee om het pand aan derden te verhuren voor verjaardagen en partijen. Eerst aan mensen dichtbij, maar later kwam men ook van verre. Uiteindelijk ontstond er ook geregeld overlast. Toen heeft het bestuur besloten daarmee te stoppen.

Vervolgens is er een enquête gehouden onder alle 200 leden van Buurtvereniging De Skoatterstreek. Liefst driekwart van de ondervraagden vond het belangrijk dat het centrum zou blijven. Hierop werd een renovatieplan gemaakt voor onder meer een nieuw dak en een nieuwe installatie. Fondsen en sponsors werden benaderd en dit leverde een hoopvol bedrag aan toezeggingen op. Er volgde een tweede vragenlijst voor de bewoners, waarbij men zich als vrijwilliger of donateur kon aanmelden of een eenmalige gift mocht schenken. Op een speciale lijst kon men invullen aan welke activiteiten men mee wilde doen. Op deze lijst stonden maar spaarzaam kruisjes. Er was inmiddels zestig procent van de benodigde middelen bij elkaar, dus moest er nog flink wat geld bij. Tegelijkertijd gaven de bewoners aan weinig te voelen voor activiteiten. "Waar doe je het dan nog voor?", aldus het bestuur.

De besturen van De Skoatterstreek en Streekcentrum Jubbega-Schurega hebben toen eensgezind besloten dat het centrum geen toekomst meer heeft. Het pand is in november 2021 te koop gezet. Makelaar Sierd Moll begeleidt het proces. Die gaat daarbij voor de stichting speciaal op zoek naar een koper die een sociale of economische binding met Jubbega of omgeving heeft. Die band zal moeten worden aangetoond. Op het pand rust overigens een maatschappelijke bestemming met de mogelijkheid om er te wonen, maar de gemeente wil meewerken om er een reguliere woonbestemming aan te geven.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Rjiksmonumenten
Schurega heeft 4 rijksmonumenten, zijnde de Hervormde kerk, de oude Mr. J.B. Kanschool met onderwijzerswoning, beide oorspronkelijk uit 1917, op resp. Schoterlandseweg 55 en 53, en de pastorie uit 1920 met koetshuis, op Schoterlandseweg 69.

Kerk
In 1570 besluiten de parochies Jubbega en Schurega om samen een kerk te bouwen op de plek van het huidige kerkje. De kerk wordt in 1579 opgeleverd. Omstreeks 1700 raakt de kerk in Schurega in verval en in 1715 wordt de huidige kerk (Kerklaan 3) op ongeveer dezelfde plek gebouwd, met steun van grietman Martinus van Scheltinga. Het is een eenvoudig maar zeer smaakvol zaalkerkje, dat uitmunt in evenwichtige verhoudingen. Een gedenksteen in de westgevel toont de wapens van de familie Scheltinga. In 1910 stond er naast de kerk een klokkenstoel, doch deze is verdwenen. Daarvoor in de plaats is er een dakruiter aangebracht op de westgevel, met een slanke spits. In het interieur vinden we o.a. een preekstoel met op het ruggenschot een uitgesneden windmolen. Deze dateert mogelijk nog van vóór 1715.

In 1972 komt de kerk in handen van Stichting Alde Fryske Tsjerken. Deze heeft in 1995/1996 een grondige restauratie uitgevoerd. In het kerkje is in 2010 een gebrandschilderd raam onthuld met een afbeelding van een molen. Het raam is een geschenk van de kinderen van de in 2006 overleden Johan Molenaar. Hij was ruim 20 jaar secretaris van de Plaatselijke Commissie die het kerkje in Schurega voor Stichting Alde Fryske Tsjerken beheert. Het raam is vervaardigd door glasmaker Karel van der Wal uit Bakhuizen. Vroeger lag de kerk temidden van Saskische boerderijen. Deze bedrijven zijn in de loop der tijd verhuisd naar de Schoterlandseweg.

De Plaatselijke Commissie die het kerkje van Schurega beheert, is bijzonder actief. Er vinden regelmatig concerten en exposities plaats. Onder de link (Facebookpagina) kun je zien wat er de komende tijd te doen is. Verder wordt het kerkje veel gehuurd voor rouw- en trouwdiensten. Het kerkje is van alle gemakken voorzien. Omdat er geen banken aanwezig zijn, is het gebouw bijzonder geschikt voor vergaderingen en andere bijeenkomsten.

Pastorie
"De pastorie van de Hervormde kerk met koetshuis, in 1920 naar ontwerp van P.H. van Lonkhuyzen in Schurega gebouwd (Schoterlandeseweg 69), is van cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang: - als uitdrukking van een verschuiving in de bouwtraditie van het pastorie-type; - vanwege de hoge mate van esthetische kwaliteit van het ontwerp met aan verschillende bouwstijlen ontleende elementen; - vanwege de hoge mate van architectonische gaafheid van het exterieur; - vanwege de redelijke mate van oorspronkelijkheid van het interieur; - vanwege de hoge mate van belang voor het aanzien van straat en het dorp; - vanwege de hoge mate van visuele gaafheid van de pastorie met koetshuis en de ruime tuin." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)

School
"De oude Openbare Lagere Mr. J.B. Kanschool in Schurega (Schoterlandseweg 55) is in 1917 gebouwd. De school ligt met de langsgevel evenwijdig aan de straat. Voor de school ligt een betegeld speelplein met o.a. een beuk en een eik. De hoofdentree is in de later gerealiseerde westelijke aanbouw gesitueerd, welke de later tot personeelskamer verbouwde brandstoffenbergplaats met de school verbond. De oorspronkelijke houten T-vensters met achtruits-bovenlichten zijn vervangen door deels ijzeren meerruitsvensters, evenals de H-vensters van het gymlokaal. De hoge schoorstenen zijn verdwenen, evenals de zes kleine bij de toiletten.

De Mr. J.B. Kanschool in Schurega is van algemeen cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang: - als oorspronkelijk hoofdbestanddeel van het ruimtelijk en visueel zeer gave complex, bestaande uit het schoolgebouw en een woonhuis; - als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische geschiedenis in Jubbega; - vanwege de redelijke mate van esthetische kwaliteit van het ontwerp; - vanwege de redelijke mate van architectonische gaafheid van het exterieur; - vanwege de relatie tussen ex- en interieur, waarbij de indeling van de school wordt weerspiegeld in de gevelindeling; - vanwege de redelijke mate van visuele gaafheid in het straatbeeld." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) In 20xx (weet iemand het exacte jaar?, red.) is er 'om de hoek', op Gorredijkseweg 16a, nieuwbouw voor de school gerealiseerd. In de oude school is toen een peuterspeelzaal gekomen. De oude school is in 2008 gekocht door kunstenaars Marcel Prins en Birgit Speulman, die er sindsdien hun atelier hebben en er onder de naam Kunstlokaal No8 tentoonstellingen organiseren (genoemd naar de oude naam van de school, die oorspronkelijk 'school no. 8' heette).

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Op eerste paasdag wordt in Schurega rond 20.00 uur het jaarlijkse Paasvuur ontstoken aan de Oude Groningerweg op het land van de Familie Jelsma. Dit onder begeleiding van Muziekkorps Exelsior en met medewerking van de kinderen van de organiserende buurtverenigingen De Skoatterstreek en De Takomst. Voorafgaand lopen de kinderen in optocht vanuit het Streekcentrum onder begeleiding van de muziek naar de paasbult. Inwoners kunnen op de 2 voorafgaande zaterdagen van 13.00-1600 uur snoeihout naar de paasbult brengen. Voor niet-leden van de organiserende buurtverenigingen bedragen de kosten 3 euro voor een auto met aanhangwagen en 5 euro voor een tractor met aanhangwagen.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Met hulp van enkele vrijwilligers is in het oude kapbosje achter de J.B. Kanschool in Schurega een prachtig natuurpad ontstaan. Aangezien het onderhouden en in stand houden van dit kapbosje veel tijd kost, is het idee geboren om van dit bosje een leerbos voor kinderen te maken. De J.B. Kanschool heeft zich bereid verklaard het bosje te adopteren en haar medewerking hieraan te verlenen. Onder deskundige leiding biologielessen in de natuur krijgen en daarnaast het bos onderhouden, het leren met hoofd, hart, handen is dan ook het uitgangspunt voor alle betrokken partijen. Het "Skoallebôskje" is een leerbosje en is de basis van een steeds groter wordend educatief natuurproject. Het verkrijgen van gevoel, respect en inzicht van en in je eigen natuurlijke omgeving is voor de jeugd belangrijk. De kinderen van alle groepen gaan om die reden tenminste drie maal per jaar een dagdeel de natuur in. Deze NatuurWijsdagen worden grotendeels onder leiding van de boswachter gegeven.

Het bosje is eigendom van Staatsbosbeheer. Deze heeft vanaf het begin enthousiast alle medewerking verleend en ziet dit leerbosje als een voorbeeld van het project NatuurWijs, dat vervolg heeft gekregen op andere plaatsen in het land. Als eigenaar van dit bos is Staatsbosbeheer een belangrijke participant. Dit geldt ook voor de eigenaar/pachter van het omringende land, die ook zijn volledige medewerking heeft verleend. Ook is er contact ontstaan met Stichting Landschapsbeheer Friesland, die zorg draagt voor de inrichting van het omringende land. Ook deze stichting is zeer enthousiast. Het steunpunt Natuur- en Milieu Educatie verleent medewerking voor lesmaterialen en werkboekjes. En ook de Vogel- en Natuurwacht en de Jagervereniging verlenen daar waar nodig hun medewerking. De ontstane samenwerking vindt plaats in de vereniging It Skoallebôskje." Aldus viel te lezen op de site van de Mr. J.B. Kanschool, die helaas, zoals je onder Recente ontwikkelingen kunt lezen, na afloop van schooljaar 2019-2020 is opgeheven. Of de 'adoptie' van It Skoallebôskje door de nieuwe fusieschool in het naburige Hoornsterzwaag is overgenomen, is ons niet bekend.

Terug naar boven

Links

- Buurtvereniging: - Buurtvereniging De Skoatterstreek heeft ca. 200 leden. Voor zover ons bekend zijn zij niet met een website of -pagina op het internet aanwezig. Onder de link vind je wel hun contactgegevens.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Schurega.

Reactie toevoegen