Schweiberg

Plaats
Buurtschap
Gulpen-Wittem
Heuvelland
Limburg

schweiberg_collage.jpg

Schweiberg, collage van buurtschapsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Schweiberg, collage van buurtschapsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Schweiberg (2).JPG

Middenin Schweiberg

Middenin Schweiberg

Schweiberg (3).JPG

Bijna beneden in Schweiberg, nabij buurtschap Höfke

Bijna beneden in Schweiberg, nabij buurtschap Höfke

Schweiberg (5).JPG

Schweiberg, gezien vanuit het noorden

Schweiberg, gezien vanuit het noorden

Schweiberg (6).JPG

Schweiberg

Schweiberg

Schweiberg (7).JPG

Een doline bij Schweiberg. Lees er alles over onder het kopje Landschap etc.

Een doline bij Schweiberg. Lees er alles over onder het kopje Landschap etc.

Schweiberg

Terug naar boven

Status

- Schweiberg is een buurtschap in de provincie Limburg, in de streek Heuvelland, gemeente Gulpen-Wittem. T/m 1998 gemeente Wittem.

- De buurtschap Schweiberg valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Mechelen.

- De buurtschap Schweiberg heeft officiële, blauwe plaatsnaamborden en heeft daarmee een bebouwde kom. Binnen de bebouwde kom van Schweiberg ligt een deel van de buurtschap Kosberg (die zelf geen plaatsnaamborden heeft).

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Sjweeberig.

Oudere vermeldingen
1537 Scheveyberch, 1681 Schaweybergh, 1840 Schweijsberg.

Naamsverklaring
De oorsprong van schevey, schevei is het Romaanse (ex)cavata, ‘uitgehold’.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Schweiberg ligt ZW van het dorp Mechelen en N van het dorp Epen, rond het N gedeelte van de Schweibergerweg. De buurtschap ligt verder NO van het dorp Slenaken en de plaats Teuven in België, Z van de dorpen Gulpen en Wittem, ZW van het dorp Partij en W van het dorp Vijlen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Schweiberg 16 huizen met 109 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 65 huizen met ca. 165 inwoners.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Schweiberg heeft 13 rijksmonumenten. Het betreft allemaal vakwerkhoeven en -huizen.

- Aan de langgerekte buurtschap Schweiberg staan 5 wegkruisen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Op een zondag in november wordt de jaarlijkse wedstrijd om de Jos Feron* Cup (wielrennen) verreden. Het parcours op de Schweiberg vergt het uiterste van de coureurs, en is extra zwaar als het ook nog eens regent (en hoe je er dan uit komt te zien kun je hier zien ;-). Het begint al gelijk met de start die halverwege de berg begint. Na de finishstreep volgt een vlak stuk dat eindigt met een steile, rechte afdaling over een combinatie van zand en gesteente met aan het einde daarvan een haakse bocht naar links. Verderop in het bos volgt nog een tweede vervaarlijke afdaling, deze keer over een losse ondergrond. Het parcours eindigt met een lange, zware klim naar de finish. Voor de jeugd uit categorie 1 en 2 wordt het parcours ingekort en aangepast, maar ook voor hen is het loodzwaar.
* Genoemd naar de gelijknamige fietsspeciaalzaak in Schimmert, dus kennelijk de sponsor van het gebeuren.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- De Schweiberg is een populaire klim voor wielrenners om te trainen, omdat hij bijna net zo 'zwaar' is als de beruchte Keutenberg bij Valkenburg. Nergens is het echt steil, maar door de lengte en continue wisselende steilheid doet deze klim bij veel wielrenners wel echt veel pijn. De beklimming start halverwege de Eperweg tussen Mechelen en Epen. Als je je thuis vast mentaal wilt voorbereiden, kun je in dit filmpje zien hoe de beklimming van de Schweiberg eruit ziet. Volgens het bekende gezegde "na het zuur komt het zoet", kun je in dit filmpje zie dat de afdaling 'iets' sneller en makkelijker gaat ;-) - MTB'ers pakken natuurlijk liever de route 'binnendoor', door het Schweibergerbos. - En hier nog een filmpje van een clubje racers op de Schweiberg.

- Deze rondwandeling van 6,5 km is een kleine maar pittige wandeling, waarbij je begint met een flinke klim van 93 meter naar het Schweibergerbos. Dan daal je af met een schitterend uitzicht naar buurtschap Bissen. Vervolgens kom je door de W kant van buurtschap Schweiberg, ga je richting Epen, vandaar naar de O kant van Schweiberg en weer naar Mechelen.

- Schweibergerbos, Onderste Bos, De Molt, Wagelerbos, Verlorenkost en Dunne Bos zijn typische hellingbossen met boven aan de hellingen de soortenarmere bossen met onder meer wintereik, ruwe berk, lijsterbes en hulst. In de kruidenlaag hoofdzakelijk adelaarsvaren en blauwe bosbes. Lager op de helling groeit het rijkere eiken haagbeukenbos met es, zoete kers, haagbeuk en hazelaar. Op de bodem vinden we stekelvarens, lelietjes van dalen, lievevrouwebedstro, muskuskruid, maagdenpalm en slanke sleutelbloem. Op sommige plaatsen zelfs mannetjesorchis en bruine orchis. De bossen worden beheerd door Staatsbosbeheer.

De bossen worden doorsneden door oude gebruiks- en eigendomsgrenzen. Binnen het bosgebied zijn de meeste voormalige grenzen vaak te herkennen aan oude grensstenen (ryensteynen) of grensbomen (limietbomen). Op de grensstenen kon men met initialen aangeven op welk gebruiks- of eigendomsrecht de grens betrekking had. De grensbomen werden doorgaans geknot en regelmatig vrijgesteld. Ze hadden het voordeel beter zichtbaar te zijn. Daarom werd naast een grenssteen dikwijls ook een grensboom geplant. Voor tijdelijke grenzen, bijvoorbeeld rond te kappen bosgedeelten, werd een smalle strook bos gekapt, een ‘doorslag’ gemaakt.

De verwering van kalksteen in deze bossen, heeft geleid tot het ontstaan van een dikke laag vuursteeneluvium. Door in de bodem wegzakkend regenwater werd het onderliggende vaste kalkgesteente plaatselijk tot op grote diepte opgelost. Via trechtervormige ruimten zakten het water en de bovengelegen bodem steeds dieper weg en werden geologische ‘orgelpijpen’ gevormd. Dit karstverschijnsel is bovengronds goed waar te nemen. Verspreid gelegen komvormige laagten of kuilen geven aan waar de bodem is verzakt. Dat worden dolines genoemd. Op de vlakkere delen van het Onderste en Schweibergerbos verraden tientallen dolines waar de kalksteen in de ondergrond is opgelost. (3116)

Grenzend aan het Schweibergerbos bij Schweiberg heeft Stichting ARK grasland dat door boeren gebruikt werd, in 2014 aangekocht en ingericht als natuurgebied. Het aangrenzende bos kan zo een natuurlijke bosrand ontwikkelen. In plaats van een harde scheiding tussen bos en grasland ontstaat er een brede, weelderig begroeide zone, waar allerlei bloeiende planten en struiken meer ruimte krijgen. Zulke natuurlijke bosranden zijn het ideale leefgebied voor allerlei zoogdieren, insecten, amfibieën, reptielen en vogels.

Terug naar boven

Beeld

- Dit drone-filmpje toont je hoe de buurtschap Schweiberg er vanuit de lucht uitziet.

Terug naar boven

Links

- Buurtvereniging: - De buurtvereniging van buurtschap Schweiberg heet A genne Busch en is opgericht in 1980.

- Sport: - Het Heuvelland is een paradijs voor wandelaars maar ook voor fietsers / wielrenners die van heuvels houden. Er zijn zelfs speciale websites die overzichten hebben gemaakt van klimmen in allerlei regio's, o.a. in Zuid-Limburg, met beschrijving van o.a. lengte, hoe steil ze zijn op welke punten van de route, e.a. bijzonderheden. Maar niet alleen voor toeristen, ook voor inwoners was de eigen streek al vroeg een geliefd oord om het wielrennen te beoefenen. Fietsclub De Bloeiende Berg (genoemd naar het gelijknamige hotel) in buurtschap Schweiberg is namelijk opgericht in 1914, heeft in 2014 dus het 100-jarig bestaan gevierd, en is daarmee wellicht een van de oudste wielrenclubs van ons land. Wij zijn althans tot heden nog geen oudere tegengekomen.

Reactie toevoegen