Serooskerke (Walcheren)

Plaats
Dorp
Veere
Walcheren
Zeeland

serooskerke_walcheren_plaatsnaambord.jpg

Serooskerke is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Veere. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1966. (© H.W. Fluks)

Serooskerke is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Veere. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1966. (© H.W. Fluks)

gemeente_serooskerke_walcheren_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper.jpg

Gemeente Serooskerke (Walcheren) anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Serooskerke (Walcheren) anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (© www.atlasenkaart.nl)

Serooskerke (Walcheren)

Terug naar boven

Status

- Serooskerke is een dorp in de provincie Zeeland, in de streek Walcheren, gemeente Veere. Het was een zelfstandige gemeente t/m 30-6-1966.

- Wapen van de voormalige gemeente Serooskerke.

- Onder het dorp Serooskerke vallen ook de buurtschappen Geldtienden, Molenperk en Pitteperk. Overigens zijn deze buurtschappen verdwenen uit de Topografische atlas Zeeland editie 2004 (1). Waarom is ons een raadsel. De huizen staan er immers nog gewoon. In de editie 1990 stonden ze nog wél. Ook op Google Maps worden de namen nog vermeld. Overigens zijn deze buurtschappen, althans onder die namen, kennelijk pas betrekkelijk recent ontstaan, want in de Volkstelling van 1840 worden ze niet genoemd en op de Kuijperkaart uit 1866 (zie onderaan deze pagina) komt alleen nog een hoeve Groot Pitteperk voor en de namen Molenperk en Pitteperk als veld- of poldernamen (maar dus nog niet als buurtschapsnamen).

Terug naar boven

Naam

In het Zeeuws
Stroskerke / Seros. In de 19e eeuw werd de naam ter plaatse uitgesproken als Straaskerke.

Oudere vermeldingen
Eind 12e eeuw-1207 Alerdeskirkam, Alerdeskirke, Alerdeskyrken, 1205 Alarthskintskirke, 1235 kopie 1324 Alaerskerke, 1263 Alartskerke, 1429-1430 In tSer Olaertskerke5, 16e eeuw Seroeskercke, 1560 Zer Oirtskerke, 1573 Zer Oirtskercke, Zer Oirtzkercke, 1665 Seraerskerck, Serooskercke.

Naamsverklaring
Samenstelling van het Oudnederlandse kirke = kerk 'eigenkerk' en de persoonsnaam Alard, de eigenaar of stichter van de kerk, met later toegevoegd Ser (ontstaan uit 'des Heer') 'ambachtsheer'. De bedoelde Alard moet in de 2e helft van de 12e eeuw hebben geleefd, getuige de oude vorm Alarthskintskirke. De overgang Alard > Olaert > Oort > oos, met wegval van de -t- en -r- voor de genitief-s, wordt fraai geïllustreerd door de oude vormen. Vergelijk Serooskerke (Schouwen).(2)

Terug naar boven

Ligging

Serooskerke ligt N van Middelburg, W van Veere.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Serooskerke 72 huizen met 907 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 70/892 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Rijnsburg 1/8 en Houdegems-Ambacht 1/7 (1 pand is wat overdone om als buurtschap te betitelen, maar goed zo stond het in dat jaar in de Volkstelling). Opvallend is dat het gemiddelde aantal bewoners per woning met 13 een stuk hoger lag dan het gemiddelde in die tijd (dat uiteenliep van 6 tot 10 personen in 1 woning). Tegenwoordig heeft het dorp ca. 700 huizen met ca. 1.800 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In de middeleeuwen had Serooskerke een klooster.

Huize Vrederust / lijkkoets / brandweer / museum
In 1896 is in het dorp Buitenhuis Vrederust / Huize Vrederust gebouwd, later Huis Welgelegen genoemd. Het pand wordt aanvankelijk bewoond door Maria Wilhelmina van Vollenhoven (geboren in Amsterdam), samen met haar gezelschapsdame Elise Bauer (geboren in Chur (Zwitserland)). In 1905 vertrekken de dames naar Zürich. Daar trouwt Maria Wilhelmina met Jan Roeland Tak (geboren in 1870 in Wissenkerke) en komt terug naar Vrederust. In 1912 vertrekt het echtpaar opnieuw naar Zwitserland, waar Maria Wilhelmina in 1925 overlijdt. Blijkbaar heeft ze het verblijf in Serooskerke bijzonder op prijs gesteld, want ze laat naast het geld voor een muziektent en kerkorgel, 10.000 gulden na aan de gemeente om een lijkkoets met stalling voor de koets te bouwen. Ook de gemeentelijke handbrandspuit, die gestald stond onder een afdak naast de Hervormde kerk, wordt in de nieuwe stalling ondergebracht. Het gebouw wordt voorzien van een toren voor het drogen van de vlasslangen van de brandweer. Ook de veldwachter wordt op zijn wenken bediend; in het plan wordt ook in 2 arrestantencellen voorzien. In 1926 komt het pand gereed.

Bij de brandweer wordt de handbrandspuit vervangen door een motor-aangedreven pomp, die met de vrachtwagen van Bodedienst Leen Jobse naar de plaats van onheil wordt getrokken. Bij het blussen van de oorlogsbranden in Middelburg is zijn vrachtwagen door de bezetter in beslag genomen, zodat de blusgasten uitgeput naar Serooskerke terug moesten terug lopen. Begin jaren zestig wordt het begraven met de koets vervangen door vervoer per automobiel. De wielen van de koets worden door aannemer Van Doorn uit het Smidswegje gebruikt om handkarren van te maken. De lege plaats van de lijkkoets in de stalling wordt opgevuld door de aanschaf van een manschappenauto (een als legertruck gebruikte Chevrolet) voor de brandweer, zodat ze in het vervolg zelf de pomp kunnen transporteren.

In 1966 is het dorp even landelijk in het nieuws door wat lokaal wel gekscherend de 'goudkoorts in Serooskerke' wordt genoemd; direct naast het brandspuithuis stuit een boerenknecht bij het graven in een preiveldje op een gouden munt. Men graaft het terrein verder af en de schat bestaat uiteindelijk uit bijna 1.100 gouden munten uit eind 16e/begin 17e eeuw. Een 2-tal munten wordt aangeboden aan het jonge paar Beatrix en Claus. De goudschat levert ruim 340.000 euro op, waar de gemeente voor de helft aanspraak op kan maken. Als cadeau aan het dorp is toen zwembad De Goudvijver gebouwd. In 1979 is in het dorp opnieuw een muntschat gevonden, dit keer bestaande uit 850 zilveren munten en in zijn geheel eigendom van de gemeente Veere.

Rond 1970 krijgt de brandweer toestemming om de arrestantencellen te slopen - "kennelijk zijn er geen boefjes meer in Serooskerke", schrijft men op de site van het huidige museum - en er een kantine te maken. Tevens wordt in de kazerne een, tot die tijd nog niet aanwezige, aansluiting op de waterleiding geregeld. Vanaf die tijd zou de voormalige lijkkoetsstalling meer en meer “de brandweerkazerne” worden genoemd. Hoewel door de steeds groter wordende brandweervoertuigen de deur tussentijds steeds breder gemaakt moet worden, blijft het gebouw tot 2008 als uitrukpost van de brandweer fungeren. In dat jaar wordt in het dorp de nieuwe brandweerkazerne aan de Vrouwenpolderseweg geopend en het oude brandspuithuis raakt in verval.

Afgelopen jaren zijn, op initiatief van Joanna de Buck, de rondleidingen door het park Welgelegen en “het ommetje” met aandacht voor de historie van het dorp georganiseerd. Ook werd dan even het oude brandspuithuis bezocht. De connectie van het oude brandspuithuis met park Welgelegen werd gevormd door de familie Tak-van Vollenhove, die voor beide een belangrijke rol heeft gespeeld. Wim van Haveren (in 1972 als brandwacht in het dorp gestart en na 35 jaar bij de brandweer Middelburg/Vlissingen sinds 2009 weer terug als vrijwillig brandweerman op Serooskerke) en Liesbeth de Bruijn (dochter van oud-brandweerman Middelburg) geven hun belangstelling voor overname van de oude kazerne bij de gemeente Veere aan. Eind 2011 wordt de kazerne gekocht met het doel er een historisch educatief centrum met de thema´s Goud (de geschiedenis van Serooskerke, waaronder de gouden muntenvondst), Rood (de brandweer en ambulancehulpverlening in Zeeland) en Rouw (o.a. koetsen) op te zetten. Het achterstallig onderhoud aan de buitenkant van het gebouw wordt aangepakt, het dak en de muren worden geïsoleerd en de cv-installatie wordt vervangen. Achter Het oude Brandspuithuis wordt een nieuwe expositieruimte gerealiseerd. (bron: museum Het oude Brandspuithuis)

In Historisch Educatief Centrum Het oude Brandspuithuis (Torenstraat 32), zoals het pand sindsdien heet, vind je een expositie over de geschiedenis van het dorp Serooskerke, waaronder bijzondere archeologische vondsten en gouden munten. Er is ook een overzicht van de ontwikkeling van de brandweer en ambulancehulpverlening, waarbij er voor de jeugd diverse activiteiten zijn. Bijvoorbeeld als brandweerman/-vrouw de glijpaal af, in de brandweerauto en het blussen van een brand en redden van een pop. Zoals hierboven reeds beschreven was de oorspronkelijke functie van het pand het stallen van de lijkkoets. Vandaar ook dat het thema Rouw op respectvolle wijze wordt belicht. Openingstijden: elke woensdagmiddag van 13.00-17.00 uur. Tijdens schoolvakanties Zuid: dinsdag t/m zaterdag van 13.00-17.00 uur. Groepen op afspraak (ook andere dagen/avonden) mogelijk. Feestdagen gesloten. De entree is voor volwassenen slechts 3 euro, kinderen 2 euro. Arrangementen voor groepen/kinderfeestjes (ook buiten openingsuren) zijn mogelijk (informatie hierover is te verkrijgen op tel. 06-25500558). In samenwerking met Breedijk Horeca is er ook de mogelijkheid tot combinatie van rondleiding en buffet. - Bekijk ook deze video waarin vrijwilligers vertellen wat er zo bijzonder is aan hun museum.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Kopersvereniging De Woongaard heeft in oktober 2019 een 1,4 hectare grote perenboomgaard gekocht aan de Vrouwenpolderseweg te Serooskerke. Het bouwen van een kleine woonwijk met 25 woningen en een gemeenschappelijk gebouw is normaal gesproken het werk van een projectontwikkelaar. Wij zijn een CPO-project (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) en daarmee zijn wij zelf de projectontwikkelaar. De realisatie hiervan is veel werk dat van ieder lid vele uren inzet vraagt. Deelnemen aan ons CPO- project houdt enerzijds in dat er veel zelfwerkzaamheid moet worden verricht, anderzijds heb je veel inspraak hoe jouw woning en de indeling van het totale terrein eruit gaat zien.

De diversiteit binnen de groep vinden wij belangrijk. Alleenstaanden, 2 persoons huishoudens, gezinnen. Allerlei soorten mensen van verschillende leeftijden in 1 wijk met 1 gedeelde ambitie over duurzaamheid en het wonen en leven van nu. Alle deelnemers hebben een Project Deelname Overeenkomst (PDO) getekend. Dat betekent dat ieder lid, naar vermogen en beschikbare tijd, zich een aantal uren per week inzet voor de realisatie van het project. Vergaderingen voorbereiden, vergaderen, verslagen maken, overleggen met diverse instanties, administratie enz. Ieder lid zet zijn/haar talent in waar en wanneer nodig. Medio 2021 hopen we het hele project gerealiseerd te hebben." Voor nadere informatie zie Bestemmingsplan De Woongaard.

- Dorpsplan Serooskerke.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Serooskerke heeft 8 rijksmonumenten.

- De eerste kerk alhier, met als patroonheilige Johannes de Evangelist, was een 'dochterkerk' van Oostkapelle. De gotische toren van de huidige Hervormde (PKN) Johanneskerk (Noordweg 3) werd gebouwd in de 15e eeuw. Rond deze tijd kwam ook het schip en het koor gereed. Dit werd echter verwoest tijdens het Beleg van Middelburg (1572-1574). Begin 17e eeuw volgde herbouw, maar het koor werd niet meer opgebouwd, zodat het schip sindsdien recht gesloten is en de herbouwde kerk geschikt was gemaakt voor de Hervormde eredienst. In 1958 is de kerk gerestaureerd. De spits is na stormschade in 1966 gerestaureerd. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Serooskerke.

De zware bakstenen 15e-eeuwse toren heeft twee geledingen met aanzet tot een derde geleding, en ze heeft overhoekse steunberen. De toren wordt gedekt door een tentdak en erin hangt een klok uit 1676, gegoten door Johannes Burgerhuys. Het schip is eenbeukig en vlak afgesloten. Het interieur wordt overwelfd door een tongewelf met trekbalken. De preekstoel is van 1661 en in hetzelfde jaar overleed ambachtsheer Philibert van Tuyll van Serooskerke, die met zijn vrouw Vincentia Magdalena van Swieten, gestorven in 1629, begraven is onder een nog aanwezige zerk. Ook drie grafstenen uit het begin van de 17e eeuw zijn nog aanwezig.

- Ook de Hervormde pastorie uit 1879 (Torenstraat 8) is een rijksmonument.

- Korenmolen De Jonge Johannes (Vrouwenpolderseweg 55a) is in 1835 gebouwd ter vervanging van een versleten standerdmolen en is tot 1963 in bedrijf geweest, waarna de molen is verbouwd om met een dieselmotor te kunnen malen. Ook zijn er silo's ingebouwd. In 1984 is de molen verkocht aan een particulier, die de molen heeft laten verplaatsen en restaureren. De molen en het nabijgelegen restaurant zijn in 2011 verkocht aan de broers Frank en Arjan Caljouw, die De Jonge Johannes regelmatig laten draaien. Onder in de molen is een klein molenwinkeltje gevestigd, waarin naast graanproducten ook streekproducten worden verkocht. Tijdens de openingsuren van het restaurant is de molen te bezoeken. De molen staat ook wel bekend onder de naam De Hoop, maar inmiddels is de oude naam weer de officiële naam.

- Het Serooskerkse offshorebedrijf OOS International heeft in 2014 buitenplaats Welgelegen met villa en koetshuis (Oostkapelseweg 4) uit 1894 gekocht en gerenoveerd. Het is haar nieuwe hoofdkantoor geworden. Het park rond de villa blijft publiek toegankelijk. Zie voor de geschiedenis van dit pand het hoofdstuk Geschiedenis.

- Gevelstenen in Serooskerke.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Koningsdag.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- In buitenbad De Goudvijver in Serooskerke kun je in de zomerperiode terecht voor zwemlessen, snorkelen, survival en aquajoggen. Op bepaalde tijdstippen kun je vrij zwemmen. Daarnaast zijn er in het zwembad regelmatig activiteiten voor jong en ouder, zoals zwemestafettes en een zwemvierdaagse. Het mooie verhaal over hoe het dorp aan dit zwembad is gekomen, kun je lezen in het hoofdstuk Geschiedenis. "Na het zwemseizoen van 2021 krijgt openluchtzwembad De Goudvijver een grote opknapbeurt. De planning is dat het zwembad voor het zwemseizoen van 2022 weer open kan. Het plan is samen met Stichting Werkgroep Gehandicapten Walcheren (SWGW) en de Dorpsraad tot stand gekomen. Zwembad De Goudvijver krijgt onder andere een groter entree- en kleedgebouw, nieuwe installaties en wordt toegankelijk voor mindervaliden." (bron: gemeente Veere) Zie ook deze video met interviews met betrokkenen m.b.t. de zwembadplannen.

- Op 1 april 2017 (nee, geen grap!) is door Burgemeester Van der Zwaag van Veere de geocache wandeling 'Schatten van Serooskerke' geopend. Dankzij Johan Geerse, de Dorpsraad, Multimate en Het oude Brandspuithuis, is deze wandeling langs 14 historische plaatsen in het dorp samengesteld. Tijdens deze feestelijke opening is door de burgemeester een kruik aan het museum in bruikleen gegeven waarin de ruim 800 zilveren munten zijn gevonden bij de sloop van Hotel de Lindeboom naast de kerk. Een prachtige aanvulling van de archeologische vondsten en gouden munten collectie in het Historisch Educatief Centrum. De wandeling leidt door en rondom het dorp, van wetenswaardigheid naar bijzonderheid. Met aan het slot: een eigen schat!

Hoe werkt het? Je wandelt aan de hand van coördinaten van het ene wandelpunt naar het volgende. Bij elk punt vind je een bordje met een QR-code. Je scant de code met de QR-reader op je smartphone (gratis te vinden in de playstore) en je krijgt historische informatie in beeld over de plaats waar je je bevindt. Onderaan staan de volgende coördinaten. Wat heb je hiervoor nodig? Een paar goede wandelschoenen. De route gaat namelijk voor de helft over onverhard terrein, dus mocht het flink geregend hebben, is het niet verstandig om de route op naaldhakken te lopen... Verder een smartphone met internetverbinding. Of een wandel gps. Maar in ieder geval dan ook de smartphone, want anders kun je de QR-code niet scannen, krijg je de informatie niet en vooral: kom je niet aan de coördinaten van het volgende wandelpunt. Voor nadere uitleg zie de link.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Serooskerke.

- Nieuws: - Nieuws uit Serooskerke op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Dorpsraad Serooskerke is een vereniging die open staat voor alle inwoners van het dorp. Door lid te worden steun je het werk van de Dorpsraad. De taak van de Dorpsraad is samen te vatten als: Het behartigen van de dorpsbelangen in de brede zin van het woord, d.w.z .het bestuur is gesprekspartner voor de gemeente Veere en speelt in op diverse zaken op het terrein van ruimtelijke ordening, verkeer, wonen, voorzieningen. Zaken, die voor ons dorp van groot belang zijn omdat de leefbaarheid en dynamiek van kleine kernen voortdurend aandacht vraagt. De Dorpsraad functioneert tevens als platform voor uitwisseling van meningen en ideeën, d.w.z. zij wil de inwoners de gelegenheid bieden om ideeën over de leefbaarheid van het dorp uit te wisselen. Dat kan onder meer tijdens de algemene vergaderingen, tijdens de (openbare) bestuursvergaderingen, in de Serooskerkse Waker, of via de website. Je reacties en suggesties stellen wij erg op prijs."

- Onderwijs: - De begrippen 'leren leren' en 'leren leven' zijn kenmerkend voor Basisschool De Wegwijzer in Serooskerke. Wanneer kinderen lekker in hun vel zitten ontwikkelen ze zich optimaal. Daarom hechten ze grote waarde aan de sfeer op school. Ze hebben een enthousiast team die samen allerlei activiteiten ontwikkelen om dit te bevorderen. Het is een (open) christelijke school, een school die openstaat voor andersdenkenden en deze respecteert. Zij streven ernaar dat de kinderen zich vormen tot creatieve mensen, die zich kritisch durven en kunnen opstellen in de maatschappij. Een goede school maak je niet alleen. Dat doe je samen met kinderen, ouders en team!

- Muziek: - "Muziekvereniging Eendracht Maakt Macht (EMM) is opgericht in 1898, dus we bestaan al ruim 120 jaar! Het doel van onze vereniging is om elkaar een prettige omgeving voor sociale contacten, muzikale ontspanning en persoonlijke muzikale ontwikkeling te bieden. Bovendien menen wij het hele jaar door een belangrijke rol te moeten spelen in de gemeenschap in Serooskerke, Grijpskerke en omliggend gebied. Onze leidraad: een goed muzikaal niveau bereik je door gezelligheid en professionele leiding. Want gezelligheid leidt tot betrokkenheid en betrokkenheid tot inzet. We kunnen altijd nieuwe leden gebruiken. Leeftijd speelt geen rol! Via de knop ‘contact’ kun je zowel telefonisch als via mail contact met ons opnemen om te informeren naar de mogelijkheden. Via het aanmeldingsformulier kun je je meteen aanmelden. Het lidmaatschap kent enkele spelregels. Muziekvereniging Eendracht Maakt Macht zou niet kunnen bestaan zonder de financiële hulp van onze donateurs. Als donateur van Muziekvereniging Eendracht Maakt Macht hou je de muziek in ons dorp in stand. Als donateur heb je recht op gratis toegang tot ons zaalconcert in februari/maart. De minimum jaarlijkse bijdrage is €10,00. Meer mag natuurlijk ook! Mocht je interesse hebben in het geven van een bijdrage, vul dan het inschrijfformulier in en mail of stuur dit naar ons."

- Sport: - "Sportvereniging Serooskerke (SVS) is sinds 1955 de omnisportvereniging van het dorp. Wij bieden diverse sporten aan voor een breed publiek. Laagdrempeligheid staat daarbij hoog in het vaandel. Iedereen is welkom en sportiviteit staat altijd voorop. Wij dragen bij aan de leefbaarheid van ons dorp. Visie. Wij willen als omnisportvereniging onze regiofunctie op Walcheren behouden en uitbreiden. Daarbij willen we ons aanbod aanpassen aan de vraag die er is. We vinden het belangrijk dat mensen uit alle lagen van de samenleving en van alle leeftijden bij ons kunnen komen sporten en bewegen. Door het sportaanbod op ons dorp en omgeving te behouden en te vergroten, willen we een bijdrage leveren aan de leefbaarheid van de gemeenschap. Sporten is voor alle leeftijden. Bij ons kun je terecht voor peuterdans, kleuterdans/-gym, turnen, streetdance, ballet, volleybal en er komt nog meer. Kijk op de website voor het volledige aanbod."

- Voetbalvereniging v.v. Serooskerke.

- "Tennisvereniging LTC Zer Oirts is opgericht in 1978. Ton Engelaan (een van de oprichters): "Zer Oirts is opgericht om dicht bij huis te kunnen tennissen. In 10 dagen tijd hadden we een vereniging, een baan en een wachtlijst." De naam is afkomstig van de oude naam van het dorp: Zer Oirts kercke. We hebben ca. 110 seniorleden (18 tot en met 81 jaar) en ca. 17 jeugdleden. Dus we kennen elkaar redelijk snel. Op ons tennispark liggen drie gravelbanen en een clubhuis. Het ligt midden in het dorp Serooskerke op Walcheren, achter zwembad De Goudvijver en dorpshuis De Zandput. In het tennisseizoen, dat grofweg loopt van april tot november, worden de banen goed gebruikt, maar er zijn geen wachttijden. Alle banen zijn voorzien van verlichting, zodat ook 's avonds kan worden gespeeld en gelest. Tijdens de twee toss (= inloop) ochtenden op dinsdag en vrijdag heerst er een gezellige drukte. Vaak spelen er ook gasten mee. Op de woensdagavond toss komen vooral de leden die overdag aan het werk zijn. Johnny Quaak is onze tennisleraar. Tegen betaling van lesgeld zorgt hij dat je het tennissen onder de knie krijgt of nóg beter wordt op de baan. Tot 18:00 uur is het mogelijk een baan te huren. Er is geen wachtlijst. Kom gerust eens kijken."

- Veiligheid: - "Vrijwillige post Serooskerke is een van de zeven kazernes die in de gemeente Veere verantwoordelijk zijn voor de brandveiligheid binnen de grenzen van de gemeente. Al deze posten zijn onderdeel van de VRZ (Veiligheids Regio Zeeland). Deze post draait 24 uur per dag en 7 dagen in de week volledig op vrijwilligers. Op dit moment telt de post 16 vrijwilligers. Extra vrijwilligers zijn van harte welkom!"

Reactie toevoegen