Status

Sirjansland is een dorp in de provincie Zeeland, op het schiereiland en in de gemeente Schouwen-Duiveland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1815. In 1816 over naar gemeente Oosterland, in 1961 over naar gemeente Duiveland, in 1997 over naar gemeente Schouwen-Duiveland.

Naam

In het Zeeuws
Sturjalland of kortweg Sir.

Oudere vermeldingen
Heer Janspolder, ‘s Heer Janspolder, Heer Jansland, ‘s Heerjansland, 1573 Zeer Jans Lant, 1599 ZeerIanslant, 1665 heer Ians lant, ca. 1750 Sr. Jansland, 1844 's-Heer-Jansland of Sir-Jansland, 1847 's Heer-Jansland, 1883 St. Jansland.

Naamsverklaring
Samenstelling van land 'polderland' en heer Jan, dit is Jan van Beaumont (ca.1288-1356), heer van Blois, die de hem door zijn vader geschonken gronden in 1305 liet bedijken.(1)

Ligging

Sirjansland ligt NW van Bruinisse, N van Oosterland, NO van Nieuwerkerk en grenst in het N aan het Grevelingenmeer.

Statistische gegevens

In 1840 heeft Sirjansland 48 huizen met 295 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 140 huizen met ca. 350 inwoners.

Geschiedenis

Sirjansland was vóór 1288 een geheel met Dreischor en werd toen ook wel Nieuw- of Klein- Dreischor genoemd. De stormvloed op Sint Aagtendag in 1287 (de Sint Aagtenvloed) scheurde het dorp los van Dreischor, waardoor het latere Dijkwater ontstond. Tot 1305 bleef het gebied onder water staan, waarna het door Graaf Wi1lem III aan diens broer Jan van Beaumont, Graaf van Blois, ter bedijking werd gegeven. Het dorp was van het begin af aan niet groot en dat is het nog steeds niet. Sirjansland is een agrarisch dorp met enkele campings die ‘s zomers voor wat drukte zorgen.

Kerkelijk
Na de bedijking van het gebied is eerst een kleine kapel gesticht. Omstreeks 1500 moet hier een stenen kerk zijn gebouwd. Als gevolg van de Watersnoodramp van 1953 raakt de kerk van Sirjansland in slechte staat. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg is er voorstander van de kerk geheel te herstellen. Het Nationaal Rampenfonds is echter alleen bereid de bouw van een geheel nieuwe kerk te financieren. Na langdurig overleg wordt tot het laatste besloten. Zelfs de oude kansel mag niet naar de nieuwe kerk worden overgebracht en wordt verkocht aan de Hervormde gemeente van Capelle aan den IJssel. De oude kerk blijft tot 31 augustus 1958 in gebruik en wordt in oktober van dat jaar afgebroken.

Overige gevolgen Watersnood 1953
Door de Watersnoodramp is ook de molen van Sirjansland verwoest. De drie haventjes Beldert, Stevensluis en De Staart zijn na de watersnood vervallen. Na de watersnood is het Dijkwater afgesloten en natuurgebied geworden.

Stevensluis
Dit was een buurtschap met een sluis en een haventje. Tot 1857 watert polder De Vierbannen van Duiveland hier uit. In natte jaren stond vaak een groot deel van het land blank. Een in 1878 gebouwd stoomgemaal maakt voorgoed een eind aan de wateroverlast. Van 1934 tot 1957 is hier een dieselgemaal in gebruik. Vanuit de haven Stevensluis werden vooral landbouwproducten verscheept. Wekelijks was er een beurtvaartdienst op Rotterdam. Voor de beurtdienst werd tot 1914 een zeilschip gebruikt, daarna deed een motorboot dienst. Na de afdamming van het Dijkwater is het haventje in 1959 gedempt. Als woongemeenschap omvatte de buurtschap ca. 10 huizen.

Recente ontwikkelingen

- De basisschool is in 1996 gefuseerd met de openbare basisschool van Nieuwerkerk tot OBS Duiveland. De leerlingenaantallen bleven echter gestaag dalen. In 2016 werd voorzien dat in het nieuwe schooljaar nog maar 18 leerlingen zouden overblijven, met in sommige 'jaargangen' maar 1 leerling. Dat was voor OBS Duiveland de reden om, in goed overleg met de ouders, de school van Sirjansland te sluiten. Voor het pand wordt nog een herbestemming gezocht. En de school in Nieuwerkerk heet sindsdien OBS Duiveland Nieuwerkerk.

Bezienswaardigheden

- Sirjansland heeft 2 rijksmonumenten: de voormalige hervormde pastorie uit 1874 (Lageweg 15) en een boerderijwoning op Dillingsweg 12.

- Hervormde (PKN) kerk (Kerklaan 2) van de Hervormde Gemeente (de Hersteld Hervormde Gemeente Sirjansland kerkt in Nieuwerkerk).

Jaarlijkse evenementen

- Wat in 2016 als klein schuurfeestje in Sirjansland is begonnen, is ondertussen al uitgegroeid tot kleinschalig tuinfestival, met 2 podia met meerdere bands over de dag verdeeld. Over smaak valt niet te twisten, en dat hoeft op Concert at Sir (op een zaterdag in juni, in 2019 voor de 4e keer) gelukkig ook niet, want er speelt van alles: ska, rock, metal, country, akoestisch, en van nieuwe jonge talenten tot de oudere rotten in het vak. Het begon in 2016, met een surprise-optreden voor de verjaardag van de destijds 18-jarige Machiel Groot. Dat liep op een leuke manier uit de hand tot een ouderwets schuurfeest waarbij allerlei muzikanten, onder andere uit Machiels toenmalige band The Black Carrots, met elkaar aan het jammen sloegen. Zoiets moeten we vaker doen, bedacht Machiel. En zo is het gekomen...

"Alles kan en alles mag op Concert op Sir in Sirjansland. Een paar bandjes, een schuur, bier en een barbecue en dan ben je al een heel eind op weg naar een leuk feestje", stelt Machiel in een interview met Ons Eiland Schouwen (mei 2018). Het festival is bij Machiel thuis in de achtertuin. Het hoofdpodium is in de paardenwei en er is een binnenpodium in de schuur. Op een geïmproviseerde camping kunnen mensen in hun tentje blijven slapen. Het festival is gratis toegankelijk, dankzij belangeloze medewerking van de bands. Verder zetten ze overal barbecues neer, waar je - met zelf meegenomen barbecuevlees - op mag barbecuen. Er is plaats voor circa 250 festivalgangers. - Zie hier een fotoreportage van Concert at Sir 2018, door 100%Bas.

Landschap, natuur en recreatie

- Natuurreservaat Dijkwater is een oeroud stukje Duiveland. Het ligt W van het dorp en is zowel in natuurlijk als historisch opzicht een gebied apart. Vroegere vaargeulen, oude dijkjes, grasland en bos maken samen de dienst uit in dit ruim 130 hectare grote reservaat. De vaargeul van het Dijkwater liep vroeger naar de landbouwhaventjes van De Beldert en Sirjansland. De vaargeul verzandde regelmatig, tot ergernis van de gebruikers. In 1953 is het Dijkwater ingepolderd. De ingedijkte geul is nu een belangrijk broed- en overwinteringgebied voor vogels. In de oeverlanden komen zeer zeldzame plantensoorten voor. De bermen in dit gebied worden op ecologische wijze beheerd.

Het water is zout doordat er plaatselijk zeewater opwelt. Er zijn diepe putten, maar ook ondiepe oevers. Langs het water vind je rietkragen, bosjes en ruig grasland. Elke plek trekt weer andere vogelsoorten. Op een deel van het weiland graast vee. Andere stukken worden 1x keer per jaar gemaaid om de bodem te ‘verschralen’, waardoor er bijzondere planten kunnen groeien. In het gebied is de 4,5 km lange Stevensluiswandeling uitgezet.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Sirjansland, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Sirjansland (online te bestellen).

Links

- Algemeen: - Reportage over Sirjansland in de PZC, februari 2018.

- Nieuws: - Dorpskrant De Sirene (2x per jaar) is via de link online te lezen (ook oudere nummers).

- Belangenvereniging: - In vervolg op de totstandkoming van de gemeente Schouwen-Duiveland in 1997, is er sinds eind 1998 de Dorpsraad Sirjansland. De dorpsraad adviseert het college van B & W en de gemeenteraad gevraagd en ongevraagd over zaken die de directe woon- en leefomgeving van de in haar gebied woonachtige burgers raken, zoals huisvesting, welzijnsvoorzieningen, veiligheidsbeleid, onderwijsvoorzieningen, verkeersaangelegenheden, natuur en milieu en nog vele andere zaken.

- Dorpshuis: - Naast de vaste wekelijkse gebruikers van Dorpshuis Sirjansland, zoals de gymclub, de schilderclub, de yoga en de activiteiten van het dorp, zijn er nog verschillende mogelijkheden om de sfeervolle zaal te huren voor feestjes of vergaderingen. Ben je met een kleine groep, dan is er ook nog de mogelijkheid om gebruik te maken van de kleine vergaderzaal.

- Duurzaamheid: - In 2018 is op de hoek van de Bredeweg en de Noord Hogeweg in Sirjansland een biomassacentrale gebouwd, als samenwerking van drie plaatselijke telers: aubergineteler Pleun van Duijn en tomatentelers Prominent Grevelingen en Van Noord. Met een gezamenlijke energiecentrale besparen de telers meer dan 6,5 miljoen m3 aardgas. Bovendien bereiken ze, door een CO2-afvanginstallatie, een vermindering van twaalf miljoen kilo koolstofdioxide. De telers hadden al eigen warmteinstallaties. Dankzij de centrale hoeven die nog maar dertig procent van de energie te leveren. De rest doet de centrale. Ze gaan nog bekijken of die in de toekomst alle energie kan leveren. Of dat ze die energie wellicht op een andere manier kunnen opwekken. Middels waterstof bijvoorbeeld, of zonnepanelen. De centrale, die duizend vierkante meter groot is, levert niet alleen duurzame energie op. De C02 die uit de rook wordt opgevangen, wordt in de kassen gebruikt om de plantengroei te bevorderen. De drie bedrijven hebben samen de vennootschap Duurzame Energie Sirjansland (DES) opgericht om de investering van enkele miljoenen mogelijk te maken. Ze kregen ook een subsidie van het Ministerie van Economische Zaken. Sinds begin 2019 is de biomassacentrale operationeel.

In februari 2018 is een bijeenkomst voor inwoners van Sirjansland georganiseerd om de vragen en zorgen die bij hen leefden te bespreken. Zo vroeg men zich af of er straks vrachtwagens vol biomassa uit 'Verweggistan' worden aangeleverd om de houtgestookte biomassacentrale aan de praat te houden. Dat blijkt niet het geval: de centrale draait op laagwaardige biomassa en dat is volop in de eigen regio (Zeeland, Brabant en een stukje België) voor handen. Dat moest voorheen juist ver naar elders worden afgevoerd, omdat er in Zeeland nog geen biomassainstallatie stond. De uitstoot van fijnstof is volgens de initiatiefnemers ver onder de limiet: "Het is veel schoner dan een open haard, omdat dat een niet-geregelde verbranding is.'' Ook geuroverlast is volgens hen niet aan de orde.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)