Status

- Sluis is een stad en gemeente in de provincie Zeeland, in de streek Zeeuws-Vlaanderen.

- De gemeente Sluis omvat naast de gelijknamige stad verder nog de steden Aardenburg en Oostburg, de dorpen Biervliet (alleen een NW, W en Z stuk buitengebied), Breskens, Cadzand, Eede, Groede, Hoofdplaat, IJzendijke, Nieuwvliet, Retranchement, Schoondijke, Sint Anna ter Muiden, Sint Kruis, Waterlandkerkje en Zuidzande, de badplaatsen Cadzand-Bad en Nieuwvliet-Bad, en de buurtschappen Akkerput, Bakkersdam, Balhofstede, Biezen, Boerenhol, De Munte, Draaibrug, 't Eiland, Heille, Hogeweg, Kapitalendam, Klein Brabant, Koninginnehaven, Kruisdijk, Kruishoofd, Maagd van Gent (deels), Maaidijk, Marolleput, Moershoofde (deels), Mollekot (deels), Nieuwesluis, Nieuwland (deels), Nummer Een, Oostburgse Brug, Oudeland, Plakkebord, Ponte, Ponte Avancé, Pyramide, Ronduit, Roodenhoek, Sasput, Scherpbier, Slijkplaat, Slikkenburg, Sluisse Veer, Smedekensbrugge, Steenhoven, Stroopuit, Ter Moere, Terhofstede, Tragel, Turkeye, Valeiskreek, Veldzicht (grotendeels; onder IJzendijke), Veldzicht (onder Schoondijke), en Vuilpan. In totaal zijn dit 3 steden, 13 dorpen (en een stuk buitengebied van het dorp Biervliet), 2 badplaatsen en 47 buurtschappen.

Verder staan direct ZW van Cadzand-Bad, nog net vallend onder het dorpsgebied van Retranchement, blauwe plaatsnaamborden (komborden) genaamd 'Zomerdorp Het Zwin'. Voor de argeloze voorbijganger lijkt dat dus, begrijpelijk, een plaatsnaam. Het is echter een vakantiepark. Het is een begrijpelijke aanname dat op blauwe plaatsnaamborden/komborden altijd plaatsnamen zouden moeten staan. Wat ons - de redactie van Plaatsengids.nl - betreft zou dit ook altijd zo moeten zijn. Soms betreft het echter bedrijventerreinen of - zoals hier - vakantieparken. Om verwarring tussen plaats en vakantiepark op te lossen, zou onze voorkeur ernaar uitgaan om hier blauwe plaatsnaamborden te plaatsen met de naam van het dorp(sgebied) - in dit geval dus Retranchement - met er onder een wit bordje met de naam van het vakantiepark (bijvoorbeeld zoals Amsterdam hier bij haar bedrijventerrein Westpoort heeft gedaan). Dan is het ook bordmatig, niet meer voor misverstanden vatbaar, aangegeven als vakantiepark-met-bebouwde-kom binnen het dorp(sgebied) Retranchement.

- De oorspronkelijke gemeente is in 1880 vergroot met de gemeente Sint Anna Ter Muiden, per 23-4-1880 met de gemeente Heille, per 1-4-1970 met de gemeente Retranchement, in 1995 opgegaan in de nieuwe gemeente Sluis-Aardenburg. In 2003 is de gemeente opnieuw ontstaan uit de samengevoegde gemeenten Oostburg en Sluis-Aardenburg. De huidige gemeente omvat geheel West Zeeuws-Vlaanderen.

- Wapen van de gemeente Sluis.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeentes.

- Onder de stad Sluis vallen ook de buurtschappen Ronduit en Sluisse Veer (deels) en, voor de postadressen, ook het dorp Sint Anna ter Muiden en de buurtschap Heille.

Ligging

De gemeente Sluis maakt het W deel van de streek Zeeuws-Vlaanderen uit en ligt aan de Noordzee en het water de Westerschelde. Verder grenst de gemeente in het W en Z aan België en ligt de gemeente W van (de dorpskern van) Biervliet, het dorp Philippine, de stad Terneuzen en het water de Braakmankreek, NW van de Belgische plaats Boekhoute, N van de Belgische plaatsen Watervliet, Bentille, Sint-Laureins, Maldegem en Middelburg, O van de Belgische plaatsen Lapscheure, Hoeke, Westkapelle en Knokke, Z van de stad Vlissingen en de dorpen Zoutelande, Biggekerke, Koudekerke, Oost-Souburg en Nieuw- en Sint Joosland, ZW van de dorpen Borssele en 's-Heerenhoek en WZW van het dorp Ellewoutsdijk. In het NW van de gemeente ligt het internationale natuurreservaat Het Zwin.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Sluis 263 huizen met 1.543 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 257/1.493 (= huizen/inwoners) en buurtschap Het Pas 6/50. Tegenwoordig omvat de gemeente ca. 9.000 huizen met ca. 23.000 inwoners, waarvan ca. 1.000 huizen met ca. 2.400 inwoners in de gelijknamige stad (dit is inclusief de aantallen voor het dorp Sint Anna ter Muiden, met ca. 40 huizen en ca. 50 inwoners).

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Sluis, kun je terecht bij de volgende instanties:

- Het Belfort van Sluis is het enige nog overgebleven belfort van Nederland. De belforten in de lage landen waren in de middeleeuwen de monumentale uitdrukking van weerbaarheid en macht van de stad. Oorspronkelijk werd een belfort in hout opgetrokken voor de handelaren die er hun kostbare koopwaar veilig konden opslaan. Later bouwden de stedelingen de belforten in steen, niet meer voor de veiligheid, maar als symbool van de burgerlijke vrijheid en macht. Het carillon van het Belfort is in 2012 gerestaureerd. Het voorheen 38 klokken tellende carillon heeft er tevens drie klokken bij gekregen, waardoor het muzikale repertoire fors kan worden uitgebreid. Ook de andere installaties in het Belfort zijn gerestaureerd.

Naar aanleiding van het afronden van de restauraties is het Belfort in september 2013 feestelijk heropend. In de interactieve expositieruimtes van Museum Het Belfort wordt een beeld van de geschiedenis van de stad geschetst en van het leven en werk van Johan Hendrik van Dale (1828-1872). De uit Sluis afkomstige Van Dale is vooral bekend geworden als naamgever van het Groot Woordenboek der Nederlandse taal, in de volksmond bekend geworden als de Dikke van Dale. Ook de VVV is in het Belfort gevestigd.

- De in 1961 opgerichte Heemkundekring West-Zeeuws-Vlaanderen beoogt de bewoners van deze streek (= het grondgebied van de huidige gemeente Sluis) bewust te maken van hun eigen leefomgeving. Welke bijzondere historische en landschappelijke waarden kenmerken het gebied? Wat zijn de sterke kanten van de ons omringende omgeving? Wat is typerend voor de streek? Hoe is een en ander tot stand gekomen? Hoe moeten we omgaan met dit erfgoed? Wat is het behouden waard? Om een antwoord op deze vragen te kunnen geven verzorgt de vereniging jaarlijks een zestal lezingen en een drietal excursies. Verder ontvangen de leden het kwartaalblad Tijd|Schrift, met daarin het verenigingsnieuws en diverse artikelen, en een boek, dat deel uitmaakt van de serie Bijdragen tot de geschiedenis van West-Zeeuws-Vlaanderen.

Recente ontwikkelingen

- De gemeente Sluis, i.c. het gebied West-Zeeuws-Vlaanderen, krijgt de komende jaren en decennia te maken met bevolkingskrimp, en een combinatie van de factoren vergrijzing, ontgroening en verkleuring. Overigens krijgt meer dan de helft van de ca. 390 gemeenten hiermee te maken! Veel gemeenten denken nog dat het hen niet zal overkomen en dat het alleen bij "de buren" gebeurt. En daarom willen ze huizen blijven bouwen in de hoop op een groeiende bevolking, om daarmee de voorzieningen in stand te houden. Maar dat is oogkleppenpolitiek en gebaeerd op vaak alweer achterhaalde prognoses. Het rapport Slimme krimp in Sluis is daarom ook een handvat waar veel andere gemeenten in het land iets aan kunnen hebben bij het uitstippelen van hun beleid voor de toekomst.

Bezienswaardigheden

- Sluis heeft 42 rijksmonumenten.

- In 2015 besluit de gemeenteraad dat er een gemeentelijke monumentenlijst moet komen, waardoor bijzondere gebouwen en objecten beter beschermd worden. Op de lijst zijn in eerste instantie 28 gebouwen geplaatst die eigendom zijn van de gemeente Sluis. In december 2018 zijn aan de lijst 42 panden toegevoegd van particuliere eigenaren. Het gaat om onder andere voormalige gemeentehuizen, kerken, horecapanden, scholen, douanekantoren, travaljes, bijzondere palen en resten van de stadsmuur in Sluis. Bekende objecten zijn bijv. het voormalige gemeentehuis in Aardenburg, de oude vlasroterij in Eede en de weegbrug met bijbehorend huisje in Draaibrug. De beperkingen voor eigenaren gelden voor het buitenaanzicht van het object.

- "Kerken vormen een markant onderdeel van steden en dorpen. Daarmee dragen de kerken - als huis van God - bij aan de identiteit en herkenbaarheid van de kernen. Ze vormen daarbij een belangrijke schakel in het gevoel van de inwoners van thuis te zijn. Daarnaast vertegenwoordigen veel kerken een cultuurhistorische rijkdom en zijn soms zelfs een symbool voor dorp en stad. In Sint Kruis bijvoorbeeld noemt men de inwoners “peperbussen”, naar de vorm van de kerk. Naast de waardering voor de betekenis van de kerken en de cultuurhistorische rijkdom van de kerken zijn er, ook in de gemeente Sluis, ook veel zorgen over de toekomst van de kerkgebouwen. Ontwikkelingen in de samenleving, zoals secularisatie en krimp, leiden tot een teruglopend kerkbezoek. Dit leidt tot daling van inkomsten voor kerkeigenaren en tot sluiting van kerkgebouwen. Uiteindelijk leidt dit tot het afstoten van kerkgebouwen. Herbestemming en tijdelijk gebruik kunnen passende oplossingen bieden.

Deze ontwikkelingen werden al uitvoerig gesignaleerd in het kader van het Jaar van het Religieus Erfgoed, in 2008. Toen was er landelijk reeds sprake van vele honderden kerken en kloosters die hun functie in de toekomst zouden gaan verliezen. Destijds werd een aantal van twee per week genoemd, met mogelijke gevolgen voor het (monumentale) gebouw, het interieur en de interieuronderdelen. Na dit jaar leidde dit tot initiatieven van de rijksoverheid (Nationale Agenda Religieus Erfgoed) en van particuliere organisaties. Ook in de provincie Zeeland en in de gemeente Sluis spelen deze ontwikkelingen. De provincie Zeeland presenteerde in 2005 de eindrapportage van de pilot “Historische kerken in Zeeland”. In dit rapport worden aanbevelingen gedaan voor het behoud van waardevolle historische kerken. Op 30 mei 2012 vond in de Grote Kerk te Groede een dialoogavond plaats, georganiseerd door het Platform Historische Kerken Zeeland. Tijdens deze avond werd door de aanwezige kerkgenootschappen de problematiek in de gemeente in kaart gebracht en gaf de gemeente aan betrokken te willen worden bij de verdere ontwikkelingen.

In 2014 is in de gemeente Sluis het project “Kerk, Krimp en Kans. Impuls voor West-Zeeuws-Vlaanderen” gestart, opgezet in het kader van de Visie Erfgoed en Ruimte van het Rijk. In een periode van ca. 2 jaar is in het kader van dit project een aantal onderzoeken gestart en is er een aantal activiteiten georganiseerd. De uitkomsten van dit KKK-project zijn gedeeltelijk verwerkt in de Kerkenvisie. In de Erfgoedvisie van 2013 heeft de gemeente onder meer aangegeven te willen streven naar de instandhouding van kerkgebouwen in de gemeente. De gemeente wil dit bereiken door gezamenlijk met andere (overheids)instellingen en kerkgenootschappen een actieplan op te stellen. Doel en ambitie. Het doel van dit document is om een visie te ontwikkelen over de toekomst van het religieus erfgoed in de gemeente.

Als achtergrondinformatie wordt een korte terugblik gegeven op de historie van de religie in de gemeente en wordt een beschrijving gegeven van de stand van zaken van alle kerkgebouwen in de gemeente: het huidige gebruik, de (verwachte) leegstand, de afstoting van kerkgebouwen op korte en middellange termijn en de onderhoudstoestand van de gebouwen. Belangrijke onderdelen hierbij zijn onder meer: exploitatie van kerkgebouwen. Hierbij kan gedacht worden aan opbrengsten buiten de religieuze sfeer; mogelijkheid tot mede- en herbestemming; het definiëren van de rol van de gemeente. De ambitie van de gemeente is - zoals reeds in de Erfgoedvisie is aangegeven - het behoud en de herbestemming van leegkomende kerkgebouwen. De toekomst zal uitwijzen of de gemeente deze ambitie ook kan waarmaken of dat er in enkele gevallen ondanks inspanningen van alle betrokken partijen, geen andere oplossing in beeld is dan sloop." Aldus een citaat uit de inleiding van de 'Kerkenvisie - Een visie op de toekomst van de kerkgebouwen in de gemeente Sluis'.

- De restauratie van Molen De Brak is in 2011 gereed gekomen. De molen is bezit van de familie Langenberg, die onder en bij het gebouw ook een restaurant en een aantal winkeltjes exploiteert. Onder meer het wiekenkruis, de staartbalk en het dakbeschot zijn vervangen, en (oorlogs)schade in het metselwerk is hersteld.

- "Bizarium in Sluis is een verrassend rariteitenkabinet vol bizarre uitvindingen. Een ‘wonderkamer’ van briljante uitvinders en hun grenzeloze verbeeldingskracht, hun technische vindingrijkheid en vooral onmetelijke passie. Bizarium museum inspireert en verwondert met geniale, wetenschappelijke en knotsgekke uitvindingen. Denk maar aan een vliegfiets, een wandelende duikboot, een haargroeihelm, een zwemparaplu, alsook ontwerpen van genieën zoals Leonardo da Vinci, Athanasius Kircher en Nikola Tesla. Deze uitzonderlijke, private collectie brengt de boodschap dat falen en experiment aan de basis liggen van innovatie en vooruitgang. Het Bizarium is een privé-verzameling van het ontwerpersduo Marc De Jonghe en Ann Geerinck. De bezielers, bedenkers en makers van dit verrassende rariteitenkabinet. Met hun jarenlange ervaring in design en een passie voor creativiteit hebben Marc en Ann een museum uit het niets gebouwd. Een museum van bizarre uitvindingen, in de oude traditie van een Wunderkammer. Hun doel was om een universele reflectie te creëren over de menselijke creativiteit, de vindingrijkheid, de passie en de zoektocht naar ideeën om de wereld te verbeteren.

Het Bizarium toont hoe de mens door de eeuwen heen creativiteit, wetenschap en technologie gebruikt om het leven gemakkelijker en beter te maken. Het Bizarium prikkelt de nieuwsgierigheid en verbeelding. Ontdek hoe uitvinders hun kennis, passie en creativiteit gebruiken om nieuwe, innovatieve vooruitgang te creëren in wetenschap, technologie, engineering en wiskunde (STEM). De diversiteit van deze eclectische collectie leert ons kritisch denken en maakt ons enthousiast over creativiteit, wetenschap en innovatie. Een leven lang leren begint op jonge leeftijd, musea zijn een geweldige plek om interesse in geschiedenis, kunst en wetenschap op te wekken. Bizarium opent hun ogen voor verschillende ideeën en creatieve oplossingen en dit binnen een wetenschappelijke, innovatieve en educatieve omgeving. Bizarium is de perfecte plek om nieuwe 'dingen' te zien, te ontdekken en te onderzoeken. Het Bizarium biedt quality time voor jong en oud. Het Bizarium is geschikt voor kinderen vanaf 6 jaar."

- Gevelstenen in Sluis.

Jaarlijkse evenementen

- Dat de Rotary's Lange Strangetocht (laatste zaterdag van augustus, in 2018 voor de 8e keer) een steeds populairdere tocht wordt voor strand- en wandelliefhebbers, bleek ook in 2017 weer. Het getal 17 lijkt dat jaar bijna symbolisch: onder zonnige omstandigheden wandelden ruim 1700 deelnemers over het 17 km lange strand van Retranchement naar Breskens. Wat de tocht ieder jaar weer zo uniek maakt is dat alle 17 strandpaviljoens die dag stempelpost zijn waar van alles te beleven is. Rotaryclub Oostburg heeft de organisatie van de dag volledig in handen. Geholpen door ruimhartige sponsoring vanuit het regionale bedrijfsleven zorgt deze club voor een gevarieerd programma met artiesten, animatie en veel live muziek. De wandelaars lopen voor regionale goede doelen. Zo mochten Stichting Truckroll en Stichting Windekind (vakantieverblijven voor gehandicapten) in 2017 beide een cheque van €6.750,-- in ontvangst nemen.

Landschap, natuur en recreatie

- Na de gemeentelijke herindeling van 1970 moest de toen sterk vergrote gemeente Oostburg ineens 12 km strand bewaken. Dit moest natuurlijk wel op een professionele manier gebeuren. Tenslotte stond recreatie toen al en nog steeds hoog in het vaandel van de gemeente (sinds 2003 gemeente Sluis). Daarom is in 1972 Reddingsbrigade West Zeeuws-Vlaanderen opgericht.

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Sluis, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Kernen in de gemeente Sluis van boven gezien, filmpje gemaakt met een zogeheten 'drone'.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Sluis (online te bestellen).

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Sluis.

- Algemeen: - Site van en over Sluis, van de VVV.

- Media / nieuws: - Nieuws uit Sluis van de VVV op Facebook.

- "RTV Scheldemond is al 25 jaar de lokale zender voor West Zeeuws-Vlaanderen, oftewel het grondgebied van de huidige gemeente Sluis. Wij maken dagelijks diverse programma’s voor radio en tv, voor alle leeftijdsgroepen. Onze zender is zowel via radio, televisie als online kanalen te beluisteren en te bekijken. De medewerkers van RTV Scheldemond doen er voor en achter de schermen alles aan om voor jou leuke programma’s te maken op zowel radio als tv. De radio is al 25 jaar het medium dat wij gebruiken om je te kunnen voorzien van muziek, informatie uit de regio en je als luisteraar te betrekken bij de radio. Sinds enkele jaren hebben we ook een eigen tv-kanaal, dat steeds meer body krijgt. Door de inzet van vele vrijwilligers kunnen we je dan ook 24 uur per dag voorzien van beeld en geluid.

Onze radio-luisteraars vermaken we via diverse enthousiaste DJ’s en een scala aan muziekgenres die in verschillende programma’s voorbij komen. Van Nederlandstalig tot Klassiek en van Oldies tot elektronische muziek. Voor TV worden er video-items gemaakt over veel verschillende onderwerpen, bij voorkeur met de focus op onze mooie streek West Zeeuws-Vlaanderen / gemeente Sluis. Overdag kunnen kijkers informatie over de streek krijgen via berichten in onze kabelkrant. Uitzending van de video-items vindt plaats in de avonduren en nacht. Reporters die deze items maken zijn vrijwilligers van alle leeftijden. Tevens zijn er stagiaires actief. Je bent van harte welkom om kennis te komen maken met ons team en de studio. We zijn altijd op zoek naar enthousiaste mensen die graag radio of televisie willen maken of willen leren maken. Neem contact op via joel@rtvscheldemond.nl om een afspraak te maken."

- Belangenverenigingen: - Gezamenlijke website van de ca. 15 dorpsraden in de gemeente Sluis.

- Sport: - West Zeeuws Vlaamse Jeugd Selectie (WZVJS) (voetbal).

- Fauna: - Imkervereniging afdeling Oostburg heeft als werkgebied West Zeeuws-Vlaanderen, oftewel het grondgebied van de huidige gemeente Sluis, en heeft haar thuisbasis in Hoofdplaat, waar zij regelmatig bijeenkomen en o.a. informatieve Imkercafé's organiseren. Voor nadere toelichting zie Hoofdplaat > Links.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Sluis alg.