N van Nij Altoenae, in buurtschap Stad Niks, ligt het fraaie voormalige Strandhuis der Bildtpollen uit 1899. Wat dat betekende kun je lezen in het hoofdstuk Bezienswaardigheden.
Buurtschap Stad Niks, zicht op het Strandhuis der Bildtpollen en het buurpand, vanaf de brug over de Nieuwe Bildtdijkstervaart.
Buurtschap Stad Niks, informatiepaneel bij het Strandhuis der Bildtpollen
Buurtschap Stad Niks, buurtschapsgezicht
Buurtschap Stad Niks, buurtschapsgezicht met de voormalige lagere school
Buurtschap Stad Niks, informatiepaneel met de naamsverklaring
- Stad Niks is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Het Bildt.
- De buurtschap Stad Niks valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Sint Annaparochie. Eigenlijk zou je het geografisch gezien als buurtschap van Nij Altoenae moeten beschouwen, maar de inwoners aan de Nieuwebildtdijk in deze omgeving hebben er, bij de afsplitsing van Nij Altoenae van Sint Annaparochie tot zelfstandig dorp in 2008, voor gekozen om voor de postadressen 'in' Sint Annaparochie te willen blijven wonen en niet mee te gaan naar het 'nieuwe dorp' Nij Altoenae (voor nadere toelichting hierop zie verder bij Nij Altoenae).
- De naam van deze buurtschap leeft tegenwoordig vooralsnog alleen in de volksmond, want er staan geen plaatsnaamborden en de naam komt verder ook niet voor in huidige atlassen, op plattegronden of in plaatsnamenlijsten. De buurtschap Stad Niks ligt buiten de bebouwde kom.
Terug naar bovenUitspraak
De klemtoon ligt op het tweede deel van de naam.
In het Bildts
De Stad Niks.
Oudere vermeldingen
De kaart van Eekhoff (1850) vermeldt de naam Stad-Niks aan de Nieuwebildtdijk nabij het Strandhuis. De kaart van 1853 geeft dezelfde variant als huisnaam.
Naamgeving
De buurtschap is, naar wij vermoeden, genoemd naar het gelijknamige huis dat, aldus (1) en de hiervoor genoemde kaart, in deze buurt ligt. Maar natuurlijk kan ook het omgekeerde het geval zijn.
Naamsverklaring
De naam wordt als een humoristische aanduiding beschouwd. De nederzetting is 'niet eens een dorp' en is dus een 'stad van niks'.(2)
De buurtschap Stad Niks betreft het deel N langs de Nieuwebildtdijk, N van Sint Annaparochie en Nij Altoenae, direct O van de Schuringaweg, met de voormalige openbare basisschool, met ca. 20 panden, alsmede het deel Z van de dijk en de Nije-Faart aldaar. Dat betreft oorspronkelijk 8 panden, waarvan inmiddels enkele zijn afgebroken en enkele andere zijn samengevoegd. De buurtschap heeft ca. 70 inwoners.
Terug naar boven- Archeologisch steunpunt De Aerden Plaats te Oudebildtzijl heeft in 2012 onderzoek gedaan naar de bewoningsgeschiedenis van Stad Niks.
Terug naar boven- N van Nij Altoenae, op de hoek van de Nieuwebildtdijk met de Schuringaweg in buurtschap Stad Niks, op Schuringaweg 63, ligt een fraai pand met opschrift 'Strandhuis der Bildtpollen' (zie foto). Die naam is wat misleidend. Je zou denken aan een strandpaviljoen, maar 'strand' had hier alleen maar de betekenis van overgang tussen land en water. Het betreft het voormalige Waterschapshuis van het voormalige Waterschap De Bildtpollen, waar o.a. de bestuurders van het waterschap vergaderden. Degene die het in dit gebiedje voor het zeggen had, had de titel strandmeester. En dat was dus geen badmeester... ;-) Het pand is een rijksmonument.
"Het naar het noorden georiënteerde blokvormige, rijksmonumentale Strandhuis der Bildtpollen in buurtschap Stad Niks (Schuringaweg 63) ligt aan de zuidzijde van de Nieuwebildtdijk en de daaraan parallel stromende Nieuwe Bildtdijkstervaart. Het Strandhuis is in 1899 gebouwd in Overgangsstijl, in opdracht van Waterschap De Bildtpollen. Het strandhuis kwam ter vervanging van het oude 'Dijks- of Contributiehuis van de Pollen'. Aannemer was Hotze Buwalda, timmerman te Sint Jacobiparochie. Het strandhuis werd bewoond door de strandmeester en zijn gezin; op de zolderverdieping, onder de grote dakkapel, was de vergaderruimte ondergebracht waar het Dijkbestuur van Waterschap de Bildtpollen vergaderde. In 1927 is, tegen de westgevel, een gemetselde aanbouw onder zadeldak geplaatst. Het strandhuis, nu woonhuis, bevindt zich op een rechthoekig erf van redelijke afmetingen met twee tuintjes aan zuid- en westzijde. In het midden van het halfronde, vierruits-bovenlicht is een kopie geplaatst van het wapen van Het Bildt (het origineel hangt in de hal van het strandhuis). In het fries hierboven is in grote letters de naam van het bouwwerk aangebracht: 'Strandhuis der Bildtpollen'.
Het Strandhuis der Bildtpollen in Stad Niks is van algemeen cultuurhistorisch en architectuurhistorisch belang: als bijzondere uitdrukking van een bestuurlijke ontwikkeling binnen de geschiedenis van de waterbeheersing;
vanwege de typologische en functionele zeldzaamheid; vanwege de esthetische kwaliteiten van het ontwerp in vergelijking tot andere bouwwerken van dit type; vanwege het materiaalgebruik en de ornamentiek; vanwege de situering, verbonden met de functie van het bouwwerk; vanwege de historisch-ruimtelijke relatie met het water; vanwege de in grote mate aanwezige architectonische gaafheid van het exterieur; in relatie tot de visuele en structurele gaafheid van de landschappelijke omgeving." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) - Artikel over de Strandmeester van de Bildtpollen.
- De naam komt ook voor in een gedichtenbundel van Tsjêbbe Hettinga: "Aan Schor en Stad Niks voorbij" (2010). Dat betreft zowel de titel van de bundel, als een fragment in een van de twee lange gedichten die de bundel omvat. Vermoedelijk heeft het inhoudelijk niet echt op de gelijknamige buurtschap betrekking en zal het meer in figuurlijke zin zijn bedoeld.
Reactie toevoegen