Steenwijk is een stad in de provincie Overijssel, in de streek Kop van Overijssel, gemeente Steenwijkerland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2000. Het is de hoofdplaats van de gemeente Steenwijkerland.
Gemeente Steenwijk anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)
De imposante Villa Rams Woerthe in Steenwijk is in 1899 gebouwd in opdracht van industrieel en filantroop Jan Hendrick Tromp Meesters en zijn vrouw Anna Catharina. Sinds 1919 was het een gemeentehuis. Tegenwoordig is het als museumhuis te bezichtigen.
De achterkant van Villa Rams Woerthe in Steenwijk is al net zo imposant
Villa Rams Woerthe in Steenwijk is tegenwoordig als museumhuis te bezoeken. Een aanrader. Je kijkt je ogen uit, o.a. naar deze prachtige glas-in-loodramen.
In Villa Rams Woerthe is het Hildo Krop Museum gevestigd. Deze beeldhouwer heeft vele beelden gemaakt, waaronder een standbeeld van Erasmus bij het Vredespaleis in Den Haag. Dit is een voorstudie ervan, te zien in het Hildo Krop Museum.
Villa Rams Woerthe in Steenwijk ligt in het gelijknamige, bijbehorende park. Ook daar zijn diverse bijzondere objecten te vinden, waaronder deze theekoepel.
Het oorlogsmonument bij Villa Rams Woerthe is in 1948 gemaakt door beeldhouwer Hildo Krop. In de villa bevindt zich het Hildo Krop Museum.
- Steenwijk is een stad in de provincie Overijssel, in de streek Kop van Overijssel, gemeente Steenwijkerland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2000. Het is de hoofdplaats van de gemeente Steenwijkerland.
- Wapen van de voormalige gemeente Steenwijk.
Terug naar bovenIn het dialect
Steenwiek.
Oudere vermeldingen
1141 vervalst? kopie 15e eeuw Steenwijc, 1206 kopie 15e eeuw Stenwic, 1217 kopie in Stenwic, 1232-1233 Steenwic, Stenwyc, 1272 de Steynwik, 1395-1396 Steenwijc, 1579 Steenwijck, 1665 Steenwyck.
Naamsverklaring
Samenstelling van het Oudnederlandse steen 'steen' en wijk 'hoeve, nederzetting, dorp'.(1)
Steenwijk ligt ZO van Wolvega, O van Havelte, NW van Meppel, en grenst (vanaf het ZO, met de klok mee) aan de kenen Onna, Zuidveen, Giethoorn, Steenwijkerwold, Tuk, De Bult, Eesveen en Kallenkote.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de gemeente Steenwijk 625 huizen met 3.286 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 580/3.038 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Zuidveen 42/231 en Verlaat 3/17. Tegenwoordig heeft de stad ca. 7.000 huizen met ca. 17.000 inwoners.
Terug naar bovenAls je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van deze stad en voormalige gemeente, kun je terecht bij de volgende instanties, sites en artikelen:
- "Steenwijk heeft nog wat veel andere plaatsen niet hebben: een zeer roemrucht en boeiend, historisch verleden; kenmerken en sfeer van een middeleeuwse stad; prachtige stadsgrachten met zeer hoge wallen en bastions; een marktplein waarop sinds 1358 markten en manifestaties plaatsvinden; een driebeukige kerk met de hoogste toren van Oost-Nederland, en een Historische Vereniging! In het begin van de jaren tachtig werd een oud stadsdeel bij de Grote Kerk afgebroken. Dit was een zo grote ingreep in de historische bebouwing, dat een groep wakkere inwoners met gevoel voor het historisch erfgoed in 1984 de Historische Vereniging Steenwijk en Omstreken heeft opgericht. In de eerste bestuursvergadering werd besloten te starten met de uitgave van een kwartaalblad. Als titel werd gekozen Historische Mededelingen, thans Old Steenwiek genaamd (onder de link vind een inhoudsopgave van alle verschenen nummers van 1984 tot heden).
De vereniging heeft als doel verdieping en uitbreiding van de kennis op het gebied van de lokale en regionale geschiedenis. Dit doel wordt nagestreefd door het uitgeven van publicaties, het instellen en onderhouden van werkgroepen, het organiseren en ondersteunen van onderzoek en activiteiten op historisch en aanverwant gebied, het leggen en onderhouden van externe contacten, het meewerken aan projecten van historisch belang en het verstrekken van informatie daarover aan zowel de leden als andere belangstellenden."
- Stadsmuseum Steenwijk geeft een beeld van de geschiedenis van deze stad en omstreken vanaf de IJstijd tot heden. De collectie bestaat o.a. uit Eskaf-aardewerk (met onder andere ontwerpen van W. Bogtman en Hildo Krop), zilveren voorwerpen uit de historie van de stad, materiaal uit de Steenwijker sigarenindustrie en een speelgoedcollectie van de Wildebras poppenfabriek. Verder is er een historisch winkeltje met keuken uit grootmoeders tijd.
- In het Lexicon Steenwijks Verleden worden, op alfabetische volgorde, vele honderden termen toegelicht die relevant zijn in de geschiedenis van deze stad en voormalige gemeente.
Terug naar boven- Steenwijk heeft 62 rijksmonumenten.
- Steenwijk heeft 56 gemeentelijke monumenten.
- Op de plek van de Hervormde (PKN) Grote Kerk of Sint-Clemenskerk (Kerkstraat 22) stond omstreeks 900 al een houten kerkgebouw, later gevolgd door verschillende romaanse tufstenen en bakstenen kerkgebouwen. De kerk is een aantal keren vergroot. In 1409 is het huidige koor gebouwd. In de vloer bevindt zich nog een aantal grafzerken. De Beeldenstorm woedde ook in Steenwijk; een groot deel van de versieringen van de Sint-Clemenskerk is toen vernield. De kerk is in de periode van 1974-1981 grondig gerestaureerd. Onder meer de gewelfschilderingen zijn toen weer zichtbaar gemaakt. De oudste schilderingen dateren uit 1633. Tijdens de restauratie is een aantal fundamenten ontdekt, onder andere die van een oudere toren uit omstreeks 1200. Het orgel dateert uit 1860 en is gebouwd door Petrus van Oeckelen uit Haren. De kerktoren heeft een hoogte van 86 meter en is tegenwoordig het oudste bouwwerk van Steenwijk, gebouwd in de 15e eeuw. De spits is er in 1914 opgekomen, nadat de toren in 1907 in gebruik was genomen als watertoren. De toren had in 1558 bij een zware storm zijn spits verloren. De toren is 's nachts vanuit de ruimte waar te nemen; op ruimtefoto's van astronaut André Kuipers is op deze plek een duidelijke stip te zien doordat de toren 's avonds verlicht is.
De Grote Kerk of Sint Clemenskerk in Steenwijk ondergaat in 2022 een metamorfose. Met deze verbouwing wil de kerk het hart van de stad worden. De kerk is er dan niet meer alleen voor de leden van de protestantse gemeente, maar voor iedereen. In het monumentale gebouw komen daarom kantoren, multifunctionele zaaltjes en horeca. De nieuwe ruimtes mogen op geen enkele manier het rijksmonumentale gebouw aantasten. Daarom komt er een losstaand houten gebouw in een van de zijbeuken, het 'box in a box' of doos in een doosprincipe. Wim Hultink is vanuit de kerk de bouwbegeleider van het hele project en stelt: "Het is toch zonde dat je een prachtig gebouw met zo'n 'wauw-factor' alleen op zondag gebruikt, en dan eigenlijk nog maar een uurtje. We willen het hart van de stad zijn, waar iedereen elke dag welkom is. Niet de kerk die in de stad staat, maar samen één met de stad." In juni 2022 moet de verbouwing zijn afgerond. Een aparte stichting gaat dan de activiteiten in de kerk organiseren. Er is van alles mogelijk, zoals concerten, lezingen, buurtactiviteiten, workshops en vergaderingen. Ook komt er op het plein voor de kerk kleinschalige horeca met een terras.
- De Kleine Kerk of Lievevrouwekerk (Vrouwenstraat 5) is een laatgotisch gebouw, in 1477 herbouwd. Middenschip met lagere zijbeuken onder een dak. Enkelvoudig koor. Het orgel is in 1860 gemaakt door P. van Oeckelen. De kerk is in gebruik bij de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt (GKV).
- De RK Sint Clemenskerk (Molenstraat 23), een kleine neogotische kerk met toren, is in de jaren 1882-1883 gebouwd naar een ontwerp van Alfred Tepe, destijds een van de bekendste in de stijl van de neogotiek bouwende Nederlandse bouwmeesters. De kerk verving de in 1802 aan de Markt gebouwde en in 1882 afgebroken schuurkerk. Architectonisch zijn er overeenkomsten met de eveneens door Tepe ontworpen kerken in Borculo en Winschoten. Links naast de kerk stond tot in de jaren zeventig een bijbehorende pastorie.
- Kerk (Gasthuislaan 109) van de Vrije Zendingsgemeente Beth-El
- De imposante Villa Rams Woerthe is in 1899 gebouwd in opdracht van industrieel en filantroop Jan Hendrick Tromp Meesters en zijn vrouw Anna Catharina. Het huis, ontworpen door architectenbureau Van Gendt, is maar kort bewoond geweest; acht jaar na de oplevering overleed Tromp Meesters, waarna zijn weduwe met het gezin is verhuisd. Het pand verkocht ze aan de gemeente, die het gebruikte als stadhuis, met in het souterrain een museum voor het werk van de Steenwijkse beeldhouwer Hildo Krop. Maar het onderhoud vereist grondige bouwkundige kennis en kost veel geld. Daarom heeft de gemeente het pand in 2015 overgedragen aan Vereniging Hendrick de Keyser, die zich inzet voor het behoud van historisch en architectonisch waardevolle panden. De door haar aangekochte huizen worden in oude glorie hersteld en vervolgens verhuurd. Villa Rams Woerthe is een van de 35 museumhuizen die Hendrick de Keyser de komende jaren opent, in het kader van het 100-jarig bestaan van de vereniging in 2018. - Hier vind je meer informatie over het museumhuis. - Zie hier de openingstijden, toegangsprijzen e.d. van het Hildo Krop Museum, dat in hetzelfde pand is gevestigd. Met 1 kaartje kun je overigens de beide musea bezoeken.
Het oorlogsmonument bij Villa Rams Woerthe - het toenmalige gemeentehuis - is gemaakt door de in Steenwijk geboren - en in de vorige alinea beschreven - beeldhouwer Hildo Krop. Het bestaat uit een beeldengroep die op een sokkel voor een muur van witte natuursteen en rode baksteen staat. Het gedenkteken is 5 mei 1948 onthuld. De beeldengroep bestaat uit een halfnaakte, staande vrouwenfiguur, die een vlag heeft gedrapeerd over een aan haar voeten liggende gesneuvelde man.
Terug naar boven- Het Popkoorfestival (op een zaterdag in februari, in 2020 voor de 8e keer) voorziet in een behoefte voor popkoren; optreden op een groot theaterpodium voor een goed gevulde zaal met professioneel licht en geluid. Door de gekozen vorm presenteren de koren zich als onderdeel van een vloeiend doorlopende show. 's Middags zijn er allerlei workshops voor de koren o.l.v. professionals. Na afloop is er de legendarische afterparty.
- Op een zaterdag in april is er in De Meenthe het Boerenrock Festival (in 2020 voor de 4e keer).
- "De Avondvierdaagse van Steenwijk (juni) is een evenement dat zijn oorsprong vindt in begin jaren vijftig van de vorige eeuw, en is in de loop der jaren uitgegroeid tot een van de grootste wandelsportevenementen van Noord Nederland. Jaarlijks in juni strikt het wandellegioen de sportieve veters weer om te genieten van het natuurschoon in deze omgeving. Bovendien is wandelen een gezonde bezigheid, dus goed voor lijf en leden. Iedereen heeft wel iets met de Avondvierdaagse, want loop je zelf niet mee dan zijn er vrijwel zeker mensen in je naaste omgeving die dat wel doen. En dan is het prachtig om je op de route te begeven en bloemen en/of snoep uit te reiken aan de vele sportievelingen. Bovendien is het tijdens de vierdaagseweek op de routes en ook in het centrum reuze gezellig. Het evenement geniet tot ver in de regio grote bekendheid vanwege zijn jaarlijkse schitterende omlijsting, met muziekkorpsen en het regionale verenigingsleven."
- De Novon StoneCityRun (juni) is een hardloopwedstrijd van naar keuze 1,5/3/5/10 kilometer door de historische binnenstad van Steenwijk. Tijdens de loop vinden er allerlei muzikale activiteiten plaats. Daarnaast zijn de horecagelegenheden ‘s avonds geopend. Het parcours is geschikt voor zowel de ervaren loper als de beginner. Deelname is mogelijk vanaf 6 jaar en vindt plaats op individuele basis.
- Het Stonehenge Festival (op een zaterdag eind juli, in 2019 voor de 25e keer) is naar eigen zeggen het gezelligste en oudste underground festival van Nederland.
Terug naar boven- Rabo Theater De Meenthe is het theater van Steenwijkerland en omgeving, met 2 theaterzalen en een evenementenhal voor grote concerten. In het Dyka Vestzaktheater van Rabo Theater De Meenthe worden regelmatig aansprekende films vertoond. Dit kan variëren van films met sociale of historische waarde tot natuurfilms, documentaires, klassiekers en prachtige art-house films. Als je 'Vriend van De Meenthe' word: kun je 2 weken voordat de reguliere verkoop start kaarten reserveren (max 4 kaarten per vriend); kun je in de vriendenvoorverkoop zelf je plaatsen in de Eleq Theaterzaal kiezen via de website; ontvang je elk jaar een uitnodiging voor minimaal 1 gratis verrassingsvoorstelling voor 2 personen; en kun je profiteren van speciale vriendenaanbiedingen en -acties voor 2 personen. Het kost € 12,50 p.p. per seizoen. Met jouw bijdrage help je mee aan de verdere ontwikkeling van de podiumkunsten in Steenwijk. Met de opbrengst van de vriendenclub worden voorstellingen geprogrammeerd die een steuntje in de rug kunnen gebruiken en zonder jouw hulp buiten het lokale aanbod zouden blijven. Je kunt ook Vriend worden van het filmhuis.
- Zwembad De Waterwyck in Steenwijk bestaat uit een 25 meter wedstrijdbad en een uitgebreid recreatiebad met een spiksplinternieuwe, interactieve 45 meter glijbaan, whirlpool, jetstreams, bruisbaden, waterpaddenstoel, een aparte peuterhoek met peuterbad en een Exotic Garden met stoomcabines en kruidenbaden. En alles is heerlijk warm! Rond het buitenbassin is een grote ligweide met zonneterras en in en rond de sfeervolle Lounge is voldoende gelegenheid om gezellig te zitten en wat te eten of te drinken. De consumpties zijn vriendelijk geprijsd. Ook binnen een partijtje voetbal of volleybal spelen is mogelijk in de bij het zwembad gelegen Sporthal De Waterwyck. De hal bestaat uit drie af te sluiten haldelen, die afzonderlijk gehuurd kunnen worden voor een uurtje of middagje sporten. De Waterwyck beschikt over ruime parkeergelegenheid (met zuil voor elektrische auto's), in het hele complex is gratis wifi en uiteraard zijn er voorzieningen voor minder-validen.
- Park Rams Woerthe verbindt het westelijk buitengebied met de binnenstad. Het is vormgegeven in Engelse landschapsstijl en herbergt de Jugenstilvilla Rams Woerthe (waarvoor zie het hoofdstuk Bezienswaardigheden). Het park is rond 1900 aangelegd als Engelse landschapstuin van de familie Tromp Meesters. Thans is het in gebruik als wandelpark. In het zuidwesten van de kern maakt het Broekslagenbos met de Ruxveense vijver onderdeel uit van de groenstructuur. Ook vormen de stadwallen van Steenwijk met de rondom gelegen gracht een belangrijk onderdeel binnen de groen- en waterstructuur. In de Groene Long langs de spoorlijn liggen de sportvoorzieningen waar veel inwoners gebruik van maken.
- Bij uitbreidingsplan Eeserwold, een villawijk in ontwikkeling, direct N van Steenwijk en de A32, is een natuurzone van circa 8 hectare langs de Steenwijker Aa ingericht en anderhalve kilometer van de Steenwijker Aa is weer meanderend gemaakt. Ook is er in de beek een vispassage aangelegd.
- "De egelpopulatie in Nederland kent een dalende trend. De hoofdoorzaak hiervoor is nog onbekend. Eerder onderzoek leerde ons al dat egels het platteland verruilen voor de stad. Maar er is nog maar weinig bekend over hoe egels zich redden in steden en hoe wij daar een steentje aan kunnen bijdragen. Daarom is Egelwerkgroep Nederland samen met Silvavir ecologisch advies in juni 2020 een zenderonderzoek gestart om uit te vinden wat de stadse egel eigenlijk allemaal uitspookt; welke routes leggen ze af, waar en hoe hebben ze hun nesten etc. Het onderzoek vindt plaats in Steenwijk en in Zoetermeer. In eerstgenoemde stad gaan de egelonderzoekers in het holst van de nacht op zoek naar zes gezonde, volwassen egels in het wild. In laatstgenoemde stad worden zes gezonde volwassen egels uit de lokale Egelopvang gezenderd en losgelaten. Deze steden zijn erg geschikt als onderzoekslocatie, onder andere door de groene dooradering in de stad. En beide gemeenten willen de biodiversiteit versterken, waar de egel natuurlijk een belangrijk onderdeel van is. In het najaar van 2020 hopen we de eerste resultaten te kunnen presenteren." (bron en voor nadere informatie zie Egelwerkgroep Nederland)
Het onderzoek is dus vooral gericht op hoe steden geschikter kunnen worden gemaakt voor de egel. Daar kun je zelf alvast mee beginnen, aldus een tip van de Egelwerkgroep, door een ‘egelsnelweg’ in je tuin aan te leggen. Dat klinkt ingewikkelder dan het is: gewoon een doorgang in je schutting maken, waar het beest doorheen past. 13x13cm is al groot genoeg. En houd het lekker groen. “Voor de egel doe je het dan al hartstikke goed”, aldus de Egelwerkgroep. In juli 2020 zijn de eerste resultaten van dit unieke onderzoek verzameld en gepresenteerd in een Storymap. Dit biedt een interessant inkijkje in de nachtelijke zwerftochten van de egels.
- "In Steenwijk is eind november 2020 een voor Nederland nieuwe paddenstoel gevonden. Verrassend genoeg is dankzij Prins Maurits en de Spanjaarden ook in Nederland een geschikt biotoop voor deze bekerzwam ontstaan. De Peziza pudicella is een soort die oorspronkelijk lang geleden in de Franse Alpen is gevonden, met meer recent een paar vondsten in Midden-Frankrijk. Hij lijkt overal in Europa zeer zeldzaam te zijn. Als Nederlandse naam wordt 'Blonde bekerzwam' voorgesteld. Eind november en begin december 2020 groeide deze soort op het zogeheten Kleirondeel in de stad. Dat is een stuk van de vestingwal die op bevel van prins Maurits tijdens de Tachtigjarige Oorlog van een kleilaag is voorzien. Deze klei moest de wal weerbaarder maken tegen aanvallen van de Spanjaarden, die met vuurkogels schoten om stadswallen gemaakt van zand en veen in vlammen te doen opgaan. Op een kleibodem kunnen we soms interessante paddenstoelen verwachten. Een paar jaar terug groeide op dit kleirondeel al eens de Violetbruine gordijnzwam, in ons land een zeldzame soort van klei- of leembodems." (bron en voor nadere informatie zie Nederlandse Mycologische Vereniging, december 2020)
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Steenwijk, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Oude foto's, ansichtkaarten e.d. van Steenwijk op Facebook.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Steenwijk (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Steenwijk-West.
- Belangenorganisatie: - "Steenwijk Vestingstad is een stichting die ten doel heeft het centrum van deze stad economisch te versterken en meer bezoekers naar het centrum te trekken. Om dit te bereiken pakken wij 3 zaken op: werken aan een schone, veilige en aantrekkelijke binnenstad; promotie van het winkelgebied o.a. door aantrekkelijke klantenacties en evenementen die de stad op de kaart zetten; afspraken met de gemeente om te werken aan een sterk winkel- en horeca-aanbod, voldoende parkeerplaatsen en een goede bereikbaarheid. Wij zijn niet alleen een overlegorgaan maar vooral een actieve club die ontzettend veel organiseert in de stad, bijvoorbeeld de Midweekfeesten, jaarmarkten en braderieën en Scrooge/Kerstkoopavond."
- Wijkverenigingen: - "Wijkvereniging De Middenweg is in 1972 begonnen met het organiseren van activiteiten en het behartigen van de belangen van de bewoners. Eind jaren zeventig is de wijk Oostermeenthe, die voorheen alleen via de Eesveenseweg toegankelijk was, ook aan de andere zijde ontsloten door het doortrekken van de Gagelsweg tot aan de Middenweg. Begin jaren tachtig is de bouw van de eerste woningen in de Nieuwe Gagels van start gegaan, in de jaren negentig gevolgd door Nieuwe Gagels 2. Zo ontstonden er in een kleine 25 jaar twee wijken, ieder met hun eigen karakter. In de Oostermeenthe hadden de huurwoningen de overhand terwijl in de wijken Nieuwe Gagels 1 en 2 uitsluitend koopwoningen zijn gebouwd. Beide wijken worden gekenmerkt door veel groen in de directe of nabije omgeving. In beide wijken is het prettig wonen. Veel later is aan de andere zijde van de Eesveenseweg ook nog de nieuwe wijk de Woldmeenthe gebouwd."
- "Wijkvereniging Steenwijk-West is een actieve vereniging die veel energie steekt in het behartigen van de belangen van de wijkbewoners en de leefbaarheid en het aanzien van de wijk. Onder meer de sociale ontwikkeling, milieu, veiligheid, speelvoorzieningen en (ontwikkeling van) groen in de wijk zijn belangrijke aandachtspunten. Uiteraard is de wijkvereniging ook nauw betrokken bij de Wijkvisie. Samen met de gemeente Steenwijkerland en woningcorporatie Woonconcept werken we hard aan de fysieke en sociale ontwikkeling van onze wijk. Verder organiseert de vereniging jaarlijks een gezellige Voorjaarsmarkt en in december een sfeervolle Kerstmarkt bij MFC De Zuidwester. Samen met de gemeente en Woonconcept brengt de vereniging vier keer per jaar de wijkkrant Kijk Op West uit, die huis aan huis in de wijk wordt bezorgd."
- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool De Samensprong is in 2013 ontstaan uit een fusie van Basisschool De Kleine Kamp en Basisschool Zuidveen. De school ligt aan de rand van Steenwijk-West en is gevestigd in MFC De Zuidwester. In het MFC is ook kinder- en peuteropvang Speel @ home gevestigd.
- Verenigingen: - "Motorclub De Vlotterbak is een club van vrienden uit Steenwijk en omgeving die van motorrijden en van feesten houden. Het clubhuis (Wheermaten 15) is zondags geopend van 16.00 tot ongeveer 20.00 uur. Het bier staat koud!"
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Steenwijk alg. en - idem RK.
- De publicatie Gezinsreconstructies Steenwijk (nu ook aangevuld met Steenwijkerwold) is samengesteld door Marianne Hoogma. De gegevensverzameling omvat meer dan 100.000 personen. Vanwege privacy zijn de gegevens van ca. 20.000 personen niet gepubliceerd.
Reactie toevoegen