Stieltjeskanaal

Plaats
Dorp
Coevorden
Drenthe

stieltjeskanaal_aanleg.jpg

Het Stieltjeskanaal is in 1884 gereedgekomen en is door 300 mannen in enkele jaren tijd met de hand gegraven (d.w.z.: met schop en kruiwagen) (bron: 'De families Smit en Kiwiet in Radewijk. 150 jaar boerenstand op de Vossebelt 1876-2015, Johan Smit, 2015)

Het Stieltjeskanaal is in 1884 gereedgekomen en is door 300 mannen in enkele jaren tijd met de hand gegraven (d.w.z.: met schop en kruiwagen) (bron: 'De families Smit en Kiwiet in Radewijk. 150 jaar boerenstand op de Vossebelt 1876-2015, Johan Smit, 2015)

Stieltjeskanaal

Terug naar boven

Status

- Stieltjeskanaal is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Coevorden. T/m 1997 gemeente Dalen.

- De inwoners van het kleine dorp Stieltjeskanaal werken op veel gebieden samen met die van het eveneens kleine buurdorp Dalerveen (bijv. m.b.t. het verenigingsleven e.a. voorzieningen). Ze worden dan ook als tweelingdorp beschouwd, wat o.a. tot uitdrukking komt in de naam van diverse lokale instanties, die zich met de naam Stidal tooien.

Terug naar boven

Naam

In het Drents
Stieltiesknaol.

Naamgeving en naamsverklaring
Het Stieltjeskanaal, en daarmee de gelijknamige nederzetting, is genoemd naar ir. Thomas J. Stieltjes (1819-1878), die als ingenieur-directeur van de Overijsselse Kanaalmaatschappij baanbrekend werk had verricht bij de aanleg van het Coevordens Kanaal, dat Coevorden met de Vecht verbindt.

Terug naar boven

Ligging

Stieltjeskanaal ligt ONO van Coevorden, als lintbebouwing (zonder komvorming) langs het grootste deel van het 9 km lange gelijknamige kanaal (het N deel, ongeveer vanaf de sluis, valt onder de kernen Zandpol en Nieuw-Amsterdam), en rond de gelijknamige weg, die aan beide zijden langs het kanaal loopt.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Stieltjeskanaal heeft ca. 100 huizen met ca. 250 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

"Omstreeks 1850 bestond er een tweetal plannen om de Drentse kanalen te verbinden met het kanalenstelsel van Overijssel. Er was een plan voor een kanaal van Hoogeveen over Dalen naar Coevorden en een van Nieuw-Amsterdam naar Coevorden. Voor beide plannen werd een concessie aangevraagd. Pogingen om de beide concessie-aanvragen te verenigen mislukten. Eerst in 1880, nadat er een tractaat met Duitsland was gesloten over de aansluiting van de Duitse en Nederlandse kanalen, bepaalde de Minister zijn keuze tussen de beide plannen. Concessie werd verleend voor de aanleg van een kanaal van Coevorden naar Nieuw-Amsterdam. De regering zegde een subsidie van 50% in de geraamde kosten van ƒ 310.000,- toe. De Provincie stelde een bedrag van ƒ 50.000,-- ter beschikking. De concessie werd overgedragen aan de inmiddels opgerichte NV Stieltjeskanaal Maatschappij. Het kanaal was ontworpen vanuit de binnenvestinggracht te Coevorden tot aan de Zijtak te Nieuw-Amsterdam.

In 1882 werd met het graven van het kanaal begonnen (door ca. 300 arbeiders, met de hand).Het gehele werk, waaronder twee sluizen en vier draaibruggen, een ophaalbrug en een voetbrug, kwam in het najaar van 1884 gereed. De betekenis van het kanaal betrof niet alleen de scheepvaartverbinding met Overijssel, maar gold eveneens voor de afwatering. De uitermate lange Hoogeveensche Vaart kende geen mogelijkheid van afwatering naar de Vecht, alle water moest naar Meppel worden afgevoerd. Het Stieltjeskanaal opende de mogelijkheid voor afvoer van water in zuidelijke richting.

Een van de voorwaarden verbonden aan de provinciale subsidie was, dat er een regeling tot stand moest komen waardoor het Stieltjeskanaal dienstbaar zou worden gemaakt aan de waterafvoer. Daarbij moest de Drentsche Kanaal Maatschappij gevrijwaard worden tegen te nadelig waterverlies van de Hoogeveensche Vaart. Deze laatste voorwaarde zou een struikelblok vormen tussen de Provincie en de Maatschappij. De Maatschappij zag zich door deze bepaling beknot in het schutten van schepen in droge tijden en vreesde een nadelige positie ten aanzien van haar concurrent, de Drentse Kanaal Maatschappij. Zij aanvaardde liever het verlies van een deel van de provinciale subsidie, dan dat zij zich in het beheer van het kanaal liet beperken." (bron: gemeente Coevorden)

De nederzetting die langs het kanaal ontstaat, tijdens de ontginning van het Dalerveen, krijgt in 1908 een lagere school. De schippers die het kanaal bevaren moeten aanvankelijk tol betalen, en wel 4 keer: bij de bruggen Hidding, Assen, De Haan en Knol. Later hoeft er nog maar 1 keer te worden afgerekend: bij Sluis I (sluis Knol) vanaf Coevorden of bij Sluis II (sluis Ensing) vanaf Nieuw-Amsterdam. Sluis en brug Knol zijn in 1973 afgebroken.

- "Voor het Stieltjeskanaal staan grote veranderingen te wachten, want opnieuw willen Gedeputeerde Staten het kanaal opknappen. Naast een belangrijke taak als afvoerweg van overtollig Drents water is het kanaal ook voor de scheepvaart van belang. Voorlopig blijft het nog een 300-tons kanaal. Men met verbetering van het kanaal gaan er ook enkele bruggen verdwijnen en hierover is de bevolking niet te spreken. Men is bang en niet ten onrechte dat er veel van de gemeenschapszin verloren gaat wanneer het moeilijker wordt elkaar te bereiken. Ook landbouwers die gronden aan de andere kant van het kanaal hebben liggen ondervinden nadeel van het inkrimpen van het aantal bruggen.

De inwoners hebben dan ook geprotesteerd tegen het moeten verdwijnen van hun verbindingen. Een bezwaarschrift is dan ook bij G.S. ingediend. Ook het gemeentebestuur van Dalen heeft bezwaren ingediend tegen het verdwijnen van de bruggen. Uit de zitting van Provinciale Staten zal blijken hoe de afgevaardigden tegnover deze kwestie staan. Uit de stukken van G.S. blijkt, dat enkele bruggen in een dermate staat van verval verkeren, dat er nieuwe zouden moeten komen en dat is een kostbare zaak. Een verbetering is straks wel, dat sluis Knol verdwijnt. Een groot obstakel voor de scheepvaart wordt daarmee weggenomen. Sluis Kruit komt driehonderd meter richting Coevorden en wordt dus gebouwd op een capaciteit van 600 ton." Aldus een bericht uit ca. 1969 op de website Oud-Schoonebeek. Protesten van de inwoners mochten niet baten; enkele van de bruggen zijn inderdaad afgebroken en niet herbouwd. - Hier vind je nog meer artikelen over o.a. deze materie.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- "Contactgroep Dalerveen/Stieltjeskanaal heeft in 2018 in samenspraak met de bewoners nagedacht over hoe de dorpen er over 10 jaar uit zouden moeten zien en wat er nodig is om dat te bereiken. Dat is vervolgens vastgelegd in de Dorpsvisie. De aanleiding voor het opstellen van de Dorpsvisie is tweeërlei: Een veranderende rol van de gemeente. De gemeente Coevorden wil haar inwoners meer verantwoordelijkheid geven. Dit vraagt om een andere rol van inwoners, bestuurders en ambtenaren (‘Coevorden verbindt’). Uitgangspunt is dat de inhoud van de dorpsvisie wordt bepaald door de inwoners. De dorpsvisie sluit aan bij, maar is ook richtinggevend voor het gemeentelijk beleid. Een agenda voor de toekomst. Een dorpsvisie is een toekomstvisie. Het belangrijkste doel van de Dorpsvisie is het schetsen van een ideaalbeeld van de ontwikkeling van de dorpen voor de komende 10 jaar. Behoud en waar mogelijk toename van de leefbaarheid binnen het dorp staan centraal. De dorpsvisie is de rode draad voor de Contactgroep. In de visie wordt aangegeven wat er in Dalerveen en Stieltjeskanaal leeft en waarmee het bestuur van de Contactgroep zich bezig moet houden; de plannen voor de middellange termijn die daaruit voortvloeien en de activiteiten op korte termijn."

- De gemeente Coevorden overwoog anno 2015 om van de weg Stieltjeskanaal een 60 km-zone te maken. De 80 km-limiet die er tot heden geldt, gecombineerd met het feit dat het een sluiproute is en er geen fysiek gescheiden fietspaden zijn, maakt het vooral voor fietsers een onveilige route. De gemeente Coevorden wil opnieuw overleggen met de inwoners over een mogelijke verlaging van de maximumsnelheid. De laatste keer dat dat gebeurde, in 2009, was het verzet dermate groot dat het plan van tafel werd geveegd. Ondertussen is de belijning van de hele weg aan de zuidkant van het kanaal, de 'hoge' kant, aangepast. Met stippellijnen aan beide wegkanten is een soort strook gerealiseerd voor fietsers. Een van de aanleidingen om weer in actie te komen is het ongeluk in 2013 waarbij Gabriëlla Damhuis uit het Duitse Laar om het leven kwam. Ze werd geschept door een automobilist die haar mede vanwege de mist niet had gezien. Een goede vriendin van Gabriëlla, Willemijn Jeuring, drong bij de gemeente aan op extra maatregelen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Dwarshuisboerderij van het type kop-romp op Stieltjeskanaal 41 met vrijstaand bijgebouw, kapschuur en een vernieuwde stookplaats met varkensstal. De boerderij is volgens een gevelsteen in 1907 gebouwd, en uitgevoerd met een dwars op de schuur geplaatst voorhuis.

- Voormalige veenarbeiderswoning uit 1917 op huisnr. 123.

- De ophaalbrug in de voormalige Olielijn naar Schoonebeek is bij de opheffing van deze spoorlijn behouden gebleven en staat permanent open. Deze brug dateert uit de jaren '70. Bij de verbreding van het kanaal verving hij de originele spoorbrug.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Stieltjeskanaal, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Stieltjeskanaal en buurdorp Dalerveen.

- Belangenorganisatie: - Stichting Contactgroep Dalerveen / Stieltjeskanaal (Stidal) is het officiële overlegorgaan met de gemeente Coevorden om de belangen van de bewoners te behartigen. Het gaat daarbij o.a. zowel om de 'losse stoeptegel' als om het beleid ten aanzien van de woonvoorzieningen, openbare verlichting en dergelijke. Kortom de leefbaarheid. Het bestuur heeft 8 leden; iedere buurtvereniging levert 2 bestuursleden.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. DSC (= Dalerveen Stieltjeskanaal Combinatie) is opgericht in 1965.

Reactie toevoegen