Stokkum (Gelderland)

Plaats
Dorp
Montferland
Liemers
Gelderland

stokkum_plaatsnaambord_kopie.jpg

Stokkum is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Liemers, gemeente Montferland. T/m 2004 gemeente Bergh.

Stokkum is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Liemers, gemeente Montferland. T/m 2004 gemeente Bergh.

Stokkum (Gelderland)

Terug naar boven

Status

Stokkum is een dorp in de provincie Gelderland, in de streek Liemers, gemeente Montferland. T/m 2004 gemeente Bergh.

Terug naar boven

Naam

In het Nederfrankisch
Stökkum.

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Stokkum ligt W van de stad 's-Heerenberg, NNW van het dorp Netterden, NW van de Duitse plaatsen Klein-Netterden en Emmerich, N van de Duitse plaats Borghees, NNO van de Duitse plaats Huthum, NO van de dorpen Spijk en Tolkamer, ONO van het dorp Lobith en het wijkdorp Tuindorp, O van het dorp Elten in Duitsland en de A3, die iets N aansluit op de Nederlandse A12, OZO van de dorpen Herwen en Aerdt, ZO van de dorpen Beek, Babberich, Nieuw-Dijk, Didam en Loil en de stad Zevenaar, ZZO van het dorp Loerbeek, Z van het dorp Wehl, ZZW van het dorp Kilder en de stad Doetinchem, ZW van de dorpen Zeddam en Braamt en WZW van de dorpen Lengel en Azewijn.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Stokkum 54 huizen met 359 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 450 huizen met ca. 1.150 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- Geschiedenis van Stokkum.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In maart 2017 heeft CDA-kamerlid Pieter Omtzigt Stokkum bezocht, dat voor hem model stond voor de 'krimp-dorpen' in de regio. Hij zei daarover onder meer: "We moeten niet te dramatisch doen over krimp op het platteland. Het kan zomaar zijn dat door bepaalde (digitale) ontwikkelingen het platteland ineens weer interessanter wordt dan de stad. Daarom moet op het platteland niet alleen worden ingespeeld op vergrijzing, maar is het goed ook te blijven werken aan het behoud van jonge gezinnen op het platteland." Van alleen pessimisme wil de politicus niets weten. "Inwoners moeten zelf ook de ambitie hebben om de schouders er onder te zetten en trots uitstralen." Hij pleit ook voor het bouwen van meer betaalbare woningen in de kleinere dorpen, omdat de meeste koopwoningen in dorpen als Stokkum voor jongeren in een te hoge prijsklasse zitten en ze daarom noodgedwongen naar grotere buurkernen treken terwijl ze eigenlijk liever in het dorp zouden willen blijven wonen. (bron en zie verder: de Gelderlander, 5-3-2017)

- Basisschool Sint Suitbertusschool is na afloop van schooljaar 2014-2015 gesloten, omdat het aantal leerlingen te klein was geworden. De kinderen gaan sindsdien naar school in 's-Heerenberg. Het gebouw is in 2021 gesloopt om plaats te maken voor woningbouw.

- v.v. Stokkum was een in 1945 opgerichte amateurvoetbalvereniging. In 2019 is de club met MvR en VVL gefuseerd tot FC Bergh. Thuishaven was Sportpark 't Broek. Het standaardelftal speelde laatstelijk in het seizoen 2018/19, waar het uitkwam in de Vijfde klasse zondag van het KNVB-district Oost.

- Na 53 jaar een vaste waarde te zijn geweest in de Stokkumse Sint Suitbertusparochie, komt er een einde aan een tijdperk. Inter Nos is het gemengde zangkoor dat ieder weekeinde en met avondwakes en rouw- en trouwdiensten de liturgie ondersteunde. Enkele jaren geleden nog, betekende dat voor de leden van het koor dat ze ruim zeventig keer per jaar een viering in de Suitbertuskerk ondersteunden. Met het teruglopen van de kerkelijke activiteiten in Stokkum en het onttrekken aan de eredienst van de St. Suitbertuskerk in 2018, heeft het koor herhaaldelijk een oproep gedaan in het plaatselijke nieuwsblad De Zandhaas om nieuwe leden te werven. Er is ook getracht om het repertoire om te buigen naar wat meer eigentijdse koorzang. Helaas heeft dit niet geleid tot ledenaanwas. Daarom heeft het koor besloten om zich per 31 december 2019 op te heffen. Op 23 november 2019 heeft het koor voor het laatst een woord- en communiedienst met haar zang ondersteund tijdens de jaarlijkse St. Caeciliaviering. St. Caecilia is de beschermheilige van alle musici.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Gemeentelijke monumenten
- Stokkum heeft 8 gemeentelijke monumenten.

Kerk
- De buurtschap wordt een dorp door de bouw van de Sint Suitbertuskerk (Pastoor van Sonsbeeckstraat 22) in 1915. De kerk is gebouwd naar ontwerp van de architecten Jacobus van Gils en Johan van Dongen en is gewijd aan Suïtbertus. Vóór de bouw van de kerk waren de lokale rooms-katholieken oorspronkelijk aangewezen op de Sint-Martinuskerk in Emmerik en vanaf 1855 officieel op de Pancratiuskerk in 's-Heerenberg. Begin 1914 werd aan het aartsbisdom Utrecht toestemming gevraagd voor de bouw van een kerk in Stokkum. De toestemming volgde snel evenals de opdracht voor het opstellen van bouwtekeningen. De bouw startte nog in 1914, maar werd door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog vertraagd. Op 18 mei 1915 werd de kerk ingezegend. De kerk is opgezet als een neogotische kruiskerk. Het schip heeft een zadeldak, het dwarsschip een wolfsdak. Op de kruising staat een kleine toren. De RK kerk van geloofsgemeenschap St. Suitbertus viel de laatste jaren onder fusieparochie H. Gabriël, die de gemeente Monterland plus de dorpen Wehl en Nieuw-Wehl omvat. De kerk is medio 2019 aan de eredienst onttrokken en beoogt te worden verkocht.

Kapel
- Mariakapel.

Kruis
Op de splitsing Hagelcruijsweg, Het Veld en Sint Isidorusstraat staat het hagelkruis van Stokkum. Hagelkruisen werden in deze streek door boeren geplaatst na misoogst door hagel of storm. Er werden jaarlijks brood- of rogge-offers aan de armen gebracht. Dit hagelkruis wordt reeds in 1624 vermeld maar is op enig moment verdwenen. Het is in 1994 door de Werkgroep Hagelkruis heropgericht.

Molen
Korenmolen Düffelsmöll is het enige rijksmonument van Stokkum. De molen uit 1860 is in 1924 onttakeld in verband met omschakeling naar een elektrisch maalbedrijf, waardoor dus alleen de molenromp nog overbleef. In 1986 is hij weer in de oude staat hersteld. De molen is genoemd naar de vroegere eigenaren, de familie Düffels, en is op vrijwillige basis nog in gebruik voor het malen van graan voor veevoer. Hiervoor is een koppel maalstenen aanwezig. De laatste jaren ontstond er meer en meer zorg over het onderhoud. Vooral over het molenhuis, waarvan de grote ramen aan de straatzijde al sinds een grote storm van 2013 waren dichtgespijkerd. In 2017 is de molen verkocht aan Felix Dijkman (destijds 54 jaar) uit 's-Heerenberg. "Er moet heel wat gebeuren, besef ik. Maar ik ben samen met echtgenote Marian Hettelaar en kinderen Floor en Tim enthousiast over deze overname. Ik ben een perfectionist met oog voor details. We gaan terug in de tijd. Alles komt weer in oude glorie", stelde Felix Dijkman bij het bekend worden van de verkoop.

Dijkman is eigenaar van het bedrijf Dijkman Coating op het 's-Heerenbergse industrieterrein. Hij wilde de molen zoveel mogelijk terugbrengen naar de situatie van voordat deze in 1922 werd ontwiekt. Deze was sober zwart, inclusief staartbalk en schoren. De bonte kleuren werden aangebracht bij de restauratie van 1986. Het onderhoud en laten draaien van de molen gebeurt door de vrijwilligers Fabian Gerritsen, Thije Jansen en Ron Bosman. Gerritsen is ook molenaar op de Rembrandtmolen in het nabijgelegen dorp Kilder. Sinds de restauratie van de molen in 2021 wordt weer regelmatig gedraaid, vooral op zondagen. Een reportage over de restauratie van de molen en de molenaarswoning vind je in het lokale nieuwsblad De Zandhaas, editie februari 2021, pag. 30-31. - Nieuws van de Duffelsmöll op Facebook.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Oranje Comité Stokkum organiseert door het jaar heen diverse activiteiten, voornamelijk voor de jeugd, zoals Koningsdag, Sinterklaasfeest etc.

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Leertrekkers. "De naam Leertrekkers is afgeleid van de uutdrukking "van leer trekke". "Leer" het hierin de betekenis van leren wapenschede: Dus 't wape trekke, zich gereedmake um te vechte. In Stokkum betekent leer ook nog ladder en dat is 't symbool van de plaatselukke carnavalsvereniging gewodde. De carnavalsvereniging is opgericht op 27 oktober 1967. ’t Was Bertus Loeters (Bat Loet), de ni-je exploitant en latere eigenaar van 't Klaphek, dén rondliep met 't plan um 'n carnavalsaovend te organisere in zien zaal. In die tied rippeteerde 't Stökkumse tamboerkorps ook in zaal 't Klaphek. Loeters legde zien plan veur aan de tamboers en beloafde hun dat, as zi-j veur 'n prins en bi-jbeheurdende Raod van 11 zolle zörge, zi-j met de te holde carnavalsaovende gratis op reakening van de zaalholder mochte drinke. Dat liete de tamboers zich gin twee keer zegge. De köp wedde bi-j mekaar gestoake en 'n Raod van Elf was geformeerd. Uut de tamboers wed ook 'n eerste Stökkumse prins gekoaze: Prins Albert I (Bart Schenning.)

De jaorlukse activiteite van de Leertrekkers bestaon uut ‘n Pronkzitting in Jannewarie (Prissentatie ni-je Prins) en ’n pronkzitting in November (Aftrea-je prins.) Ook is d’r in Jannewarie ’n Jeugdpronkzitting. Tijdens de carnavalsdage wodde d’r bezuuke gebrach aan schole, vereniginge, buurte en straote, zieke en bejaarde en oldste en jongste inwoner en vinde d’r carnavalsaovende plaats. ’n wéék veur de carnaval is d’r op zaoterdagaovend ’n groot bal onder de naam: “Wi-j beginne vas” en wödt d’r ook ’n mooie carnavalskrant verspreid onder de naam: “De Vasteleer.” De carnaval wödt op Carnavalszondag traditioneel geôpend met ’n carnavalsmis in de St. Suitbertuskerk. De jaorlukse Prinsverkiezing het plaats tijdens de algemene lee-jevergadering in November / Dizzember en wöd afgesloate met 't traditionele bodje snert. Um ’t jaor vindt d’r in de zommer ’n groot zommercarnaval plaats. De vereniging telt ca. 375 lee-je. I.v.m. beperkte ruumte tijdens de pronkzittinge in ’t Gildehuus is d’r ‘n wachtliest. (Persone vanaf 12 jaor die op dizze wachtliest gezet wille wodde kunne zich opgeave bi-j ’t sikkretariaat of zich aanmelde via dizze sait.) ’t lidmaatschap kos € 10,- per jaor."

- Avondvierdaagse (mei).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Bewoners van het buitengebied van het dorp hebben in 2019 opnieuw de mogelijkheid gekregen inheemse bomen en struiken aan te schaffen voor hun eigen terrein. Het gaat hierbij om beplanting die de grote landschappelijke structuren in het dorp versterkt, zodat dieren, vogels en planten er hun leef- en voedselgebied van kunnen maken. In 2018 is het beplantingsproject 'Stokkum in het Groen' (fase 1) van start gegaan. Met als resultaat dat 9 bewoners in januari 2019 inheemse struiken als sleedoorn, liguster, hazelaar, knotbomen, laanbomen en hoogstamfruitbomen hebben geplant voor een mooier buitengebied van hun dorp.

Als vervolg op dit project konden bewoners zich in 2019 aanmelden voor ‘Stokkum in het Groen (fase 2 )’. Deze tweede fase heeft als doel om grotere structuren in het landschap te realiseren, zoals bijvoorbeeld een laanbomenrij van minimaal 20 bomen, of een hoogstamfruitboomgaard van minimaal 15 stuks. De adviseur van Stichting Landschapsbeheer Gelderland (SLG) bekijkt de wensen voor beplanting en komt samen met de aanmelders tot een beplantingsplan, waarmee men plantseizoen 2019/2020 nog aan de slag kan. Uiteindelijk maken we met elkaar het buitengebied van Stokkum nog fraaier! Het project is mede mogelijk gemaakt door financiering van de gemeente Montferland en de provincie Gelderland." (bron: Stichting Landschapsbeheer Gelderland) Hier vind je tips van SLG voor het aanplanten en onderhouden van kleine landschapselementen.

- In 2013 heeft Natuurmonumenten de Stokkumse Spreng hersteld. Deze natuurlijke bron in de zuidwestelijke hoek van het Bergherbos dreigde namelijk droog te vallen. Het Bergherbos staat bekend om zijn natuurlijke bronnetjes. De bron die de vijvers bij ’t Peeske voedt is wel de bekendste. De Stokkummer Spreng ontspringt in het zuidwesten van het Bergherbos en stroomt onder de A12 door richting Duitsland. Door erosie is de bedding van de bronbeek steeds dieper komen te liggen. In een diepere bedding stroomt het water sneller weg uit de sprengkop. Het sneller stromende water slijt nog meer zand weg uit de bedding: zo ontstaat een proces dat doorgaat totdat de bron uiteindelijk droogvalt.

Om ervoor te zorgen dat de zeldzame planten- en diersoorten die bij zo'n bronbeek voorkomen, behouden blijven, heeft Natuurmonumenten de Stokkumse Spreng hersteld. Het belangrijkste onderdeel van het herstelproject was het aanvullen van de beekloop met zand. Natuurmonumenten en het Waterschap hebben zo’n 64 kuub zand in de beekloop aangebracht. Het zand wordt op zijn plek gehouden door dammetjes. De boomstammen waarmee deze gemaakt worden zullen na verloop van tijd niet meer zichtbaar zijn in de beekloop.

- In 2016 is in opdracht van de gemeente Montferland in samenwerking met Natuurmonumenten een 27 meter hoge uitkijktoren gebouwd op de Hulzenberg in het Bergherbos W van Stokkum. Al het hout komt uit het Bergherbos zelf. De toren is gebouwd door een lokale aannemer, bouwbedrijf van der Heijden. Na de pittige klim kun je genieten van een prachtig uitzicht over de wijde omgeving van de Veluwezoom tot ver in het Duitse Rijnland. Bij helder weer is zelfs de Stevenskerk in Nijmegen te zien.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - "Doel van dorpssite MijnStokkum.nl is het versterken van onderlinge verbindingen en het verhogen van onderlinge betrokkenheid. We willen mogelijk maken dat inwoners elkaar beter weten te vinden en (nog meer) dingen samen doen. Door dit op een toegankelijke en eigentijdse manier te doen via o.a. MijnStokkum.nl ontstaat meer interactie en wordt de betrokkenheid in en bij het dorp vergroot. MijnStokkum.nl is een sociaal interactief online platform voor inwoners van Stokkum en andere geïnteresseerden. Hierop kunnen inwoners en organisaties informatie, activiteiten en initiatieven plaatsen. Deze zijn daardoor beter zichtbaar en vindbaar, wat leidt tot meer verbinding en versterking.

MijnStokkum.nl: - is de plaats waar inwoners en organisaties elkaar kunnen vinden; - is de plaats waar verhalen en activiteiten gedeeld worden en vanuit waar initiatieven starten; - is de plaats om sociale hulpvragen en aanbod bij elkaar te brengen; - is de plaats om samenhang te creëren tussen alles wat er allemaal gebeurt zodat dat zichtbaar en toegankelijk is voor iedereen; - focust op de actualiteit maar zal ook de vindplaats zijn van informatie over instanties zoals voorheen opgenomen in de gemeentegids; - is daarmee van toegevoegde waarde voor huidige en nieuwe inwoners van Stokkum, alsook voor mensen van buitenaf; - werkt samen met De Zandhaas, beide versterken elkaar."

- Nieuws: - Stokkums nieuwsblad De Zandhaas verschijnt al sinds 1968 maandelijks en is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers). - Nieuws van De Zandhaas op Facebook.

- Belangenorganisatie: - Stokkum's Belang.

- Jongeren: - Jongerenvereniging KWJ Stokkum.

- Muziek: - Harmonie Volharding is opgericht in 1923, en heeft ca. 60 spelende leden, verdeeld in harmonie en slagwerkgroep. Beide hebben hun eigen muziekwerken, dirigenten en activiteiten, maar gaan voor buitenoptredens bijna altijd gezamenlijk op pad. Gezamenlijk repeteren zij voor concerten in en buiten Stokkum en voor de muzikale omlijsting van vele optredens in en buiten het dorp, zoals Kermis, Schuttersfeest, Koningsdag, Carnavalsoptocht 's-Heerenberg, binnenhalen Avondvierdaagse etc.

- Gilde: - Gilde Sint Oswaldus.

Reacties

(2)

Dag. Mijn vrouw haar biologische moeder stierf in 1952: haar naam was Maria Elisabeth Heuvel (1912-1952) en de naam van Maria haar vader was Frederikus Lambertus Heuvel (1874-1917).
Beiden zouden zijn geboren of in ieder geval gewoond hebben in het/de witte huis/boerderij bij de molen in Stokkum.
Ik kan helaas geen gegevens vinden over de koppeling tussen deze 2 namen en dat witte huis/boerderij.
Zou u mij iets kunnen vertellen of gegevens hebben over deze bewoning?
Wij waren gisteren, 15 mei 2022, op de weg langs molen en huis en zagen dat het huis deels was onttakeld (of misschien heeft het in brand gestaan?). Ik vond het bericht dat een echtpaar uit 's-Heerenberg de molen en het huis kochten (2017) maar daar kan ik ook verder geen gegevens over vinden behalve hun namen en dat die in 2018 een (ander?) huis bouwden in 's-Heerenberg.
Ik dank u voor de te nemen moeite, met vriendelijke groet,
Guus Willemse

Ik heb ook nog even het internet afgezocht en in een lokale dorpskrant gevonden dat de molen recent gerestaureerd is en de molenaarswoning in restauratie is. Een link naar dit artikel vindt u nu hierboven aan het eind van het artikel over de molen. Verder vond ik dat de molen doorgaans op zondag draait en te bezoeken is. Als u daar een keer gaat buurten, kunnen ze u ongetwijfeld alles vertellen wat u wilt weten over het door u bedoelde pand. Toevallig logeren wij zondag a.s. in een B&B daar in de buurt en gaan wij dan ook even bij de molen kijken, dus wie weet tot dan. ;-)
Met vriendelijke groet, Frank van den Hoven, hoofdredacteur Plaatsengids.nl

Reactie toevoegen