Stoof is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Halderberge. T/m 1996 gemeente Oud en Nieuw Gastel. De buurtschap Stoof valt onder het dorp Oud Gastel. (© Google)
De buurtschap Stoof ligt NO van Oud Gastel, rond de Stoofstraat, Meirstraat, Ommegangstraatje, Vierschaarstraat, Lagestraat, Dulderstraat, Bremswegje, Pietseweg en Barlaqueseweg. (© www.openstreetmap.org)
De vrijwilligers van de Mariakapel in buurtschap Stoof hebben in 2021 een gemeentelijke 'pluim' gekregen. Chris van Rijsbergen nam het initiatief om de kapel opnieuw op te knappen en het echtpaar Besters staat garant voor het schoonhouden van de kapel.
De buurtvereniging organiseert door het jaar heen diverse evenementen en activiteiten in buurtschap Stoof, zoals Carnaval, een Paasactiviteit, een Fietstocht, de Stoofse Autotourtocht en Sinterklaas.
- Stoof is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, en daarbinnen in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Halderberge. T/m 1996 gemeente Oud en Nieuw Gastel.
- De buurtschap Stoof valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Oud Gastel.
- Buurtschap Stoof heeft geen plaatsnaamborden, en ook geen gelijkluidende straatnaam - wat bij veel andere buurtschappen wél het geval is - zodat je ter plekke nergens aan kunt zien dat en wanneer je de buurtschap binnenkomt en weer verlaat.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
1565 De Stooue, 1617 Stoue, 1639 Stove, 1838-1857 en 1865 Meer en Stoof, 1847 "van ouds de Barlake-stoof genoemd".
Naamsverklaring
- "Naar een stoof 'droogoven' van de meekrapindustrie, een belangrijk middel van bestaan vóór de introductie van synthetische kleurstoffen in de loop van de 19e eeuw. In de oven werd de wortel van de meekrap (Rubia tinctorum) gedroogd voor de bereiding van rode kleurstoffen. Mogelijk is de 19-eeuwse variant Meer en Stoof een woordspeling op meestoof, analoog aan de naam van de iets noordelijker gelegen polder Kaas en Brood."(1)
- “Deze plaatsnaam verwijst naar een meekrapstoof of meestoof, die daar gestaan heeft. Over de Stoofstraat reden er, jaar in, jaar uit, de meekraptelers met hun ‘wortels’ naar toe en kwamen er honderden vaten met ongeroofde, krap, gewone of mul, de vier kwaliteiten van meekrap, weer vandaan” (20).
De buurtschap Stoof ligt NO van Oud Gastel, rond de Stoofstraat, Meirstraat, Ommegangstraatje, Vierschaarstraat, Lagestraat, Dulderstraat, Bremswegje, Pietseweg en Barlaqueseweg.
Terug naar bovenIn 1840 omvat de buurtschap Stoof samen met de buurtschap Meer (een naam die thans nog voorkomt als Meirstraat) 88 huizen met 392 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 250 huizen met ca. 600 inwoners.
Terug naar bovenSchuurkerk
In 1648, toen na de Vrede van Munster het protestantisme de staatsgodsdienst werd, moesten de katholieken de Sint Laurentiuskerk in Oud Gastel verlaten en overdragen aan de protestantse gemeenschap, die op dat moment in Oud Gastel slechts 13 belijdende leden telde. De katholieken moesten sindsdien hun erediensten in het geheim houden in particuliere woningen of in schuren en stallen. De eerste schuurkerk van Oud Gastel werd waarschijnlijk rond 1680 in gebruik genomen en stond op de Meir. In 1765 werd elders in Oud Gastel een nieuwe schuurkerk gebouwd. In 1799 kregen de katholieken hun Laurentiuskerk terug.
Molen
Toen de markies zijn maalrecht in de Franse tijd (1795-1813) verloor, ontstond ook voor anderen de mogelijkheid een windmolen te laten bouwen en te exploiteren*. Dat deed Johannis Baptist Peeters in 1812 op de scheiding van de Meir en de Stoof. Tot 1934 heeft de familie Peeters in deze windmolen gemalen. Daarna werd hij gesloopt en werden de maalactiviteiten met modernere middelen tot in de jaren zestig voortgezet.
* Zie ook bij de buurtschap Kuivezand.
Toekomstbestendig gebruik agrarisch vastgoed
"De gemeente Halderberge vindt een veilig, leefbaar en vitaal buitengebied belangrijk. Daarom is de Bestuurlijke koers Vitaal Buitengebied, die de gemeenteraad in 2019 heeft vastgesteld, verder uitgewerkt. De uitwerking bestaat uit drie pijlers: 1) Vitale recreatieparken, 2) Toekomstbestendig gebruik agrarisch vastgoed en 3) Humaan verblijf voor arbeidsmigranten. Voor de eerste pijler is een Gebiedsvisie opgesteld voor het recreatiecluster Hoeven. Voor de tweede pijler is een agrarische kennisbank gerealiseerd en is een Gebiedsvisie opgesteld voor het gebied de Stoof (Oud Gastel) en omgeving. Voor de derde pijler is een toetsingskader opgesteld met aangepaste beleidskaders voor de huisvesting van arbeidsmigranten. De gemeenteraad heeft in februari 2021 een besluit genomen over de uitwerking van de drie pijlers.
De gemeente Halderberge wil leegstand van vrijkomende agrarische bedrijven in het buitengebied voorkomen. Hierbij is leefbaarheid en veiligheid belangrijk. Door het mogelijk maken en stimuleren van innovaties, creativiteit en herstructurering zijn ondernemers en bewoners minder kwetsbaar voor (ondermijnende) criminaliteit, wordt verkrotting en verrommeling tegengegaan en blijft het buitengebied vitaal. Samen met inwoners en ondernemers is in 2019 en 2020 gewerkt aan een Visie voor het pilotgebied de Stoof ten oosten van Oud Gastel. Op basis van deze visie wordt gekeken welke mogelijkheden en wensen het gebied heeft om te innoveren en herstructureren als het gaat om vrijkomend agrarisch vastgoed. Dit doen we binnen de kaders van de Omgevingswet. Daarnaast is een Agrarische Kennisbank opgezet om agrarisch ondernemers te ondersteunen bij innovatie of bij het versterken van hun situatie." (bron: gemeente Halderberge)
Terug naar bovenMariakapel
De buurtvereniging is in 1998 begonnen met de restauratie van de kapel op de hoek van de Stoofstraat en de Lagestraat. De restauratie is in 2000 gereedgekomen. Pastoor W. van Dam (overleden in 1997) liet het in 1976 bouwen door de inwoners van de Stoof, met materialen die zij hadden gekregen van een lokale ondernemer en met stenen die afkomstig waren van de oude, in 1905 gesloopte Laurentiuskerk. De buurt kon in 1998 geen geld voor de restauratie loskrijgen. Noch bij de Abdij van Bornhem (waartoe pastoor Van Dam behoorde), noch bij het parochiebestuur van Gastel (dat zelf voor grote uitgaven stond in verband met restauratie van het vieringtorentje en het kerkdak), noch bij de gemeente. In principe zou de kapel daarom moeten worden afgebroken.
Maar de kapel hoort bij de buurt, zo vinden de Stovenaars, dus staken zij maar weer zelf de handen uit de mouwen, met geld of in natura (bouwmaterialen) gesponsord door particulieren en bedrijven in de regio. De gemeente heeft de bestrating rondom de kapel in 2000 vernieuwd. In 1935 had pastoor Mouwen er overigens ook al een kapel laten bouwen. “Dat was slechts een stenen pilaar met Mariabeeld, maar ook toen een veelbezochte plaats. De wielrenners van Helpt Elkander lieten er hun fietsen inzegenen”, aldus Stovenaar Piet Vergouwen (722). Ook vandaag de dag wordt de kapel nog zeer regelmatig bezocht, getuige de vele bloemen bij het Mariabeeld. Vooral in de Maria meimaand is het een komen en gaan van bezoekers.
In juni 2021 heeft burgemeester Bernd Roks een 'pluim' uitgedeeld aan de vrijwilligers van de Mariakapel. De pluim staat symbool voor een geldbedrag van 250 euro. Gemeentelijk ambassadeurs tippen het college regelmatig over clubs of instanties, die bijzondere verdiensten verrichten voor de gemeenschap. De kapel in buurtschap Stoof staat al jaren symbool voor zelfredzaamheid nadat de parochie zich terugtrok en de gemeente er niet naar omkeek.
Sinds de restauratie van 1998-2000 wordt de kapel beheerd door vrijwilligers. Dat is nog steeds zo. Chris van Rijsbergen, die de pluim in ontvangst nam, is zo'n vrijwilliger. Hij nam het initiatief om de kapel opnieuw op te knappen: "Ik woon weliswaar in Oudenbosch, maar fiets nog regelmatig een rondje langs Stoof en Oud Gastel. Als ik dan voorbij de kapel kwam, ging het me aan het hart dat de luifels dringend aan vervanging toe waren." Samen met de directe buren André en Ria Besters nam hij het initiatief om de kapel op te knappen. "Ik ben sinds dit jaar met pensioen, dus tijd om aan de klus te beginnen." Het resultaat is een volledig opgeknapte en opnieuw geschilderde kapel. Het groen om het gebedshuisje heen is gesnoeid en het onkruid weggehaald. Het echtpaar Besters staat al jaren garant voor het schoonhouden van de kapel en het aanvullen van kaarsen bij het Mariabeeld.
Terug naar bovenAlgemeen
De buurtvereniging organiseert door het jaar heen diverse evenementen en activiteiten in buurtschap Stoof, zoals Carnaval (ze rijden onder meer mee met een eigen wagen in de optocht van Oud Gastel), een Paasactiviteit, een Fietstocht, de Stoofse Autotourtocht (ATT) en Sinterklaas. De activiteiten worden aangekondigd op de onder Links gelinkte Facebookpagina van de buurtvereniging.
Wielrennen
- Ronde van de Stoof (op een zondag in mei, in 2019 voor de 4e keer). Tot voor de Tweede Wereldoorlog had de buurtschap een eigen wielerbaan, die concurreerde met een ovaal achthonderd meter verderop aan de Rijpersweg. Ook in de naoorlogse jaren was de wielerkoers op het twee kilometer lange rondje razend populair. Wim van Est liet zich hier in 1951 voor het eerst zien, nadat hij na een val in het ravijn vroegtijdig de Tour had verlaten. In de jaren tachtig en negentig was het kastelein Cees Akkermans, die de koers in ere hield. Met zijn dood was het met de koers gedaan. Tot BWF-wielrenner Renee Horians, woonachtig aan de Stoofstraat, de draad in 2016 weer oppakte. De Ronde begint om 10.30 uur met de 50-plussers, om 12.00 uur start de groep tot 50 jaar, om 13.30 uur is het de beurt aan de amateurs.
Trekker- en kraanbehendigheidswedstrijd
"Op 1e Pinksterdag is er jaarlijks onze Trekker- en kraanbehendigheidswedstrijd. Wij zorgen voor alle tractoren, kranen en shovels, zodat niemand zelf een voertuig mee hoeft te nemen! Als Trekkerbehendigheid KPJ Oud Gastel hebben wij namelijk het genoegen tractoren van regionale dealers te mogen gebruiken voor onze trekkerbehendigheidswedstrijd. Hierdoor is onze wedstrijd voor iedereen, ook al heb je zelf geen trekker. Onze wedstrijd vind al jaren plaats aan de Pietseweg 21, bij de familie Corsmit in buurtschap Stoof. Aanvang 12.00 uur. Einde wedstrijd rond 18.00 uur, waarna we nog een lekker feestje bouwen in de tent." De deelnemers bewijzen hun kwaliteiten in een achttal proeven, waaronder rijden met geblindeerde ramen, pallets stapelen en het afleggen van een spiraalvormig parcours.
- Overzicht van waargenomen dier- en/of plantensoorten in buurtschap Stoof (tip: als je onder de tab 'Waarnemingen' weinig of geen resultaten ziet, leg de datum dan een stuk, bijvoorbeeld een jaar, terug).
Terug naar boven- Buurtvereniging: - De buurtvereniging van deze buurtschap heet Wijk Stoof. Op hun Facebookpagina spreken ze ook van 'wijkvereniging'. Dat is een beetje curieus, omdat het hier een buurtschap betreft en geen wijk (een wijk is een onderdeel van een stads- of dorpskern en dat is hier niet het geval, deze bebouwing ligt in het buitengebied en betreft daarmee een buurtschap), daarom had buurtvereniging ons hier logischer geleken.
Reactie toevoegen