Surhuzumer Mieden is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Achtkarspelen. (© Jan Dijkstra, Houten)
In de plaatsnaamborden zit een 'drukfoutje': Surhuizumermieden schrijf je in het Nederlands als een woord, alleen in het Fries schrijf je het als twee woorden.
Op de richtingborden staat het goed: Surhuizumermieden als een woord, terecht met koppelteken (dat wordt elders nog wel eens vergeten) omdat men het moest afbreken omdat het niet op een regel paste.
In buurtschap Surhuzumer Mieden kun je sinds 2018 jaarlijks lekker 'Kuieren, Iten en Genieten'. Voor nadere informatie zie het hoofdstuk Jaarlijkse evenementen.
De Friese weblogger Afanja trekt al jaren regelmatig door de provincie en maakt daarbij mooie foto's van de flora en fauna die hij aantreft. In mei 2019 schrijft hij over de kolonie kemphanen die hij tot zijn verrassing aantrof in de Surhuzumer Mieden.
Even later kwam er ook nog een groepje kemphanen (hoantsen in het Fries) in volle vlucht voorbij in de Surhuzumer Mieden.
De grutto gaat in de Surhuzumer Mieden qua populatie gelukkig niet achteruit, zoals elders helaas nog vaak het geval is, maar vóóruit, zoals je in het hoofdstuk Landschap etc. kunt lezen.
Op Miedwei 46 in buurtschap Surhuzumer Mieden staat de voormalige dependance van de kerk in Surhuizum, genaamd Pro Rege. In 1980 is het pand aangekocht door de buurtvereniging en herbestemd tot buurthuis Petersburg. (© Google)
- Surhuzumer Mieden is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Achtkarspelen.
- De buurtschap Surhuzumer Mieden valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Surhuizum.
Terug naar bovenIn het Fries
Volgens de plaatsnaamborden Surhuzumer Mieden, volgens (1) Surhúster Mieden.
In het Nederlands
In het Nederlands horen dit soort samengestelde woorden als 1 woord te worden geschreven. Op de richtingwijzers in de buurt staat dan ook terecht Surhuizumermieden als 1 woord. Op de plaatsnaamborden staat echter ook de Nederlandstalige variant als 2 woorden... De richtingborden zijn dus goed en op de plaatsnaamborden staat dus een 'drukfoutje'...
De gemeenteraad van Achtkarspelen heeft d.d. 15-9-2016 besloten dat de plaatsnamen van de buurtschappen in het vervolg alleen nog Friestalig zijn. Op de plaatsnaamborden, die op een later moment worden vervangen, staat nog de Nederlandstalige variant bovenaan en de Friese er onder.
Oudere vermeldingen
De kaart van Eekhoff (ca. 1850) geeft hier Surhuister Hooilanden. Rond 1700 wordt onder de Suyr Huyster Hooylanden een veel groter gebied verstaan. De Encyclopedie van Friesland (1958) noemt Surhuistermieden als buurtschap en als zodanig staat het ook op vroeg 20e-eeuwse kaarten.
Naamsverklaring
Het slotelement is de meervoudsvorm van het Friese woord miede 'hooiland'. Het eerste element is de bijvoeglijke vorm van Surhuizum.(2)
De buurtschap Surhuzumer Mieden ligt O van Surhuizum, als lintbebouwing langs de Miedwei* en de daarlangs lopende Ald Feart. De buurtschap grenst in het O aan de provincie Groniningen (buurtschap Peebos, dorp Doezum, gemeente Westerkwartier).
* Die in het N, op grondgebied van Stroobos, Miedweg gaat heten. Dat gebied heet, je raadt het al: Strobosser Mieden. En beide gebieden behoren tot de 'miedengebieden' (waar er in deze omgeving 7 van zijn, waarvoor zie verder het hoofdstuk Landschap etc.).
De buurtschap Surhuzumer Mieden omvat ca. 50 huizen met ca. 120 inwoners.
Terug naar boven- Op 18 mei 2017 is raadsbreed een motie aangenomen waarin het college wordt opgeroepen om in overleg te gaan met de Provincie Fryslân om te komen tot de realisatie van een veilige oversteek door een fietstunnel of een fietsbrug onder resp. over de drukke Uterwei (N358), Z van de dorpskern van Surhuizum*, t.b.v. (brom)fietsers en voetgangers van en naar de buurtschap Surhuzumer Mieden. In januari 2018 zijn de gemeente en de Provincie tot overeenstemming gekomen om er een fietsbrug aan te leggen. De Provincie neemt de fietsbrug mee in de plannen voor de herinrichting van de Uterwei in bredere zin. Voorwaarde is wel dat het binnen het totale projectbudget kan worden gerealiseerd.
* Het betreft de kruising met de Suderheawei en de Loanekampen.
- Op een zondag eind juni of begin juli is er in deze buurtschap het evenement 'Surhuster Kuier / Ite & Geniete’. "Kom genieten van de natuur én van een heerlijke culinaire verrassing op de 9 km lange route door de mooie natuur van de Surhuzumer Mieden. Een lopend diner: de leukste manier om uit eten te gaan! Je loopt met je eigen gezelschap en in je eigen tempo, voornamelijk door de weilanden. Je bezoekt o.a. enkele boerderijen en je ontdekt bijzondere en inspirerende plekken waarvan je het bestaan niet wist. Op vijf locaties krijg je een gerecht. De start is tussen 15.30 en 17.00 uur. Jouw persoonlijke starttijd ontvang je uiterlijk een week van tevoren. De kosten bedragen € 19,95 p.p. Inschrijven kan vanaf ca. 1 mei (voorinschrijving leden buurtvereniging een week eerder). De opbrengst is bestemd voor het onderhoud van buurtgebouw Petersburg."
" ‘Wat is het hier mooi, zo dichtbij huis en je hebt er geen weet van’; ‘Het is in eigen dorp, maar heb plekken gezien waar ik nog nooit ben geweest’; ‘Geweldig eten’; 'Dit is genieten!’, waren de meest gehoorde uitspraken op zondag 8 juli 2018 tijdens de 1e editie van het evenement 'Surhuster Kuier / Ite & Geniete’. Ruim 170 enthousiaste wandelaars verschenen aan de start op Miedwei 38 in buurtschap Surhuzumer Mieden. Dit lopend diner, verzorgd door buurtgenoot Wietse Zijlstra, bleek een groot succes. In de route mocht het recent verbouwde buurtgebouw, waar de opbrengst naartoe gaat, natuurlijk niet ontbreken. De bezoekers waren onder de indruk hoe mooi het is geworden. Het bleef er nog lang gezellig. Dit bewijst maar weer eens dat het dichtbij ook heel mooi kan zijn! Tot slot een grote 'bedankt' aan iedereen die aan de kuier heeft meegewerkt en natuurlijk aan de enthousiaste kuierders. Wil je nog eens Ite & Geniete? Wie weet kan dat volgend jaar... eerst hier maar van nagenieten. Hartelijke groet van de Kuiercommissie van Buurtvereniging De Mieden: Wietse Zijlstra (catering) en Sjaak & Tine van der Veen (organisatie)." Aldus het verslag van de 1e editie in 2018. Ook de 2e editie was een groot succes en al binnen enkele weken volgeboekt. Hopelijk is hiermee een nieuwe jaarlijkse traditie in buurtschap Surhuzumer Mieden geboren en komt er in 2020 dus een 3e editie! Voor een indruk van dit evenement zie het Fotoalbum van Surhuster Kuier / Ite & Geniete editie 2018.
Terug naar boven- Surhuzumer Mieden is naast een buurtschap ook een natuurgebied, dat onderdeel is van natuurgebied De Mieden in bredere zin (ook wel 'de miedengebieden'* genoemd). In het noordoosten van Friesland liggen op de overgang van zand, veen en klei uitgestrekte open hooilandgebieden die in de volksmond ‘mieden’ worden genoemd. In landschappelijk opzicht liggen de Friese mieden nog net op de uiterste noordrand van het Fries-Drents keileemplateau, hoewel reeds enkele kilometers noordelijker en oostelijker het uitgestrekte Friese terpenlandschap begint. Vanouds worden de miedengebieden tot de streek van de Noordfriese Wouden gerekend. Op tal van plekken in en vooral rond de mieden zien we dan ook de voor de Wouden zo karakteristieke opstrekkende strokenverkaveling, begrensd door elzensingels in de landschappelijk wat hoger gelegen delen.
* In totaal zijn er 7 van deze 'miedengebieden' in deze omgeving. Deze vind je gespecificeerd op de pagina van Achtkarspelen.
In 2008 heeft Staatsbosbeheer met steun van de Provincie Fryslân maatregelen uitgevoerd uit het zogenaamde ‘opkrikplan weidevogelreservaten’ om het gebied aantrekkelijker te maken voor weidevogels. Zo is het waterpeil in een groot deel van het gebied verhoogd, zijn slootkanten van flauwe oevers voorzien, zijn er bomen verwijderd en is geïnvesteerd in de infrastructuur. Dit laatste is van groot belang voor het beheer dat Staatsbosbeheer uitvoert samen met een aantal boeren uit de omgeving. De herinrichtingswerkzaamheden én goed weidevogelbeheer blijken de afgelopen jaren hun vruchten te hebben afgeworpen: tussen 2008 en 2015 is het aantal broedende grutto’s in de Surhuzumer Mieden vervijfvoudigd. In 2008 broedden er in het 80 hectare grote natuurgebied nog slechts 14 paartjes, in 2015 waren het er al 73. Ook andere weidevogelsoorten als de kievit, tureluur, watersnip en slobeend nemen toe.
En het verhaal wordt nóg mooier, want: "Ik heb vaak over kemphanen gelezen, maar ik had ze nog nooit met eigen ogen gezien. Eigenlijk verkeerde ik in de veronderstelling dat ze hier inmiddels als broedvogel zijn uitgestorven en dat de kans om ze ooit nog eens te zien verkeken was. Maar eind april bleek niets minder waar te zijn." Aldus de Friese weblogger Afanja - die regelmatig door de provincie trekt en daarbij mooie foto's maakt van de flora en fauna die hij aantreft - op zijn site, waar hij onder meer schrijft over de kolonie kemphanen die hij eind april 2019 tot zijn verrassing in de Surhuzumer Mieden aantrof.
Als broedvogel is de kemphaan bijna uit ons land verdwenen. De laatste broedvogels houden zich op in extensief benutte graslanden (meest met aangepast beheer) in Fryslân en Noord-Holland. Begin 20e eeuw was de kemphaan nog een lokaal algemene broedvogel, met een ruime verspreiding over de lage delen van het land en een plekgewijs voorkomen elders. Nog in 1950, ondanks een gemelde afname, werd het aantal broedende vrouwtjes geschat op ten minste 6.000. Daarna ging het verder bergafwaarts, waarbij een tijdelijke opleving in het in 1969 drooggelegde Lauwersmeer enige tijd soelaas bood (maximaal 400 broedende vrouwtjes rond 1983). Afname is ook in andere delen van Noordwest-Europa het geval. Bij ons werd hij veroorzaakt door verlaging van grondwaterpeil, intensieve bemesting, zware beweidingsdruk en andere bijverschijnselen van de moderne landbouw. Kemphanen komen het hele jaar door in ons land voor, met de hoogste aantallen in maart-april en in juli. Tijdens de trek kunnen ze overal opduiken, maar echt grote concentraties zijn in het voorjaar vrijwel voorbehouden aan Fryslân. De kleine aantallen overwinteraars concentreren zich met name in Zeeuws-Vlaanderen. De aantallen doortrekkers zijn drastisch verminderd: van ca. 50.000 rond de eeuwwisseling tot minder dan 10.000 nu. (bron en voor nadere informatie zie: SOVON. Zie ook de pagina over de kemphaan op de site van Vogelbescherming Nederland)
Terug naar boven- Buurtvereniging: - Buurtvereniging De Mieden is de buurtvereniging van buurtschap Surhuzumer Mieden. Op 26 februari 2019, tijdens de jaarlijkse ledenvergadering van Pleatslik Belang Surhuzum, is Buurtvereniging De Mieden in het zonnetje gezet. Het bestuur deed dit vanwege het vele werk dat ze hebben verricht met het opknappen van buurtgebouw Petersburg (waarvoor zie de alinea's hieronder).
- Buurthuis: - Op Miedwei 46 in buurtschap Surhuzumer Mieden staat de voormalige dependance van de kerk in Surhuizum, genaamd Pro Rege (= voor de Koning). Het gebouwtje dateert uit 1928. Door de bewoners was geld ingezameld om het pandje te kunnen bouwen, aanvankelijk bedoeld voor de zangvereniging, op een geschonken stukje land. Al snel werden ook de vergaderingen van bijbelstudieverenigingen daar gehouden. In 1980 heeft Buurtvereniging De Mieden het voor 1 gulden kunnen kopen, en hernoemd in Petersburg, naar een verdwenen boerderij. De naam Pro Rege staat nog in de nok van het gebouw vermeld. Vervolgens werd en wordt er van alles georganiseerd in het 'gebouke', zoals Sinterklaasfeest, klaverjassen, barbecue, dia-avonden en oliebollen bakken.
In 2017-2018 is het buurthuis grondig gerenoveerd, dankzij de nodige zelfwerkzaamheid van de inwoners, inzamelingsacties van de buurt (d.m.v. o.a. drie Lammetjesdagen en een culinaire wandeltocht), en financiële steun van provincie, gemeente, Oranjefonds en Rabobank. Op 23 juni 2018 is het buurthuis feestelijk heropend. Het buurthuis is de enige ontmoetingsplek van de buurtbewoners in de Surhuzumer Mieden en vormt het middelpunt van deze gemeenschap. Dankzij de renovatie is het nu een gezellig en comfortabel gebouwtje geworden, met de sfeer van een ouderwetse huiskamer. Zowel de buitenkant als de binnenkant zijn grondig aangepakt. Dak, kozijnen en deur zijn vervangen, evenals het elektra en sanitair en meubilair. De buitenmuren zijn opnieuw gevoegd, het plafond is verhoogd, de vloer is geïsoleerd en opnieuw gelegd, muren zijn geïsoleerd en behangen, er is een nieuwe bar en schouw getimmerd en buitenom is er bestraat. Dit is allemaal uitgevoerd door de leden van de buurtvereniging De Mieden en hun vrienden. De jeugd heeft hun naam op het hout gezet, zodat ook zij zijn vereeuwigd.
‘Jullie kunnen met recht trots zijn op wat hier in dit buurthuis met elkaar is gerealiseerd.’ Wethouder Jouke Spoelstra van Achtkarspelen stak in februari 2018 tijdens een bezoek aan het buurthuis zijn waardering hiervoor niet onder stoelen of banken. ‘Met een enorme inzet van vrijwilligers, tot nu toe wel 1000 uren, is dit een succesvol project dat gebruik heeft gemaakt van de subsidieregeling mienskipsinitiatieven Achtkarspelen.’ Het bezoek van de wethouder aan buurthuis Petersburg in buurtschap Surhuzumer Mieden was een opsteker voor de initiatiefnemers. ‘Dat de kleine kernen in onze gemeente grote inzet tonen, is geweldig en draagt bij aan het samen houden van de gemeenschap.’ Het gebouw is iets waar de buurtgenoten trots op zijn. De buurt heeft weer een representatief en veilig buurtgebouw voor activiteiten van bijvoorbeeld de buurtvereniging, kaartclub en jeugdsoos. De subsidie voor het buurthuis is toegekend vanuit de subsidieregeling mienskipsinitiatieven Achtkarspelen via de hardheidsclausule. Volgens Spoelstra is dat gebeurd omdat het buurthuis niet in aanmerking kwam voor de dorpshuisregeling. ‘De noodzaak was groot door achterstallig onderhoud van het pand met een aantoonbare bijdrage voor het buurtschap.’ (bron: Surhuzum.nl)
Reactie toevoegen