Ten Esschen

Plaats
Buurtschap
Heerlen
Parkstad
Limburg

Heerlen-Ten-Esschen-MSD-20100902-210456.jpg

Kijk goed om je heen als je door buurtschap Ten Esschen wandelt of fietst. Zo vind je aan de gevel van huisnr. 3 een rijksmonumentaal "wegkapelletje in de vorm van een cenotaaf met crucifix en schelpnisje" uit 1767.

Kijk goed om je heen als je door buurtschap Ten Esschen wandelt of fietst. Zo vind je aan de gevel van huisnr. 3 een rijksmonumentaal "wegkapelletje in de vorm van een cenotaaf met crucifix en schelpnisje" uit 1767.

Heerlen-Ten-Esschen-MSD-20100902-210462.jpg

Ten Esschen is een van de zeer weinige buurtschappen van Heerlen die nog niet door de stad zijn opgeslokt, maar nog altijd landelijk en idyllisch is gelegen, zij het ingeklemd tussen de N281 in het O en de A76 in het W.

Ten Esschen is een van de zeer weinige buurtschappen van Heerlen die nog niet door de stad zijn opgeslokt, maar nog altijd landelijk en idyllisch is gelegen, zij het ingeklemd tussen de N281 in het O en de A76 in het W.

Heerlen-Ten-Esschen-MSD-20100902-210461.jpg

Buurtschap Ten Esschen is de moeite waard om eens op je gemak door te wandelen of te fietsen. Je kijkt je ogen uit met de vele fraaie monumentale panden die hier nog te vinden zijn onder de 'rook' van de stad Heerlen.

Buurtschap Ten Esschen is de moeite waard om eens op je gemak door te wandelen of te fietsen. Je kijkt je ogen uit met de vele fraaie monumentale panden die hier nog te vinden zijn onder de 'rook' van de stad Heerlen.

ten_esschen_whatsapp_buurtpreventie.jpg

Helaas hebben niet alleen toeristen, maar ook dieven de paradijselijke buurtschap Ten Esschen ontdekt. Gelukkig maken die dankzij de WhatsApp Buurtpreventie Ten Esschen weinig kans om hun slag te slaan.

Helaas hebben niet alleen toeristen, maar ook dieven de paradijselijke buurtschap Ten Esschen ontdekt. Gelukkig maken die dankzij de WhatsApp Buurtpreventie Ten Esschen weinig kans om hun slag te slaan.

ten_esschen_pinkstermarkt_rommelmarkt.jpg

364 dagen per jaar is het zeer rustig in de landelijke buurtschap Ten Esschen, maar een dag per jaar kun je er "over de hoofden lopen", nl. op de jaarlijkse Pinkstermarkt/Rommelmarkt, als de buurtschap is volgebouwd met 90 marktkramen. (© Rob Stokkermans)

364 dagen per jaar is het zeer rustig in de landelijke buurtschap Ten Esschen, maar een dag per jaar kun je er "over de hoofden lopen", nl. op de jaarlijkse Pinkstermarkt/Rommelmarkt, als de buurtschap is volgebouwd met 90 marktkramen. (© Rob Stokkermans)

Ten Esschen

Terug naar boven

Status

- Ten Esschen is een buurtschap in de provincie Limburg, in de regio Parkstad, gemeente Heerlen. T/m 1981 deels gemeente Voerendaal, deels gemeente Hoensbroek en voor een klein deel gemeente Heerlen. Bij de gemeentelijke herindelingen van 1982 is de buurtschap door middel van een grenscorrectie tussen de gemeenten Voerendaal en Heerlen, en wegens de gelijktijdige opheffing van de gemeente Hoensbroek, die werd toegevoegd aan de gemeente Heerlen, in zijn geheel naar de laatstgenoemde gemeente overgegaan. Dat heeft de volgende reden:

De oude autoweg liep door de wijken van de gemeente Heerlen, en vormde tijdens de wereldkampioenschappen wielrennen in 1967 de finishplaats. Vlak achter de finishplaats liep deze autoweg dood en eindigde tegen het voetbalveld van het Hezerveld. De autoweg werd later doorgetrokken naar de grensovergang richting Aken. Het uiteindelijke resultaat was dat veel doorgaand verkeer vanuit het noorden deze autoweg ging gebruiken om naar Duitsland te rijden. De veel te drukke weg werd een belasting voor de bevolking in de aangrenzende wijken en men besloot om een snellere verbinding te maken parallel aan de oude autoweg maar buiten Heerlen om. Deze nieuwe autoweg werd de uiteindelijke begrenzing van de gemeente Heerlen en Voerendaal, waardoor Ten Esschen en Terworm naar de gemeente Heerlen overgingen.

- De buurtschap valt tegenwoordig, ook voor de postadressen, onder de stad Heerlen.

- De buurtschap Ten Esschen heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

- Bijzonder is dat de meeste voormalige dorpen en buurtschappen van de gemeente Heerlen inmiddels in de bebouwing van de sterk verstedelijkte kern Heerlen zijn opgegaan, maar dat Ten Esschen als een van de weinige buurtschappen (net als bijvoorbeeld Benzenrade) nog altijd landelijk en los van de kern Heerlen ligt.

- De naam is in de regio ook bekend vanwege het Knooppunt Ten Esschen, dat ter plekke de A76 en de N281 met elkaar verbindt.

Terug naar boven

Naam

In het Limburgs
Genessche.

Naamsverklaring
'Streek waar veel essen groeiden'. Een andere mogelijkheid is dat op het leengoed een kruispunt van wegen lag, waaraan een grote es heeft gestaan. (bron: Rijckheyt, Centrum voor regionale geschiedenis)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap ligt rond de gelijknamige weg en de Esschenweg, in het uiterste NW van de stad Heerlen, als landelijk gebiedje ingeklemd tussen de 'taartpunt' van A76 in het W en de provincialeweg N281 in het O. De Esschenweg betreft een deel van de oorspronkelijk Hoensbroekse buurtschap Overlotbroek, dat tegenwoordig als onderdeel van de buurtschap Ten Esschen wordt beschouwd. NO van de buurtschap liggen bedrijventerrein Ten Esschen en Woonboulevard Heerlen. De buurtschap ligt verder Z van het 'dorp in de stad' Hoensbroek, N van de dorpen Voerendaal en Kunrade en OZO van de dorpen Wijnandsrade en Nuth. De buurtschap grenst in het W aan de gemeente Voerendaal. De gemeentegrens is - middels de herindelingen en grenscorrecties van 1982 - langs de A76 getrokken.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat buurtschap Ten Esschen 33 huizen met 163 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 70 huizen met ca. 175 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Ten Esschen is oorspronkelijk een buurtschap rond een hoeve en leengoed met dezelfde naam. In de 14e eeuw wordt een zekere Reyner van Esschen als eigenaar hiervan vermeld. Vele telgen uit dit geslacht zouden in de nakomende eeuwen schepen zijn in de schepenbank Heerlen. De middeleeuwse hoeve is helaas door de aanleg van de N281 in het gedrang gekomen, in verval geraakt en in 1975 gesloopt. - Artikelen over de geschiedenis van Huize Ten Esschen (klik daar in het archief op de maanden september en oktober 2017 en je vindt er een 11-tal artikelen over dit huis).

- Artikel over geschiedenis en bezienswaardigheden van buurtschap Ten Esschen, door Wim Reubsaet van de site Voerendaal Vertelt.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen / actuele situatie

- De afgelopen jaren zijn veel ouderen uit Ten Esschen vertrokken en zijn er veel jongere inwoners voor teruggekomen. De 'import' en degenen die er al lang(er) wonen matcht goed met elkaar. In 2011 is er een Trekkerclub opgericht in de buurtschap, omdat veel inwoners een trekker hebben, maar de naam staat ook symbool voor het trekken van projecten en het organiseren van zaken zoals het onderhoud van de kapel (zowel de kapel zelf als het groen rondom). Enkele malen per jaar trekken ze er met de club op uit. Met Halloween organiseren ze een optocht voor de kinderen, en in januari is er een Nieuwjaarsborrel. En natuurlijk is er het jaarlijkse hoogtepunt de Pinkstermarkt, waarvoor zie het kopje Jaarlijkse evenementen.

In de buurtschap heerst ook nog het 'noaberschap' zoals ze dat in het oosten des lands noemen; men staat voor elkaar klaar als dat nodig is. "Heeft iemand hulp nodig, dan zet men dat vandaag de dag op de lokale App en je wordt geholpen. Het 'salaris' voor de hulp bestaat uit koffie met vlaai of bij grotere klussen een barbeque. De ouderen passen op de buurtschap als de jongeren elders aan het werk zijn en de ouderen vinden altijd een luisterend oor als ze dat willen. Al met al is de buurtschap heerlijk rustig om te wonen en een aanrader voor mensen die als ze dit lezen denken "Wow, dat dit nog bestaat in deze tijd!" Maar wij hebben het, Ten Esschen heeft het!" Aldus onze samenvatting van een artikel dat een inwoner van deze buurtschap heeft geschreven in de krant Hallo Hoensbroek d.d. mei 2017. Zijn achternaam is net niet te lezen, maar zijn voornaam is Ben.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Mariakapel O.L. Vrouw van de H. Rozenkrans dateert uit 1948 en is door de bewoners opgericht uit dankbaarheid dat Ten Esschen in de Tweede Wereldoorlog gespaard is gebleven. De kapel is gebouwd van Kunradersteen. In de kapel staat een houten Mariabeeld van ongeveer 1 meter hoog dat vervaardigd is door Jean Weerts uit Maastricht. Aan beide zijden zorgen kleine glas-in-loodramen voor enige verlichting.

- Goed bewaard gebleven motte (kasteelheuvel) Struyver (rijksmonument).

- Carréboerderij De Struyver uit 1742 op huisnr. 80 (rijksmonument).

- Huis Prickenis.

- Aan de gevel van Ten Esschen 2 bevindt zich een rijksmonumentaal wegkapelletje uit 1767 in de vorm van een cenotaaf met crucifix en schelpnisje.

- Aan de Esschenweg: 18e-eeuwse hoeven Berghof en Overlotbroek.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- De jaarlijkse Pinkstermarkt / Rommelmarkt Ten Esschen omvat ca. 90 marktkramen vol mooie spullen. Van 9.00 tot 16.00 uur staat de koffie met vlaai klaar. De bbq gaat rond 11.00 uur aan voor een heerlijke worst, hamburger of frikandel met een koel glas bier of fris. Gratis entree en parkeren. De hele buurtschap, van jong tot oud, is van 's ochtends heel vroeg tot 's avonds heel laat in touw om er weer een geslaagde dag van te maken. Zoals het opzetten en aan het eind weer afbreken van de tenten en kramen en het verzorgen van de hapjes en drankjes. Van de bescheiden kraamhuren kunnen ze niet alle kosten van de dag betalen. Gelukkig springt een 10-tal lokale sponsors hiervoor ook nog bij. Met de opbrengst van de rommelmarkt organiseren ze jaarlijks een buurtbarbecue. Als je interesse hebt in een kraam moet je er snel bij zijn, want de kramen zijn meestal een maand van tevoren al 'uitverkocht'.

Terug naar boven

Beeld

- Reportage van het L1-programma Óngerwaeg met Frank en Chantal bij hun woning in buurtschap Ten Esschen. Ze hebben een heeel grote tuin met daarin heeel veel brandhout. In de video kom je te weten hoe dat dit.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Nadere informatie over de buurtschap Ten Esschen op Wikipedia.

Reacties

(1)

Mooie info over de hoeve. Als kleuter verbleef ik er vaak bij mijn tante die toen de hoeve bezat, fam. Jacobs. Zie mijn boek 'Helletocht naar de grotten' ( https://helletocht.wordpress.com/about/ ), een historische avonturen roman rond 1760 die in het Limburgse land speelt, met. o.a. de hoeve die in het boek voorkomt.

Reactie toevoegen