Ten Vorsel

Plaats
Buurtschap
Bladel
Zuidoost-Brabant Kempen
Noord-Brabant

Ten Vorsel

Terug naar boven

Status

- Ten Vorsel is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Kempen, gemeente Bladel.

- Buurtschap Ten Vorsel valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Bladel.

- Buurtschap Ten Vorsel heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Terug naar boven

Ligging

Buurtschap Ten Vorsel ligt rond de gelijknamige weg, Z van Bladel, ZO van Reusel, ZW van Hapert en Duizel en WZW van Eersel.

Terug naar boven

Statistische gegevens

Buurtschap Ten Vorsel omvat ca. 10 huizen met ca. 25 inwoners.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Kapel, gewijd aan de H. Franciscus.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Het 230 hectare grote landgoed Ten Vorsel ligt aan weerszijden van de Aa of Goorloop. Het is omstreeks 1100 ontstaan. Het was een bezit van de Abdij van Postel, die in 1138 als priorij door de Abdij van Floreffe werd gesticht en die hier in 1173 al een boerderij bezat. Veel later vonden ontginningen plaats door de Maatschappij van Welstand, die de tegenwoordige eigenaar is van het gebied. Het landgoed bestaat uit akkers en weilanden, en stukken loof- en naaldbos. Ook is er groepsaccommodatie de Vorselse Molen, genoemd naar een watermolen die hier ooit heeft gestaan.

"De Vereniging Maatschappij van Welstand is in 1822 opgericht ter ondersteuning van de protestantse gemeenschappen in het zuiden van het land. Landgoed Ten Vorsel is een van de eerste grote bezittingen van de vereniging. Die ondersteuning was nodig geworden nadat Napoleon de bevoorrechte positie van de protestanten had opgeheven. De Maatschappij van Welstand bood de protestanten werkgelegenheid in de landbouw aan. In de loop van de geschiedenis heeft de Maatschappij van Welstand zich ontwikkeld tot een vermogensfonds dat op basis van haar grondbezit per jaar circa twee miljoen euro kan uitgeven aan kerkelijke en maatschappelijke doelen. De landbouwgronden worden verpacht en de natuurgebieden op de landgoederen worden als cultuurgoed beheerd en in stand gehouden. Grondbezit is voor de Maatschappij van Welstand een middel om haar doelstelling te kunnen verwezenlijken. Veel pachters horen al generaties lang bij de Maatschappij van Welstand. Zij worden ook op de hoogte gehouden van welke doelen er met de opbrengst van de pacht worden gesteund. En waar mogelijk steunen we de pachters bij de ontwikkeling van hun bedrijf.

Toen op het landgoed in de jaren '60 van de vorige eeuw door ruilverkaveling twee boerderijen vrij kwamen, zocht de vereniging een bestemming voor deze gebouwen die paste bij de doelstelling van de Maatschappij van Welstand. Zo kwam men op het idee de gebouwen geschikt te maken als groepsaccommodaties voor basisschoolkinderen uit Amsterdam. Stichting Ten Vorsel zorgt voor de verhuur van de accommodaties en de Maatschappij van Welstand zorgt ervoor dat de gebouwen goed worden onderhouden en steeds aan de eisen van de tijd blijven voldoen." (bron: site van het landgoed)

- Op de grens van het landgoed staat de Heksenboom waaronder, volgens de legende van De Gloeiige uit het begin van de 17e eeuw, De Gloeiige (een vervloekte scheper uit het naburige Reusel) begraven ligt. De Heksenboom is genoemd naar de heks Zwarte Kaat, waar ook een legende over is: "Brabant, 1596. Zwarte Kaat, een vrouw met ravenzwart haar en een haviksneus, is met haar bende op rooftocht. Dit keer ontvoeren ze een pasgeboren baby uit de Hoeve Ten Vorsel. Zwarte Kaat noemt het jongetje Thomas. Ze vlucht met hem naar Duitsland en voedt hem op als haar eigen zoon. Na achttien jaar keert de bende terug naar de Kempen. Ze willen nog één keer een grote slag slaan en overvallen de Abdij van Postel. Dit loopt anders af dan ze hadden gedacht: een groepje soldaten, onder leiding van Floris ten Vorsel, wacht de bende op. Floris is de oudere broer van Thomas. Hij was destijds getuige van de ontvoering en heeft wraak gezworen. Thomas ontdekt de waarheid over zijn afkomst en sluit zijn broer in de armen.

Al krijsend wordt Zwarte Kaat op het schavot onthoofd. Haar lichaam wordt niet in gewijde grond begraven, maar op de hei. Op haar graf komt geen kruis. Ter herkenning wordt er een heester op geplant. Deze groeit al snel uit tot een spookachtige boom, die iedereen op Ten Vorsel en in de wijde omgeving herkent als een heksenboom. Tot zover het verhaal. In werkelijkheid is de 'heksenboom' een beuk die rond 1890 is geplant, eeuwen na de dood van Zwarte Kaat dus. De Legende van Zwarte Kaat - onder de link vind je een uitvoerige versie ervan - wordt in Bladel echter nog altijd levend gehouden. Het wordt onder andere in geuren en kleuren verteld aan de vele kinderen die hun schoolkamp op Landgoed Ten Vorsel houden.

De Bladelse heksenboom is een monumentale boom en is al meer dan 125 jaar een opvallende verschijning op Landgoed Ten Vorsel. Bomen als deze worden steeds zeldzamer, want recente weersextremen als wateroverlast, extreme wind en langdurige droogte én het tempo waarmee deze elkaar opvolgen, maken dat monumentaal groen het erg moeilijk heeft. Bijzondere oude bomen als de heksenboom worden dan ook steeds zeldzamer. Des te belangrijker is het om ze te blijven koesteren, aandacht te geven en te blijven waarderen. Jaarlijks is er een landelijke ‘Boom van het Jaar’ verkiezing, waarvoor 12 bomen worden genomineerd, een boom per provincie. Het gaat om markante bomen met een bijzonder verhaal, of bomen die heel waardevol zijn voor een dorp of stad. De Heksenboom is namens de provincie Brabant genomineerd voor de landelijke verkiezing Boom van het Jaar 2019. (bron: Provincie Noord-Brabant, september 2019) In oktober 2019 is bekend geworden dat de 'Heksenboom van Zwarte Kaat' de verkiezing heeft gewonnen en dus is verkozen tot landelijke Boom van het Jaar 2019! De Heksenboom vertegenwoordigde Nederland daarom in 2020 bij de Europese Tree of the Year verkiezing, waar de boom de 4e plek wist te veroveren. - Zie ook deze video over de Heksenboom.

Reactie toevoegen