Ter Borg

Plaats
Buurtschap
Westerwolde
Westerwolde
Groningen

ter_borg_plaatsnaambord.jpg

Ter Borg is een piepkleine buurtschap van slechts een handvol panden in de gemeente Westerwolde, t/m 2017 gemeente Vlagtwedde. Zeer de moeite waard om eens te gaan bekijken; het ligt in een prachtig landschap en vrijwel alle panden zijn rijksmonumenten.

Ter Borg is een piepkleine buurtschap van slechts een handvol panden in de gemeente Westerwolde, t/m 2017 gemeente Vlagtwedde. Zeer de moeite waard om eens te gaan bekijken; het ligt in een prachtig landschap en vrijwel alle panden zijn rijksmonumenten.

ter_borg_boerderij.jpg

Een van de rijksmonumentale boerderijen in buurtschap Ter Borg

Een van de rijksmonumentale boerderijen in buurtschap Ter Borg

Ter Borg

Terug naar boven

Status

- Ter Borg is een buurtschap in de provincie Groningen, in de streek en gemeente Westerwolde. T/m 2017 gemeente Vlagtwedde.

- De buurtschap Ter Borg valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Sellingen.

- De buurtschap Ter Borg ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden.

Terug naar boven

Naam

In het Gronings
Terbörg.

Oudere vermeldingen
Terborga, 1474 Der Borch, 1482 De Borch, 1506 Die Borch, 1559 Der Borch, 1634 Ter Borch, ca. 1660 Ter Borch, 1781 Ter Borgh, 1840 "Ter Borg, ook wel Ter Borch of Ter Borgh gespeld".

Naamsverklaring
De vormingswijze is op een lijn te stellen met die van de in de omgeving gelegen plaatsen Ter Maarsch, Ter Wisch en Ter Haar; betekent 'op de borg', burg 'versterkte plaats, burcht'.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Ter Borg ligt direct ZW van het dorp Sellingen en ZO van het dorp Jipsingboertange, rond de Borgerweg, en ligt aan de O oever van het water de Ruiten Aa.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Ter Borg 3 huizen met 20 inwoners.Tegenwoordig omvat de buurtschap een 6-tal panden en zal derhalve ca. 15 inwoners hebben.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Ter Borg heeft 5 rijksmonumenten, zijnde de boerderijen op Borgerweg 1, 3, 4 en 7, en de 17e-eeuwse schaapskooi op nr. 6, die nog altijd in gebruik is. De boerderijen op nr. 1 en 3 zijn eigendom van de hieronder vermelde J. en A. ter Borg Stichting, die ze verhuurt. In 2017 zijn de panden grondig gerenoveerd. Dat heeft ca. 400.000 euro gekost, deels betaald door de stichting, deels gesubsidieerd door de provincie. De panden zijn nu ook goed geïsoleerd, waardoor de voorheen forse energierekeningen flink omlaag zijn gegaan, wat samen met de renovatie de panden ook in de toekomst goed verhuurbaar houdt. Het pand op huisnr. 1 is een Oldambtster boerderij uit 1878. Dit type is pas na 1870 in Westerwolde geïntroduceerd, waarmee dit een vroeg voorbeeld is van toepassing in Westerwolde.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- 500 jaar is de fam. Ter Borg hier bezitter geweest van landbouwgronden en natuurterreinen. De laatste eigenaren, de broers Jurjen en Aike, sterven in 1961 en 1964. Bij testament lieten zij hun bezit na aan een toen te vormen J. en A. ter Borg Stichting, waarvan ze bepalen dat die hun akkers en boerderijen moet beheren en verpachten.. In 1996 is een deel van de gronden, exclusief de gebouwen, naar Staatsbosbeheer overgegaan. (bron: Stichting Historie Joods Groningen, die vermoedt dat hier ook sprake is van een Joodse begraafplaats, maar dat is kennelijk nog niet bewezen. Zie verder de link) De stichting heeft nog ca. 100 ha in bezit, die zij verpacht. De inkomsten daarvan gebruikt zij voor het reguliere onderhoud van de monumentale boerderijen die zij hier in bezit heeft (de nrs. 1 en 3).

- Het gebied W van de buurtschap werd vroeger wel aangeduid als 't Börger Hammerk; de hamrik (buurt) rond Ter Borg. Dit gebied was niet geschikt voor de landbouw en bestond voornamelijk uit uitgestrekte heidevelden. In de jaren dertig van de 20e eeuw is een groot deel van de heide beplant met voornamelijk naaldbomen om deze voor landbouw ongeschikte 'woeste gronden' toch productief te kunnen gebruiken als productiebos. Dit productiebos is in de jaren zeventig aangewezen als natuurgebied Ter Borg. Door bedrijfsverplaatsing en grondruil is het natuurgebied sindsdien verder uitgebreid.

Binnen het bosgebied is een deel van het oorspronkelijke heideveld bewaard gebleven. Dit heideveld heeft een oppervlakte van 35 hectare en is daarmee het grootste aaneengesloten heideveld van de provincie Groningen. Het is in beheer bij Staatsbosbeheer, die een schaapskudde heeft geherintroduceerd om de heide open te houden en het productiebos deels omvormt tot natuurbos. Rond 2000 verkeert het natuurgebied in slechte staat als gevolg van jarenlang achterstalling onderhoud. Ook de buurtschap maakt dan een slechte indruk. Er wordt een herstelproject in gang gezet, waardoor het gebied beter toegankelijk wordt voor het toerisme en het landschapsbeheer wordt bevorderd. In 2005 heeft Staatsbosbeheer het kanaal Beetserwatering - dat al honderd jaar door het natuurgebied liep ter bevordering van de landbouw rond Ter borg - gedempt om het heidegebied drassiger te maken en zo de uitdroging van de heide te doen stoppen en de flora en fauna te bevorderen.

Terug naar boven

Beeld

- Mooie reportage van 'Sanne Meijer onderweg' over buurtschap Ter Borg, waarin ze in tekst en beeld (ca. 20 foto's) vertelt over het bijzondere verleden en heden van deze buurtschap (september 2018).

Reactie toevoegen