Terhorst (Beilen)

Plaats
Buurtschap
Midden-Drenthe
Drenthe

terhorst_beilen_plaatsnaambord.jpg

De buurtschap Terhorst bij Beilen werd vroeger gespeld als Ter Horst, maar tegenwoordig wordt dat als een woord gespeld, getuige o.a. de straatnaam en de plaatsnaamborden. Daarom stellen wij voor dat het natuurgebied Terhorsterzand ook zo gespeld wordt.

De buurtschap Terhorst bij Beilen werd vroeger gespeld als Ter Horst, maar tegenwoordig wordt dat als een woord gespeld, getuige o.a. de straatnaam en de plaatsnaamborden. Daarom stellen wij voor dat het natuurgebied Terhorsterzand ook zo gespeld wordt.

terhorst_beilen_boerderij_op_nr._10_te_koop_in_2021.jpg

De monumentale boerderij op Terhorst 10 in de gelijknamige buurtschap heeft in 2021 te koop gestaan. (© Google StreetView)

De monumentale boerderij op Terhorst 10 in de gelijknamige buurtschap heeft in 2021 te koop gestaan. (© Google StreetView)

Terhorst (Beilen)

Terug naar boven

Status

- Terhorst is een buurtschap in de provincie Drenthe, gemeente Midden-Drenthe. T/m 1997 gemeente Beilen.

- De buurtschap Terhorst valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Beilen.

- De buurtschap Terhorst ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden.

Terug naar boven

Naam

In het Drents
Tröst. Een inwoner van deze buurtschap is een Tröster.

Oudere vermeldingen
Ter Horst. In de Topografische atlas Drenthe (1) wordt de buurtschap nog steeds zo gespeld, maar deze spelling is, getuige de huidige spelling op de plaatsnaamborden en de huidige spelling van de straatnaam, verouderd. Vergelijkbaar wordt ook het natuurgebied Terhorsterzand Z van de buurtschap soms nog als Ter Horsterzand geschreven, en stellen wij voor om ook dát gebied overeenkomstig de huidige spelling van de buurtschap waar het bij hoort, in het vervolg eenduidig als één woord te schrijven.

Naamsverklaring
Betekent 'met kreupelhout begroeide hoogte'.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Terhorst ligt rond de gelijknamige weg, direct Z van Beilen. N van de buurtschap lagen de Terhorstermaden, tegenwoordig getransformeerd tot de gelijknamige Beilense nieuwbouwwijk.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Terhorst 4 huizen met 30 inwoners. Tegenwoordig heeft de buurtschap ca. 15 huizen met ca. 40 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

De nederzetting Terhorst is gebouwd op een zandvlakte, die omzoomd wordt door laag en woest land, dat in het verleden werd gebruikt als weide- en hooiland of voor het afgraven van zoden en veen. De buurtschap is een 'satellietnederzetting', vanuit Makkum gebouwd. In 1612 wordt bij de buurschap Makkum een zekere Jacob Ter Horst vermeld. Tussen 1612 en 1630 komt er een tweede boerderij bij, tussen 1691 en 1742 een derde boerderij en omstreeks 1790 komt de vierde boerderij erbij. Eind 18e eeuw trouwt Albert Jans Weurding met Willemtje Hendriks Gerding. Deze beide families bezitten dan de boerderijen en het merendeel van de grond van de Ter Horster es. In deze periode wonen er geen keuters in de buurtschap. Rond 1800 wordt de bebouwing in de omgeving uitgebreid door het stichten van buur-buurtschap Smalbroek. (bron)

In 2011 is een naslagwerk verschenen over de geschiedenis van de buurtschappen Smalbroek en Terhorst. Smalbroeker Jan Wessels is namens de buurtvereniging de uitdaging aangegaan om de geschiedenis van de buurtschappen vast te leggen. Jaren van onderzoek, gesprekken en verzamelen van foto’s hebben geresulteerd in een prachtig tijdsdocument. Bij de boekpresentatie is het eerste exemplaar uitgereikt aan Jacob Beugel, schoonvader van Wessels, ten tijde van de presentatie 96 jaar oud, en op dat moment bijna 80 jaar van zijn leven gewoond en gewerkt hebbend op Smalbroek. Het 265 pagina's tellende boek was voor 15 euro verkrijgbaar bij de buurtvereniging, maar is inmiddels uitverkocht. Bij de buurtvereniging is nog wel een digitale versie verkrijgbaar.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

Boerderijen
De buurtschap heeft diverse monumentale boerderijen, maar er heeft er maar een de status van rijksmonument*, zijnde de boerderij op Terhorst 7. "Boerderij gebouwd rond 1870 in een ambachtelijk-traditionele stijl. De boerderij is een voorbeeld van het hallehuistype met zijbaander; voor het woongedeelte staan een karakteristieke rij lindebomen. De bescherming betreft de hoofdvorm en omvat niet de bijgebouwen. Omschrijving. Boerderij met een constructie van ankerbalkgebinten en gevels in baksteen opgetrokken en gedekt door een afgewolfd rietdak met gevlochten stronok; schoorsteen in de nok. Gevelopbouw woonhuis met 6-ruits schuiframen afgedekt door een rollaag; 2-ruits zolderramen in de kopse gevel. Noordgevel met klein venster; een kelderraam en een 6-ruits opkamerraam. Baander in de zuidelijke zijgevel. Waardering. Boerderij van architectuurhistorisch belang vanwege de vormgeving en het materiaalgebruik. Vanwege de ligging en de samenhang tussen bebouwing en erfbeplanting ook van stedebouwkundig belang voor de buurtschap." (bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed)
* Op het hele grondgebied van de toenmalige gemeente Beilen was men karig met het toekennen van rijksmonumenten, want in het hele dorpsgebied van Beilen zijn maar 5 rijksmonumenten toegekend, en daarbinnen slechts 1 boerderdij, de in deze alinea beschreven boerderij dus.

Woonboerderij op nr. 10
Dankzij het feit dat de monumentale woonboerderij op Terhorst 10 in 2021 te koop heeft gestaan, kunnen wij hier de beschrijving van de makelaar van dit pand vermelden: "Deze prachtige rietgedekte woonboerderij uit 1847 biedt ruim en landelijk wonen met veel uitzicht en een besloten sfeer met twintig eiken rond eigen erf. Binnen 10 minuten fietsafstand van dorp en station, niet ver van de snelweg A28 Noord-Zuid en van de provinciale weg Emmen –Drachten Oost-West. Het uitgestrekte natuurgebied Terhorsterzand / Dwingelderveld met bos, hei, vennen en jeneverbessen, wandel- en fietspaden is op loopafstand.

De woning is mooi gemoderniseerd met veel ruimte en licht, en met behoud van een authentieke sfeer. Alle faciliteiten zijn aanwezig op de begane grond. Het voormalige woonhuis is in zijn geheel verbouwd tot woonkamer met open haard/kachel en uitzicht aan drie kanten, met openslaande deuren naar de woonkeuken, die met twee grote erkers uitkijkt op de tuin. De tuin ligt op het zuiden, waardoor er altijd licht en zon het huis in komt. Door het rieten dak wordt het binnen nooit té warm. In de stenen vloeren van hal, woonkeuken en badkamers is vloerverwarming aangelegd; verder radiatoren. De ramen zijn voorzien van dubbel glas of voorzetramen. Er liggen zonnepanelen op het voorhuis, die een groot deel van de benodigde elektriciteit genereren.

De achteringang, naast de tweede badkamer/wc is natuurlijk privé te gebruiken, of zoals nu als praktijkingang via wachtruimte naar een ruime kamer met erker aan de tuin. Ook is het achterhuis ideaal voor een bed and breakfast of met een kleine ingreep geschikt te maken voor aparte bewoning. De open zolder geeft een zee aan bergruimte, maar ook de mogelijkheid om het aantal kamers uit te breiden. De vrijstaande schuur heeft ook een rieten dak, steunend op oude gebinten. Er is royaal ruimte voor twee auto’s, fietsenberging, tuinmeubels etc. en desgewenst zou er ook een paardenstal in kunnen. Het ruime erf met houtwallen, boomgaard, schuren en vijver, heeft een oppervlak van ca. 4.300 m2. Daarnaast ligt aan de zuidkant de Terhorster Es waarvan 1,3 ha mee te koop wordt aangeboden. Dit grasland heeft een agrarische bestemming, wat het weidse uitzicht garandeert. De tuin met vijver is mooi aangelegd in Engelse landschapsstijl waarin de oude hoogstamfruitbomen zijn opgenomen. Het geheel is omgeven door oude bomen en bossages, onderbroken door uitzicht op de landerijen rondom. Agrarisch grasland. Het agrarisch perceel (ca. 1,3 ha) grenzend aan de zuidkant van het erf is professioneel in gebruik als grasland of akker. Het biedt de mogelijkheid om paarden of kleinvee te houden. Er ligt een plan voor een meer natuurlijk beheer. Indien gewenst kan dit perceel buiten de koop worden gehouden.

Sterke punten en bijzonderheden: - Riante, comfortabele rietgedekte woonboerderij uit 1847 op Terhorst; - Een woonoppervlak van ca. 254m2 op de begane grond; - Vijf slaapkamers en twee moderne badkamers: - Authentieke elementen gecombineerd met hedendaags wooncomfort; - De woning is goed onderhouden en voorzien van zonnepanelen; - Het pannendak van het voorhuis is geheel vernieuwd; - De rietdekker is net geweest voor groot onderhoud en de kap kan nog jaren mee; - Ruim perceel met aangrenzend grasland gelegen op het zuiden; - Landelijk gelegen maar toch dicht bij alle voorzieningen die Beilen te bieden heeft."

De vraagprijs was 885.000 euro, en het pand is in ca. twee weken tijd verkocht, dus het zal allicht rond deze prijs verkocht zijn geweest. Des te vreemder leek het dat de gemeente Midden-Drenthe in maart 2022 een sloopvergunning voor het pand op Terhorst 10 bleek te hebben afgegeven. Wat bleek het geval?: De nieuwe eigenaar wilde graag een tweede verdieping in de boerderij hebben, maar vanwege de constructie kon dat niet, dus vroeg hij een sloopvergunning aan. De gemeente heeft deze vervolgens verleend ‘omdat er toch al zoveel aan de boerderij veranderd was’. In april 2022 heeft de eigenaar de sloopvergunning ingetrokken. Na een goed gesprek met Drents Agrarisch Erfgoed en de Commissie Drenthe van Heemschut, kon volgens de eigenaar met een minder ingrijpende aanpak worden volstaan. De hoofdvorm, de uitstraling, de gebinten en de voor- en straatgevels blijven behouden. Daarbij worden alleen de noodzakelijke onderdelen vervangen. (bron: De Erfgoedstem)

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- In 2013 is een ecoduct over de A28 aangelegd ter hoogte van buurtschap Smalbroek. Het ecoduct verbindt Nationaal Park Dwingelderveld W van de A28 met het 181 ha grote natuurgebied Terhorsterzand O ervan, gelegen Z van de buurtschap Terhorst. Het wordt een 'dierenroute' die bij wijze van spreken even druk beoogt te worden als de snelweg eronder. Z van de buurtschap ligt ook de Terhorsteresch.

- O van buurtschap Terhorst loopt het Linthorst Homankanaal.

Terug naar boven

Links

- Buurtvereniging: - Buurtvereniging Smalhorst is er voor de buurtschappen Smalbroek en Terhorst, en is dan ook een combinatie van de namen van die twee buurtschappen.

Reactie toevoegen