Thesinge, landarbeidershuisje anno 1962
- Thesinge is een dorp in de provincie Groningen, gemeente Groningen. T/m 2018 gemeente Ten Boer.
- Onder het dorp valt ook de buurtschap Achter-Thesinge, ongeveer de helft van de buurtschap Bovenrijge en een deel van de buurtschap Lageweg.
Terug naar bovenIn het Gronings
Taisn, Taisen.
Oudere vermeldingen
786-787 kopie 13e eeuw Thelingi, 1283 Thiasingaclaster, 1300 Thezengecloster, 1436 Thesinge cloester, 1579 Tessinge, 1781 Thesinge.
Naamsverklaring
Betekent '(klooster van) de lieden van de persoon Thiasa*', vleivorm bij namen als Theoderik, waarin theod- 'volk'. Het is niet zeker of de oudste vorm met Thesinge geïdentificeerd mag worden; zo ja, dan moet worden uitgegaan van een verschrijving van l voor s. Het Thesingerklooster, Germania geheten en gesticht in 1205, was aanvankelijk een dubbelklooster, later een benedictijner nonnenklooster. Zie ook Feldwerd.(1)
* Gereconstrueerde vorm.
Het dorp Thesinge ligt NO van de stad Groningen, ZW van het dorp Ten Boer.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Thesinge 27 huizen met 208 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 250 huizen met ca. 600 inwoners.
Terug naar bovenDe geschiedenis van Thesinge is onlosmakelijk verbonden met het klooster Germania dat hier heeft gestaan. De oudste officiële vermelding van het klooster is van 1283. In de kroniek van Emo en Menko van het klooster Wittewierum wordt in dat jaar de abt Menard(us) van Thiasingacloster genoemd. De stichting van het klooster door Hathebrand, honderd jaar eerder, is niet te bewijzen, maar aanneembaar. Het belangrijkste bewijsstuk, de Vita Sancti Hathebrandi, is echter grotendeels verloren gegaan. Een onnauwkeurige, 18e eeuwse transcriptie vermeldt het klooster Germerawald. Germania zou daar dan een latinisering van zijn.
De Vita Sancti Hathebrandi, het levensverhaal van Hathebrand, in twaalf delen, is zeer waarschijnlijk pas na zijn dood geschreven, maar er is niet meer te achterhalen wanneer. In 1183 werd het moederklooster Feldwerd gesticht. Het laatste deel van de Vita Sancti Hathebrandi is aangevuld met een lijst van abten van Feldwerd, met jaartallen, lopende van 1183 tot 1198. Met gaat ervan uit dat het klooster van Thesinge in deze periode is gesticht.
Na 1400 wordt in officiële geschriften het klooster niet meer aangeduid met de Latijnse naam Germania, maar wordt de naam Thiasingacloster gebezigd. Vanaf dit moment is de dorpsnaam Thesinge een feit. Ten tijde van de stichting van het klooster moet het stichtingsgebied een moerassige veenstreek zijn geweest, enigszins te vergelijken met het huidige buitendijkse kweldergebied in de buurt van Noordpolderzijl. (bron: Haye van den Oever op de website Thesinge.com)
Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij de volgende sites:
- Artikelen over de geschiedenis van Thesinge op de lokale dorpssite.
- De in het dorp geboren Kornelius Oomkes (1920-2015) heeft in 2005 het boek Rondom het molenhuis gepubliceerd, over de geschiedenis van Thesinge en over het gezin en bedrijf van de familie W. Oomkes. Via de link is het boek (in 4 delen) ook online te lezen.
Terug naar boven- Thesinge heeft 7 rijksmonumenten, zijnde de St. Felicitaskerk of Kloosterkerk, de Gereformeerde kerk, Molen Germania, en 3 boerderijen aan de Bovenrijgerweg (huisnrs. 10, 12 en 19).
- De Hervormde (PKN) St. Felicitaskerk of Kloosterkerk is een mooi gelegen en intrigerend overblijfsel van wat ooit een dubbelklooster ter ere van de Heilige Felicitas was (waarvoor zie verder het hoofdstuk Geschiedenis). Wat rest is een zaalkerkje met halfronde koorafsluiting. De kerk is sinds 1971 in bezit van Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK). De Plaatselijke Commissie van deze stichting stelt het gebouw ter beschikking voor het voltrekken van burgerlijke huwelijken. Indien gewenst kan het kerkelijk huwelijk aansluitend in hetzelfde gebouw plaatsvinden. In de zomermaanden zijn de kerk en het baarhuisje elke dag open voor bezoek. In de kerk kun je een zakje Thesinger Sarcofaagjes kopen voor € 3,95. Daarmee steun je het werk van de SOGK. - Beschrijving in tekst en beeld van het orgel in de Kloosterkerk.
- De Gereformeerde (PKN) kerk (Kerkstraat 7) met naastgelegen pastorie dateren uit 1876. Aan het eclectische ontwerp en de bouw is de naam van de Thesinger timmerman Kluin verbonden. Deze lijkt zich voor wat betreft het ontwerp voor de kerk te hebben laten inspireren door de uit 1871 daterende Gereformeerde kerk te Roodeschool, voor wat betreft het interieur door dat van de Hervormde kerk te Thesinge. De kerk bevat nog de oorspronkelijke inventaris met onder meer het orgel uit 1917, gemaakt door P. van Dam uit Leeuwarden. Kerk en pastorie zijn met elkaar verbonden door als gevolg van verbouwingen niet monumentaal tussenlid (oorspronkelijk het koetshuis). In de voortuin van de pastorie staan twee monumentale kastanjebomen die mogelijk nog uit de bouwtijd dateren en van belang zijn voor zowel het geheel van kerk en pastorie als het straatbeeld.
Het belang van het interieur in deze kerk bijkt o.a. uit de vermelding in de publicatie 'Kerkinterieurs in Nederland' (groot formaat, 400 pagina's, hardcover, 2016), onder redactie van Museum Catharijneconvent en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Dit standaardwerk belicht de 100 meest opmerkelijke interieurs van kerken verspreid over het hele land en in alle gezindten.
De Gereformeerde kerk is in juli 2018 overgedragen aan Stichting Oude Groninger Kerken. De kerk wordt vervolgens voor 10 jaar teruggehuurd door Stichting Dorpshuis Thesinge. Hierdoor kan het gebouw ook in de toekomst gebruikt blijven worden voor het dorp en als kerk. De kerk is sinds de bouw altijd in gebruik gebleven als Gereformeerde kerk. In 2005 is de kerk verenigd met de kerk van Garmerwolde tot Protestantse kerk Garmerwolde-Thesinge. In mei 2018 is deze kerkelijke gemeente een nieuwe verbintenis aangegaan met de PKN-kerken van Stedum en Ten Post.
- De huidige Christelijke Gereformeerde Kerk (Molenweg 20) dateert uit 1940. Als gevolg van de Afscheiding in 1834 wordt hier op 27 september 1835 de eerste Christelijke Afgescheiden Gereformeerde gemeente geïnstitueerd door het instellen van de ambten. Deze instelling gebeurt in een dienst, geleid door ds. Hendrik de Cock, gehouden in een boerenschuur aan de Lageweg op de boerderij van de familie Dijk. In 1892 gaat deze gemeente mee met de kerken, voortgekomen uit de Doleantie. Deze verenigde kerken krijgen de naam Gereformeerde Kerken. Door moeilijkheden in de plaatselijke Gereformeerde Kerk ontstaat hier in 1940 wederom een Christelijke Gereformeerde Kerk. Zo worden op 9 mei 1940 wederom in een boerenschuur de ambten ingesteld. - Site Christelijke Gereformeerde Kerk Thesinge.
- Molen Germania.
- De Tweede Wereldoorlog begint als Hendrik Ridder uit Thesinge 22 jaar is. Uit vaderlandsliefde, en omdat hij vindt dat hij dit vanuit zijn geloof moet doen, gaat hij in het georganiseerde verzet. Eerst als medewerker, toen als rayonleider in het Westerkwartier, later knokploegleider en nog later provinciaal leider van het gewapend verzet in Groningen. Hij organiseert dan 7 ploegen van 20 man. Tenslotte wordt hij rayonverzorger van het Nationaal Steunfonds (NSF). Hij helpt zo duizenden mensen in de provincie aan onderduikadressen. In oktober 1944 wordt Hendrik door de Duitsers gearresteerd, gemarteld om bekentenissen los te krijgen, wat niet lukt, en uiteindelijk gefusilleerd.
Op 4 mei 2008 is op de Smidshouk in Thesinge een monument onthuld ter herinnering aan verzetsman Hendrik Ridder (1918-1944). Het monument is gemaakt door de Thesinger kunstenaar Herbert Koekkoek. Het stelt een bladzijde uit een kerkelijk liedboek voor. Een boek waar Hendrik graag uit zong. Het blad is afgescheurd, net als zijn leven.
- Sinds 1999 is er in Thesinge Smederijmuseum Smidshouk (Kapelstraat 16). Dit is de oude smederij van A. Kampen, die in 1967 met zijn bedrijf naar een grotere locatie in Hoogezand verhuist. De oude smederij is als het ware van de ene dag op de andere verlaten en dichtgespijkerd. Het grote voordeel daarvan is dat de originele smederij geheel intact is gebleven en - na een grondige restauratie - te bezichtigen is als museum. Het smeden van ijzer is over het algemeen zwaar handwerk, maar in deze smederij is nog een oude originele veerhamer te zien, ook in werking. Een van de huidige beheerders van het museum, Oomke Postma, is zelf in 1949 als smidsknecht hier begonnen. Hij verzorgt regelmatig demonstraties. Je kunt met kleine groepen op afspraak in het smederijmuseum terecht. Daarnaast is het geopend bij speciale gelegenheden in het dorp. De toegang is gratis, maar een vrijblijvende bijdrage in de kosten is wel zeer welkom. Beheerders: O. Postma en S. Oudman, tel. 050-3021856.
Terug naar boven- Stichting Felicitas organiseert door het jaar heen culturele activiteiten in Thesinge en beoogt jaarlijks een gevarieerd programma samen te stellen van met name muziek en theater. De Kloosterkerk is 'thuishaven' maar voor theater wordt ook wel uitgeweken naar dorpshuis Trefpunt.
- Bootcamp is een workout in groepsverband waarbij ze trainen in de buitenlucht. De workout is gebaseerd op trainingen zoals die in het leger gegeven worden. Voor de training wordt gebruik gemaakt van de elementen die de omgeving biedt en van elkaar. Je kracht en conditie worden hiermee verbeterd. Patrick Bakker van Trainingscentrum PBMCT uit Groningen verzorgt elke vrijdagavond van 19.30-20.30 uur de bootcamplessen. Ze verzamelen op het schoolplein. Je kunt gratis een proefles volgen om te ervaren of het wat voor jou is. Op dit moment doen er ca. 15 enthousiaste dorpelingen mee, variërend in leeftijd van 15 tot 50+.
- Koningsdag.
- Agrarische Natuurvereniging Ons Belang en de Historische Commissie Garmerwolde organiseren jaarlijks op een zaterdag in augustus het evenement Pronte Pracht (in 2020 voor de 9e keer). Dit is een ontdekkingstocht langs boerderijen en historische panden (die je met de fiets of met de auto kunt doen). Agrariërs vertellen er over hun natuurbeheer en monumentbeheerders laten de geschiedenis van het gebied zien. Er is de hele dag van alles te doen. Kalfjes knuffelen, een echte imker horen vertellen over de belangrijke taak van bijen, klimmen in een (polder)molen, genieten van een brandend vuur in de smidse, proeven van diverse soorten (Gronings) brood, zien hoe boter en kaas ambachtelijk wordt bereid, proeven van lekkere puddingen in de Oude Melkfabriek. Het is allemaal mogelijk. Ook de monumentale kerken van Garmerwolde en Thesinge zijn deze dag te bekijken.
De deelnemende bedrijven en monumenten steken ter herkenning de vlag uit en hebben een banier bij de entree staan. De toegang is overal gratis. Een plattegrond en de lijst met deelnemende bedrijven en monumenten is op de dag zelf op papier verkrijgbaar bij de Agrishop in Garmerwolde. Digitaal zijn de gegevens ruim van tevoren te vinden op de dorpssites van de beide genoemde dorpen (waarvoor zie het kopje Links).
- De Thaisner DörpsRun (op een zaterdag in september, in 2020 voor de 14e keer) gaat over de afstanden 4 km, 4 mijl, 10 km en halve marathon. Ook is er een Kidsrun over 600 en 1200 meter.
- Als het in de winter hard genoeg vriest, kun je schaatsen op de ijsbaan van de in 1920 opgerichte IJsvereniging De Scheuvel. Ze organiseren dan ook kortebaanwedstrijden voor jong en ouder,estafettewedstrijden en priksleekampioenschappen. In de herfstvakantie gaat De Scheuvel met de kinderen van de lagere school naar Kardinge om te schaatsen.
Terug naar boven- Een Golden Raand van Stad is een cultuurhistorische fietsroute van ca. 25 km door Thesinge en omliggende plaatsen, met uitvoerige toelichtingen in tekst en beeld van wat je onderweg aan bijzonderheden tegenkomt, in 2005 vervaardigd door de in het dorp geboren Kornelius Oomkes (1920-2015).
Terug naar boven- De tekening op deze pagina is van Nico Visscher, als een van zijn illustraties bij het artikel 'Landarbeidershuizen in Groningerland' in het tijdschrift Neerlands volksleven, jaargang 1962, nr. 3.
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Thesinge.
- Nieuws: - Nieuws uit Thesinge op Facebook. - Oudere nummers van het maandelijkse nieuwsblad voor Garmerwolde en Thesinge, de Garmer & Thesinger Express, zijn via de link ook online te lezen.
- Belangenvereniging: - Vereniging voor Dorpsbelangen Thesinge behartigt de belangen van het dorp bij de gemeente en andere overheden door aandacht te vragen voor de leefbaarheid, voorzieningen, woningbouw, verkeer en vervoer, cultuur etc. Daarnaast fungeert de vereniging als aanspreekpunt voor de gemeente inzake het dorp. Jaarlijks is er overleg met de gemeente. De vereniging organiseert verder door het jaar heen een aantal activiteiten zoals de intocht van Sinterklaas, de Nijjoarsveziede, Kloksmeren etc. Op onregelmatige tijden wordt een nieuwsbrief uitgegeven die huis-aan-huis wordt verspreid. Vrijwel alle gezinnen in het dorp zijn lid van de vereniging.
- Dorpshuis: - Dorpshuis Trefpunt is in 2007 volledig gerenoveerd en uitgebreid. Het resultaat is een modern gebouw met een aansprekende eigentijdse vormgeving en zeer complete voorzieningen. Een verzorgde foyer met garderobe vormt de entree van het gebouw. Van daaruit kom je in de smaakvol ingerichte zaal met bar en podium. Vanuit de zaal heb je direct toegang tot een ruim terras, met uitzicht over de weilanden. De ideale locatie voor een zomers buffet of barbecue. De zaal biedt plaats aan maximaal 120 personen, maar is door zijn sfeervolle indeling en verlichting ook zeer geschikt voor kleinere groepen. Voor kleine groepen (max. 12 personen) hebben ze een aparte luxe vergaderruimte. Ook de faciliteiten zijn goed geregeld; een groot podium met lichtinstallatie, een professionele geluidsinstallatie, draadloos internet, een beamer met groot scherm en een grootbeeld tv met dvd. De keuken is standaard ingericht voor de ‘kleine kaart’, zoals soep, broodjes en snacks, maar via cateraars waar ze mee samenwerken kunnen ze ook je complete maaltijd verzorgen. Van verzorgde lunch tot luxe buffet, van barbecue tot meergangendiner.
- Onderwijs: - Basisschool De Til is de dorpsschool van Thesinge. Ze kunnen met trots melden dat de school volledig gemoderniseerd is, waarbij de charme van het oude gebouw behouden is gebleven. Ongeveer 45 leerlingen bezoeken de school. Vrijwel alle kinderen komen uit het dorp, maar ze zijn ook goed te bereiken voor kinderen uit Sint Annen, Garmerwolde en de Groningse wijk Lewenborg. Waarin een kleine school groot kan zijn: Op De Til: is elk kind er één; houden ze rekening met de mogelijkheden van elk kind; staat de ontwikkelingsvraag van het kind centraal; krijgt een kind een breed en passend onderwijsaanbod (op zowel sociaal-emotioneel-, kennis- en kunstzinnig gebied); respecteren ouders, kinderen en leerkrachten elkaar. Om dit zo goed mogelijk te realiseren werken ze vanuit hun visie dat betekenisvol en in samenhang leren belangrijk is. Wegens het geleidelijk dalende leerlingenaantal wordt anno 2018 nagedacht over de toekomstmogelijkheden van de school. Opties zijn dat de school gaat samenwerken dan wel fuseren met de school in Garmerwolde of die in Ten Boer, of dat de school op termijn van 3 naar 2 groepen gaat.
- Jongeren: - Het Treffertje organiseert door het jaar heen diverse activiteiten voor de jongeren in Thesinge.
- Muziek: - Koor TheSingers is opgericht in 2007 en heeft ca. 30 leden. Het koor heeft een gevarieerd repertoire met liedjes uit alle windrichtingen en studeert regelmatig nieuwe nummers in.
- Sport: - Het dorp heeft geen eigen voetbalvereniging, maar gelukkig kunnen de voetballers terecht bij de 'buren' in Garmerwolde, want v.v. GEO betekent namelijk 'Voetbalvereniging Garmerwolde en omstreken', waarbij men met die 'omstreken' met name doelt op de buurdorpen Thesinge en Ruischerbrug.
- Begraven: - Begrafenisvereniging Thesinge e.o. is opgericht in 1922 en heeft als doel het verzorgen van uitvaarten van leden en niet-leden die wonen in het dorp. Vanaf 18 jaar kunnen inwoners lid worden van de vereniging. Lidmaatschap van de vereniging geeft recht op een uitvaart, maar niet automatisch op de aankoop van een graf. Stichting Begraafplaats Thesinge verkoopt en beheert de graven.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Thesinge.
Reactie toevoegen