Status

- Tholen is een stad, (schier)eiland en gemeente in de provincie Zeeland, in de bestuurlijke regio West-Brabant.

- De gemeente Tholen is per 1-7-1971 vergroot met de gemeenten Oud-Vossemeer, Poortvliet, Scherpenisse, Sint-Annaland, Sint-Maartensdijk en Stavenisse, en in 1995 met de gemeente Sint Philipsland.

- De gemeente Tholen omvat naast de gelijknamige stad verder nog de dorpen Anna Jacobapolder, Oud-Vossemeer, Poortvliet, Scherpenisse, Sint-Annaland, Sint-Maartensdijk, Sint Philipsland en Stavenisse en de buurtschappen Botshoofd, De Rand, De Sluis, Gorishoek, Het Oudeland, Malland, Molenvliet, Molenwerf, Mosselhoek, Onder de Molen, Oud Kerkhof, Schoondorp, Steenenkruis, Strijenham en Westkerke. Bij elkaar zijn dit 1 stad, 8 dorpen en 15 buurtschappen.

- Wapen van de gemeente Tholen.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Tholen.

- Onder de stad Tholen vallen ook de buurtschappen Het Oudeland, Molenvliet, Mosselhoek en Steenenkruis.

- Factsheet gemeente Tholen, met o.a. een overzicht van de bedrijventerreinen in de gemeente.

Ligging

De gemeente Tholen wordt omgeven dooor de wateren Schelde-Rijnkanaal in het O, Oosterschelde in het Z, Keeten in het NW en Krabbenkreek, Zijpe en Krammer in het NW en N. N van de gemeente ligt de Grevelingendam. De gemeente ligt verder NW van de stad Bergen op Zoom, W van de dorpen Halsteren, Lepelstraat, Nieuw-Vossemeer en De Heen en de stad Steenbergen, Z van de dorpen Oude-Tonge en Nieuwe Tonge, ZO van de dorpen Bruinisse, Oosterland, Nieuwerkerk en Ouwerkerk en de stad Zierikzee, O van het dorp Kats, NO van de dorpen Wilhelminadorp en Kattendijke, N van de dorpen Wemeldinge, Yerseke, Oostdijk, Krabbendijke en Rilland en NW van het dorp Woensdrecht. Naast het (schier)eiland Tholen maakt het voormalige eiland en tegenwoordige schiereiland Sint Philipsland onderdeel uit van de gemeente.

Statistische gegevens

In 1840 heeft de gemeente Tholen 357 huizen met 2.474 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 281/1.938 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Buiten de Stad 46/326, Schakerlo 22/156, Molenvliet 5/30 en Steenenkruis 3/24. Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 10.000 huizen met ca. 25.500 inwoners, waarvan ca. 3.000 huizen met ca. 7.500 inwoners in de gelijknamige stad.

Geschiedenis

Op 7 december 1366 heeft Tholen stadsrechten verkregen van Jan van Blois. In 2016 is dan ook het hele jaar door met tientallen evenementen het 650-jarig bestaan als stad gevierd. Via de link zijn de fotoreportages ervan nog terug te zien.

De gemeente heeft in 1928 zelf de brug over de Eendracht betaald, waarmee het eiland werd vastgeklonken aan Brabant.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Tholen, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Geschiedenis van de gemeente Tholen en haar kernen op de site van de gemeente.

- "Heemkundekring Stad en Lande van Tholen staat midden in de gemeenschap en ondersteunt ook evenementen van verenigingen en organisaties met informatie, documentatie en beeldmateriaal. Particulieren, bedrijven, instellingen en verenigingen kunnen een beroep op ons doen voor de invulling van bijeenkomsten met een heemkundig thema dat je zelf kiest. Bijvoorbeeld in de vorm van lezingen, presentaties. Het werkgebied van onze heemkundekring, die momenteel rond de 360 leden telt, is het hele eiland. We werken nauw samen met overige heemkundekringen. Voor de gemeente organiseren we elk jaar de Open Monumentendag (2e weekend van september) met een openstelling van ca. 25 monumenten, waarvan sommige met activiteiten zoals een orgelconcert, optredens van zangkoren en exposities van kunst. Onze vergaderruimte is in Museum De Meestoof in Sint-Annaland. Er is een klein archief, dat op afspraak ook open is voor bezoek."

- Gemeentearchief Tholen. Op de site van het gemeentearchief vind je o.a. een beeldbank, de bevolkingsregisters, doop- trouw- begraaf- en lidmatenregisters, de inventarissen en andere toegangen op de archieven en bibliotheek, en de toegangen op de weeskamer- en transportakten (aan het digitaliseren van de afbeeldingen wordt nog gewerkt).

- Tholen Dronk is een online encycopedie over verleden en heden van de horeca in de gemeente Vlissingen.

- Sinds 2015 is er het Watersnoodhuis, in het voormalige gemeentehuis van Stavenisse. “Sinds de herdenking van 2003 zijn er lokaal en provinciaal steeds meer mensen gaan praten over de Watersnoodramp in 1953. Het is een gebeurtenis die heel veel invloed heeft gehad”, aldus Flip de Rijke van Stichting Actief Stavenisse. “Gebouwen in Stavenisse zijn verdwenen. Halve straten zijn weggespoeld. 130 huizen zijn verwoest. Van de 156 in Stavenisse verdronken personen waren 153 inwoners.” Aanvankelijk wilde de stichting met het Watersnoodhuis puur op Stavenisse focussen, maar ze bedacht dat alle Thoolse kernen in meer of meerdere mate met de ramp te maken hebben gehad. “De informatie die we nu hebben heeft dan ook betrekking op heel Tholen.”

Recente ontwikkelingen

- Tholen profileert zich sinds enkele jaren als logistieke hotspot, door onder meer in te zetten op de realisatie van nieuwe distributiecentra. Dat heeft er o.a. in geresulteerd dat consumentenelektronica-webwinkel Alternate in 2016 een nieuw, bijna 18.000 m2 groot distributiecentrum heeft gerealiseerd op bedrijventerrein Welgelegen. En logistiek vastgoedontwikkelaar Montea tracht sinds eind 2016 op Welgelegen een distributiecentrum van 50.000 m2 te ontwikkelen.

Bezienswaardigheden

- De stad Tholen heeft 60 rijksmonumenten.

- "Dat er in het kleine Tholen zo’n grote kruisbasiliek staat is te danken aan de belangrijke tol die hier in de Eendracht werd geheven. Er ontstond al gauw een nederzetting die uitgroeide tot handels- en stapelplaats. In 1631 vestigden zich hier de burgers die het in de zee verdwijnen van Reimerswaal hadden overleefd" (DV8). - Van de oorsprong van de Grote Kerk of Onze Lieve Vrouwekerk is niets bekend. Zeker is dat er in het midden van de 14e eeuw een kerk heeft gestaan op de plaats van het huidige middenkoor. Bij een verbouwing rond 1360 is deze gesloopt. Van de toen gebouwde of vergrote kerk rest tegenwoordig nog alleen het onderstuk van de toren, die los stond van het toenmalige schip. Vermoedelijk zijn er na de verheffing tot kapittelkerk in 1404 met 9, later 11 kanunniken opnieuw bouwactiviteiten geweest. Bij de brand die in 1452 een groot deel van de stad verwoestte, is de kerk waarschijnlijk gespaard gebleven. Wel wordt in de jaren daarna vermeld dat deze in slechte staat is.

Met de bouw van het huidige schip, vijf traveeën lang, en het dwarspand zal men rond 1458 zijn begonnen. Mogelijk is het ontwerp het werk van de uit Brussel afkomstige, in 1474 overleden Evert Spoorwater, een bouwmeester die in de Nederlanden betrokken was bij de bouw van bijna alle grote kerken in Brabants gotische stijl. Bezienswaardig zijn o.a. de ruim 100 grafzerken, waarvan de oudste van 1421 dateert. Helaas zijn slechts enkele zerken in 1798 ontkomen aan het afhakken van de wapenschilden. Ook de rouwborden met de geslachtswapens van de 'aanzienlijken' zijn toen uit de kerk verwijderd. Zie verder de pagina Geschiedenis van de Grote Kerk op de site van de Hervormde Gemeente Tholen.

- Het voormalige Stadhuis dateert van omstreeks 1460.

- Wal-korenmolen De Hoop uit 1736.

- 18e eeuwse stadswaterpomp aan de Markt.

- Bij molen De Verwachting is in 2012 een molenmuseum gerealiseerd. Het museum biedt plaats aan de omvangrijke collectie van Willem Bastiaanse uit Roosendaal. Die maakte de afgelopen 40 jaar ongeveer 50 miniatuurmolens. Verder heeft hij 180 boeken over molens en ongeveer 100 ordners vol met foto's. Onder meer luciferdoosjes, sigarenbandjes en pentekeningen met molens maken het geheel compleet.

- In de wijk Stadszicht, tussen de Luchtenburgseweg en de Postweg in, staat sinds 2007 het gemeentehuis van de gemeente Tholen (voorheen was het gemeentehuis gevestigd in Sint Maartensdijk). Het gemeentehuis biedt de ruimte voor de gemeente om haar taken nu en in de toekomst goed te vervullen. Gericht op een goede dienstverlening voor alle inwoners van de gemeente. Het gebouw is ontworpen door Sturm Architecten in Roosendaal. De gemeenteraad besloot in 2004 dat ook het oud-archief een plaats moest krijgen in het nieuwe gemeentehuis. De wet stelt hoge eisen aan de huisvesting van een oud-archief. Het nieuwe gemeentehuis voorziet hierin. De kelder vormt een moderne en geschikte bewaarplaats voor het materiaal uit het oud-archief. De gemeente heeft veel waardevol historisch materiaal, dat wordt gekoesterd als gezamenlijk erfgoed. Het materiaal is afkomstig uit alle voormalige gemeenten waaruit de huidige gemeente is samengesteld. (bron: gemeente)

- Gevelstenen in Tholen.

Jaarlijkse evenementen

- Kunstroute Tholen (gedurende 3 dagen rond Koningsdag). Op een 1500 stappen lange wandelroute exposeren beeldende kunstenaars en treden podium- en toonkunstenaars op. Tegen een aantrekkelijk decor als in het Oude Raadhuis, in de Gasthuiskapel, in enkele kerken, bij molen De Verwachting en in molen De Hoop alsmede in enkele door particulieren ter beschikking gestelde oude herenhuizen. (Semi-)professionele kunstenaars uit de regio presenteren zich tijdens deze dagen van muziekplezier en kunstgenot. Ook de basisschoolleerlingen ontbreken niet. Zij exposeren in de Grote Kerk.

- Manifestatie Tholen Kunststad (mei).

- Avondvierdaagse (juni).

- De Rabobank 7-Dorpentocht (op een zaterdag begin juli) is een jaarlijks wandelevenement op en over het hele eiland Tholen. Er zijn tochten van 5, 10, 15, 20, 30, 40 en voor de echte liefhebber zelfs 50 km lang. Je kunt individueel of als groep meedoen. "Het aantal deelnemers aan deze grote wandeltocht varieert van 1500 tot 2000. Ze komen uit heel Nederland en daarbuiten. Dit evenement is niet mogelijk zonder de inzet van ruim 100 vrijwilligers. Alle vrijwilligers hebben hun "eigen taak". Het bestuur bestaat uit 8 vrijwilligers en regelt alle voorbereidingen het hele jaar door. Op de wandeldag zelf worden heel veel extra vrijwilligers ingeschakeld.

De groep vrijwilligers is eilandbreed actief en organiseert ook de Wandelvierdaagse en de Snerttocht in Oud-Vossemeer en Tholen. Het zijn professionals op het gebied van wandelsport en zorgen op deze manier voor promotie van onze gemeente. Het thema "Wat beweegt ons...?" wordt door Wandelsportclub Vosmeer wel heel letterlijk uitgedragen. Wat nog veel belangrijker is; de 7-Dorpentocht verbindt en verbroedert de diverse kernen op een heel speciale manier." Aldus de gemeente in een nieuwsbericht t.g.v. deze wandeltocht.

- De 1e Halve Marathon van Tholen (begin september) vond plaats in 2015. Het was zo'n groot succes dat men besloot er een vervolg aan te geven. Naast het sportieve element vinden de organisatoren het ook van belang om er een goed doel aan te koppelen. Stichting Tholen on the Move die in 2016 in het leven is geroepen, heeft zich ten doel gesteld om sportieve evenementen te organiseren, met als opzet om met de opbrengsten goede doelen te steunen die zich inzetten voor de bestrijding van onrecht, ziekte en armoede. Naast de halve marathon-afstand van 21 km kun je ook kiezen voor de afstand 10 of 5 km. En er is ook nog een Kidsrun van 1 km voor kinderen tot 12 jaar.

- Okthoberfest (weekend in oktober).

Landschap, natuur en recreatie

- De producten in Wereldwinkel Tholen (Kerkstraat 28) worden door importeurs rechtstreeks ingekocht bij coöperaties en bedrijfjes van boeren en arbeiders. Op die manier gaat er nauwelijks geld naar de tussenhandel. Koffieboeren, handwevers, zilversmeden, pottenbakkers en vele anderen op het zuidelijk halfrond krijgen zodoende een behoorlijke prijs voor hun producten. Ook krijgen zij een langdurig contract en zo nodig hulp om het productieproces te verbeteren. Bijvoorbeeld om het minder milieubelastend te maken. Een rechtvaardig loon stelt de producenten in staat een zelfstandig bestaan op te bouwen en te werken aan de eigen toekomst en die van hun kinderen. Ze kunnen hierdoor investeren in productverbetering, onderwijs, huisvesting of gezondheidszorg. Eerlijke handel is geen liefdadigheid. Het is de meest structurele vorm van ontwikkelingssamenwerking op basis van gelijkwaardigheid en respect.

- In 2016 is Waterschap Scheldestromen een proef gestart, waarbij ca. 20 agrariërs over een lengte van 15 km akkerranden hebben aangelegd in Sint-Philipsland en Sint-Annaland. Akkerranden zijn aaneengesloten stroken van 4 meter breed die vanaf de sloot door de agrariër vrijgehouden worden van gewas en ingezaaid worden met een graskruiden- of bloemenmengsel. Hierdoor kan het waterschap onderhoud zoals het maaien van slootkanten regelmatig en gemakkelijker uitvoeren. De grote machines hebben de ruimte en zijn niet meer afhankelijk van het gewas dat op het land staat. Daarnaast is de kans van het inwaaien van gewasbeschermingsmiddelen en het afspoelen van meststoffen kleiner. Ook de afvoer van overtollig water en de aanvoer van zoet water wordt op die manier verbeterd. De agrariër ontvangt een vergoeding voor de gemiste gewasopbrengst en voor de beheerkosten. Het waterschap financiert jaarlijks 20.000 euro aan deze proef, die door subsidie uit het Europese plattelandsontwikkelingsprogramma wordt verdubbeld. Proefjaar 2016 was vooral bedoeld om zowel agrariërs, ZLTO als het waterschap ervaring met de akkerranden te laten opdoen. De proef is voor agrariër en waterbeheerder naar tevredenheid verlopen. Daarom heeft Waterschap Scheldestromen de proef met akkerranden op Tholen, Sint-Philipsland en Sint-Annaland verlengd tot 2021 en uitgebreid tot een lengte van 55 km aan geselecteerde sloten. De regeling wordt uitgevoerd door Poldernatuur Zeeland. (bron: Waterschap Scheldestromen, 10-5-2017)

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Tholen, met laagsteprijsgarantie!

Beeld

- Fotoreportage van Tholen door Kees Wittenbols uit Breda.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Tholen (online te bestellen).

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Tholen.

- Algemeen: - "Het wordt hoog tijd de eigenheid van onze gemeente te delen. De gemeente heeft daarom met inwoners en ondernemers een avontuurlijke zoektocht ondernomen naar het DNA van Tholen. Dit document is het resultaat en geeft een echte indruk van onze gemeente. Het boek laat zien hoe wij hier leven, wonen, werken en ontspannen. Tholenaren zijn vaak bescheiden van aard. Wij vragen u nu over de brug te komen en het verhaal van het DNA van uw gemeente aan anderen te vertellen! Op die manier bent u een waardevolle ambassadeur van uw gemeente en kunnen wij anderen ervan overtuigen dat het meer dan de moeite waard is "over de brug te komen" naar Tholen! Het DNA van onze gemeente vormt de basis voor het toekomstig gemeentelijk (promotie)beleid. Hiermee sluiten we ons aan bij de provincie, die Zeeland promoot vanuit het Zeeuwse DNA." Aldus het College van burgemeester en wethouders in de inleiding van het document.

- Media / nieuws: - Stichting Lokale Omroep Tholen (Sloth) begint in 1985 met radio via de kabel. In 1988 krijgt zij als eerste lokale omroep van Nederland een vergunning om via de ether uit te zenden, vanaf de kerktoren van de Grote Kerk. Dat is nog altijd de plek waar het signaal van de omroep de lucht in gaat. De website van Omroep Tholen is uitgegroeid tot de meest bekeken nieuwssite van de streek. De digitale tv-uitzendingen zijn er sinds augustus 2014. Sindsdien is de lokale omroep in een groot deel van Zeeland te zien en te horen.

- Nieuws uit Tholen e.o. op de site van de Provinciale Zeeuwse Courant (PZC).

- Onderwijs: - Calvijn College locatie Tholen telt ruim 300 leerlingen. Het is een echte regioschool waar je al snel iedereen kent. Leerlingen kunnen er terecht voor klas 1 en 2 (stream 1-3) en vmbo-3 en -4 tl+.

- Muziek: - Muziekvereniging Concordia.

- Sport: - Bij de Thoolse Duik- en ReddingsBrigade De Snotdolf kun je diverse vormen van onderwatersport beoefenen. Je kunt er bijvoorbeeld snorkelen, duiken, en zwemmend redden. - Watersportvereniging De Kogge is opgericht in 1979. Zij starten in dat jaar gelijk gesprekken met de gemeente om te komen tot een jachthaven. De jachthaven wordt in 1981 gerealiseerd. - Tennisvereniging Eegedima. - Hengelsportvereniging De Pieterman.

- Lokale links: - Ruim 900 links naar lokale sites in de gemeente Tholen.

- Dieren: - DierenOpvangcentrum Tholen, kortweg DOT genoemd, is een samenvoeging van de Elkie Stichting en het CVAB. De Elkie Stichting is het asiel voor het opvangen van asiel- en zwerfdieren en rijdt uit met de dierenambulance. Het CVAB (Centrum voor Attitude en Begeleiding) is het dierenpension en gedragscentrum. Zij werken keihard voor een prettig en gezond bestaan van allerlei dieren, want het welzijn van hun bewoners, gasten en patiënten staat op de allereerste plaats.