Tichelwurk

Plaats
Buurtschap
Leeuwarden
Fryslân

tichelwurk_noard_begin_20e_eeuw.jpg

Tichelwurk 'Noard', 1e helft 20e eeuw. Het eerste huis is het huidige nr. 5. De volgende huizen, nrs. 4 en 3, staan er ook nog, de huizen daarna zijn allemaal verdwenen. Achteraan is in 1932 de school gebouwd, die nu als woonhuis dienst doet.

Tichelwurk 'Noard', 1e helft 20e eeuw. Het eerste huis is het huidige nr. 5. De volgende huizen, nrs. 4 en 3, staan er ook nog, de huizen daarna zijn allemaal verdwenen. Achteraan is in 1932 de school gebouwd, die nu als woonhuis dienst doet.

tichelwurk_plaatsnaambord.jpg

Soms is het - in dit geval voor een Fries of voor een 'Hollander' met enig taalgevoel - gelijk duidelijk wat een plaatsnaam betekent: Tichelwerk betekent dat hier vroeger een steenfabriek is geweest.

Soms is het - in dit geval voor een Fries of voor een 'Hollander' met enig taalgevoel - gelijk duidelijk wat een plaatsnaam betekent: Tichelwerk betekent dat hier vroeger een steenfabriek is geweest.

tichelwurk_buurtschapsgezicht.jpg

Buurtschap Tichelwurk bestaat grotendeels uit een lintbebouwing langs de Dokkumer Ee.

Buurtschap Tichelwurk bestaat grotendeels uit een lintbebouwing langs de Dokkumer Ee.

Tichelwurk

Terug naar boven

Status

- Tichelwurk is een buurtschap in de provincie Fryslân, gemeente Leeuwarden. T/m 2017 gemeente Leeuwarderadeel.

- De buurtschap Tichelwurk valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Stiens.

- De buurtschap Tichelwurk ligt buiten de bebouwde kom en heeft daarom witte plaatsnaamborden (waarop alleen de Friese spelling voorkomt).

- Vroegere bewoners spreken van Tichelwurk Noord en Tichelwurk Zuid. De scheiding lag bij de Klaaisleat. Ook de huidige bewoners gebruiken deze benamingen nog, met nog een toevoeging: Tichelwurk Buitengebied.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
Op de kaart van rond 1700 staat de nederzetting vermeld als Wynser Tichelwerk. Eekhoff (1847) spelt Wijnzer Tichelwerk. 1840 Het Tigchelwerk, begin 20e eeuw Wijnsertichelwerk.

Naamsverklaring
Er was hier oorspronkelijk een een steenbakkerij, in het Fries een tichelwurk, waarnaar de nederzetting is vernoemd, in combinatie met de bijvoeglijke vorm van de plaatsnaam Wyns. Oudere kaarten geven vaker in Fryslân de naam of aanduiding 'tichelwerk'. In die gevallen, bijvoorbeeld W van Berlikum en W van Dronryp, gaat het echter om aanduidingen voor industrieën die niet tot een (kleine) nederzetting zijn uitgegroeid.(1) Overigens is het voorvoegsel 'Wynser' enigszins curieus, omdat Tichelwurk onder Stiens gem. Leeuwarderadeel valt, en Wyns aan de overkant van de Dokumer Ee ligt in de gem. Tytsjerksteradiel. Anderszins is het geografisch gezien wel het dichtstbijzijnde dorp, dus in die zin wel verklaarbaar.

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Tichelwurk ligt O van Stiens, rond de gelijknamige weg, en grenst in het O aan de Dokkumer Ee.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat de buurtschap Tichelwurk 11 huizen met 77 inwoners. Tegenwoordig omvat Tichelwurk ca. 15 huizen (waarvan 2 boerderijen) met ca. 40 inwoners. In de huisnummering zit een aantal 'gaten'. Dat komt omdat een aantal huizen rond halverwege de 20e eeuw is afgebroken. Vóór de huidige nummering moet er nog een andere geweest zijn.

Terug naar boven

Geschiedenis

De steenfabriek waar de buurtschap naar is genoemd bestaat niet meer en is afgebroken.

In vroeger tijden waren er o.a. een bakker, enkele kruideniers, verschillende boerenbedrijfjes en een school. De school is in 1932 opgericht en tegenwoordig in gebruik als woonhuis. Het laatste winkeltje is in de jaren zestig van de 20e eeuw verdwenen. Verscheidene huisjes en 'lytse spultsjes' zijn in de loop van de vorige eeuw afgebroken. De meeste mensen die er nu wonen, kochten hier hun huis toen het nog helemaal niet 'in' was om op het platteland te wonen. Geleidelijk zijn de huizen verbouwd en is het een herboren streekje geworden waar het nog altijd aangenaam vertoeven is.

Terug naar boven

Links

- Site van en over Tichelwurk, met o.a. geschiedenis van de buurtschap in tekst en beeld.

Reactie toevoegen