- Twijzel is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Achtkarspelen.
- Onder het dorp Twijzel valt ook een deel van de buurtschap Egypte.
Terug naar bovenIn het Fries
Twizel.
Oudere vermeldingen
13e eeuw (ca. 1240) Twislum, 1395 Opwysel, 1441 Up-twyzel, 1664 Opt Wysel, 1718 Twysel, 1840 Optwijzel.
Naamsverklaring
Betekent 'bij de tweesprong', vergelijk Oudengels twisel- 'gespleten', Oudengels twisla 'waar twee stromen samen komen', Oudhoogduits zwisila 'gevorkte tak'.(1)
Het dorp Twijzel ligt ZO van de dorpen Twijzelerheide, Zwagerbosch, De Westereen en De Falom, Z van de dorpen Kollumerzwaag en Triemen, WZW van de dorpen Veenklooster en Oudwoude, ZW van de dorpen Buitenpost en Kollum, W van het tweelingdorp Gerkesklooster-Stroobos, NW van de dorpen Augustinusga en Surhuizum, NNW van de dorpen Kootstertille en Drogeham, NO van het dorp Jistrum en het Burgumer Mar, ONO van de dorpen Noardburgum en Feanwâldsterwâl en OZO van het dorp Feanwâlden.
Terug naar bovenIn 1840 omvat het dorp Twijzel 160 huizen met 927 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 450 huizen met ca. 1.100 inwoners.
Terug naar bovenSimke Kloosterman
De bekende schrijfster Simke Kloosterman uit Twijzel heeft vlak voor haar overlijden in 1938 een testament gemaakt, waarin is vastgelegd dat haar bezit zo lang en zo goed mogelijk bewaard moet blijven. Naar aanleiding hiervan is in hetzelfde jaar Stichting It Lien (Het Leen) opgericht. It Lien beheert alle bezittingen die Simke achterliet, zoals het rijksmonumentale huis uit 1876 op Tsjerkebuorren 27, de bibliotheek en de landerijen. Een deel van het huis is ingericht als Oudheidkamer het Simke Kloostermanhûs. Hier hangt nog de sfeer van toen en ruik je nog de geur van de tijd rond 1900.
Stichting It Lien houdt zich verder bezig met de promotie van Simke Kloosterman, in zo breed mogelijke zin. Zo heeft het Lien in samenwerking met Plaatselijk Belang het Simkepaad aangelegd, een kuierpad door de Twizeler Mieden. En een keer per drie jaar reiken ze de Simke Kloostermanpriis uit, een prijs van maar liefst € 5.000 voor het beste Friestalige kinderboek. Dat is altijd een feestelijk gebeuren, met mooie toespraken, officiële oorkondes en muziek. It Lien doet ook aan promotie van het Fries lezen. Een voorbeeld hiervan is dat op 10 april 2019 een voorleeswedstrijd in dorpshuis De Bining in Twijzel is gehouden voor kinderen van de basisscholen in Achtkarspelen. Dat was een groot succes. De Oudheidkamer is alleen op afspraak geopend. De toegang kost slechts 1 euro.
Terug naar boven- Twijzel heeft 12 rijksmonumenten.
- De Hervormde (PKN) Sint-Petruskerk in Twijzel (Tsjerkebuorren 15) is in 1692 herbouwd ter vervanging van een middeleeuwse voorganger. De zaalkerk heeft spitsboogvensters en een driezijdige koorsluiting. De romaanse toren uit de 13e eeuw is in 1787 deels herbouwd en voorzien van een zadeldak. Het interieur wordt gedekt door een houten tongewelf. De preekstoel en herenbank dateren uit de 18e eeuw. Het orgel dateert uit 1905 en is gemaakt door Bakker & Timmenga. In 1925 is in het koor glas in lood in art-deco-stijl aangebracht.
- De Gereformeerde (PKN) kerk (Optwizel 64) dateert uit 1953. Het is een kleine wederopbouwkerk met een torentje. Het orgel is in 1969 gebouwd door de fa. Gebr. Reil uit Heerde. De beide kerken maken sinds de fusie tot PKN deel uit van de 'Hervormde en Gereformeerde kerk Twijzel'.
Terug naar boven- In oktober 2017 is de uitvoering van de gebiedsontwikkeling Twizelermieden officieel van start gegaan. De herinrichting van de Twizelermieden bij het dorp Twijzel draait voor een groot deel om het herstellen van kwelstromen. Kwelwater is diep grondwater dat naar de oppervlakte komt. Dit mineraalrijke water vormt de basis voor bijzondere plantensoorten, zoals de dotterbloem. Naast het herstellen van deze kwelstromen komt er ook een wandelpad en een fietsbrug in het gebied. Na de inrichting komt er 120 hectare grond en gebouwen beschikbaar voor particulier natuurbeheer. Samen met de gemeente Achtkarspelen, Wetterskip Fryslân en Staatsbosbeheer werkt de provincie Fryslân aan de inrichting van de Twizelermieden.
- Staatsbosbeheer beheert ook veel natuurgebieden in Noard Fryslân. Daarom heeft zij in 2010 een beheerkantoor in Twijzel (Wedze 22a) gebouwd. Bij de bouw was al volledig gebruik gemaakt van duurzame bouwmaterialen. Dankzij een verbouwing in 2016 is het pand helemaal geoptimaliseerd qua duurzaamheid. Zo is het nu geheel zelfvoorzienend qua energie. De zonnepanelen op het dak zorgen jaarlijks voor een opbrengst van zo’n 17.000 KWh per jaar, waarvan ze zelf zo’n 12.500 KWh gebruiken in het gebouw. De rest leveren ze terug aan het net.
Voor de verwarming van het beheerkantoor wordt nu gebruik gemaakt van aardwarmte. Doordat ze zelf hun benodigde energie opwekken, verbruiken ze geen gas meer en zijn ze dus ook niet meer aangesloten op de gasleiding. Het regenwater op het gebouw wordt opgevangen en gebruikt voor alle spoelplekken in het gebouw zoals de wc’s. Het kantoorgedeelte van het pand is geïsoleerd en hierbij is gebruik gemaakt van een nieuwe soort isolatiemateriaal, namelijk gemalen kranten. Deze kranten zijn gerecycled tot een ‘Thermofloc Cellulose met Natureplus label’. Dit is een product dat zeer goed isoleert, zowel in de zomer als in de winter. Voor de overige bijzonderheden zie de link.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Twijzel, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Belangenorganisatie: - Plaatselijk Belang Twijzel is opgericht in 1919 en heeft dus in 2019 het 100-jarig bestaan gevierd.
- Dorpshuis: - Dorpshuis De Bining.
- Onderwijs: - "Basisschool De Oanrin in Twijzel is een christelijke basisschool (dorpsschool), toegankelijk voor alle leerlingen in de leeftijdscategorie van 4 t/m 12 jaar. Als team van de Oanrin hebben wij oog voor de ander, laten wij een ieder in zijn waarde en zijn wij op een open en positieve manier betrokken bij elkaar. Goed onderwijs kan pas gestalte krijgen zodra een kind zich veilig, vertrouwd en erkend voelt. Wij willen werken aan een sterk pedagogisch groepsklimaat, met daarbij een veilige sfeer voor al onze leerlingen. Dit is de basis, het fundament en het waarom van het onderwijs op de Oanrin en hierin investeren wij als team van de Oanrin. Het is ons doel om leerlingen cognitief en sociaal te ontwikkelen, zodat ze kunnen doorstromen naar welke passende vorm van vervolgonderwijs dan ook. Daarbij is het van belang dat wij onderwijs op maat bieden, leren op niveau. Voor het vaststellen van onze missie en visie hebben we een aantal kernwaarden geformuleerd. Binnen deze kernwaarden geven wij vorm aan ons onderwijs: respect en vertrouwen; veilige leer/werkomgeving en goede sfeer in de groep; samenwerken en betrokkenheid; eigenaarschap en kind-leergesprekken (motivatiegesprekken); effectief lesgeven en leren op niveau."
Basisschool De Oanrin in Twijzel heeft sinds maart 2020 een ‘schoolzone’, die weggebruikers erop wijst dat er een school in de buurt is, met natuurlijk als beoogd doel dat de weggebruikers daar in hun rijgedrag rekening mee houden. De schoolzone is gerealiseerd in samenwerking met Veilig Verkeer Nederland. De zone is duidelijk aangegeven bij de drempels rondom het schoolgebouw en er is een zuil geplaatst. Ook is er een ‘tút-en-derút-plek’ gekomen, met een bijbehorend verkeersbord, dat is ontworpen door Marieke Zandberg uit de toenmalige groep 8. De komende jaren krijgen alle basisscholen in Achtkarspelen een dergelijke schoolzone, aldus wethouder Max de Haan.
- Kunst en cultuur: - Stichting Keunstkrite is in 2009 opgericht om het dorp Twijzel te ontwikkelen tot cultureel en kunstzinnig hart van de gemeente Achtkarspelen en het als zodanig op de kaart te zetten. Het dorp heeft door zijn ligging in het hart van de Friese Noordelijke Wouden een centrale positie ten opzichte van de ontwikkeling van het gebied. Veel van de landerijen in de directe omgeving zijn in bezit van Staatsbosbeheer en worden vanuit het districtskantoor Regio Noord in het dorp beheerd. Dit heeft mede geleid tot een versnelde groei van het toeristische en recreatieve aanbod in de regio. Bedrijven en bewoners in de gemeente Achtkarspelen spelen hierop in door het aanbod te verbreden (realisatie van nieuwe attracties en accommodaties) en te verdiepen (aanpassen van bestaand aanbod). In het dorp is op deze manier in 2009 een beeldentuin gerealiseerd en dit is de bakermat geworden van de stichting.
Keunstkrite heeft een aantal doelen geformuleerd om het aanbod van activiteiten te verbreden en te verdiepen, waarbij centraal uitgangspunt het stimuleren van de algemene kunstzinnige en culturele ontwikkeling in brede zin is geweest. 1: Verbreding van aanbod kunstzinnige en culturele attracties door nieuwe projecten te ontwikkelen en te lanceren. 2: Verdieping van aanbod door optimalisering van de beeldentuin (brûsplak, bezinningsplek en platform). 3: Verdieping door samenwerking met overige organisaties (aantrekkelijk regionaal aanbod). 4: Netwerken tussen de bestaande attracties verbeteren. 5: Twijzel als cultureel en kunstzinnig hart van Achtkarspelen op de kaart zetten. Daarnaast is een aantal doelen geformuleerd, waarbij centraal uitgangspunt het bevorderen van kunst in het algemeen is geweest: 6: Het bieden van een platform voor beeldend kunstenaars uit de regio. 7: Het bieden van faciliteiten voor projecten van derden. 8: Algemene Kunsteducatie (passief en actief). De stichting heeft haar werkgebied inmiddels verbreed tot de hele gemeente Achtkarspelen.
- Sport: - "Voetbalvereniging SC Twijzel is opgericht in 1973, en heeft momenteel 2 seniorenelftallen, 1 vrouwenelftal, 1 vrouwenzevental, 2 juniorenteams, 2 pupillenelftallen en 4 pupillenzeventallen. Via onze website kun je de verrichtingen van deze teams volgen. Daarnaast tref je het laatste nieuws betreffende de voetbalvereniging aan. Zo zijn onder andere wedstrijdverslagen, fotopresentaties en overige nieuwsberichten op de website ondergebracht. Maar ook voor algemene informatie betreffende bijvoorbeeld sponsoring, de organisatie en de historie van de club ben je er aan het juiste adres."
- "Alhoewel de omstandigheden er in het begin van de jaren veertig alles behalve rooskleurig uitzagen, heeft dat toch een deel van de sportmensen uit Twijzel en omstreken er niet van kunnen weerhouden het initiatief te nemen tot oprichting van een korfbalclub in het dorp. De toenmalige gymnastiekvereniging Olympia drong er destijds bij hun bestuur op aan om de mogelijkheid van de beoefening van de korfbalsport eens onder ogen te zien. Toen de gymnastiekvereniging zich in de zomermaanden als buitensport naar het veld verplaatste deed zich tegelijkertijd de mogelijkheid voor om de korfbalsport te beoefenen. Al snel groeiden de verlangens onder de mensen om een echte korfbalvereniging op te richten. Dit resulteerde op 10 november 1942 in de oprichting van korfbalvereniging KV Olympia.
Café Achtlust of misschien beter bekend als “het café van Sake en Jeike” in Twijzel was het verzamelpunt van waaruit de gezamenlijke fietstochten naar uitwedstrijden werden ondernomen. Voor het eerst in haar bestaan werd de club in 1951 kampioen in de 2e klasse FKB en dat werd uitbundig gevierd in Café Jachtlust. Het verblijf in die hoogste regionen van de FKB gold overigens maar voor één jaar. Het jaar 1952 staat in het teken van het tenue, dat door de bond verplicht werd gesteld. Bij Olympia viel de keus op een wit shirt met een blauwe broek. Om de kosten zo laag mogelijk te houden werd er een grote lap stof gekocht en daaruit kon men een broek of shirt knippen. Maar omdat niet iedereen een opleiding knip- en naaikunst had gevolgd werden de kunsten van de damesleden aardig op de proef gesteld. Men kan zich dus ook voorstellen dat de ene broek wat aan de kleine kant was uitgevallen en de andere op de groei was geknipt. Maar, hoe dan ook, de Olympianen hadden een clubkostuum.
Het jaar 1972 was voor Olympia van groot belang. Op 22 april werd namelijk het sportterrein met kleedgelegenheid aan de Mounewei in Twijzel in gebruik genomen. 11 jaar later kregen we ook nog een eigen clubhuis. De bestaande kantine van korfbalclub “de Lege Geaen” werd opgekocht en in z’n geheel op een zaterdag opgehaald. De daarop volgende maanden stond in het teken van het opbouwen van ons clubhuis naast de reeds bestaande kleedgelegenheid. De opening vond plaats op 2 juni 1984. 1984 was ook het jaar dat het eerste team alle aandacht opeiste. Als kampioen van haar afdeling mochten ze een beslissingwedstrijd spelen om het Fries kampioenschap. Olympia wist te winnen en werd hiermee Fries korfbalkampioen. Olympia mocht Friesland vertegenwoordigen op het Nederlands Kampioenschap veldkorfbal. Ondanks het feit dat Olympia in dat landelijke treffen niet tot grootse prestaties is gekomen, blijft het een hoogtepunt van Olympia."
- De gemeente Achtkarspelen heeft in 2017 twee kunstgrasvelden in Twijzel aangelegd. Het college van B&W heeft zich samen met het dorp en de betrokken sportverenigingen ingezet om het plan te realiseren. "Ik fyn it tige wichtich om mei en troch in grutte ynbring fan it doarp dizze moderne sportfoarsjenning te realisearjen. Dat is goed foar de leefberens fan it doarp", aldus wethouder Klaas Antuma. In nauwe samenspraak met de betrokken sportverenigingen heeft de gemeente een herinrichtingsplan gemaakt voor het sportcomplex aan de Mounewei. De voetbal- en korfbalvereniging maken samen gebruik van het vernieuwde sportcomplex. Het plan voorziet verder in woningbouwontwikkeling op de plek van het vroegere korfbalveld. Ook zijn er meer parkeerplaatsen gerealiseerd. Daarmee behoren de parkeerproblemen aan de Mounewei tot het verleden. De totale kosten voor het herinrichtingsplan bedragen ruim €700.000, waarvan €150.000 voor rekening komt van de gemeente. De overige kosten worden gedekt uit de verkoopopbrengsten van het korfbalveld, subsidies en door zelfwerkzaamheid van de sportclubs. (bron: gemeente Achtkarspelen)
- Bedrijfsleven / ondernemen: - "Ondernemersvereniging Twijzel (OVT) bundelt de krachten met bedrijven uit het dorp. Zo maken we ons sterk voor de lokale economie en werkgelegenheid. Dat dit goed gaat, bewijst ons unieke ledenbestand. Zowel qua omvang van de vereniging als diversiteit van de bedrijven. Waarom zou je als ondernemer nog lid worden van een ondernemersvereniging? Belangenbehartiging, samen sterk, is de belangrijkste reden voor bedrijven om zich aan te sluiten bij onze Ondernemersvereniging. Wij spelen een belangrijke rol binnen het dorp. Wij dragen ideeën aan om de economische groei binnen het dorp te stimuleren. Wij behartigen de regionale belangen en laten gezamenlijk een krachtig geluid horen. Hoe meer leden, hoe groter onze slagkracht en invloed op zaken die jouw belangen raken. Vanzelfsprekend onderhouden we ook goede contacten met andere ondernemersverenigingen in de regio."
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Twijzel algemeen en - idem kerk.
Reactie toevoegen