Terug naar boven

Status

- Utrecht is een stad en gemeente, en hoofdstad van de provincie Utrecht.

- Wapen van de gemeente Utrecht.

- Vóór 1816 is sprake van de stad Utrecht met de omliggende 'stadsvrijheid', verdeeld in een 16-tal 'buitengerechten', een bijzondere rechts- en bestuursvorm, die onderhorig was aan de stad. In 1816 worden stadsvrijheid en buitengerechten opgeheven. In 1818 wordt dit gebied ingedeeld in de 4 zelfstandige plattelandsgemeenten Abstede, Catharijne, Lauwerecht en Tolsteeg. Reeds per 1-8-1823 worden deze weer opgeheven en alsnog aan de gemeente Utrecht toegevoegd.

- De gemeente Utrecht is in 1954 vergroot met het grootste deel van de gemeente Zuilen en een klein deel van de gemeente Maartensdijk en in 2001 met de gemeente Vleuten-De Meern en de voorheen Nieuwegeinse buurtschap en polder Rijnenburg.

- De gemeente Utrecht omvat naast de gelijknamige stad de dorpen De Meern, Haarzuilens en Vleuten, en de buurtschappen Alendorp, Blauwkapel (deels), Laag-Nieuwkoop (voor een klein deel), Lage Haar (grotendeels), Ockhuizen, Oudenrijn, Rijnenburg, Themaat en Veldhuizen. In totaal zijn dit 1 stad, 3 dorpen, en 9 buurtschappen, waarvan 3 deels.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Utrecht.

- Onder de stad Utrecht vallen ook de buurtschappen Oudenrijn (deels) en Rijnenburg.

- Sinds 2014 was Jan van Zanen de burgemeester van deze gemeente (voorheen Amstelveen). In juli 2019 heeft de gemeenteraad besloten om dhr. Van Zanen voor te dragen voor een tweede termijn, nadat zijn eerste termijn in januari 2020 zou aflopen. Maar in 2020 werd er ook naarstig gezocht naar een nieuwe burgemeester voor de gemeente Den Haag. Dat is Jan van Zanen geworden, per 1 juli 2020. En sindsdien zocht men dus een nieuwe burgemeester voor de gemeente Utrecht... Peter den Oudsten was waarnemend burgemeester tot er een nieuwe burgemeester was benoemd. In november 2020 is Sharon Dijksma voorgedragen als nieuwe burgemeester (voorheen wethouder in Amsterdam). In december 2020 is zij formeel als zodanig benoemd.

Terug naar boven

Naam

Bijnaam
Utrecht wordt ook Domstad genoemd, naar de beroemde Domtoren in het centrum van de stad.

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet Utrecht Leemput.

Oudere vermeldingen
Ca, 300 kopie 7e, 8e, 10e eeuw Traiecto, 723 kopie 11e eeuw Traiecto, 870 kopie ca. 1000 Uttrecht, 11e eeuw Ulterius Traiectum, begin 12e eeuw 'in loco Vultaburch dicto qui nunc Vultraiectum dicitur', 1122 Inferius Traiectum, 1186-1201 Utreth. In ieder geval in de 19e eeuw werd de stad in de volksmond ook wel Uitert genoemd, aldus (1).

Naamsverklaring
De naam stamt uit het Latijnse traiectum, het onzijdig van traiectus 'oversteek, punt van overgang' met de toevoeging van het Germaanse ut(e) 'uit, stroomafwaarts', mogelijk ter onderscheiding van het eveneens Traiectum geheten Maastricht. Vergelijk Tricht, Maastricht.(2)

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Utrecht ligt centraal tot W in de provincie Utrecht.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente Utrecht 9.049 huizen met 48.866 inwoners, verdeeld in de gelijknamige stad 6.789/37.624 (= huizen/inwoners) en de 'buitenwijken' (zoals ze in de Volkstelling van 1840 worden betiteld) Abstede 514/2.460, Tolsteeg 471/2.351, Catharijne 421/2.013 en Lauweregt 854/4.418.

- Tegenwoordig heeft de gemeente Utrecht ca. 160.000 huizen met ca. 350.000 inwoners (dus inclusief de kernen Vleuten, De Meern en Haarzuilens). De gemeente beoogt tot 2040 door te groeien tot ca. 450.000 inwonerts. Het sinds ca. 2000 ontwikkelde nieuwe stadsdeel Leidsche Rijn bestaat (statistisch) uit de 'wijken' Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern. Het gebied van Vleuten-De Meern behoort sinds 2001 tot de gemeente Utrecht, maar de inwoners ervan wonen nog altijd in de dorpen De Meern, Vleuten en Haarzuilens en dat bijft zo, zij het dat een deel van het grondgebied van Vleuten en De Meern middels grenscorrectie naar de stad Utrecht is gegaan, om de wijk Leidsche Rijn niet onder meer kernen te laten vallen. De gehele Vinex-locatie Leidsche Rijn heeft een oppervlakte van ongeveer 2.500 ha en telt ca. 88.000 inwoners, van wie ca. 40.000 in Leidsche Rijn, ca. 21.500 in De Meern, ruim 26.000 in Vleuten en ongeveer 800 in Haarzuilens en het overige buitengebied wonen. In de komende jaren zal dit aantal groeien tot ongeveer 100.000 inwoners, die dan ongeveer gelijk verdeeld zullen zijn over de beide 'wijken'.

- De stad Utrecht heeft tegenwoordig ca. 140.000 huizen met ca. 305.000 inwoners.

- In de WijkWijzer Utrecht staan feiten en cijfers over de Utrechtse wijken. Je vindt er de nieuwste kerncijfers over een wijk, zoals aantallen inwoners, woningen en banen. Daarnaast zie je in de WijkWijzer hoe inwoners hun wijk beleven. De WijkWijzer laat de ontwikkelingen van de afgelopen 4 jaar zien. Sinds editie 2017 is de WijkWijzer geen pdf-rapport meer, maar een online dashboard, waar je zelf het onderwerp en het gebied kunt kiezen waarover je meer wilt weten. Ook is het mogelijk om een wijk te vergelijken met een andere wijk of met de hele stad.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van Utrecht, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Het Utrechts Archief, gevestigd in de voormalige Paulusabdij aan de Hamburgerstraat, is in 2019 ingrijpend verbouwd. Na de verbouwing is het complex heropend als ‘Expo van Het Utrechts Archief’, waar bezoekers het verhaal over de geschiedenis van de stad kunnen beleven. Het is geen regulier museum waar allerlei kunstwerken en voorwerpen worden getoond. Wel krijgen ze bruiklenen van Utrechtse musea. Ze gaan de verhalen vertellen van en over Utrecht aan de hand van documenten, affiches, foto’s en filmfragmenten. Het archief wil in het vernieuwde complex met gebruikmaking van hedendaagse technieken haar 'schatkamer', haar 32 kilometer aan archieven vanaf de 8e eeuw, tot leven brengen.

In de zaal ‘het archief leeft!’ bijvoorbeeld waant de bezoeker zich in een archief. Met hulp van videomapping (het projecteren van een video-animatie op een voorwerp) vertellen historische Utrechtse personages (onder wie de Romeinse legeraanvoerder Corbulo, paus Adrianus en de eerste vrouwelijke studente Anna Maria van Schuurman) in een korte film het verhaal over het archief en over de Utrechtse geschiedenis vanaf de oudheid tot aan vandaag. In het monumentale auditorium is op de vloer de groei van de stad Utrecht digitaal te zien. In zaal 3, ‘Utrecht vanaf de Dom’, beleeft de bezoeker aan de hand van zes thema's de ontwikkeling van de stad en de provincie, en het dagelijks leven van de Utrechters. Het Utrechts Archief moet het startpunt worden voor bezoekers en toeristen die meer willen weten over Utrecht. De ambitie is het aantal bezoekers geleidelijk te laten toenemen van 30.000 naar uiteindelijk 50.000 per jaar. Vanaf de heropening is Het Utrechts Archief aangesloten bij de Museumkaart.

- "Vereniging Oud-Utrecht is opgericht in 1923. In de loop der jaren is de vereniging uitgegroeid tot een gerenommeerde club met momenteel een kleine 2.000 leden. De vereniging 'tracht de kennis en belangstelling te bevorderen van de geschiedenis, archeologie en monumentenzorg van de stad en omgeving en te waken over het behoud van het cultureel erfgoed'. Voor leden en andere belangstellenden organiseert de vereniging vele activiteiten en geeft zij een tijdschrift en een jaarboek uit. Daarnaast stimuleert ze onderzoek naar de geschiedenis van de stad en omgeving. De binnen de vereniging aanwezige kennis en expertise worden indien nodig ingezet voor het behoud van ons cultureel erfgoed. Vanwege het respect dat de vereniging geniet wordt haar mening of advies over een cultuurhistorische kwestie over het algemeen zeer serieus genomen. De vereniging heeft aan de wieg gestaan van diverse activiteiten en instellingen op cultuurhistorisch gebied, zoals het Utrechts Monumenten Fonds, Stadsherstel Utrecht en het Utrechts Gevelteken Fonds.

Word ook lid, het kost weinig en je krijgt er veel voor terug!: 6x per jaar het rijk geïllustreerde Tijdschrift Oud-Utrecht; tweemaandelijks een digitale Nieuwsbrief over de historische actualiteit; ieder jaar een diepgravend Jaarboek; het hele jaar door exclusieve excursies waaronder de Grote Dagexcursie; in februari de prestigieuze Van der Monde-lezing; iedere maand het Historisch Café in het Bartholomeus Gasthuis; de mogelijkheid om als vrijwilliger deel te nemen aan een van de clusters of commissies. Bovendien krijg je als lid korting op tentoonstellingen en activiteiten van Museum Catharijneconvent en het Centraal Museum."

- Geschiedenis van Utrecht op Wikipedia.

- De Oud-Utrechter is een 2-wekelijkse krant voor Utrechters met vooral nostalgische artikelen over Utrecht in vroeger tijden. Via de link is de krant ook online te lezen.

- "Stichting Historische Kring Tolsteeg-Hoograven is opgericht in 2004, met als doelen: de belangstelling voor de geschiedenis van de wijk te bevorderen; de kennis over de historie van de wijk bij de bewoners te vergroten; zich in te zetten voor het behoud van het historisch erfgoed in de wijk. Impressies van verenigingen, winkels, bedrijven, kerken en instellingen kunnen we naar believen samenstellen. Dankzij de bijdragen van vele wijkbewoners is er een prachtig palet aan verhalen en anekdotes geregistreerd."

- In 2005 zijn bij archeologisch onderzoek nabij de A2 in Leidsche Rijn sporen van een vroegmiddeleeuws dorpje blootgelegd.

- Een enorme rijkdom ligt besloten in het Utrechtse landschap, in kastelen en buitenplaatsen, in collecties van kleinere en grotere Utrechtse musea en archieven en in de lokale kennis van historische verenigingen. UtrechtAltijd.nl wil dit Utrechtse erfgoed makkelijker toegankelijk maken voor een breed publiek door verhalen, activiteiten, voorwerpen en plekken om te bezoeken via één provinciebrede ingang aan te bieden. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met erfgoedorganisaties in de Provincie Utrecht, en met partnerplatforms binnen en buiten de provinciegrenzen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Utrecht groeit de komende jaren stevig door. Volgens het in 2018 verschenen Meerjarenperspectief Stedelijke Ontwikkeling (MPSO) moeten er tot 2040 44.000 nieuwe woningen bij komen. Het inwoneraantal komt volgens de prognoses dan op ca. 430.000 uit.

- "Utrecht vernieuwt zijn Stationsgebied. Dat was nodig. Sinds de bouw van Hoog Catharijne is de druk op de historische binnenstad flink toegenomen: het aantal inwoners groeit al jaren in fors tempo, steeds meer mensen nemen de trein, de fiets en de auto en Utrecht Centraal was te klein geworden voor het aantal reizigers. Bovendien was er sprake van achterstallig onderhoud en verloedering in het oude Stationsgebied én de lang gekoesterde wens om het water weer terug te krijgen in de gedempte delen van de singels. Met de herinrichting van het Stationsgebied pakken we al deze dingen tegelijk aan.

De historische binnenstad en het Stationsgebied waren twee aparte delen van het centrum. Deze delen worden door de herinrichting meer met elkaar verbonden tot één samenhangend geheel. De leefbaarheid en veiligheid worden verbeterd. Er is meer ruimte voor cultuur, woningen, ontspanning, winkels, een betere bereikbaarheid én het water komt terug in de gedempte delen van de singels. Tegelijkertijd maken we het gebied duurzamer; meer water en groen, minder asfalt, meer ruimte voor openbaar vervoer, fiets, en voetgangers en energiezuinige gebouwen. De herinrichting van het Stationsgebied is een hechte samenwerking tussen gemeente Utrecht en private partijen als Klepierre, NS, ProRail en Jaarbeurs.

In 2002 is er een raadplegend referendum gehouden onder de Utrechtse kiezers; de keuze was tussen twee visies, A en 1. De winnende visie, visie A, is uitgewerkt in het Masterplan Stationsgebied. De concrete uitwerking van het Masterplan in verschillende projecten zie je op straat, op de in de eerste alinea van dit artikel gelinkte website en in het Infocentrum Stationsgebied. - Hier vind je de samenvatting van het Masterplan." - Als onderdeel van de herinrichting van het Stationsgebied wordt Hoog Catharijne, een van de grootste overdekte winkelcentra in ons land, momenteel drastisch verbouwd. Het project moet in 2023 gereed zijn. - Bouwput Utrecht is een weblog over de reconstructie van het Stationsgebied.

Het aantal reizigers en passanten op Utrecht Centraal groeit. Het station is ooit gebouwd voor circa 35 miljoen reizigers per jaar, maar anno 2019 maken er jaarlijks al bijna 90 miljoen mensen gebruik van het station. Dit aantal neemt in de toekomst alleen nog maar toe, naar verwachting tot zo’n 100 miljoen reizigers in 2030. Daarom heeft ProRail in 2016 een nieuwe Stationshal gebouwd. Utrecht Centraal is de plek waar trein, bus en tram naadloos op elkaar aansluiten. Reizigers krijgen er in 2019 een tramverbinding naar Universiteitscentrum De Uithof bij.- Bij het Stationsplein is in 2019 - met 12.500 plekken - de grootste fietsenstalling ter wereld gerealiseerd. - De eind 2016 gereedgekomen Moreelsebrug is een 295 meter lange voetgangers- en fietsbrug bij station Utrecht Centraal (zuidkant). De brug vormt een verbinding tussen het Beurskwartier en het oude stadscentrum.

NS, ProRail, het Rijk, overheden en gemeenten hebben in juli 2019 intentieovereenkomsten ondertekend voor de bouw van woningen, hotels en kantoren boven het spoor bij Utrecht Centraal en Amsterdam Sloterdijk. Ook Den Haag en Rotterdam hebben interesse om in de stationsomgeving te gaan bouwen. Het geld dat NS, ProRail en gemeenten met de kantoren en hotels verdienen, willen ze gebruiken om stations en stationsgebieden te moderniseren. “Onbenutte plekken die lang niet bereikbaar waren omdat er allerlei technische drempels waren, willen wij nu gezamenlijk gaan ontwikkelen. Dit initiatief draagt bij om het tekort aan woningen op te lossen”, aldus staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken. Volgens hem is de druk op de woningmarkt nu zo groot, dat wonen vlak langs en boven het spoor in beeld komt. Wethouder Stationsgebied Victor Everhardt van de gemeente Utrecht juicht de ontwikkeling toe. Hij wil op termijn een combinatie van allerlei functies op het spoor en denkt daarbij aan een combinatie van wonen, sporten, werken en een park. (bron en voor nadere informatie zie SpoorPro, juli 2019)

- De gemeente Utrecht gaat ook de Vechtoevers aantrekkelijker maken. Zie daarvoor de Visie Vechtoevers (2012).

- De Utrecht Monitor editie 2018 is de 21e editie. De monitor bevat actuele feiten en cijfers over de stad. De gemeente vergelijkt de laatste cijfers met die van eerdere jaren, met landelijke cijfers en met andere grote steden. Zo zien ze trends en ontwikkelingen die helpen bij het maken van beleid.

- De in de afgelopen jaren gerealiseerde stations in de regio rond Utrecht zijn een succes. Dat blijkt uit cijfers van de NS. Station Utrecht Vaartsche Rijn was in 2017, het eerste jaar van haar bestaan, met elke dag gemiddeld 6.252 reizigers al meteen het drukste station van de nieuwe stations van Randstadspoor. Houten Castellum (4.581) en Utrecht Terwijde (3.744) waren ook populair, net als Amersfoort Vathorst (3.218). Utrecht Leidsche Rijn was van alle stations in heel Nederland relatief de grootste stijger: 2.138 reizigers in 2017 betekende een groei van 237 procent. De genoemde 5 stations plus Utrecht Zuilen en Tiel Passewaaij zijn gebouwd als onderdeel van het project Randstadspoor, dat een spoorverdubbeling behelsde plus de aanleg van deze zeven nieuwe Sprinterstations. Het project Randstadspoor is in 1997 door ProRail gestart in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

- "Gemeente Utrecht en het ontwikkelende consortium Wonderwoods Development, bestaande uit G&S Vastgoed en KondorWessels Projecten, starten naar verwachting in september 2020 met de realisatie van het project Wonderwoods. Met Wonderwoods krijgt de stad twee spraakmakende groene torens in het nieuwe stadsdeel ‘Beurskwartier’. De torens van 105 en 73 meter hoog zijn ontworpen door Stefano Boeri van Stefano Boeri Architetti en Roberto Meyer van MVSA Architects. De hoogste toren - met een verticaal bos, waarbij de beplanting geïnspireerd is op Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug - komt tegenover het Beatrixgebouw aan de Croeselaan. De toren aan de kant van bioscoop Kinepolis heeft juist veel groen aan de binnenkant. Dit is van buiten zichtbaar door centrale ruimtes die een doorkijk naar binnen geven.

Wonderwoods sluit mooi aan bij het thema Gezond Stedelijk Leven. De Utrechtse ambities, zoals dat groen in de stad bijdraagt aan een gezondere leefomgeving, komen in dit project terug. In Wonderwoods komen 410 huur- en koopwoningen voor verschillende doelgroepen, waaronder 60 middenhuurwoningen. Verder bieden de torens plek aan circa 14.000 m2 kantoorruimte, gezonde horeca, fitness/yoga, kleinschalige winkels, een daktuin met horeca en een educatiecentrum over natuur en Europa’s eerste immersive digital art space. Er komen fietsenstallingen en een ondergrondse parkeergarage met een duurzame mobiliteitshub." (bron: gemeente Utrecht, juni 2020)

- De gemeente Utrecht heeft in december 2018 plannen gepresenteerd voor de bouw van drie woontorens. Saillant detail is dat een van de torens 140 meter hoog wordt en daarmee hoger dan de Domtoren. Tot heden was er een ongeschreven regel in deze gemeente dat gebouwen niet hoger zouden mogen zijn dan de karakteristieke, 112 meter hoge Domtoren. Met het nieuwe project breekt de gemeente dus met deze regel. Wethouder Klaas Verschuure zei bij de presentatie van de plannen: "We realiseren ons allemaal dat als we iets bouwen dat hoger is dan de Domtoren, dat het dan ook echt iets bijzonders moet worden." De woontorens komen in het recentelijk gerealiseerde stadsdeel Leidsche Rijn, ten westen van de A2. Ze worden 80, 100 en 140 meter hoog. Tussen de gebouwen komt laagbouw. In totaal komen er ruim 1.100 woningen. De hoogste toren krijgt een openbaar uitkijkpunt. De woontorens moeten in 2023 klaar zijn.

Het consortium met vastgoedontwikkelaar Stadswaarde, Koopmans Bouwgroep (TBI) en J.P. van Eesteren (TBI) is de winnaar geworden van de selectieprocedure voor de woontorens. MARK, zoals het complex gaat heten, bestaat uit drie torens met ieder een verlichte ‘kroon’, die refereert aan de geschiedenis van Leidsche Rijn als tuinbouwgebied. De verlichte kronen zullen de stad Utrecht met kleuren markeren tijdens belangrijke (sport-)evenementen. De kronen en de lager gelegen daken functioneren als tuinbouwkassen, waarin op aanzienlijke schaal stadslandbouw wordt toegepast. Het project draagt hiermee bij aan het verduurzamen van de voedselketen in de stad. Lokale productie van groente en gewassen ten behoeve van consumptie door bewoners en omwonenden. Deze korte voedselketen kent een negatieve CO2-balans en staat tegelijk garant voor een nieuwe biodiversiteit in het stedelijk gebied. De woningen worden klimaatneutraal (EPC=0) opgeleverd. MARK biedt de inwoners van Utrecht een markant gebouw met een publiekstrekker in de vorm van een ‘rooftop’ belevingscentrum met restaurant en een glazen uitkijkbalkon op 130 meter hoogte. Restaurant en balkon zijn voor publiek toegankelijk.

- In december 2018 heeft de Utrechtse gemeenteraad besloten de buurtnaam De Uithof officieel te wijzigen in Utrecht Science Park. De Universiteit Utrecht, het Universitair Medisch Centrum, het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie, het Hubrecht- en Westerdijk-instituut, het RIVM, de SSH en bedrijven zoals Danone Nutricia Research, Genmab, Merus en GenDX zijn verheugd met de doorvoering van de naamswijziging. Deze naam past beter bij de (internationale) uitstraling van het gebied, maakt meteen duidelijk om welk type gebied het gaat en legt direct de link met de stad en regio Utrecht.

Vooral het laatste decennium is het Utrecht Science Park uitgegroeid tot een gebied waar onderwijs en wetenschap samen optrekken met topzorg en hoogwaardige bedrijven. Kennisinstellingen, onderzoeksinstituten, gezondheidszorg en research- en developmentbedrijven werken er intensief samen om nieuwe oplossingen te vinden voor een langer en gezonder leven, nu en in de toekomst. Door deze ontwikkelingen is het gebied het hart geworden van een van de meest competitieve regio’s van Europa en is het nu het grootste Science Park van Nederland. Het biedt onderdak aan circa 50.000 studenten en circa 25.000 werknemers. Om deze efficiënt te vervoeren is een tramlijn, de Uithoflijn, in ontwikkeling. Vermoedelijk komt deze medio 2020 gereed. Tot die tijd worden er bussen ingezet.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden / cultureel erfgoed

- De stad Utrecht heeft ca. 1.401 rijksmonumenten.

- De stad Utrecht heeft 3491 gemeentelijke monumenten.

- "Stichting het Cuypersgenootschap, een landelijke monumentenorganisatie, heeft in augustus 2020 haar zorgen uitgesproken over de voorgenomen sloop van de Rubenslaanschool in de wijk Kromme Rijn. Recent heeft u besloten om voorlopig af te zien van sloop en de toekomst van het gebouw nader te onderzoeken. Dit is een positieve ontwikkeling. Duidelijk is echter geworden hoe kwetsbaar de waardevolle wederopbouwwijken van Utrecht zijn. Daarom verzoeken wij u met deze brief om twee iconische wijken uit deze periode, De Kromme Rijn en de Halve Maan, te beschermen als gemeentelijk beschermd stadsgezicht. Wij verzoeken u om de aanwijzingsprocedures voor deze gebieden op te starten conform artikel 12 van de Monumentenverordening Utrecht 2010.

Enkele jaren geleden heeft de gemeente Utrecht uitvoerig onderzoek gedaan naar het naoorlogse erfgoed in de stad. In het in 2016 gepubliceerde rapport 'Erfgoed van de wederopbouw. Gebouwd erfgoed in Utrecht, 1940-1970' geeft de gemeente duidelijk aan dat er twee zeer waardevolle wijken uit de wederopbouw in de stad zijn. Het betreft De Kromme Rijn en de Halve Maan. Deze wijken vallen op door hun (landelijk gezien) zeer hoogwaardige stedenbouw, architectuur en groenvoorzieningen. Tot op heden zijn deze wijken ook zeer gaaf behouden.

Na de vaststelling van het rapport is een groepje panden aangewezen tot monument. Dit betreft onder andere de Stadionflat en enkele bijzondere naoorlogse bouwprojecten van Gerrit Rietveld. De gemeente heeft echter nooit de stap genomen om de twee bijzondere wijken de status van gemeentelijk beschermd stadsgezicht te geven. In deze gebieden is sloop en verminking van gebouwen daarom nog altijd zeer eenvoudig. De genoemde wijken zijn in de afgelopen jaren uitvoerig onderzocht en in de genoemde rapportage is ook de begrenzing van de wijken duidelijk aangegeven. Wij verzoeken u om de reeds bestaande beschrijvingen en de genoemde begrenzing als uitgangspunt te gebruiken voor de aanwijzing van de beschermde gezichten. Ter inspiratie wijzen wij de gemeente Utrecht op het beschermde stadsgezicht het Van Eesterenmuseum in Amsterdam-Slotermeer." Aldus het Cuypersgenootschap in haar brief aan het College van B&W d.d. 3-9-2020.

- De bekendste bezienswaardigheid in Utrecht is waarschijnlijk wel de al van verre zichtbare Domtoren. Het beklimmen van de Domtoren is een bijzondere belevenis. De ruim 600-jarige Domtoren is met zijn 112 meter en 32 centimeter (inclusief windvaan) de hoogste kerktoren van Nederland. De bouw vond met enige bouwstops plaats tussen 1320 en 1382. Wanneer men alle bouwpauzes weglaat, blijkt de toren in ruim dertig jaar gebouwd te zijn. De kerktoren onderstreepte de vooraanstaande positie en de rijkdom van de Utrechtse kerk. Hij zal door de Utrechtse burgers met bewondering en trots bekeken zijn. Maar er was ook kritiek. Er waren ook burgers die de Domtoren een teken van praalzucht, ijdelheid en verspilling vonden. De grote hoeveelheid geld die met de bouw gepaard ging, had beter aan de armen en zieken besteed kunnen worden, zo stelden zij. Maar wij kunnen nu wel genieten van een uniek bouwwerk dat zijn weerga niet kent.

Op weg naar de top van de toren kom je als eerste op 12,5 meter hoogte in de Michaëlskapel, een heilige ruimte. Het was de privékapel van de Bisschop. Alvorens de vernietigende storm van 1674 plaatsvond, bestond er een verbinding tussen de kapel van de bisschop en het schip van de Domkerk. De bisschop kon op deze manier de Heilige Mis in de Domkerk bijwonen. De eerste geleding van de Domtoren is tevens gebouwd als verdedigbare wijkplaats. De muren zijn 3 tot 4 meter dik en er zijn verschillende schuilplekken.

Na 121 treden klimmen, op 25 meter kom je aan in de Egmondkapel. Deze kapel is genoemd naar de in 1559 overleden bisschop George van Egmond. Vanaf het begin van de 15de eeuw tot in 1901 was deze ruimte de woning van de torenwachter. Hij bewaakte de kostbaarheden in de toren en droeg zorg voor het uurwerk en de klokken. Tot 1880 is de noordelijke nis ingericht geweest als gelagkamer. Sinds 1982 is in de Egmondkapel een kleine expositie te zien over de toren en zijn geschiedenis, waarbij de stormachtige geschiedenis van toren en kerk uitgebreid wordt toegelicht.

Op de klokkenzolder hangt het zwaarste gelui van Nederland. Veertien luidklokken die tezamen 31.000 kilogram wegen. De klokken in de Domtoren worden nog altijd met de hand geluid. Voor het tegelijkertijd luiden zijn ruim 20 mensen 'in touw'. Na 318 treden stijgen, kom je buiten op de 70 meter-trans. Het uitzicht is hier al magnifiek. Je hebt een scherp zicht op Utrechts beroemde grachten en werven, de verschillende hofjes en binnentuinen, de eeuwenoude kerken en singels. Het bovenste gedeelte van de toren (het achtkant) noemen we de lantaarn. In de lantaarn bevindt zich het carillon van de Domtoren. In tegenstelling tot de luidklokken is het carillon bedoeld om een melodie te spelen. In het carillon hangen 50 klokken met een totaalgewicht van zo'n 26.000 kilogram. Het ritmisch aanslaan van stilhangende klokken noemen we beieren. Vandaar dat diegene die het carillon bespeelt, beiaardier wordt genoemd.

Een smalle spiltrap tegen een van de pijlers van het achtkant brengt ons naar 102 meter hoogte. We hebben nu 465 treden beklommen. Hier hebben we een prachtig uitzicht op de stad Utrecht en bij helder weer kunnen we aan de westzijde zelfs Amsterdam zien liggen. Site met actualiteiten over de Domtoren. Site over de geschiedenis van de Domtoren.

- Jaarlijks van eind juni tot half september toont cultuurhistorisch project Kerken Kijken Utrecht je de culturele rijkdom van 12 monumentale kerkgebouwen in het centrum van de stad. Plan je bezoek aan een of meer kerken via de site. Gidsen staan klaar om je te informeren over de architectuur, bouwgeschiedenis en de kunstschatten die de kerken herbergen. De toegang is gratis. Sinds 2010 gaan zij nog een stapje verder en kun je ook digitaal een kijkje nemen, via de pagina's van de kerken op de site. Ook buiten het seizoen zijn diverse kerken geopend. Kijk voor de openingstijden bij de desbetreffende kerk op de site. Onder het motto Kerken Luisteren kunnen muziekliefhebbers tijdens de hiervoor vermelde periode bijna iedere week gratis een concert bijwonen in het prachtige decor van een van de Utrechtse binnenstadskerken. De meeste concerten vinden plaats op vrijdagmiddag van 13.30-14.15 uur.

- Kerken in Utrecht.

- "De gemeente Utrecht heeft een aanzienlijke rijkdom aan kerkelijke monumenten en behoort daarmee tot de top in Nederland, zowel kwalitatief als kwantitatief. De bescherming van monumentale kerkgebouwen is op orde en de meeste gebouwen verkeren in een goede staat, qua casco en onderhoud. Onder meer door de diversiteit aan geloofsgemeenschappen speelt de landelijke problematiek minder en de mogelijkheden voor het verdienen door nevengebruik is gezien de centrale ligging relatief groot. Toch is de landelijke trend van leegstand en mogelijke afstoting van monumentale kerkgebouwen inmiddels ook in onze gemeente zichtbaar, zij het nog in relatief beperkte mate. Met de 'Utrechtse visie religieus erfgoed' (2017) is nu een actueel overzicht beschikbaar van het huidige gebruik van de monumentale religieuze gebouwen in onze gemeente. Daarmee is ook inzichtelijk gemaakt welke gebouwen leeg komen te staan en waarvoor een nieuw gebruik moet worden gezocht."

- Uniek in de wereld zijn de werven en werfkelders in de Utrechtse binnenstad. Aanvankelijk lag Utrecht aan een rivier met brede beddingen. Door het bouwen van sluizen kreeg men in 1275 de Oudegracht onder controle. Daardoor zakte het waterpeil en werden nieuwe kaden aangelegd; de huidige werven. De kelders van de woningen werden doorgetrokken. Zo zijn de typische werfkelders ontstaan. Om met paarden op de werven te kunnen komen, werden gangen aangelegd; de wedden. Er zijn er drie geweest. Eén ervan was bij Het Wed, vandaar de naam. Alleen die bij het stadhuis is er nog. Onderaan het wed stond vroeger de stadskraan. Daarmee werden goederen van de werf naar straatniveau getakeld. De gietijzeren beelden van de Winkel van Sinkel betekenden het einde van de stadskraan, want deze begaf het bij het lossen. Het fundament van de kraan is op de werf nog te zien. Onder de straatlantaarns langs de Oudegracht zijn consoles geplaatst met honderden verschillende taferelen. De werven zijn de afgelopen jaren gerestaureerd, waarbij een klein deel van de bomen is verwijderd en deels herplant. Er is voor gezorgd dat de bomen niet meer in de walmuren kunnen groeien.

- Post NL heeft rond 2010 alle postkantoren in Nederland gesloten en waar nodig ondergebracht bij andere winkels. Zo ook in 2011 het imposante hoofdpostkantoor uit 1924 aan de Neude. Dit rijksmonument is ontworpen door architect Joseph Crouwel in de stijl van de Amsterdamse School. In juni 2015 is bekend geworden dat de Centrale Bibliotheek van Utrecht in het pand wordt gehuisvest. Het gebouw heet tegenwoordig Post Utrecht. De bibliotheek had voorheen ca. 6.700 m2 oppervlakte en beslaat nu 9.300 m2. De bedoeling is dat de bijzondere centrale hal vanuit het hele gebouw te voelen is. Dat doen ze door doorgangen te maken. “Dus door in de ene kamer te staan, kijk je diagonaal van links en naar rechts, en zie ik het hele gebouw en ervaar ik ook waar de centrale hal is”, aldus projectleider René van der Horst. De bibliotheek beoogt eind 2019 te worden opgeleverd. Begin 2020 wordt de publieksopening verwacht. Op het YouTube-kanaal van de bibliotheek kun je filmpjes bekijken over het (ver)bouwproces. Verder komen er in het pand o.a. winkels en een grote fietsenstalling. In het souterrain van het pand komt een grote foodmarkt. Hier kunnen mensen niet alleen boodschappen doen, maar staat ook de beleving centraal. Zo bereiden chef-koks maaltijden en kan er ter plekke gegeten en gedronken worden.

- "In de tuin van het Centraal Museum, waar je op een zonnige dag kunt genieten van een hapje en drankje op het gezellige terras, bevind je je in het culturele hart van Nederland. Vanaf deze plaats in Utrecht kun je de contouren van het oudste stedelijke museum in Nederland bewonderen. In het voormalige kloostergebouw vind je onze Rietveld-collectie, de grootste ter wereld. Naast de wereldberoemde rood-blauwe stoel tref je diverse andere objecten aan van deze veelzijdige ontwerper. Ontdek het clair obscur en de kenmerkende thema’s van internationaal fameuze Caravaggisten zoals Dirck van Baburen, Gerard van Honthorst en Hendrick Terbrugghen. Wist je dat hun schilderijen Rembrandt en Vermeer hebben geïnspireerd? In het originele Dick Bruna-atelier voel je overal de aanwezigheid van de wereldberoemde tekenaar, illustrator en auteur van onder meer de Nijntje boeken. Niet voor niets hoort het Nijntje Museum ook bij het Centraal Museum.

Ook moderne en hedendaagse kunst neemt een prominente plek in. Bekende kunstenaars zoals Marlene Dumas en Pyke Koch vind je daarom altijd in onze zalen, evenals recente aankopen van het museum op het gebied van hedendaagse kunst. En natuurlijk tonen we regelmatig eigentijdse kunst en vormgeving van Utrechtse bodem. Ook het Utrechtse schip uit de 11e eeuw is, net als het 17e-eeuwse poppenhuis, een al jarenlang veelbezocht hoogtepunt in onze collectie. Het Centraal Museum was in 1917 het eerste museum dat een conservator mode aanstelde en is inmiddels een ruim honderd jaar oude verzamelaar van mode. Van 18e-eeuwse japonnen tot spectaculaire ontwerpen van Viktor & Rolf, Iris van Herpen en Jan Taminiau. In de collectie én in spraakmakende tentoonstellingen staat mode regelmatig op de agenda.

Vergeet niet om onderweg te genieten van het gebouw, waarin je de sporen van het vroegere Agnietenklooster terugvindt. Via de Refter heb je sinds de verbouwing in 2016 direct toegang tot De Stallen, waar we bijzondere en spectaculaire tentoonstellingen organiseren. Door samen te werken met de gemeente Utrecht, diverse Utrechtse culturele instellingen, vooraanstaande organisaties en bedrijven in Nederland en musea uit de hele wereld, bieden we méér dan een fraaie collectie en bijzondere tentoonstellingen. We organiseren - bijvoorbeeld iedere 1e donderdag van de maand - een divers en inspirerend activiteitenprogramma met video, muziek, workshops, lezingen en nog veel meer. We wensen je een plezierig en inspirerend bezoek toe."

- Overige musea in Utrecht: - Universiteitsmuseum Utrecht. - Over het op 16 juni 2017 gesloten Museum voor hedendaagse Aboriginal kunst AAMU op Wikipedia. - Museum Bleulandinum (anatomie). - Museum voor het Kruideniersbedrijf. - Museum Speelklok. - Spoorwegmuseum. Reportage van een Stoomdag in het Spoorwegmuseum. Een van de topstukken in het Spoorwegmuseum is stoomlocomotief De Arend, de oudste trein van Nederland, die op 20 september 1839 de allereerste treinrit van ons land heeft gemaakt, van Amsterdam naar Haarlem. - Nederlands Volksbuurtmuseum. - Museum Sterrenwacht Sonnenborgh. Centraal Museum (website naast hun Facebook-site). - Sinds 2016 is er het Nijntje Museum, de opvolger van voorheen het Dick Bruna Huis. Dit museum richt zich exclusief op gezinnen met jonge kinderen; de inrichting en het spelmateriaal zijn speciaal voor hen ontwikkeld. Peuters en kleuters ontdekken er spelenderwijs hun wereld. Het Nijntje Museum is de wereld in het klein, geïnspireerd op de prentenboeken van Dick Bruna. Wie vooral geïnteresseerd is in Dick Bruna en zijn werk kan terecht in het Centraal Museum, tegenover het Nijntje Museum. Daar is het originele atelier van Dick Bruna permanent te zien, in combinatie met een selectie uit het rijke oeuvre van Dick Bruna dat het Centraal Museum in bruikleen heeft.

Museum Catharijneconvent (christelijke kunst en cultuur). "Veel kerken hebben het vandaag de dag moeilijk en overwegen in een aantal gevallen sluiting. Dit is het moment om met alle betrokkenen het religieus erfgoed nader in kaart te brengen en de waarde ervan te bepalen. En dan niet alleen de waarde van de gebouwen, maar ook de waarde van de interieurs en de sociale en maatschappelijke waarde van de kerken. Zo krijg je een complete waardebepaling waarin alle betrokkenen zich kunnen herkennen en op basis waarvan je verder kunt met toekomstplannen. Op het gebied van het interieur zijn wij dé experts van Nederland", aldus Museum Catharijneconvent. Zij zijn dan ook een van de acht partners van de in november 2018 van start gegane Nationale Kerkenaanpak, waarbij zij kerken adviseren over de waarde en herbestemming van hun kerkinterieur. Het doel van de samenwerking is een duurzaam toekomstperspectief te ontwikkelen voor de monumentale kerkgebouwen in Nederland.

- Overige monumentale panden in Utrecht.

- Houtzaagmolen De Ster (Molenpark 3) is het middelpunt van het Molenerf De Ster, het enige compleet bewaard gebleven houtzaagmolenerf van Nederland. Molenerf De Ster bestaat uit de windmolen met zagerij, de molenaarswoning, twee knechtswoningen en drie houtdroogloodsen. Molen De Ster is van ver in de omtrek goed te zien. Houtzaagmolen De Ster stamt oorspronkelijk uit 1739. Van de oorspronkelijke molen was sinds 1911 alleen de zagerij nog over. De molen is tussen 1996 en 1998 herbouwd. De Ster staat aan de Leidsche Rijn in de buurt Lombok en heeft een terras aan het water. De houtzaagmolen is iedere zaterdag werkend en van 11.00-17.00 vrij toegankelijk voor publiek en doet tevens dienst als poppodium, vergadercentrum en officiële trouwlocatie. - Site Molen De Ster.

- Korenmolen Rijn en Zon (Adelaarstraat 30) is de hoogste van de provincie Utrecht en een van de hoogste van Nederland. De molen is in juli 2016 na een omvangrijke restauratie feestelijk heropend. Na enkele maanden draaien zijn de wieken echter uit voorzorg weer tot stilstand gebracht. In 2017 besloot de gemeente - die sinds de jaren zeventig eigenaar is van de molen - om de wieken te vervangen. In 2019 wordt dat uitgevoerd. Het nieuwe wieksysteem zou daarbij niet voorzien worden van zogeheten stroomlijn neuzen, wat volgens de gemeenteraad wel noodzakelijk is om de molen vaker en beter te laten draaien, waardoor er meer meel geproduceerd kan worden. Een motie die daarvoor pleit is in februari 2019 raadsbreed aangenomen. Wethouder Everhardt neemt het voorstel in overweging. Tijdens een expertmeeting zal worden beoordeeld hoe de molen het best kan worden gerenoveerd.

- Het Utrechtse stadhuis aan de Minrebroederstraat is van juni 2018 tot mei 2019 grootschalig gerenoveerd. Het gebouw was onder meer te energie-onzuinig. De ramen waren enkel glas en het dak moest ook beter worden geïsoleerd. Op 9 mei 2019 is het Stadhuis in Utrecht feestelijk heropend door burgemeester Jan van Zanen. Nog altijd is in deze gebouwen het bestuur van de stad gezeteld en nog altijd kan men hier een huwelijk laten bezegelen. Om dit te kunnen blijven doen was renovatie en verduurzaming van alle gebouwen hard nodig. Het gebouwenensemble onderging in korte tijd een intensieve verbouwing, met als doel de gebouwen te verduurzamen en te verbeteren in gebruik. De ontwerpfase waarin het restauratieplan van Van Hoogevest Architecten vorm kreeg, ging van start in 2016 in nauw overleg met de gemeente Utrecht en de adviseurs installatie (DWA), constructie (de Prouw), bouwfysica (Peutz) en akoestiek (LBP|SIGHT). Het werk is uitgevoerd door bouwbedrijf Burgy uit Leiden.

Het historische gebouwenensemble aan de Stadhuisbrug waarin onder meer de trouwzaal, raadzaal en vergaderruimtes van de fracties zijn ondergebracht, bestaat uit een reeks van gebouwen uit verschillende tijden. De hoofdentree bevindt zich nu weer in het neoklassieke, 19e-eeuwse hoofdgebouw aan de Stadhuisbrug. Aan de achterzijde is eind vorige eeuw naar ontwerp van de Spaanse architect Enric Miralles een aanbouw toegevoegd. Bij die verbouwing is ook de bestaande logistiek binnen het gebouw ingrijpend veranderd. De recente restauratie heeft deze ingrepen van Miralles gerespecteerd.

Vanwege de hoge monumentwaarde van de historische gebouwen, die de status hebben van rijksmonument, is gekozen voor een verduurzamingsmethode waarbij duurzaamheid en monumentwaarde in zorgvuldige balans zijn gehouden. Deze zogeheten DuMo-methode is ontwikkeld door Evertjan Nusselder in samenwerking met andere specialisten. Hij maakte voor het Stadhuis Utrecht een DuMo-scan, waaruit een advies voortkwam met bijbehorende maatregelen. Deze methode, die voor rijksmonumenten eigenlijk de enige juiste aanvliegroute is naar verduurzaming, gaat uit van een aanpak op maat. Voor ieder monument zijn specifieke oplossingen geschikt, die voor een ander monument weer minder geschikt zijn. Bij het Stadhuis Utrecht is gekozen voor isolatie van de buitenschil; is nieuw monumentaal gelaagd glas en monumentaal glas met spouw toegepast; is een balansventilatiesysteem toegevoegd; zijn zonnepanelen geplaatst op binnendaken en is een zonnewarmtesysteem aangebracht onder de dakpannen. Alle maatregelen samen zorgen voor een DuMolabel B, niet te vergelijken met een gangbaar energielabel, waarin behoud van monumentwaarde niet wordt meegewogen. Daarmee is dit restauratieproject een inspiratievoorbeeld geworden voor duurzaam gemeentelijk vastgoed.

Van Hoogevest Architecten staat met zijn erfgoedkennis niet alleen borg voor een gedegen ambachtelijk herstel, voor een reconstructie van het historische kleurenpallet op basis van onderzoek door Judith Bohan en een juiste integratie van verduurzamingsmaatregelen, maar heeft ook een belangrijk deel van de herinrichting ontworpen. Zo maakte architect Herman Bakker het ontwerp voor verbetering van het publiek gebruik van het stadhuis als huis van de stad. Hierbij fungeert de gerestaureerde monumentale stadhuishal nu als hart van het gebouw. Samen met de omgang en de omliggende ruimtes rond de stadhuishal is een nieuw publiek gebruik mogelijk geworden. Een belangrijke verbetering in de logistiek is de heropening van de oorspronkelijke hoofdtoegang aan de Stadhuisbrug. Daarmee is het gebouw weer onderdeel van de stad geworden. Nieuwe meubels zijn ontworpen door verschillende ontwerpers, zoals bijvoorbeeld het bureau Miralles Tagliabue EMBT, dat als ontwerper van de uitbreiding van 2000 door de gemeente Utrecht ook bij de huidige verbouwing is betrokken. (bron: Van Hoogevest Architecten)

- Het Rietveld Schröderhuis is in 1924 ontworpen door architect Gerrit Rietveld in samenwerking met opdrachtgeefster Truus Schröder. Het is het hoogtepunt van de architectuur van `De Stijl' en in 2001 in de UNESCO-lijst van Werelderfgoed opgenomen. Het huis valt sterk op door de architectuur van elkaar snijdende, horizontale en verticale vlakken, lijnen en vensters en het gebruik van de primaire kleuren rood, geel en blauw en van wit, grijs en zwart. Al snel na de bouw trok het huis, mede door de inrichting, wereldwijd de aandacht als één van de belangrijkste bouwwerken van de Moderne Architectuur. Tegenover het Rietveld Schröderhuis is nog een Rietveld-huis te bezichtigen: een modelwoning uit 1931, ingericht door Rietveld zelf (Erasmuslaan 9). Achter de Waterlinieweg in Utrecht, tegenover het Rietveld Schröderhuis, ligt een klein blokje van 4 herenhuizen. Deze huizen zijn met hun stralend witte gevels die voor meer dan de helft uit brede vensters bestaan, een toonbeeld van de zakelijke architectuur uit de 20e eeuw. Gerrit Rietveld bouwde ze in 1931 om te laten zien hoe je licht, lucht en ruimte in een woning kunt brengen.

- Ook de portiekflats aan de Robijnhof (Hoograven-Tolsteeg) uit 1958 zijn ontworpen door architect Gerrit Rietveld. Bijzonder voor die tijd was ook dat de woningen een douche hadden. Het was destijds namelijk niet ongebruikelijk dat men zich nog met een teiltje moest behelpen. Het complex van 194 sociale huurwoningen is in 2008 gerenoveerd. Na de renovatie ademt de Robijnhof weer de geest van Rietveld. Op Robijnhof 13 is een museumwoning ingericht die laat zien hoe de woningen er direct na de oplevering uitzagen. De oorspronkelijke badkamer was voorzien van een lavet dat ook als wasmachine kon worden gebruikt. De keuken met granito aanrecht was een ontwerp van Rietveld zelf. In 2008 is n.a.v. de renovatie het boek Rietvelds Robijnhof verschenen (via de link online te bestellen).

- Op de fortenpagina van de gemeente Utrecht vind je informatie over de forten De Bilt, Blauwkapel, Aan de Klop, De Gagel en Lunetten. - De 4 Lunetten zijn de kleinste van de Utrechtse forten. Ze zijn gebouwd tussen 1822 en 1828. De Lunetten liggen op de Houtense Vlakte en grenzen aan de wijk Lunetten. De Houtense Vlakte ligt hoger dan de omgeving. Het gebied kon daarom niet goed onder water gezet worden. Er was dus een zwakke plek in de Waterlinie. Om het toch goed te kunnen verdedigen, zijn de 4 Lunetten op korte afstand van elkaar gebouwd. Het woord lunet komt van het Franse 'lune' en betekent 'maan'. Op de plattegrond van de Lunetten vormen de forten een halve maan. Een lunet is een klein fort. Aan de voorkant van het fort lopen 2 muren naar elkaar toe in een punt.

- Anders dan de naam doet vermoeden, heeft de enige Nederlandse paus, Adrianius, nooit in het gebouw Paushuize op de hoek van de Kromme Nieuwegracht en het Pausdam gewoond. Hij heeft het gebouw wel aangekocht en verbouwd, maar overleed voor hij het kon betrekken. Het pand is in 2010 gerestaureerd.

- Graven en begraafplaatsen in Utrecht: - Praalgraf De keizerssteentjes in de Dom. - De laatste bisschoppelijke graftombe in de Dom. - Een zeeheld in de Dom. - Graven in de Dom. - R.K. begraafplaats St. Barbara. - Begraafplaats Soestbergen.

- De 37 meter hoge watertoren op Rotsoord (aan de Vaartsche Rijn) dateert uit 1906 en is in 2015 verbouwd en herbestemd. In de toren zijn atelierruimtes, een interieurontwerpbureau met expositieruimte, een ZZP-center, een vergaderruimte, en een restaurant in de top van de toren gerealiseerd.

- Gevelstenen in Utrecht.

- In 2013 is het Minstroom-gebied aangewezen als gemeentelijk beschermd stadsgezicht. Het betreft het gebied rond het riviertje de Minstroom in Utrecht-Oost, dat in het oostelijke verlengde van de Nieuwegracht loopt. Het, aldus B&W, 'unieke en gaaf bewaard gebleven hoveniersgebied' heeft met name betrekking op de wegen (met hun bebouwing) Abstederdijk, Zonstraat, Notebomenlaan en Rembrandtkade met directe omgeving. Vanouds was dit een gebied van tuinders (destijds hoveniers genoemd), die voedsel leverden aan de stad Utrecht. Diverse hovenierswoningen en boerderijen zijn nog bewaard gebleven, met name aan de Abstederdijk, de Notebomenlaan en de Zonstraat. Aan de Rembrandtkade vinden we nog mooie voorbeelden van de architectuurstijl Amsterdamse School. Rond 1900 waren er 175 tuinderijen in Abstede. Na begin 20e eeuw is de wijk volgebouwd met arbeiderswoningen en verliest het zijn hovenierskarakter, maar kennelijk is er toch nog veel van bewaard gebleven. Voor nadere informatie zie het artikel geschiedenis van de hoveniers in Utrecht en de reportage van Maarten van Rossem over de Minstroom en de verdwenen hoveniers van Utrecht (2014).

- In 2015 is in Leidsche Rijn het Castellum Hoge Woerd gerealiseerd. Dit is een levensgrote reconstructie van een Romeins fort zoals dat daar rond het begin van de jaartelling moet hebben gestaan, compleet met kantelen, wachttorens en poorten. Het complex moet één van de culturele harten worden van de enorme VINEX-locatie. Binnen de muren zijn een stadsboerderij, een museum en een theaterpodium gevestigd. Ook kunnen er (sport-) activiteiten worden georganiseerd.

- De markante Villa Jongerius (Kanaalweg 64) dateert uit ca. 1938 en was het woonhuis van de Utrechtse zakenman Jan Jongerius. Naast het huis staat zijn vroegere fabriek met carrosserie- en constructiewerkplaatsen. De villa is door Jongerius zelf ontworpen in een eigenzinnige mix van Nieuwe Zakelijkheid en art deco-elementen. Sinds begin 21e eeuw is het pand met het er achter gelegen kantoor een rijksmonument. Restauratie is in 2012 gereed gekomen. Tegenwoordig wordt het pand verhuurd voor allerlei soorten zakelijke bijeenkomsten.

Restauratie en herbestemming van het achter de villa gelegen Jongeriuskantoor is in mei 2018 voltooid. In de imposante hal van het gebouw zijn de 60 glas-in-lood panelen met Utrechtse taferelen uit het leven en het bedrijf van Jan Jongerius teruggeplaatst. Het enorme raam van in totaal 34 m2, gemaakt door de Utrechtse glaskunstenaar Willem Mengelberg, is in 1939 door de werknemers aan hun baas geschonken ter ere van het 25-jarig bestaan van het bedrijf en het 25-jarig huwelijk van Jan en Heinnie Jongerius. De panelen zijn in november 2017 na restauratie teruggeplaatst.

- Op de hoek van de Kromme Nieuwegracht en de Drift stond eeuwenlang een klein woonhuisje. Dit is in 1940 afgebroken, waarna het kavel van slechts 15,45 m2 62 jaar braak heeft gelegen. Totdat architect Hans Sluijmer er brood in zag. Hij ontwierp een smal huis van glas en staal met 7 woonlagen, inclusief twee 14e-eeuwse werfkelders. Het pand heeft 123 m2 woonoppervlakte. Om het traplopen te beperken zijn er twee keukens, twee badkamers en drie wc’s. Het pand is zo kenmerkend, dat het door sommigen wordt gehaat, en door anderen juist architectonisch aanbeden. Het wordt ook wel 'het monument van de toekomst' genoemd.

- In de Catharijnesingel voor TivoliVredenburg stond van januari t/m juni 2019 een enorme plastic walvis, gemaakt van vijf ton zwerfval uit de oceaan bij Hawaii. De walvis vroeg aandacht voor de problemen van plastic afval in de natuur. Marleen van Rijswick, hoogleraar Europees en nationaal waterrecht en programmaleider van het Utrecht Centre for Water, Oceans and Sustainability Law, zag het kunstwerk Skyscraper voor het eerst in Brugge. Ze was onder de indruk van het ruim elf meter hoge gevaarte en heeft zich er voor ingezet om het kunstwerk naar haar stad te halen. Na de officiële 'opening' op 17 januari 2019 (hier zie je een filmpje van de voorafgaande opbouw) zijn er verschillende evenementen en lezingen rondom de walvis georganiseerd. Skyscraper, zoals het kunstwerk heet, is ontworpen door het Amerikaanse bureau STUDIOKCA (onder de link vind je een interview met een van de ontwerpers). Zij vragen op deze manier aandacht voor de problemen van de plastic soep in de oceaan. De sculptuur torent 11 meter uit het water omhoog en is een kopie van een blauwe vinvis. De ontwerpers verzamelden vier maanden lang blauw en wit plastic afval aan de kusten van Hawaii, New York en Zeebrugge. “Als je kijkt naar gewicht, drijft er meer plastic afval uit onze steden in de oceanen dan er walvissen zijn’, aldus STUDIOKCA. “Het past heel mooi binnen ons onderzoek naar een duurzaam beheer van rivieren en de zee”, zegt Van Rijswick. De Universiteit Utrecht doet veel onderzoek naar de oorzaken en schadelijke gevolgen van de plastic soep. In de zomer van 2019 reist het kunstwerk door naar Parijs en van daaruit naar vele andere steden in de wereld. Het project is financieel en praktisch mede mogelijk gemaakt door de hulp van de provincie Utrecht, de gemeente Utrecht, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, de Vereniging van Rivierwaterbedrijven (RIWA), verzekeraar ASR en ingenieursadviesburo Sweco. (bron: Provincie Utrecht, 26-11-2018)

Terug naar boven

Evenementen

- Evenementenagenda Utrecht.

- Op een zondag in februari is er in Utrecht 'Gluren bij de Buren', hét woonkamerfestival, waarbij woonkamers in verschillende steden worden omgetoverd tot een tijdelijk podium met een wel zeer intiem karakter. Iedereen kan genieten van diverse optredens van lokale talenten, van singer-songwriters met een gouden keel tot theatermakers die je verrassen en koren die je omverblazen! Elke artiest speelt drie keer een optreden van 30 minuten. Door de speciale looproutes kun je hierdoor als bezoeker maximaal 7 optredens bijwonen. Gluren bij de Buren maakt de wijken gezelliger en geeft lokale acts een podium. Alle voorstellingen zijn gratis te bezoeken (een vrijwillige bijdrage is welkom, en draagt bij aan het budget om de volgende editie mogelijk te maken). Beleef het karakter van jouw stad, de gastvrijheid van de bewoners en ontmoet talentvolle lokale muzikanten als bezoeker van 'Gluren bij de Buren'. Wil je Gluren bij de Buren ook in jóuw stad organiseren? Wil je jouw huiskamer beschikbaar stellen voor een optreden? Of wil je zelf spelen in een van de huiskamers? Neem dan contact op met de organisatie.

- Op een zondag begin juli is er in Utrecht (sinds 2018) het festival Struinen in de Tuinen (de zomerse variant van het hiervoor vermelde 'Gluren bij de Buren'). Hét tuinfestival waarbij tuinen in verschillende steden worden omgetoverd tot tijdelijk podium. Het gazon is het podium, de tuinstoelen de tribune. Iedereen kan genieten van verschillende optredens van lokale talenten. Van singer/songwriters tot ongekend theatertalent, alles op het gebied van podiumkunst! Elke artiest speelt drie keer een optreden van 30 minuten en alle voorstellingen zijn gratis te bezoeken. Geniet van zonnige deuntjes, zomers theater en zinderende belevingen. Beleef het karakter van jouw gemeente, de gastvrijheid van de bewoners en ontmoet talentvolle lokale artiesten als bezoeker van Struinen in de Tuinen 2019.

"Om goed voorbereid op bezoek te kunnen bij je buren zijn er handige looproutes gemaakt. Sorteer het programma op wijk of per genre, en voeg optredens naar keuze toe in je persoonlijke programma. Onze tip? Ga struinen in je éigen buurt om je buurtgenoten te leren kennen. De speeltijden zijn zo ingedeeld dat je in totaal maximaal zeven optredens kunt zien. Dus plan goed en mis niets! Gebruik je de site via je mobiel? Geef toestemming om je locatie te zien en zie hoeveel stappen het volgende optreden van je vandaan is!" Wil jij ook een artiest in je tuin op het festival 'Struinen in de Tuinen'? Of wil je als artiest of band zélf ergens in een tuin spelen? Neem dan contact op met de organisatie. Deelnemende steden zijn Amersfoort, Utrecht, Zaanstad en Woerden.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Op het plein naast de Universiteitsbibliotheek op Utrecht Science Park (voorheen bekend als De Uithof) is in mei 2019 een Groene Wegwijzer geplaatst. De Groene Wegwijzer zet mooie of interessante groene plekken op en rondom het wetenschapspark op de kaart. De wegwijzer wijst naar de volgende groene plekken: Ringslangenbos - Milieumonitor; Biologenbos ‘De Driehoek’; Nachtegalenbosje; Botanische Tuinen; Amelisweerd; Landgoed Oostbroek; Tiny Forest (volgt later in 2019).

- "In augustus 2019 is de kleurrijke kinderroute in het Gagelbos gerealiseerd die de Utrechtse wijk Overvecht met het speelbos verbindt. De route voor kinderen tussen de 4 en 12 jaar brengt stad en buitengebied bij elkaar, daagt uit tot spelen en tot naar buiten gaan. Groen is gezond. Onderzoeken onderstrepen de positieve invloed van natuur op de gezondheid. Natuur ontspant. Natuur stimuleert tot bewegen. Door natuur worden kinderen uitgedaagd om grenzen te verleggen. Een natuurlijke speelomgeving stimuleert ook tot een meer gevarieerd en creatief speelgedrag. Daar draagt de provincie Utrecht graag haar steentje aan bij.

Een verbinding tussen stad en land is daarom van wezenlijk belang. Een paar jaar geleden is er een fiets- en wandelbrug aangelegd, zodat mensen uit de stad makkelijk toegang hebben tot dit recreatiegebied Noorderpark Ruigenhoek. En nu is er ook de kinderroute Gagelbos. Een route die tot de verbeelding spreekt en uitdaagt tot bewegen. Een mooie bijkomstigheid van de kinderroute in het Gagelbos is dat de kinderen er ook wat kunnen leren over de geschiedenis van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het Gagelbos speelt een rol in de verhalen over soldaten en gebieden die onder water stonden, waardoor de vijand niet verder kon. Want als je tot aan je navel in het water staat, dan kun je niet verder lopen." (bron: Provincie Utrecht)

- Het Gagelbos ligt direct N van de wijk Overvecht. Het maakt deel uit van de Landinrichting Noorderpark: een 5900 hectare groot gebied voor recreatie en natuurontwikkeling tussen Hilversum en Utrecht. In het bos ligt de nadruk op recreatie. Beheerder Staatsbosbeheer heeft er fiets- en wandelpaden, picknickplekken en een speelbos aangelegd.

- De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht zijn te vinden op Fort Hoofddijk. De tuin van ca. 14 hectare bestaat uit een aantal deeltuinen waar planten op verschillende manier worden gepresenteerd. Het is, ruim 370 jaar na de stichting (1639), nog steeds een universitair botanische tuin waar onderzoek en onderwijs een belangrijke plaats innemen. Maar het is inmiddels ook veel meer dan dat: een tuin voor een breed publiek om te genieten, te kijken en te leren. De collectie kent een aantal specialisaties waarvan de belangrijkste zijn: Zuid-Amerikaanse flora, Alpiene planten, Arisaema, Bromelia en Tillandsia en neotropische orchideeën.

- De 5.000 m2 grote tuinen van de Hof van Chartreuse, rond 6 monumentale panden uit 14e t/m 20e eeuw, zijn een groene enclave tussen de wijken Overvecht, Ondiep en Zuilen. Eigenares en architect Anke Colijn heeft er in 20 jaar tijd een, zoals ze het noemt, 'Supermarkt voor dieren' van gemaakt, gezien de tientallen diersoorten die hier hun voedsel vinden (o.a. insecten, vlinders, amfibieën en vogels). De tuinen zijn een beperkt aantal dagen per jaar opengesteld voor publiek.

- Nabij de Rijksmunt, aan het Merwedekanaal, is recentelijk het Muntpark ontwikkeld.

- In DOMunder beleef je onder de grond de verhalen van 2000 jaar geschiedenis van het Domplein, Utrecht en Nederland. De ontdekkingstocht gaat naar middeleeuwse kelders, waar je o.a. met een slimme zaklamp zelf op zoek gaat naar de verborgen geschiedenis. Eén van de hoogtepunten is de storm van 1674 die je in levenden lijve meemaakt.

- Kinderboerderij Nieuw Rotsoord (Hoograven) is een groene oase voor rustzoekers én avonturiers. Een plek om even bij te komen onder het genot van een heerlijke kop koffie of thee en een plaats om de kinderen lekker te laten ravotten. Nieuw Rotsoord verkoopt ook scharreleieren en honing van de eigen imkerij. Op werkdagen geopend van 11.00 tot 17 uur en in de weekeinden van 13.00 tot 17.00 uur. Naast kinderboerderij is het ook een ontmoetingsplek voor jong en ouder uit de buurt.

- Speeltuin Kameleon (Hoograven). - Speeltuin Fort Luna (Lunetten).

- Het Griftpark is een geliefd park midden in Utrecht. Dankzij speeltuin en kinderboerderij Griftsteede en het restaurant is het een favoriete plek van veel Utrechters en bezoekers. De grasvelden bij de vijver zijn ideaal voor een middagje zonnebaden. De heuvel biedt een prachtig uitzicht over het park en de stad. Voor jongeren zijn er de skatebaan en het basketbalveld. Ook als natuurliefhebber ben je in het Griftpark aan het juiste adres; bij de natuurkern en de plantenmuur van 220 meter lang vind je verrassende stadsnatuur. Het Griftpark is altijd open. Griftsteede is open van dinsdag t/m zondag van 10.00-17.00 uur.

"Het Griftpark ligt op de plek waar sinds 1860 de Gemeentelijke Gasfabriek stond en sinds 1876 de Vaalt was gevestigd. In 1960 is de gasfabriek gesloten en gesloopt. De Vaalt is in 1976 gesloten. Het terrein was echter sterk verontreinigd geraakt. De boel opruimen bleek erg kostbaar. Het verontreinigde terrein is daarom ingepakt met een 65 meter diepe schermwand. Hierdoor wordt de grond rondom het park tegen de vervuiling beschermd. Bovenop de gifgrond ligt een ‘deksel’ van anderhalve meter dik, bestaande uit grind, anti-worteldoek en schone teelaarde. Een probleem bleek de ‘bodem’ van de 'doos'. Deze bestaat uit zogeheten kleilenzen op een diepte van 60 meter. De lenzen sluiten niet goed aan waardoor vervuild water dieper de grond in zou kunnen stromen. Dit is ongewenst omdat de grondlaag onder de klei in Nederland wordt gebruikt voor drinkwaterproductie. Sinds de opening van het park in 1999 wordt het vuile grondwater daarom opgepompt naar een speciale zuiveringsinstallatie in Overvecht. Een drietal pompen zorgt voor een constante onderdruk in het grondwater, waardoor het vuile water niet weg kan zakken. Het ingepakte gebied wordt non-stop beheerst en gecontroleerd. Dit is een manier van saneren/opknappen die in ons land vaker wordt gebruikt.

Gedacht werd dat het pompen minstens een eeuw zou moeten gaan duren, hoewel ook werd gesuggereerd dat bacteriën wellicht op den duur de vervuiling zouden 'opeten' en zo het grondwater op deze locatie zouden reinigen. De afgelopen jaren is ontdekt dat er inderdaad een bacteriegroep aanwezig is die het afval afbreekt en de verontreiniging als het ware 'opeet'. Voor Utrecht en de rest van Nederland is het interessant om te weten hoe deze ‘biologische afbraak’ werkt. Dit kan namelijk helpen bij de aanpak van andere verontreinigde gebieden in Nederland. Met de bacterie kunnen we misschien de constante beheersing en monitoring van dit soort verontreinigde gebieden afbouwen. Daarom hebben de gemeente en het Rijk besloten van april 2018 tot december 2019 de bacteriegroep te onderzoeken en de werking ervan indien mogelijk te optimaliseren. De Universiteit Utrecht, Wageningen University & Research en Deltares voeren het onderzoek uit, met speciale, tot 65 meter diepe peilbuizen." (bron: gemeente) Het betreft onder meer promotieonderzoeken van Suzanne Faber en Lisanne Keijzer, respectievelijk bij de Universiteit Utrecht naar de bodemopbouw en het grondwater in het park, en in Wageningen naar de vuil-etende bacteriën die in het grondwater van het park zijn aangetroffen.

- "Dirk Meerkerk - of Boer Dirk zoals hij vaak wordt genoemd - verzorgt al vele jaren in de gemeente Utrecht het ecologisch maaibeheer in de vorm van hooilandbeheer. Bij de landelijke verkiezing BovensteBeste Bermbeheerder 2020 is hij op de 2e plek geëindigd (na de gemeente Gouda). De jury: “Door het beleid van de gemeente krijgt Dirk de kans om het op zijn eigen(wijze) manier te doen. Een prima vent met een aansprekende werkwijze. Werkt veel met vrijwilligers.” Harmke van Dam is een van de vele mensen die hem hebben genomineerd: ”Hij is een uitstekende intermediair tussen bewoners, gemeente en aannemer. Zo is hij heel enthousiast en stimulerend waardoor een groeiende groep omwonenden en vrijwilligers meehelpt met het hooien.” Ook Hans van Lunteren prijst zijn contacten met de bewoners: “Doordat Dirk Meerkerk met zijn paard en wagen een verschijning is in het Utrechtse groenonderhoud weet hij de aandacht op zijn ecologische maaiwerkzaamheden te vestigen, wat al snel tot vragen en een gesprek leidt. Onvermoeibaar staat hij de mensen te woord. Een authentieke ambassadeur van ecologisch, kleinschalig bermbeheer.’" (bron en voor nadere informatie zie de link)

- "De gemeente Utrecht is in november 2020 door Nederland Zoemt verkozen tot bijvriendelijkste gemeente van Nederland 2020. De gemeente zet zich bijzonder in om van haar grondgebied een veilige en voedselrijke thuishaven te maken voor wilde bijen. De jury van Nederland Zoemt is erg te spreken over de integrale aanpak van de gemeente, die uitblinkt in ludieke acties voor bijen en biodiversiteit, zoals het megabijenhotel op een reclamemast langs de A2. De ludieke acties staan niet op zichzelf, maar zijn onderdeel van een groter plan. Zo maakt de gemeente zich hard voor jaarrond voedsel voor bijen in de stad. Met bloembollenmengsels, bijvriendelijke planten en met ecologisch maaien, waar in de parken veel omwonenden aan meehelpen. Ook prijst de jury het feit dat de gemeente sinds 2020 voor iedere wijk een groenadviseur heeft benoemd, die in allerlei ruimtelijke projecten bijvriendelijke adviezen kan geven. De Utrechtse aanpak heeft succes: inmiddels zoemen er ruim 100 wildebijensoorten rond in de stad!

“Het is een grote eer dat we de prijs voor Bijvriendelijkste gemeente van Nederland ontvangen”, zegt wethouder Lot van Hooijdonk. “Het is een erkenning voor alles wat we doen om wilde bijen in onze gemeente plek te bieden. Zo hebben we bijenhotels, ‘bloemrijk’ maaibeleid en groene bushokjes en die zorgen voor meer insecten in de stad.” Helft alle bijensoorten bedreigd. Al die inzet om wilde bijen ook in de stad een plek te bieden is broodnodig. In Nederland zoemen 358 soorten wilde bijen, maar de helft van alle soorten is bedreigd. Ze hebben enorm te lijden van de intensieve landbouwmethoden, bestrijdingsmiddelen, verstening en ons ‘traditioneel’ groenbeheer. Dat heeft grote gevolgen voor de natuur én voor de mens. Zo’n tachtig procent van ons groenten, fruit en andere eetbare gewassen is namelijk afhankelijk van bijen. Griftpark nog bijvriendelijker. De prijsuitreiking zag er vanwege de coronamaatregelen anders uit dan andere jaren, maar de prijzen blijven hetzelfde; de gemeente Utrecht kreeg een insectenhotel, 50m2 bloembollen, 50m2 bijvriendelijke planten en ecologisch advies cadeau. Het hotel, de bollen en de planten komen in het Griftpark te staan, dat daarmee nog bijvriendelijker wordt." (bron: Nederland Zoemt, november 2020)

- "De provincie Utrecht geeft met bijna een miljoen euro een stevige financiële injectie aan de ontwikkeling van het 70 ha grote Lunettenpark door de gemeente Utrecht. Dit doet zij vanuit haar programma de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Restauratie vier forten. In het ambitieuze plan, een miljoenenproject, zijn de vier Lunetten het vertrekpunt. Deze forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn de dragers van het gebied en markeren de overgang van stad naar buitengebied. Het plan omvat onder andere de restauratie van de vier Lunetten, onderzoeken naar een duurzame exploitatie, branding van de forten, versterking van de verbinding met het omliggende gebied en een onderzoek naar herstel van een historische brug over de Kromme Rijn. Gedeputeerde Cultuur Rob van Muilekom is enthousiast: “We willen de forten en hun omgeving een inspiratiebron laten zijn voor de ontwikkeling van de stad en het buitengebied. Dat is bij de vier Lunetten zeer goed gelukt. Met het programma Nieuwe Hollandse Waterlinie gaan we in meer gebieden onze provincie bijzonder, toegankelijk en aantrekkelijk maken.”

Stadspark. Tot nu toe liggen drie forten goeddeels verscholen in dichte begroeiing, maar de komende jaren wil de gemeente deze cultuurschatten en het aanliggende gebied openen voor bewoners en recreanten en omzetten in een nieuw stadpark. Het Lunettenpark wordt daarmee de eerste grote concrete uitwerking van het Ontwikkelperspectief Maarschalkerweerd dat een groter gebied behelst. Blij met steun. Wethouder Klaas Verschuure van Ruimtelijke Ontwikkeling is blij met de steun: “De gemeente Utrecht wil Maarschalkerweerd verder ontwikkelen tot een aantrekkelijk en goed bereikbaar parklandschap. We gaan hier extra aandacht besteden aan de combinatie van groen, recreatie, sport en cultuurhistorie. De forten willen we met zorg opknappen en meer zichtbaar maken zodat Utrechters weer kunnen genieten en leren van ons erfgoed.”

Groen recreatief netwerk. Het Ontwikkelperspectief, dat in juli 2020 is vastgesteld door de gemeenteraad, schetst Maarschalkerweerd als groene verbinding tussen stad en ommeland en daarmee als essentiële schakel in het groene recreatieve netwerk rond de stad. In realiteit gaat het vooralsnog om een versnipperd gebied zonder duidelijke identiteit, mede doordat het op meerdere plekken doorsneden wordt door grote wegen en spoorwegen. De gemeente Utrecht wil dit beeld kantelen en het gebied omvormen tot een samenhangend groen gebied." (bron: Provincie Utrecht, november 2020)

- "De Maliebaan in Utrecht blijkt - uiteraard alleen in de herfst - bijzonder rijk aan paddenstoelen. De combinatie van Hollandse linden, de kalkhoudende kleiafzettingen van de Kromme Rijn én een goed maaibeheer, zorgt voor ideale omstandigheden. Het is een bevestiging dat stedelijk gebied ook voor paddenstoelen van grote waarde is."

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Utrecht, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- In de rubriek Toen & Nu in AD editie Utrecht heeft Paula Swieringa in 2016/2017/2018 elke week een plek in de stad Utrecht besproken, met een afbeelding van vroeger en een afbeelding uit een van de genoemde jaren ter vergelijking. Hoe is die plek veranderd ten opzichte van enkele decennia geleden? In totaal zijn het er ca. 100. Op een kaart staan ze allemaal aangegeven, zodat je ze per locatie kunt selecteren.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Utrecht (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Utrecht. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter. - Nieuws van de gemeenteraad op Facebook. - Goedopweg (verkeer).

- Wijken/wijkverenigingen: - Wijk Lunetten o.a. actualiteiten en lokale links. - Tuindorps Belang is opgericht in 1932. - Aanzet is de wijkkrant (5x per jaar) voor en door bewoners van Hoograven, Tolsteeg en Bokkenbuurt. - Leefbaar Hoograven is een initiatief van bewoners om de leefbaarheid, veiligheid en sociale cohesie te bevorderen. - Hoogravens Belang is de Wijk- en Oranjevereniging voor de wijken Tolsteeg, Bokkenbuurt en Hoograven.

- Nieuws: - De Utrechtse Internet Courant.

- Muziek: - Het in 2014 opgerichte Willibrord Kamerkoor geeft een aantal keren per jaar een concert in de Sint Willibrordkerk. Zangers kunnen zich op projectbasis aan dit koor verbinden.

- Fort van de Verbeelding is een groep community musici. Ze organiseren allerlei projecten waarbij muziek en mensen altijd in het middelpunt staan, zoals het Schoolplein Orkest, de Body Boem Big Band, de BeatTunes, het Grijze Koppen Orkest, en Workshops voor bedrijven en particulieren.

- Veiligheid: - Politie Utrecht stad.

- Duurzaamheid: - "City Deal Elektrische Deelmobiliteit leidt tot wereldprimeur voor Utrecht. De ‘Utrechtse’ partners in de City Deal Elektrische Deelmobiliteit: We Drive Solar, Ballast Nedam, Heijmans, ELaad en Utrecht gaan een samenwerking aan met onder meer Hyundai, A.S.R. en Last Mile Solutions. Op 28 april 2021 tekenden zij in aanwezigheid van staatssecretaris Stientje van Veldhoven, wethouder Eelco Eerenberg van Utrecht en gedeputeerde Huib van Essen een overeenkomst om van Utrecht de eerste regio ter wereld te maken met een bidirectioneel ecosysteem. Directeur-Generaal (DG) Erik Jan van Kempen van het ministerie van Binnenlandse Zaken juicht de samenwerking toe. Hij heeft als programma DG Omgevingswet bij het ministerie in 2018 de Deal ondertekend. “Utrecht laat zien dat elektrische deelmobiliteit een oplossing is om bestaande en nieuwe wijken schoner en leefbaarder te maken. Door minder parkeerdruk kunnen er meer huizen en mooiere wijken worden gebouwd. Bovendien zorgt het voor betere en betaalbare bereikbaarheid.”

Frank Reniers van Agenda Stad is in zijn nopjes met de overeenkomst. “De afgelopen 3 jaar is binnen de City Deal geëxperimenteerd met het opnemen van elektrische deelmobiliteit in de planfase van woningbouwprojecten. De City Deal heeft gezorgd voor een platform waarop koplopers elkaar vinden en samen leren. De innovatie en groeiende aandacht rondom dit onderwerp is dan ook mede te danken aan de ruimte binnen de City Deal om te experimenteren, bijvoorbeeld met een lagere parkeernorm.” Ook projectleider Robin Berg van We Drive Solar is enthousiast. Volgens hem heeft de City Deal deuren bij overheden en projectontwikkelaars geopend. “Met name de betrokkenheid van de verschillende overheden binnen onze City Deal heeft bijgedragen aan deze samenwerking. Je ziet dat autobedrijven wel willen deelnemen in de energietransitie, maar daarbij vooral op zoek zijn naar plekken waar overheid, netbeheer en bedrijfsleven al samenwerken op deze onderwerpen. Dankzij de City Deal waren deze partijen snel gevonden.”

Koploper. Utrecht bevestigt hiermee haar rol als koploper op dit gebied. In bijzijn van Koning Willem Alexander werd in 2019 al de eerste bidirectionele publieke laadpaal ter wereld in gebruik genomen. Inmiddels staan er bijna 500 laadpalen in en rondom de stad waaraan auto’s niet alleen duurzaam kunnen opladen, maar ook ontladen. Utrecht en zijn omgeving is de eerste stad met een groot netwerk van bidirectionele laadpalen ter wereld. Buffer. De ambitie van de partners in deze overeenkomst is om in Utrecht hét energie- en mobiliteitsysteem van de toekomst te realiseren: duizenden elektrische deelauto’s die zorgen voor schone lucht, minder auto’s op straat en de buffer vormen voor grootschalige toepassing van zon- en windenergie in de regio.

Unieke positie. Hyundai heeft bewust gekozen voor We Drive Solar, onder meer vanwege de unieke positie en kennis op het gebied van bidirectioneel laden. Hyundai’s eerste bidirectionele productie-auto IONIQ 5 wordt in deze samenwerking grootschalig getest. Zomer 2021 wordt de integratie in het autodeelsysteem van We Drive Solar en het bidirectioneel laden op de Utrechtse laadpalen getest. Later dat jaar volgt de eerste inzet van een groter aantal auto’s in Utrecht, wat begin 2022 nog verder zal worden opgeschaald. Op de lange termijn is het streven om 10000 deelauto’s te laten rijden. Met bidirectioneel laden worden de batterijen in elektrische deelauto’s grootschalig ingezet als opslag van duurzame energie. Zo worden deze auto’s onderdeel van het elektriciteitsnetwerk: overdag wordt elektriciteit uit overtollige wind en zonne-energie geladen, waarop ’s avonds lampen kunnen branden en wasmachines draaien.

We Drive Solar is een samenwerking van de volgende partijen: Stad en regio Utrecht; ElaadNL (standaardisatie en inbedding van de juiste protocollen); Last Mile Solutions (software-aansturing van de laadpalen); Nieuwe Weme en Siers (productie en plaatsing van de laadpalen); a.s.r. verzekeringen (realisatie van het grootste bidirectionele laadplein ter wereld); Utrecht Sustainability Institute (wetenschappelijke validatie van het ecosysteem); Stedin (integratie van bidirectioneel laden in het stroomnet); MRP Development en Ballast-Nedam (toepassing van bidirectionele deelauto’s); Koolen Industries (forse opschaling van het aantal bidirectionele deelauto’s); GoodMoovs (koppeling van deelauto-platform en app met bidirectioneel laden)." (bron: Agenda Stad, april 2021)

- Bedrijfsleven / ondernemen: - "Met 16.000 mensen bij 900 bedrijven aan het werk is het Utrechtse bedrijventerrein Lage Weide belangrijk voor de werkgelegenheid en economie in onze regio. Hoe houd je het oudste bedrijventerrein van Nederland aantrekkelijk voor de huidige bedrijven én interessant voor nieuwe ondernemers? Hiervoor is in 2018 de werkorganisatie Parkmanagement Lage Weide opgericht."

- Dierenopvang: - "Dierenasiel Utrecht is er in de eerste plaats om zwerfdieren op te vangen. In de tijd dat een zwerfdier in het asiel verblijft krijgt het daar goede voeding en verzorging, een warm onderkomen en indien nodig medische verzorging door een aan het asiel verbonden dierenarts. Nadat een zwerfdier is binnengekomen wordt er alles aan gedaan om de eigenaar op te sporen. Als het dier is gechipt of getatoeëerd is dat vaak snel mogelijk. Lukt het na 2 weken nog niet de baas of bazin te vinden dan wordt er gestart met het zoeken naar een goed tehuis voor het dier. Het asiel vangt ook dieren op die om de een of andere reden niet meer gewenst zijn, de zogeheten afstandsdieren. Voor hen geldt uiteraard dezelfde goede verzorging als voor zwerfdieren. Verder vormen het bieden van hulp bij problemen met dieren en het geven van voorlichting een niet gering onderdeel van de dagelijkse werkzaamheden van de medewerkers van het asiel."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Utrecht Daelwijck, - idem Kovelswade, - idem Soestbergen, - idem St. Barbara, en - idem Tolsteeg.

• 1. Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden,
  van der Aa, A.J.
  , p.ca. 10.000, (1851)
  
• 2. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)