Utrecht (provincie)

Provincie
Utrecht

utrecht_provincie_kaart_huidige_gemeenten_kopie.jpg

T/m 2018 was de provincie Utrecht in deze 26 gemeenten verdeeld. In 2019 is de gemeente Vianen opgegaan in de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden, die ook onderdeel is geworden van de provincie Utrecht. (© Provincie Utrecht)

T/m 2018 was de provincie Utrecht in deze 26 gemeenten verdeeld. In 2019 is de gemeente Vianen opgegaan in de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden, die ook onderdeel is geworden van de provincie Utrecht. (© Provincie Utrecht)

Utrecht._1.JPG

De stad Utrecht, met zijn twee beroemdste objecten: de Oudegracht en de Domtoren

De stad Utrecht, met zijn twee beroemdste objecten: de Oudegracht en de Domtoren

Anersfoort.JPG

Ook de stad Amersfoort trekt veel toeristen die de oude binnenstad komen bewonderen, zoals hier de Muurhuizen.

Ook de stad Amersfoort trekt veel toeristen die de oude binnenstad komen bewonderen, zoals hier de Muurhuizen.

Vreeswijk_0.JPG

Gemeente en dorp Vreeswijk zijn al sinds begin jaren zeventig opgegaan in de nieuwe gemeente en stad Nieuwegein, maar het dorp is nog altijd goed herkenbaar, zowel op kaarten als ter plekke.

Gemeente en dorp Vreeswijk zijn al sinds begin jaren zeventig opgegaan in de nieuwe gemeente en stad Nieuwegein, maar het dorp is nog altijd goed herkenbaar, zowel op kaarten als ter plekke.

Vianen_0.JPG

Vianen

Vianen

Breukelen.JPG

Breukelen, ophaalbrug over de Vecht

Breukelen, ophaalbrug over de Vecht

Woerden.JPG

Woerden

Woerden

UT Provincie Utrecht in ca. 1870 kaart J. Kuijper [1024x768].gif

Provincie Utrecht in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Provincie Utrecht in ca. 1870, kaart J. Kuijper

Utrecht (provincie)

Terug naar boven

Status

- Utrecht is een provincie. De hoofdstad van de provincie heet ook Utrecht.

- De provincie Utrecht omvat anno 2022 26 gemeenten, zijnde Amersfoort, Baarn, Bunnik, Bunschoten, De Bilt, De Ronde Venen, Eemnes, Houten, IJsselstein, Leusden, Lopik, Montfoort, Nieuwegein, Oudewater, Renswoude, Rhenen, Soest, Stichtse Vecht, Utrecht, Utrechtse Heuvelrug, Veenendaal, Vijfheerenlanden, Wijk bij Duurstede, Woerden, Woudenberg en Zeist.

- Geografische streken in de provincie zijn Eemland, Gelderse Vallei (deels), Kromme Rijnstreek, Lopikerwaard (grotendeels), Utrechtse Heuvelrug en Vechtstreek (grotendeels). Verder zijn er de gemeentelijke samenwerkingsverbanden U10 van 10 gemeenten rond de gemeente Utrecht inclusief die gemeente zelf, en Regio Amersfoort = Eemland plus de gemeenten Barneveld en Nijkerk.

- Sinds 2019 is Hans Oosters de Commissaris van de Koning van de provincie Utrecht. - Nieuwjaarstoespraak 2021 Hans Oosters. In het Jaarverslag 2020 blikt commissaris Hans Oosters terug op dat jaar.

Terug naar boven

Ligging

- De provincie Utrecht ligt in het midden des lands. De provincie grenst in het NW en N aan de provincie Noord-Holland, in het NO aan de provincie Flevoland, in het O en ZO aan de provincie Gelderland, en in het ZW en W aan de provincie Zuid-Holland.

- Artikel over de grenzen van de provincie Utrecht door de eeuwen heen.

Terug naar boven

Statistische gegevens / onderzoeken

- De provincie Utrecht heeft ca. 575.000 huizen met ca. 1.270.000 inwoners op een oppervlakte van ca. 1.385 km2 land. Verder is er nog ca. 64 km2 water.

- "De Staat van Utrecht biedt je informatie over het woon-, werk- en leefklimaat in de provincie Utrecht en alle 26 Utrechtse gemeenten, op basis van actueel onderzoek. Op de website is onderzoeksinformatie te vinden over een groot aantal maatschappelijke en bestuurlijke thema’s, toegespitst op de Utrechtse situatie. Zo is er een databank met meer dan 440 indicatoren op gemeente- en provincieniveau, verdeeld over 12 thema's. De site laat zien waar kansen en uitdagingen liggen en biedt input voor plannen of beleid. Uitgangspunt is om zoveel mogelijk betrouwbare informatie te bieden die kan bijdragen aan het duiden van lokale of regionale opgaven. De site is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in maatschappelijke opgaven binnen de provincie; bestuurders, beleidsmakers, vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, ondernemers, bewoners en studenten. Elk jaar wordt een ander thema uitgekozen om verder te verkennen. In 2020 is dat het onderwerp 'Gezond bewegen in de regio'."

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van de provincie Utrecht, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Vereniging Oud-Utrecht is opgericht in 1923 als de historische vereniging voor de provincie Utrecht. Inmiddels uitgegroeid tot een gerenommeerde club met rond de 2000 leden. De vereniging bevordert de kennis van en belangstelling voor de geschiedenis, archeologie en monumentenzorg van stad en provincie en ijvert voor behoud van het cultureel erfgoed. Voor leden en andere belangstellenden organiseert de vereniging vele activiteiten en geeft zij een tijdschrift en een jaarboek uit.

- Proefschrift over ontstaan en ontwikkeling van buitenplaatsen in Twente en de provincie Utrecht in de periode 1800-1950 (Elyze Storms-Smeets, 2005)

- Op Archeologisch Depot Utrecht zijn bijzondere archeologische vondsten uit het provinciaal depot te bekijken. Ook de provinciale Archeologische Kronieken zijn op deze site digitaal beschikbaar. Deze kronieken bieden vanaf 1970 een kort jaaroverzicht van al het archeologisch onderzoek dat in de provincie gedaan is.

- In 2015 is een nieuwe editie van de Cultuurhistorische Atlas van de provincie Utrecht verschenen, getiteld Tastbare Tijd 2.0. Het boek beschrijft het ontstaan en de ontwikkeling van de provincie in bestuurlijke en ruimtelijke zin, het ontstaan van steden en dorpen, de ontwikkeling van de infrastructuur, het militaire erfgoed met onder andere overblijfselen uit het Romeinse Rijk, kastelen en buitenplaatsen en agrarisch erfgoed. Veel fraaie oude en nieuwe kaarten en spectaculaire luchtfoto’s verbeelden en verklaren de ontwikkeling van de provincie. De kaarten van de Cultuurhistorische Atlas van de provincie met hun achterliggende gegevens zijn via de link ook online te raadplegen.

- UtrechtAltijd.nl wil het Utrechtse erfgoed makkelijker toegankelijk maken voor een breed publiek door verhalen, activiteiten, voorwerpen en plekken om te bezoeken via één provinciebrede ingang aan te bieden. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met erfgoedorganisaties in de provincie Utrecht, en met partnerplatforms binnen en buiten de provinciegrenzen.

Koude Oorlog
"In maart 2020 is het crowdsourcing-project 'De Koude Oorlog in beeld' gelanceerd. Met dit project riep de provincie Utrecht inwoners op om te helpen bij het in beeld brengen van zo'n 120 geïnventariseerde locaties op de kaart die van belang waren tijdens de Koude Oorlog. Daarbij werd gezocht naar zowel historisch als actueel beeldmateriaal om zo het verhaal van dit erfgoed nog beter te kunnen vertellen en bewaren. Via de kaart op de website KoudeOorloginbeeld.nl kon worden ingezoomd op de locaties. Inwoners konden eigen historische beelden uploaden en zelf op pad gaan om foto's te maken van wat er nu op die plek nog zichtbaar is. De crowdsourcing is in juli 2020 afgesloten en heeft ruim 1600 foto's en bijzondere documenten, gebruiksvoorwerpen en verhalen opgeleverd. Daarnaast hebben mensen nog persoonlijk voorwerpen gebracht, bijvoorbeeld van de Bescherming Bevolking. Al met al een zeer bijzondere opbrengst en vele waardevolle contacten.

Collectie toegankelijk voor publiek. Een selectie van de grote hoeveelheid beeldmateriaal is nu voor het publiek toegankelijk gemaakt in de storymap 'De Koude Oorlog in Utrecht'. De gehele opbrengst van de crowdsourcing wordt overgedragen aan Het Utrechts Archief en zal op termijn zichtbaar en grotendeels downloadbaar zijn in de beeldcollectie. Een belangrijke voorwaarde voor dit project was dat de verzamelde beelden door publiek te gebruiken zijn. Daarom zijn de ingebrachte beelden vrij van rechten. Erfgoed bewaren. Tastbare herinneringen uit de Koude Oorlog periode dreigen te verdwijnen. Tegelijkertijd stijgt het besef dat ook erfgoed uit deze periode zijn eigen specifieke waarde heeft. Er is zelfs sprake van urgentie in het ophalen van verhalen uit deze periode. Er zijn immers nu nog ooggetuigen die persoonlijk kunnen vertellen hoe zij deze periode hebben beleefd. Daarom was 2019 door de provincie uitgeroepen tot themajaar Koude Oorlog. Een jaar met vele publieksactiviteiten waarin bezoekers konden kennismaken met onzichtbare schuilplaatsen, spannende verhalen en ander cultureel erfgoed uit de periode 1945 - 1991." (bron: Provincie Utrecht, juli 2020)

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Het Utrechts Aanbod is samengesteld met inbreng van overheden, het bedrijfsleven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties uit de Utrechtse regio*, onder penvoerderschap van provincie Utrecht. Het Utrechts Aanbod is opgesteld voor het nieuwe kabinet dat aantreedt na de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart 2021. * De Utrechtse regio bestaat - in ieder geval in dit kader - uit de Gooi- en Vechtstreek, Foodvalley en de provincie Utrecht en omvat zo’n 1,5 miljoen inwoners. "In ons aanbod aan Den Haag geven we aan waar onze Utrechtse regio sterk in is en waar we Nederland vooruit kunnen helpen, maar ook wat nodig is om sterk te blijven en waarin regio en Rijk samen kunnen optrekken", aldus commissaris van de Koning Hans Oosters.

Hierna citeren wij een samenvatting uit de Samenvatting: "Een centrale ligging met goede verbindingen. Een competitieve economie. Een waaier aan culturele voorzieningen. Dynamische steden en vele vitale kernen. Nationale Landschappen als voor- en achtertuin. Een rijk erfgoed met landgoederen en kastelen. Dit en nog veel meer maakt de Utrechtse regio tot een unieke regio in Nederland. Een regio waar mensen graag willen wonen, werken, ondernemen, studeren en recreëren. Deze aantrekkingskracht leidt de komende decennia tot een forse groei in de vraag naar woningen en werklocaties en een sterke toename in de mobiliteit. We zoeken de oplossingen in beter OV, verdichting, bouwen bij OV-knooppunten en meer groen rondom steden en dorpen.

Geld van het Rijk om de gemeentefinanciën weer op orde te brengen is daarbij cruciaal. De andere opgaven waar we samen met het Rijk aan willen werken zijn: Bereikbaarheid: het nieuwe kabinet staat voor de opgave om de nog steeds groeiende mobiliteit in goede banen te leiden. Samen investeren in lightrail en hoogwaardig busvervoer in onze regio - de draaischijf van Nederland - brengen deze doelstelling meer dan evenredig dichterbij. Dit creëert gelijk nieuwe OV-knooppunten voor woningbouw. Wonen: het nieuwe kabinet staat aan de lat om in Nederland in de komende 10 jaar een miljoen extra woningen bij te bouwen én hun betaalbaarheid en duurzaamheid te verbeteren. We werken er graag aan mee dat een op de tien extra woningen in de regio Utrecht terecht kan komen door onder meer de woningcorporaties meer financiële armslag te geven. Samen met het kabinet kunnen we ook de betaalbaarheid verbeteren.

Economie en Gezondheid: enkele van de belangrijke opgaven voor het nieuwe kabinet zijn het verbeteren van het Nederlandse verdienvermogen en het terugdringen van de ziektekosten door Nederlanders gezond te maken én te houden. Onze Utrechtse regio kan aan beide opgaven door zijn sterke gezondheidscluster meer dan evenredig bijdragen. Daarmee is investeren in onze regio een tweesnijdend zwaard. Natuur en Recreatie: het nieuwe kabinet moet aan de slag met versterking van de natuur, vermindering van stikstofuitstoot en de Bossen- en EU-biodiversiteitsstrategie 2030. Wij sluiten daarbij aan met onze eigen Bossenstrategie, ons Groen Groeit Mee-programma en onze maatregelen tegen de verdroging van de Utrechtse Heuvelrug.

Klimaat en Energie: Het nieuwe kabinet zal voortvarend aan de slag moeten met de uitvoering van het Klimaatakkoord om de doelstellingen van Parijs te halen, onder meer door in te zetten op duurzame energie. Ook wij zijn hier al mee aan de slag door de bodemdaling in de veenweidegebieden terug te dringen, met Smart Solar Charging en met warmtecollectoren onder de weg. En samen met het Rijk willen we werken aan energieopwekking langs Rijkswegen, het stimuleren van elektrisch en op waterstof rijden en het verder ontwikkelen van aqua- en geothermie."

- "Focus op vitaliteit en duurzaamheid maakt Utrechtse economie toekomstbestendig. De provincie Utrecht wil het economisch beleid de komende jaren focussen op een duurzame en vitale economie. Dat blijkt uit de ‘Economische visie 2020 – 2027’, die is aangeboden aan Provinciale Staten. De visie is een aanscherping en modernisering van de voorgaande economische visie uit 2011. Met het beleid wil de provincie de economie robuuster maken voor economische schokken en klaar maken voor toekomstige veranderingen. In een toelichting geeft het college aan dat de provinciale economie in staat moet zijn om zowel onzekerheden door plotselinge schokken zoals de corona-crisis, als ook lange termijn veranderingen, zoals verduurzaming, de energietransitie, aanpassingen voor circulariteit of digitalisering, aan te kunnen. Gedeputeerde Robert Strijk: “Vanuit een sterke economie kunnen maatschappelijke problemen worden aangepakt en doelen worden bereikt. Met deze visie leggen we niet alleen een basis voor een economie van de toekomst maar wordt de economie ook beter bestand tegen onvoorziene ontwikkelingen en de komende nasleep daarvan. De Economische Visie is dan ook gericht op zowel een crisisbestendige als toekomstbestendige economie“.

Toegerust voor de toekomst. Nederland figureert hoog in de lijsten van meeste innovatieve en meest competitieve landen, met tevreden en gezonde bewoners. De provincie Utrecht behoort tot de top drie van de meest competitieve regio’s van Europa. Toch zijn al deze rankings geen garantie voor een duurzame basis onder de groei van (brede) welvaart. Snelle maatschappelijke ontwikkelingen maken het noodzakelijk dat wij bedrijven – waar nodig – ondersteunen richting een toekomstbestendig bestaan. De provincie richt zich daarom op het ondersteunen van werknemers door het verbeteren van de aansluiting tussen onderwijs en de arbeidsmarkt en het stimuleren van leven lang leren. Daarnaast wil de provincie bedrijven en werknemers helpen om te digitaliseren. Ook zal de provincie zich richten op het brede bedrijfsleven door te helpen met bijvoorbeeld opvolging, digitalisering en circulariteit.

Optimaal vestigingsklimaat creëren. Economische ontwikkeling in ons land en onze provincie is vaak grensoverschrijdend: veel belangrijker dan een precieze afbakening is dan ook de bereidheid om samen te werken. Binnen en buiten de regio, maar ook op nationaal en internationaal niveau. Om de noodzakelijke maatschappelijke oplossingen te kunnen ontwikkelen, zijn nieuwe kennis en vaardigheden nodig van buiten de regio. Samen met regionale partners zet de provincie Utrecht zich in om in de komende jaren het vestigingsklimaat voor nationale en internationale bedrijven alsook MKB en startende ondernemers te verbeteren. Dit kan bijvoorbeeld door de koppeling van economische kennis met datasystemen te faciliteren. Ook stimuleert de provincie op verschillende manieren de samenwerking tussen netwerkorganisaties, overheden en onderwijs. Daarnaast worden internationale werknemers (en hun gezinnen) geholpen via het IWCUR (International Welcome Center Utrecht Region) – waaraan de provincie meedoet.

Toekomstige starters, scale ups en innovatief MKB. De derde pijler vormt het versterken van het provinciale startup en scale upklimaat. Startups en scale-ups zijn namelijk een belangrijke aanjager van de economie en het (internationale) vestigingsklimaat van de provincie Utrecht. Deze bedrijven dragen bij aan innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. De provincie wil daarom ondersteuning bieden aan regionale initiatieven, die de economie en maatschappij versterken. Denk bijvoorbeeld aan sleutelorganisaties als Utrecht Inc., Dutch Game Garden (DGG) en Startup Utrecht. Daarnaast kan de provincie zelf als eerste organisatie (‘launching customer’) opdrachten plaatsen bij startende innovaties of provinciale vraagstukken neerleggen bij startups. Ook is de provincie is een belangrijke financier van de ROM Regio Utrecht, die binnenkort wordt opgericht. De ROM Regio Utrecht ondersteunt het innovatieve MKB bij het aanscherpen van hun businessplan en businesscase. Daarnaast beschikt de ontwikkelingsmaatschappij over toegang tot financiering, vanuit zowel de markt (waaronder bijvoorbeeld banken of venture capital) alsook vanuit eigen fondsen. Door deze facilitering kunnen innovatieve start-ups/scale-ups en het innovatieve MKB groeien en daarmee de economie versterken.

Voldoende vestigingslocaties van hoge kwaliteit. Als voorzien wordt in de essentiële voorwaarden voor vestiging en ontwikkeling van bedrijven en instellingen, kan de provincie Utrecht de huidige positie als toonaangevende regio behouden. De provincie kan zich optimaal onderscheiden als deze voorwaarden van uitstekend en concurrerend niveau zijn en blijven. Het gaat dan niet alleen om de kwaliteit en beschikbaarheid van werklocaties, maar ook om een aantrekkelijke woon- en leefomgeving, om goede voorzieningen en om adequate mobiliteit. Gezien de schaarse ruimte en de wens om het ruimtegebruik duurzaam in te richten, wil de provincie meer nadruk leggen op herstructurering, revitalisering en/of efficiënter gebruik van werklocaties. De Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht (OMU) kan hierin een nadrukkelijke rol spelen voor zowel bedrijventerreinen, kantoorlocaties en detailhandelsconcentraties. Ook wil de provincie locaties stimuleren waar een sterke verwevenheid en samenwerking mogelijk is tussen onderwijs, onderzoek, innovatieactiviteiten en vermarkting van deze innovaties door grote bedrijven, MKB en startups." (bron: Provincie Utrecht, 30-4-2020)

- "Volgens de Europese Commissie behoort de provincie Utrecht in 2019 opnieuw tot de top meest concurrerende regio’s in Europa. In de Regional Competitiveness Index (RCI), die op 7-10-2019 bekend is gemaakt, staat de regio samen met Londen op een gedeelde tweede plaats. Stockholm voert de lijst aan. De driejaarlijkse index beoordeelt de concurrentiekracht van 268 Europese regio’s op basis van meer dan 70 indicatoren. Deze hebben betrekking op onderwerpen als innovatie, bereikbaarheid, digitale infrastructuur, onderwijs, gezondheid en arbeidsmarkt. Sinds de start van de RCI in 2010 behoort Utrecht tot de meest competitieve regio’s van Europa. Over de gehele breedte van het onderzoek scoort de regio onverminderd hoog. Ook opvallend is dat de RCI slechts in drie van de achtentwintig EU-landen een niet-hoofdstedelijke regio als het meest competitief beoordeelt. Utrecht is op basis van de RCI 2019 de meest competitieve niet-hoofdstedelijke regio van Europa.

Stimuleren innovatieve MKB. Belangrijke kracht van de regio is de nauwe samenwerking tussen overheden, bedrijven en kennis- en onderwijsinstellingen. Voorbeelden hiervan zijn de Economic Board Utrecht (EBU) en het Utrecht Science Park (USP). Dit zorgt ervoor dat ze elkaar snel vinden en nieuwe initiatieven starten. Uit de RCI 2019 blijkt dat de regio haar score op het gebied van innovatie heeft weten te verbeteren ten opzichte van de vorige editie. Om deze positie verder uit te bouwen versterkt de regio de innovatiekracht in het MKB met de oprichting van een regionale ontwikkelingsmaatschappij (ROM). De ROM gaat zich bezighouden met de ontwikkeling en financiering van innovatieve bedrijven en projecten die bijdragen aan een gezonde leefomgeving.

Op weg naar dé fietsregio van Europa. De provincie Utrecht heeft een sterk verbindende rol en scoort goed op bereikbaarheid. Om dit vast te houden zijn investeringen nodig. Door de toename in bevolkingsgroei en mobiliteit staan de leefbaarheid en economie in de steden en dorpen onder druk. De opgave aanpakken vereist niet alleen meer investeringen, maar ook een slimmere manier van omgaan met bereikbaarheid. Daarom investeren de provincie en gemeenten fors in multimodaal vervoer. Essentieel onderdeel hiervan is bijvoorbeeld het verbeteren van de overstappunten van fiets naar OV, en het op de kaart zetten van de (elektrische) fiets als hét vervoersmiddel over de kortere afstanden. De stad Utrecht heeft in 2019 de grootste fietsenstalling ter wereld geopend. Het is de gezamenlijke ambitie om uit te groeien tot dé fietsregio van Europa.

Gezond stedelijk leven. De regio groeit. De uitdagingen die dit met zich meebrengt voor het prettig en gezond wonen, werken en leven in onze steden en dorpen, vragen om innovatieve oplossingen. Dit vergt een collectieve inspanning van bedrijfsleven, overheden en kennisinstellingen. De regio Utrecht blijft nauw samenwerken aan slimme en flexibele oplossingen. De regio biedt hierbij bedrijven veel ruimte om nieuwe technologieën die bijdragen aan gezond stedelijk leven te ontwikkelen, testen en naar de internationale markt te brengen." (bron: Provincie, 7-10-2019)

- Met het advies ‘de Utrechtse Ringparken’ rondt Paul Roncken, onafhankelijk adviseur Ruimtelijke Kwaliteit (ARK) provincie Utrecht, in juni 2018 een interactief traject van ongevraagd advies af. De naam ‘Ringpark’ is de twee voorafgaande jaren een stip op de horizon geweest in de discussie over een nieuw dynamisch evenwicht tussen de ontwikkeling van stad en land binnen de U10 regio en binnen het U10 motto: groen, gezond, slim. Er ontbreekt op dit moment een samenhangende ruimtelijke ambitie voor deze regio, die qua schaal vergelijkbaar is met de Utrechtse Heuvelrug, Food-Valley en het Groene Hart. De ambitie van een serie van Ringparken is zowel simpel als uitdagend. Wat zou er veranderen als projecten niet los van elkaar maar in verbinding met grotere parksystemen worden ontwikkeld; en wat is de kwaliteit van een regionale overheid als ‘matchmaker’ binnen een netwerk van (markt)partijen, burgers en een creatieve industrie, gedreven door een optimisme om uitdagingen op te pakken en experimenten aan te gaan? De uitwerking hiervan vind je in het advies onder de link.

- De essentie van de Ontwikkelingsvisie Noordvleugel Utrecht tot 2030 (2009) is het vinden van een oplossing voor de spanning tussen twee waarden: ten eerste de behoefte aan ruimte om te wonen en te werken voor het nog steeds groeiend aantal huishoudens van de Utrechtse Noordvleugel en, ten tweede, de net zo dringende behoefte aan bescherming van natuur en landschap en duurzaamheid in de ruimtelijk-economische ontwikkeling. In dit gebied liggen vijf nationale landschappen, een deel van de ecologische hoofdstructuur en een rijksbufferzone waarbinnen beschermingsregimes gelden. Geen enkel gebied in de Randstad kan bogen op zulke hoge groen-blauwe kwaliteiten. Bovendien is de kwaliteit van het landschap een belangrijke vestigingsfactor geworden. Toch moet er ruimte worden gevonden voor woningen en bedrijven, maar onder meer door de vele infrastructuurbundels – die essentieel zijn voor de bereikbaarheid – is dat extra moeilijk. Dit is het spanningsveld van deze opgave.

Uit de Ontwikkelingsvisie blijkt dat de spanning weliswaar blijft bestaan, maar dat het mogelijk is er op een verantwoorde manier mee om te gaan. Verantwoord wil zeggen: het huidige bebouwde gebied optimaal benutten voor nieuwe woningbouw, het waar mogelijk met elkaar mengen van de functies wonen en werken, en het creëren van voldoende recreatieaanbod in en rondom de steden. Op een aantal plaatsen zal ook de bestaande voorraad aan woningen en bedrijventerreinen moeten worden opgeknapt. Dit alles zal een geweldige inspanning kosten die de regio slechts met hulp van de rijksoverheid en met creativiteit tot een goed einde kan brengen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- "Sinds jaar en dag streeft Boerderijenstichting Utrecht (BSU) naar het behoud van de karakteristieke verschijningsvorm van de boerderijen en hun erven in de provincie Utrecht. Zij doet dit door het geven van voorlichting aan overheden, instellingen en particulieren. Boerderijbewoners kunnen bij de BSU terecht voor adviezen over verbouwing, restauratie, subsidiemogelijkheden of de inrichting van erf en tuin. Regionale adviseurs zijn aangesteld om de adviezen uit te brengen."

- Utrechtse Stichting voor het INdustrieel Erfgoed USINE. De industriële revolutie is niet ongemerkt voorbijgegaan. Aarzelend in de 19e eeuw en volop in de 20e eeuw zijn bedrijfspanden, infrastructuur en nutsvoorzieningen ontstaan. Veel daarvan bestaat nog, heel veel is al weer verdwenen. Ook in de provincie Utrecht. Fabrieken en bedrijfsgebouwen zijn er voor nuttig gebruik. Veel gebouwen blijken geschikt voor een andere bestemming. De belangstelling voor industrieel erfgoed is gelukkig behoorlijk aanwezig.

De oudste panden zijn de molens en steenfabrieken. Typische symbolen van industriële bedrijven zijn er maar weinig: fabriekspanden met een schoorsteen. Veel meer aanwezig zijn de panden van onze nutsbedrijven: de watertorens en de transformatorhuisjes. De waterwegen in de provincie Utrecht zijn de linten van industriële ontwikkeling: de Eem, de Vecht, de oude Rijn, de Hollandse IJssel, de Vaartse Rijn en het Merwedekanaal – later Amsterdam-Rijnkanaal. Daar kwam al halverwege de 19e eeuw de ontwikkeling van de spoorwegen bij.

Sinds 1970 neemt het industrieel erfgoed van de provincie Utrecht af. Elk jaar worden panden gesloopt: eigenaren en gemeenten zien soms geen andere mogelijkheden of vinden lucratievere alternatieven voor de terreinen. Helaas, want industrieel erfgoed staat ruim in de belangstelling. Al veel panden hebben een herbestemming gekregen. USINE heeft kennis van het industrieel erfgoed in stad en provincie, signaleert bedreigd industrieel erfgoed, ondersteunt initiatieven tot behoud en herbestemming, en brengt advies uit aan instellingen op het gebied van monumentenbescherming.

- De Grebbelinie loopt door het hele oosten van de provincie Utrecht, van het Eemmeer (oorspronkelijk Zuiderzee, later IJsselmeer) bij Bunschoten-Spakenburg, via de Eem, het Valleikanaal en de Gelderse Vallei naar de Neder-Rijn bij de Grebebberg te Rhenen. De Grebbelinie was een verdedigingslinie tegen vijandige troepen, een voorverdediging van de Hollandse Waterlinie, gebaseerd op het principe van inundatie (onder water zetten) van een gebied, waardoor het onbegaanbaar zou worden voor de vijand. Om het waterpeil te reguleren werden dijken, kaden en sluizen langs de waterlinie gebouwd. En om het gebied te verdedigen, werden kazematten (bunkers) en andere verdedigingswerken gerealiseerd. De linie vormt een unieke staalkaart van verdedigingswerken over twee eeuwen. De liniewal, forten, kaden, sluizen, bunkers, tankgrachten en versperringen zijn nog altijd zichtbaar in het landschap. Daarom is de Grebbelinie in 2011 benoemd tot rijksmonument. - Grebbelinie op Wikipedia. - Stichting Grebbelinie.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Op Klompenpaden.nl vind je de mooiste wandelroutes over boerenland in de provincies Utrecht en Gelderland. Anno 2020 zijn het er al ca. 120! Geniet tijdens je wandeling van de rust, kleinschaligheid en de combinatie van cultuur en natuur. Alle wandelingen kun je op de site van Klompenpaden.nl zowel vinden op de overzichtskaart, op naam of op lengte. Ieder Klompenpad heeft een eigen pagina met een fotoreeks die een indruk geeft van het landschap waar je doorheen wandelt. Daarnaast staat er een kaartje met de route, die je eenvoudig kunt uitprinten. Wij wensen je veel wandelplezier en zien uit naar je reactie in het gastenboek bij elke route of op Facebook. Klompen aan, rugzak op en gaan!

Route informatie. Het advies is om naast de bewegwijzering in het veld gebruik te maken de routekaart uit de folder, de mobiele app, of een uitgeprinte kaart van Klompenpaden.nl. Op de website en in de gratis app informeren we je over (tijdelijke) routewijzigingen. Honden verboden. Klompenpaden lopen gedeeltelijk over particulier terrein, waar soms vee loopt. Om de dieren niet te verstoren en verspreiding van dierziekten te voorkomen zijn honden verboden. We vragen hiervoor je begrip. Onverharde paden. Klompenpaden bestaan gedeeltelijk uit onverharde paden. Ze zijn daarom niet geschikt voor kinderwagens of rolstoelen. In geval van regen wordt waterdicht schoeisel aanbevolen. Goed voorbereid op pad. Lees hier de tips vóór je een Klompenpad gaat lopen."

- Gedetailleerde informatie over ontstaan en ontwikkeling van de regionale landschappen in deze provincie, vind je in de - via de link online te lezen - studie Ontgonnen Verleden. Historisch-geografische regiobeschrijvingen betreffende de provincie Utrecht (180 pagina's, Ministerie van LNV, 2009).

- "Natuur en Milieufederatie Utrecht (NMU) heeft voor de Provincie Utrecht gekeken op welke manier het mogelijk is om voor 2023 600.000 bomen aan te planten. Samen met Landschap Erfgoed Utrecht (LEU) brachten zij in kaart dat dit middels 38 verschillende boomplantprojecten haalbaar is. Sommige van deze projectideeën zijn al in een gevorderd stadium en een ander deel bevindt zich nog in de opstart- of ideeënfase. Het gaat onder meer om de aanleg van geheel nieuwe bossen in de provincie, maar ook om projecten waarbij het draait om het planten van nieuwe bomen in bestaande bossen. Een voorbeeld van een lopend project is de geplande bosaanplant in natuurgebied Lunenburgerwaard, nabij Wijk bij Duurstede.

Gedeputeerde Hanke Bruins Slot gaat met het door NMU opgestelde 'Bomen Actieplan' aan de slag: “Bossen zijn een belangrijk onderdeel van de Utrechtse natuur. Ik vind het belangrijk dat we goed nadenken over de toekomst van onze bossen en de bomen in steden, dorpen en buitengebieden. Het bomenactieplan bevat concrete handvatten voor de provincie en andere organisaties, om meer bomen in onze mooie provincie te planten.” Naast de Provincie Utrecht ondertekenden nog elf Utrechtse organisaties het plan. Dat zijn Natuur en Milieufederatie Utrecht, Landschap Erfgoed Utrecht, IVN, LTO Noord, Recreatieschap Stichtse Groenlanden, Utrechts Landschap, Natuurmonumenten, Utrechts Particulier Grondbezit, MeerBomenNU, Bosgroepen en Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug.

Belang bomen. Bomen leveren een belangrijke bijdrage aan een stabiel klimaat en een gezonde leefomgeving. Ze nemen CO2 op uit de lucht en zetten dat om in zuurstof. Daarmee zijn ze van levensbelang voor mens en dier. Voldoende gezonde bossen en bomen in het landschap helpen om de biodiversiteit in stand te houden. Bovendien is het kunnen wandelen in natuurgebieden, landgoederen en natuurterreinen met bossen en kleine landschapselementen van groot belang. Provincie Utrecht heeft daarom de ambitie om bestaande bomen te behouden en te zoeken naar manieren om bomen toe te voegen.

Brede steun. Het onderzoek naar waar de kansen liggen voor het aanplanten van bomen, heeft het provinciebestuur op verzoek van Provinciale Staten laten uitvoeren. Zij riepen een jaar geleden op om maatschappelijke organisaties te vragen met een gezamenlijk actieplan te komen, waarin wordt beschreven hoe de ambitie voor 600.000 nieuwe bomen gehaald kan worden. Een belangrijke voorwaarde voor realisatie is de beschikbaarheid van financiering voor grond en plantmateriaal. Hiervoor zullen provincie, gemeenten, bedrijven en maatschappelijke organisaties samen moeten optrekken." (bron: Provincie Utrecht, januari 2021)

- "Plan Boom Utrecht heeft met steun van de provincie in maart 2021 10.000 gratis boompjes uitgedeeld aan inwoners van de provincie. Bomen zijn goed voor een groenere en gezondere provincie. Ze versterken de natuur en verhogen de soortenrijkdom. Ook nemen bomen CO2 op, zorgen ze voor koelere steden en dorpen in de zomer en houden ze water vast in droge tijden. Gedeputeerde Hanke Bruins Slot is enthousiast over de bomenactie: “Komende jaren willen we in de provincie 600.000 extra bomen planten. Dat is goed voor mens en natuur. Daarom ondersteunt de provincie graag dit project waarbij mensen hun eigen woonomgeving vergroenen. Het is mooi om te zien dat buren dit samen in de straat of met de buurt oppakken.” Bij de uitdeelactie was er keuze uit acht verschillende soorten boompjes. Deelnemers konden tussen de tien en veertig boompjes meenemen. Door het minimumaantal op te halen boompjes, was het aan te raden om samen te werken met bijvoorbeeld de buren. Het is dan mogelijk om samen met buurtgenoten een aantal tuinen in de straat te vergroenen. Ook kan het plantmateriaal gebruikt worden op een erf, voor een klein landschapselement (KLE) of als buurtgroen. Plan Boom organiseerde deze actie in samenwerking met Meer Bomen Nu en met financiële ondersteuning van provincie Utrecht." (bron: Provincie, februari 2021)

- "De aanpak van verdroging in Utrechtse natuurgebieden heeft een positief effect op de kwaliteit van de natuur. Dat blijkt uit de evaluatie van de verdrogingsaanpak die de provincie Utrecht in oktober 2020 heeft gepresenteerd. Door de aanpak is de waterhuishouding in de meeste gebieden verbeterd. Dat is belangrijk voor de ontwikkeling van gezonde natuurgebieden met zeldzame planten en dieren. Natuurgebieden in de provincie hebben te maken met verdroging. Dat is onder andere het gevolg van de ontwatering in de afgelopen decennia, peilverlagingen en winning van grondwater. De kwaliteit van natuurgebieden wordt minder als er te weinig water is en als het water van slechte kwaliteit is. In 2008 heeft de provincie daarom afspraken gemaakt met waterschappen en natuurbeheerders om de verdroging van de belangrijkste natuurgebieden in de provincie aan te pakken.

Deze afspraken zijn vastgelegd in het Convenant Verdrogingsbestrijding in TOP-gebieden, wat heeft geresulteerd in een pakket van maatregelen waarvan het effect nu is geëvalueerd. De aanpak heeft zich gericht op 31 natuurgebieden verspreid over de hele provincie Utrecht. Door de maatregelen is de kwaliteit van het watersysteem in de meeste gebieden verbeterd. Neerslagwater wordt beter vastgehouden en plaatselijk komt meer schoon grondwater en oppervlaktewater op plekken waar dat voor de natuur nodig is. Gedeputeerde Hanke Bruins Slot: “We moeten zuinig zijn op onze Utrechtse natuurgebieden. Het is daarom belangrijk dat we kijken waar we de natuur kunnen versterken. De verdrogingsaanpak heeft een positief effect gehad op de kwaliteit van de natuur. Maar we zijn er nog zeker niet. Van belang is om komende jaren hiermee door te gaan.”

Armenland-Ruwiel. Allard van Leerdam is als ecoloog van Staatsbosbeheer betrokken bij de bestrijding van verdroging in natuurgebied Armenland-Ruwiel bij Kockengen. Dat gebied is onderdeel van de aanpak en behoort tot het genoemde Convenant Verdrogingsbestrijding in TOP-gebieden. Van Leerdam ziet het afbrokkelen van de diversiteit aan planten en dieren hier omgebogen worden in een herstel: “De verdrogingsaanpak heeft geleid tot verdere verspreiding van de plantensoort bijvoorbeeld Klokjesgentiaan in Armenland-Ruwiel. Het natuurgebied is bovendien gegroeid doordat aangrenzend de Grote Sniep en een bufferzone te ontwikkelen. Daardoor weten hopelijk ook de noordse woelmuis het gebied te vinden, evenals de ringslang.” De maatregelen van de nu geëvalueerde aanpak verdroging bestaan onder meer uit een natuurlijker fluctuerend waterpeil, de waterkwaliteit verbeteren en de oppervlakte van natuurgebieden verder uitbreiden. In Armenland Ruwiel is dat ook gebeurd. “We hebben een soort natuurlijke buffer aangelegd rondom Armenland-Ruwiel. Daardoor is het gebied minder kwetsbaar voor dalende de peilverlaging in de omringende en is het dus beter bestand tegen verdroging. Daarnaast hebben we speciale maatregelen genomen om de toevoer van water vanuit het Amsterdam-Rijnkanaal te verbeteren”, aldus ecoloog Van Leerdam.

In veel Utrechtse gebieden wordt nog verdere verbetering in de toekomst verwacht. Er zijn namelijk nog maatregelen gepland die de provincie, terreinbeheerders en waterschappen de komende jaren in de gebieden gaan uitvoeren. Van Leerdam verwacht ook nog verbeteringen in Armenland Ruwiel: “Bijzondere dieren en planten zullen langzaam hun weg vinden naar de bufferzone rondom het oorspronkelijke natuurgebied. Daar zal de natuur en biodiversiteit zich dankzij de maatregelen verder ontwikkelen. Nieuw plan. De provincie streeft samen met de Rijksoverheid naar verdere kwaliteitsverbetering van de natuur. Uit de evaluatie blijkt dat er ook kansen zijn voor verdere verbetering. In het kader van de verdrogingsaanpak gaat de provincie daarom verder verkennen welke aanvullende anti-verdrogingsmaatregelen nog mogelijk en noodzakelijk zijn. De provincie Utrecht wil in 2021 met en vernieuwd plan komen om samen met de gebiedspartners verder te werken aan de kwaliteit van de Utrechtse natuur." (bron: Provincie, oktober 2020)

- Hoewel de provincie niet heel groot is, is zij zeer divers aan agrarische gebieden. De ontginningsgronden in de Lopikerwaard, de heuvels op de Utrechtse Heuvelrug, het vruchtbare rivierengebied, het wisselende landschap in de Gelderse Vallei en de veenafgravingen in het laagveengebied in het noordwesten. RTV Utrecht maakte in 2018 (met steun van het programma Erfgoed en Ruimte van de RCE) een vijfdelige televisiedocumentaire ‘Gebruikte gronden’ over dit agrarische cultuurlandschap. De afleveringen laten aan de hand van de geschiedenis de verandering van het landschap en de boerderijen zien. Via de link zijn de afleveringen nog terug te zien.

- De provincie Utrecht werkt aan een goede balans tussen natuur, landbouw, water, cultuurhistorie, landschap en recreatie. Waar iedereen nu, maar ook in de toekomst van kan genieten en waar ondernemers blijvend een gezond bedrijf kunnen runnen. Alle informatie over natuur en landschap waar de provincie een rol bij speelt, vind je onder de link.

- "De natuur in de provincie Utrecht bloeit! Er worden moestuinen aangelegd, wandelpaden en fietsroutes gemaakt, stukjes nieuwe natuur ingericht en dieren geholpen met de bouw van nestkasten en door het aanplanten van voedzame planten. Wil jij ook meer groen in je omgeving? Vraag dan bij KIEM een bijdrage aan voor je project. KIEM is een gezamenlijk loket voor natuurinitiatieven van Elise Mathilde Fonds, K.F. Hein Fonds en Prins Bernhard Cultuurfonds Utrecht. Voor wie. Doel van de regeling is het ondersteunen van vrijwilligers­initiatieven voor natuur en duurzaamheid in de provincie Utrecht. Zo wordt de provincie groener, de natuur diverser en helpen we inwoners die zich vrijwillig willen inzetten voor natuur en duurzaamheid in hun omgeving. Stichtingen en verenigingen kunnen een aanvraag indienen voor projecten binnen het werkterrein Natuur en Duur­zaamheid. Denk aan bijvoorbeeld: bijenkasten; paddenpoelen; inrichten van pluktuinen, moestuinen of insectenweiden; educatieve projecten op het gebied van natuur; opruimen van afval in de natuur of educatie daarover. Benieuwd naar welke projecten er zoal door KIEM zijn ondersteund? Hier hebben we enkele voorbeelden op een rij gezet. Je kunt ook een overzicht downloaden van alle projecten die door KIEM sinds de start zijn gesteund.

Je aanvraag moet aan de volgende criteria voldoen: alleen stichtingen en verenigingen kunnen een aanvraag indienen. Voldoet jew project aan de richtlijnen, maar is er geen stichting of vereniging? Je kunt een andere stichting/vereniging vragen om als penvoerder voor je project op te treden; er zijn vrijwilligers betrokken bij (de uitvoering van) het project; je project dient plaats te vinden in de openbare ruimte in de provincie Utrecht, m.a.w.: de natuur moet toegankelijk zijn voor derden; het project mag niet van start zijn gegaan vóór het besluit over je aanvraag is genomen en moet binnen twee jaar zijn afgerond; de totale kosten van je project passen bij de schaal van een vrijwilligersinitiatief en bedragen niet meer dan ca. € 20.000; een bijdrage vanuit KIEM bedraagt maximaal € 5.000. Als het project € 5.000 of minder kost kun je het volledige bedrag aanvragen als bijdrage; in de projectkosten mogen begeleidingsuren door een derde partij (bijvoorbeeld LEU of IVN) zijn opgenomen, maar deze mogen niet meer dan 30% van de totale kosten bedragen. Aanvragen voor de natuurregeling kunnen doorlopend worden ingediend en worden in maximaal twee maanden behandeld. Eens in de twee maanden besluiten de drie fondsen over de aanvragen. Een toezegging is maximaal 24 maanden geldig."

- De provincie heeft in december 2016 de 'Natuurvisie Utrecht' vastgesteld. Daarmee werkt de provincie de nieuwe Wet Natuurbescherming uit, die in 2017 is ingegaan. Deze wet geeft de provincies een grotere verantwoordelijkheid bij de bescherming van kwetsbare natuur. De Utrechtse natuur- en milieuorganisaties zijn blij met de manier waarop de Provincie Utrecht deze nieuwe verantwoordelijkheid oppakt. De provincie gaat niet alleen plant- en diersoorten goed beschermen, maar ook actief zorgen voor behoud en herstel van populaties van kwetsbare soorten. En dat niet alleen in bestaande natuurgebieden, maar ook in landbouwgebied. Dit is belangrijk, want met veel kenmerkende soorten van het boerenland gaat het niet goed.

De provincie heeft Utrechtse soorten benoemd waar speciale aandacht voor komt, zoals de purperreiger, de kamsalamander en de groene glazenmaker, een libellensoort. Op plekken waar een populatie van deze soorten aanwezig is, wijst de provincie Natuurparels aan. In die Natuurparels kunnen maatregelen worden genomen die de omstandigheden voor die soorten verbeteren. Andere minder kwetsbare soorten profiteren bovendien van diezelfde maatregelen. De natuurorganisaties zijn blij met het besluit van de Statenleden om nog meer icoonsoorten te kunnen toevoegen als blijkt dat het daarmee slecht gaat.

- De in 2012 verschenen Kwaliteitsgids Utrechtse Landschappen schetst verleden, heden en (gewenste) toekomst van de landschappen in de provincie Utrecht. De landelijke gebieden van de provincie zijn daartoe verdeeld in 6 gebieden; Groene Hart (Utrechtse deel), Eemland (= Utrechtse deel van Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland), Utrechtse Heuvelrug (Utrechtse deel), Rivierengebied, Gelderse Vallei (Utrechtse deel) en Linies (= de Utrechtse delen van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam). Per gebied is onder de link een rapport beschikbaar met een uitvoerige beschrijving van verleden, heden en toekomstige ontwikkelingen in het desbetreffende gebied. Er is ook een samenvattend rapport dat alle gebieden beschrijft.

- Ook de provincie Utrecht heeft sinds 2018 een Elfstedentocht. Deze fietstocht is ontwikkeld en beschreven door Ton Ton, fietsliefhebber, historicus, geboren en getogen in de stad Utrecht. De Utrechtse Elfsteden Fietstocht komt naast de gelijknamige stad verder door de steden Woerden, Oudewater, Montfoort, IJsselstein, Vianen, Wijk bij Duurstede, Rhenen, Amersfoort, Bunschoten en Baarn. Deze plaatsen liggen in de huidige provincie en mogen zich stad noemen op basis van in de middeleeuwen verworven rechten.

De tocht voert langs weilanden, akkers, fruitboomgaarden, kastelen, buitenplaatsen, oude boerderijen, door bossen en over zandheuvels, maar vooral door middeleeuwse steden, langs oude rivieren, kanalen en weteringen en zelfs langs een oude zee. Kortom door Nederland in een notendop. De route is 203 kilometer lang en wordt gereden aan de hand van fietsknooppunten. Met de racefiets is het mogelijk de tocht in een dag af te leggen. Maar dan ga je wel snel voorbij aan de vele bezienswaardigheden... Alle steden aan de route vormen cultuurhistorische parels waarin je de sfeer van de middeleeuwen voelt en ziet. En aan de bijzonder gevarieerde natuur. In de gids zijn mogelijke etappes beschreven en naast veel cultuurhistorische en toeristische informatie zijn ook aantrekkelijke overnachtingsmogelijkheden opgenomen.

- Het beheer van natuurgebieden levert een grote hoeveelheid organische stoffen op, zoals maaisel en slootbagger. Stichting Het Utrechts Landschap wil dat organische materiaal zoveel mogelijk in de eigen gebieden gaan hergebruiken, bijvoorbeeld op nabijgelegen natuurakkers. Door de cyclus van groei, oogst en hergebruik van organische stoffen binnen de gebieden te houden, blijven belangrijke organische stoffen voor de bodem behouden en worden transport en verwerkingskosten geminimaliseerd. Door zich in 2018 aan te sluiten bij de Biomassa Alliantie wil Utrechts Landschap een bijdrage leveren aan een gezondere bodem en een betere waterberging van die bodem. Bovendien wil de stichting leren van de ervaring die door de alliantie al is opgedaan. Utrechts Landschap is de eerste provinciale landschapsorganisatie die zich bij de Biomassa Alliantie aansluit. Binnen deze alliantie hebben diverse terreineigenaren en kennisinstellingen zich verenigd om samen toe te werken naar circulair terreinbeheer. (bron: Utrechts Landschap, 19-11-2018)

- De Natuur- en Milieufederatie Utrecht (NMU) werkt aan een mooie en duurzame provincie Utrecht: een provincie met een mooi landschap, een rijke natuur en een schoon milieu. Een provincie waar we duurzaam wonen en werken, zodat de inwoners en ook mensen later en elders van een gezonde leefomgeving kunnen genieten. De NMU geeft in de provincie een krachtige stem aan de kwetsbare waarden van natuur, milieu en landschap. Samen met bewoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden werkt de NMU aan natuur- en milieuvriendelijke oplossingen. De NMU creëert en neemt initiatieven die de provincie duurzamer maken.

- Vereniging voor Veldbiologie KNNV, afdeling Utrecht organiseert excursies, inventarisaties, lezingen en andere activiteiten in en over de natuur in en rond de stad Utrecht. De afdeling omvat behalve deze stad verder Vleuten-De Meern, IJsselstein, Nieuwegein, Maarssen, De Bilt, Bilthoven, Houten en Vianen. De KNNV staat al meer dan 100 jaar voor natuurbeleving, natuurbescherming en natuurstudie. Voor jong en ouder. Voor vaklui en voor natuurliefhebbers. De enige voorwaarde is liefde voor de natuur.

- Vogelwacht Utrecht is opgericht in 1958 en heeft ca. 850 leden. De vereniging houdt zich bezig met vogelstudie, vogelbescherming en educatie in de provincie Utrecht. Er zijn zowel veel beginnende als ervaren leden als een grote groep die daar tussenin zit. Velen zijn bereid om hun kennis en kunde over te dragen aan minder ervaren leden. Zo leren we met en van elkaar. Iedereen die in het wild levende vogels en hun leefomgeving belangrijk vindt, is welkom. Het werkterrein van de Vogelwacht omvat de gehele provincie. Dat is een groot gebied en daarom hebben zijn er 6 afdelingen. Je bent als lid van de Vogelwacht op alle activiteiten van alle afdelingen altijd van harte welkom. Benieuwd? Bezoek vrijblijvend eens een lezing of ga een keer mee op een van de vele excursies die door het hele jaar heen worden georganiseerd.

- Landschap Erfgoed Utrecht, ontstaan uit een fusie tussen Erfgoedhuis Utrecht en Landschapsbeheer Utrecht, is de eerste organisatie in Nederland die landschap en erfgoed structureel samenbrengt. De instelling schetst in haar naslagwerk Erven van Utrecht (2014) de verschillende landschapstypen in de provincie. In welk landschap ligt jouw erf en waarom ziet het er uit zoals het eruit ziet? Het document beschrijft hoe je daar als erf-eigenaar rekening mee kunt houden in je bebouwing en omliggend land als zodanig. Een mooi erf vergt aandacht en kost tijd. De notitie geeft algemene aanbevelingen voor de inrichting, aanleg, het beheer en onderhoud van je erf, en geeft per streek handige tips hoe je je erf plant- en diervriendelijk kunt inrichten voor de specifieke streekeigen flora en fauna. Hoe kun je met een aantal simpele ingrepen de natuur naar je erf halen?

- De Provincie Utrecht is initiator van het Platform Kleine Landschapselementen. Het platform is in juni 2019 wegens succes uitgebreid van 9 naar 15 partijen, na een pilot in de gemeenten Soest, Leusden, De Bilt, en Stichtse Vecht in de periode 2017-2019. De gemeenten werken in de pilot samen met de agrarische collectieven Utrecht Oost en Rijn Vecht en Venen, Utrechts Particulier Grondbezit, Landschap Erfgoed Utrecht en de Provincie. De nieuwe partijen zijn 6 gemeenten: Bunnik, Houten, Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede, Woudenberg en Zeist. Het platform streeft naar verdere uitbreiding. Kleine landschapselementen - zoals poelen, lanen, knotwilgen, houtwallen en bosjes - zorgen voor variatie in het landschap en trekken planten en dieren aan. In de afgelopen decennia zijn heel veel kleine landschapselementen verdwenen en is de biodiversiteit sterk achteruit gegaan. Door nieuwe elementen aan te leggen en bestaande te herstellen, wil het platform de kwaliteit van het landschap in het buitengebied verbeteren en de natuurwaarden verhogen. (bron: Provincie)

"De Provincie Utrecht zet in op de verbetering van het landschap in de provincie. Dat gebeurt door het realiseren van zogenoemde kleine landschapselementen (KLE), zoals knotwilgen, houtwallen, lanen en poelen. Kleine landschapselementen zorgen voor een mooier landschap waar het prettig wonen, werken en recreëren is. In Maarssen is bijvoorbeeld recent een houtsingel van 1.200 vierkante meter met streekeigen beplanting aangelegd, dankzij de subsidie. De aanleg van KLE’s is van grote meerwaarde voor de landschappelijke en natuurlijke kwaliteit. Poelen herbergen kikkers, padden en salamanders. Kleine bosjes en houtwallen bieden beschutting aan zangvogels en luwte aan libellen en vlinders. In natuurvriendelijke slootkanten wemelt het van opgroeiende visjes en vinden weidevogels voedsel en schuilplekken.

Wenche Asyee was als projectcoördinator KLE van Agrarisch Collectief Rijn, Vecht en Venen betrokken bij de aanleg van de houtsingel in Maarssen. “De houtsingel is aangelegd op initiatief van de grondeigenaar. De provincie heeft het geld beschikbaar gesteld voor de aanleg. De singel zorgt voor een hogere biodiversiteit en gelijktijdig het herstel van historisch landschap. De houtsingel bevat gebiedseigen inheemse beplanting”, legt Wenche uit. De aanleg van de houtwal in Maarssen bleek een goede zet. Annelien Alberti, als landschapscoördinator van gemeente Stichtse Vecht betrokken bij het project, legt uit: “De meerwaarde van de aanleg is het verbeteren van de groene en blauwe dooradering van het gebied. De omwonenden van de houtsingel reageerden positief. De houtsingel is namelijk ook gelijk het herstel van een historisch landelijk gezicht.”

Provincie, gemeenten, agrarische collectieven, Landschap Erfgoed Utrecht en Utrechts Particulier Grondbezit bundelen hun krachten in het platform KLE. In 2019 kreeg het platform al een half miljoen euro van de provincie Utrecht en begin 2020 is besloten dat daar nog twee ton bij komt. Het extra geld komt beschikbaar doordat de gemeenten Lopik, Montfoort, Oudewater en IJsselstein bij het platform aansluiten, samen met de agrarische natuurvereniging Lopikerwaard. De subsidie is bedoeld voor beheerders van agrarische grond die het landschap in het buitengebied mooier maken met kleine landschapselementen. Gedeputeerde Hanke Bruins Slot: “Kleine landschapselementen zorgen voor een mooiere uitstraling van ons landelijk gebied en ze accentueren het unieke karakter. De landschapsontwikkelingen zorgen ook voor een verbetering van de biodiversiteit. Door de aanleg ervan te stimuleren, zorgen we voor een betere leefbaarheid van onze provincie.”

De financiering en organisatie verloopt via de agrarische collectieven. De gemeenten helpen mee met het zoeken naar nieuwe deelnemers en ze dragen zelf financieel bij aan de aanleg van KLE op erven en gemeentelijke gronden. Via het platform krijgen grondeigenaren hulp bij het ontwerp en de aanleg of het herstel van nieuwe elementen. Eerdere successen. Het Platform KLE bestaat sinds 2017. In de eerste jaren zijn vooral poelen aangelegd, en zijn laan- en knotbomen aangeplant. Verder zijn er heggen en hagen, elzensingels en struwelen, houtsingels en houtwallen en natuurvriendelijke oevers gerealiseerd. De uitbreiding van het platform is een gevolg van het succes. In totaal nemen nu 14 gemeenten en drie agrarische collectieven deel aan het platform. (bron: Provincie Utrecht, 24-4-2020)

- De Nederlandse Geologische Vereniging afdeling Utrecht en 't Gooi is een actieve afdeling met ca. 200 leden. De afdeling houdt zich bezig met geologie in de ruimste zin van het woord. Ze besteden o.a. uitgebreid aandacht aan fossielen, mineralen, zwerfstenen en geologische verschijnselen. Elke 3e maandag van de maand zijn er bijeenkomsten. 5x per jaar verschijnt er een afdelingsblad. Jaarlijks zijn er 10 een- of meerdaagse excursies. En er is een uitgebreide bibliotheek met boeken en excursiegidsen.

- Na ruim 6 jaar inventariseren, hebben de vrijwilligers van de provinciale werkgroep van RAVON in 2016 de Atlas Amfibieën en Reptielen van Utrecht gepubliceerd (via de link online te raadplegen). Allereerst worden de verschillende landschapstypen besproken. Vervolgens worden alle soorten behandeld: een soortbeschrijving met herkenningspunten, habitatbeschrijving, trends en beschermingsstatus. En tot slot behandelen ze het beheer en onderhoud van de belangrijkste landschapselementen. Een atlas geïllustreerd met prachtige foto's en afbeeldingen voor een ieder die geïnteresseerd is, persoonlijk dan wel professioneel, in de Utrechtse herpetofauna. Het hoofddoel van de atlas is het weergeven van de verspreiding van de soorten in de provincie Utrecht. Zo kun je via het kaartje in één oogopslag zien waar een bepaalde soort voorkomt, maar ook waar een soort bijvoorbeeld achteruitgegaan of zelfs verdwenen is.

- Gebiedscommissie Utrecht-West regisseert onder andere de uitvoering van integrale gebiedsprojecten. Deze zijn nodig om opgaven uit het gebiedsprogramma te realiseren. De commissie coördineert de gebiedsprojecten Groot Wilnis-Vinkeveen, De Wilnisse Bovenlanden en Natura 2000 Oostelijke Vechtplassen Utrecht. Bij gebiedsprojecten als Marickenland, Groot Mijdrecht-Noord en Bethunepolder heeft de provincie of een gemeente vooralsnog de regie. In Utrecht-West liggen ook opgaven en kansen voor de landbouw, bodem en water, natuur, cultuurhistorie, recreatie, ondernemerschap en energie. Voor elk van deze thema’s dragen geschikte projecten bij tot het gewenste resultaat. Ook bij deze thema’s houdt de Gebiedscommissie altijd oog voor integraliteit. In het werkgebied van de Gebiedscommissie zijn in de periode 2002-2015 ongeveer 100 projecten uitgevoerd. Voor de periode tot en met 2020 is in 2016 de Lokale Ontwikkelingsstrategie van start gegaan.

- De provincie Utrecht zet zich in om de achteruitgang van biodiversiteit in bebouwd gebied te keren en nodigt onder meer woningcorporaties, gemeenten, bouwbedrijven, stichtingen en particulieren uit daar aan bij te dragen. Initiatieven kunnen meedingen naar natuurprijs de Groene Kroon (t.w.v. 6.000 euro). In 2017 wonnen De Buurjongens - die schuttingen maken die de biodiversiteit ten goede komen - en de gemeente Amersfoort de eerste editie van de Groene Kroon. De inzendingen worden beoordeeld op hun effect op het versterken van biodiversiteit in de provincie. Ook de mate van innovatie, integraliteit en opschaalbaarheid wegen mee. Op 18 september 2019 worden de winnaars van editie 2019 bekend.

- "Van de ongeveer 160 soorten wilde bijen die veldonderzoekers in 2019 aantroffen bij onderzoek in de provincie, zijn er zeven soorten die niet eerder in de Utrechtse natuur zijn gezien. Provincie Utrecht heeft opdracht gegeven tot dit onderzoek; het beschermen van de bijzondere Utrechtse natuur is een van haar kerntaken. De zeven soorten die voor het eerst in de provincie zijn gesignaleerd, zijn de gele tubebij, groene zandbij, gouden kegelbij, vierbandgroefbij, breedbandgroefbij, de driedoornige metselbij en - het kleinste exemplaar - de zompmaskerbij. Deze bijensoorten werden tot nu toe alleen in de zuidelijke landsdelen aangetroffen. De Provincie heeft het initiatief genomen tot dit onderzoek om de actuele verspreiding van bedreigde bijensoorten in kaart te brengen, de belangrijkste gebieden aan te wijzen en het juiste beheer en inrichting te formuleren. Het definitieve onderzoeksrapport verschijnt in maart 2020.

Vooral de signalering van de groene zandbij was verrassend voor Kees Goudsmits, veldonderzoeker bij Van Den Bijtel Ecologisch Onderzoek. “De groene zandbij is een zeer zeldzame soort die tot nu toe alleen in Zuid-Limburg wordt gezien, maar nu dus ook op diverse plekken in Utrecht. Hij lijkt zich vooral thuis te voelen rond de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Niet zo verwonderlijk: forten beschikken over hellingen en gevarieerde plantensoorten met bloemen. Ze fungeren als een soort ‘eiland’ in een intensief gebruikt gebied waar weinig variatie is en weinig bloeit.” Er is een groot verband tussen de wijze van natuurbeheer en de bijenstand. Bijen hebben voedsel en nestgelegenheid nodig, deze moeten op korte afstand van elkaar liggen. Daarom zijn bloeiende planten in combinatie met een onbegroeide bodem, waarin een groot aantal soorten hun nest maakt, van groot belang. Collega-veldonderzoeker Chris Achterberg: “Je ziet veel meer bijen in uiterwaarden waar de natuur wordt ontwikkeld dan in uiterwaarden met landbouwgrond. We hebben veel bijen aangetroffen in gebieden waar bewust natuur wordt ontwikkeld: Landgoed De Boom, Park Vliegbasis Soesterberg en Plantage Willem III.”

Een deel van de bijensoorten maakt nesten in dood hout, dus ook bosbeheer is van belang voor wilde bijen. Kees: “Daarnaast leveren steden, tuinen en wegen een goede bijdrage door middel van de daar geplaatste bijenhotels en de bloemrijke bermen en tuinen. Bermbeheer waarbij alles rigoureus wordt weggemaaid in het voorjaar en zomer, is een ramp voor wilde bijen en overigens ook voor een heleboel andere insecten.” De onderzoeksresultaten zijn goed nieuws voor de Provincie Utrecht, die het bijenonderzoek liet uitvoeren in het kader van het actief soortenbeleid. Hierin staat het beschermen en behouden van bedreigde plant- en diersoorten voorop ten behoeve van de biodiversiteit. De provincie heeft 13,6 ton subsidie beschikbaar voor projecten die een impuls geven aan leefgebieden van beschermde soorten. In de provincie leven ruim 500 plant- en diersoorten die in hun voortbestaan worden bedreigd." (bron: Provincie, november 2019)

- "Waterschap Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) en provincie Utrecht hechten belang aan een gevarieerde, gezonde visstand en gezond water. Daarom zijn er de afgelopen jaren tientallen vispassages aangelegd. Ze heffen de barrière op die stuwen, dammen, gemalen en sluizen vormen voor het leef- en voedselgebied van vissen. David Reurslag, projectbeheerder bij HDSR: “Inmiddels zijn er in de provincie zo’n 75 vispassages aangelegd. We leggen de passages aan bij stuwen en gemalen waar vissen normaal gesproken niet langs kunnen. Door middel van een vispassage kunnen de vissen verder zwemmen. Dat is van belang voor de biodiversiteit: een gezonde visstand en gezond water. Het doel van de aanleg van een vispassage is dat zoveel mogelijk vissen en vissoorten er gebruik van kunnen maken om hun levenscyclus te voltooien. Vissen die wij zien, zijn onder meer: voorn, stekelbaars, snoek, winde, maar ook de grote en kleine modderkruiper en baars. Uit eigen monitoring en onderzoek bij diverse vispassages blijkt dat door onze vispassages nagenoeg alle vissoorten, groot en klein, lang en kort kunnen zwemmen. Zowel goede als minder goede zwemmers en bodemvissen maken er gebruik van. De vispasssages zijn duurzaam gebouwd en onderhoudsarm.”

De vispassage is eigenlijk een faunatunnel, maar dan onder water. Het verbindt watergangen waar in het verleden stuwen en gemalen zijn geplaatst. “Door de vispassages kunnen vissen zich tussen verschillende leefgebieden verplaatsen, ongunstige omstandigheden ontwijken en gebieden opnieuw bereiken,” aldus Reurslag. Een aantal van de vispassages is te bekijken. Daar heeft het waterschap een plaquette met informatie geplaatst. Het betreft de locaties: Inlaat fort IV Lunetten in Utrecht langs het fietspad; Stuw de Hoek in Lopikerkapel langs de openbare weg; Stuw Meidoornkade in Houten bij de parkeerplaats; Stuw Kockengen langs de Meentweg/Wagendijk; Stuw Prinses Irenebrug in Uitweg langs de openbare weg." (bron: Provincie Utrecht, 2-3-2020)

- "De provincie Utrecht zet samen met haar partners in op het remmen van de bodemdaling in het Veenweidegebied. Provinciale Staten hebben ingestemd met een plan om daar 13 miljoen euro in te investeren. Daar komt nog eens 18 miljoen euro bij uit Rijksgelden. De veengronden van Utrecht bevinden zich voornamelijk in het westelijk deel van de provincie. Helaas heeft dat gebied te maken met een zakkende bodem. De bodem daalt door het oxideren en inklinken van de veengrond. De maatschappelijke gevolgen van de daling zijn groot. Het geeft veel schade voor de landbouw, aan woningen en aan wegen. Naast overlast en schade voor inwoners en ondernemers, zorgt de bodemdaling ook voor de uitstoot van CO2. De provincie wil de daling van de veenbodem afremmen om dit gebied toekomstbestendig te maken en een vitale agrarische sector te behouden. Daar waar het kan worden gelijktijdig natuur- en klimaatdoelen gerealiseerd. De maatregelen om de doelen te bereiken staan in het door Provinciale Staten goedgekeurde Uitvoeringsprogramma Bodemdaling 2020-2023.

Gedeputeerde Hanke Bruins Slot: "Bodemdaling stelt ons voor uitdagingen in het veenweidegebied. Met slimme innovaties en goede samenwerking pakken we bodemdaling aan en verminderen we de uitstoot van CO2. We bieden toekomst aan de agrarische sector en zetten in op een goede waterkwaliteit en versterking van de biodiversiteit. Samen met alle partners maken we werk van een provincie waar het ook in de toekomst goed wonen, werken en leven is voor iedereen." Samenwerken en innoveren. Om de bodemdaling en de CO2-uitstoot te remmen, kiest de provincie Utrecht voor een aanpak waarin wordt samengewerkt met agrariërs, waterschappen, gemeenten en de maatschappelijke organisaties in het veenweidegebied. De aanpak van bodemdaling gaat hand in hand met het creëren van een stabiele toekomst voor boeren die hun bedrijf op veengronden hebben. Dit vraagt enerzijds om maatregelen vanuit de gezamenlijke overheden en anderzijds praktische maatwerkoplossingen van agrariërs zelf. Het programma richt zich ook op innovatieve technieken die de daling moeten remmen, zoals onderwaterdrainage en drukdrainage. Door in te zetten op het verbeteren van de bodemkwaliteit, bescherming van weidevogels en aanleg van natuurvriendelijke oevers verbeteren we de waterkwaliteit en versterken we de biodiversiteit." (bron: Provincie, oktober 2020)

Terug naar boven

Overnachten

- "Gezamenlijke aanpak vitale vakantieparken. Samen met gemeenten en ondernemers zet de Provincie Utrecht in op toekomstbestendige verblijfsrecreatie met voldoende, vitale vakantieparken, campings en jachthavens van goede kwaliteit die aansluiten bij de bezoekersvraag. Gedeputeerde Staten willen daarvoor met betrokken gemeenten en ondernemers een Stuurgroep vitale vakantieparken oprichten. Een onafhankelijke verkenner zal vervolgens opdracht krijgen om met de partijen te komen tot een gezamenlijke opgave. Hierbij vormen de uitkomsten van een provinciebrede economische vitaliteitsscan en een inventariserend veiligheidsbeeld het vertrekpunt.

Integrale aanpak. Inzet van de aanpak is dat vakantieparken gezond en vitaal zijn. Waarbij ook economische, sociale, woon-, veiligheids- en natuuraspecten worden meegewogen en duurzaamheid wordt gestimuleerd. Om een beeld te krijgen van de vitaliteit van de vakantieparken, campings en jachthavens is een provinciebrede Vitaliteitsscan uitgevoerd naar de kansen voor ontwikkelingen enerzijds en de bedreigingen door oneigenlijk gebruik en verrommeling van de verblijfsrecreatie anderzijds. Uit deze scan blijkt de urgentie om de vitaliteit van de sector te versterken. Daarnaast heeft het RIEC Midden-Nederland een inventariserend Veiligheidsbeeld opgesteld van vakantieparken, jachthavens en campings waaruit blijkt dat hier meer inzicht in nodig is. Deze uitkomsten gelden als vertrekpunt bij de verdere aanpak. NB. Het onderzoek geeft een beeld van vóór de coronacrisis. De wens samen met gemeenten en ondernemers een integrale aanpak voor de verblijfsrecreatie op te stellen, is opgenomen in het provinciaal Coalitieakkoord 2019-2023 'Nieuwe energie voor Utrecht'. Deze aanpak past ook binnen de landelijke Actie-agenda aanpak vakantieparken 2018-2020." (bron: Provincie Utrecht, juli 2020)

Terug naar boven

Beeld

- Digitale kaarten betreffende de provincie Utrecht.

- Kadastrale Atlas 1832 provincie Utrecht.

- Provincie Utrecht heeft enkele jaren geleden zo’n 2.000 foto's vanuit de lucht laten maken van monumenten en andere (erfgoed)locaties met een belangrijke waarde. Maar wat te doen met een harde schijf vol luchtfoto’s van de provincie? Want een luchtfoto alleen zegt niet zoveel. Om ze goed te kunnen gebruiken is het belangrijk om te omschrijven wat er op de foto’s te zien is, waar het vliegtuig met de fotograaf zich bevond en wat de kijkrichting in het gezichtsveld van de foto is. Die gegevens ontbraken, wat goed gebruik van de foto’s in de weg stond.

Tweeduizend foto ‘op de kaart zetten’ is een flinke klus. Om dat karwei te kunnen klaren is de provincie de samenwerking met HetVolk.org aangegaan. Dit platform faciliteert crowdsourcingsprojecten waarin data worden ontsloten, waardoor het mogelijk is om het verleden en cultureel erfgoed beter te beschrijven en verbinden. Dat doen zij met behulp van ‘the crowd’ oftewel ‘het volk’. Dat 'volk' zijn vrijwilligers die het leuk vinden om aan dergelijke projecten mee te werken. In juni 2018 is het project 'Utrecht in Vogelvlucht' gestart. En tegen alle verwachting in waren binnen no time alle foto’s door enthousiaste vrijwilligers op de kaart gezet. Een fantastisch resultaat! Met de site Utrechtinvogelvlucht.nl kan nu iedereen gebruik maken van de data die door deze actie is verzameld.

Terug naar boven

Links

- Provincie: - Officiële site van de Provincie Utrecht. - Nieuws van de Provincie op Facebook. - Nieuws van de Provincie op Twitter.

- Intergemeentelijke organisaties: - "De RUD (Regionale Uitvoeringsdienst) Utrecht voert vergunningverlenings-, handhavings- en adviestaken uit voor de Provincie Utrecht en voor de gemeenten Amersfoort, Baarn, Bunschoten, Eemnes, Houten, Leusden, Lopik, Nieuwegein, Soest, Utrecht en Woudenberg. Onze vergunningverleners en toezichthouders werken aan een schoon milieu, natuurbehoud en een veilige leefomgeving. De RUD is een van de 29 regionale uitvoeringsdiensten in Nederland. De uitvoeringsdiensten zijn opgericht om versnippering te voorkomen, krachten te bundelen en regels en wetten consequent toe te passen. De meest risicovolle bedrijven - bedrijven die vallen onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO) - zijn ondergebracht bij gespecialiseerde omgevingsdiensten. Voor onze provincie is dit Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied."

- Media / nieuws: - RTV Utrecht is de regionale omroep voor de provincie. - Nieuws uit de provincie van het Algemeen Dagblad.

- Kunst en cultuur: - Kunst Centraal is de provinciale organisatie op het gebied van kunst- en cultuureducatie. Het werkgebied is de provincie Utrecht, met uitzondering van de gelijknamige stad en de stad Amersfoort. Jaarlijks werken zij met en voor circa 90% van de scholen in het primair onderwijs. Zij doen dit samen met Landschap Erfgoed Utrecht en vele culturele partijen.

- Zorg en welzijn: - "Handjehelpen zorgt al 40 jaar voor een passende koppeling tussen mensen met een beperking en vrijwilligers, die hun maatschappelijke betrokkenheid willen omzetten in daden. De door ons geleverde informele zorg is altijd aanvullend aan de formele zorg. Handjehelpen werkt lokaal en zoekt waar mogelijk samenwerking met partners in het sociale domein. In iedere werkgebied zorgt de regiocoördinator voor een passende match tussen hulpvragers en vrijwilligers. De laatste jaren zetten we, naast vrijwilligers, meer en meer stagiaires in om hulpvragers ondersteuning te bieden. Met ons stagebureau willen wij ons onderscheiden als leerbedrijf en toekomstige zorgprofessionals kennis laten maken met de informele zorg. Sinds de oprichting in 1979 door ouders met een hulpvraag is Handjehelpen uitgegroeid tot een professionele organisatie met 27 medewerkers. In 2018 is door bijna 1.300 vrijwilligers en 350 stagiairs 131.000 uur hulp geboden in 2.035 koppelingen in de provincie Utrecht - behalve Eemland - en de gemeente Weesp."

- Duurzaamheid: - "In juli 2020 is de website Cirkelregio Utrecht gelanceerd. De website is mede tot stand gekomen met steun van de provincie Utrecht en biedt informatie over het hergebruik van afval(stoffen) en circulariteit. Verbinding en voorbeeld. De website informeert verschillende doelgroepen waaronder ondernemers, organisaties, kennisinstellingen, overheden en inwoners over het circulair maken van de economie. Zo zijn er best practices, die als voorbeeld kunnen dienen voor nieuwe initiatieven in de regio. Daarnaast is er een servicepunt waar vragen kunnen worden gesteld over circulariteit en circulaire economie. Ook kunnen ondernemers en bedrijven op de website terecht voor informatie over mogelijkheden voor financiering.

Circulaire ambities. Het huidige college heeft in het coalitieakkoord de ambitie uitgesproken om zich onder andere in te zetten voor de circulaire economie. Dit gebeurt onder meer in samenwerking met meerdere partners, die samen de Alliantie Cirkelregio Utrecht vormen. Verantwoordelijk gedeputeerde Robert Strijk (economie): 'Er is in de samenleving een groeiend besef dat veel spullen en stoffen geen afval zijn maar dat ze hergebruikt kunnen en moeten worden. Omdat we aan het begin van deze ontwikkeling staan, is het belangrijk om informatie, waaronder successen en drempels, met elkaar te delen en van elkaar te leren. Op die manier blijft circulariteit niet meer alleen gespreksonderwerp, maar wordt circulariteit ook omgezet in beleid dat tot concrete en meetbare resultaten leidt. Deze website is daarin een volgende stap.'" (bron: Provincie Utrecht, juli 2020)

- "In juli 2020 is de eerste circulaire zoutstrooier in ontvangst genomen door mobiliteitsgedeputeerde Arne Schaddelee. Het gaat om een oude, technisch afgeschreven zoutstrooier die is gerenoveerd door de firma Schuitemaker. De opgeknapte zoutstrooier maakt deel uit van een pilot waarin de provincie Utrecht onderzoekt hoe ze het beheer van de provinciale wegen circulair kan maken. Berekend is dat deze eerste circulaire zoutstrooier ruim 80 procent CO2 bespaart ten opzichte van de aanschaf van een nieuwe zoutstrooier. Dit betekent een mooie stap voor de provincie op weg naar een Circulaire Topregio in 2050. Duurzame gladheidsbestrijding. De Provincie beheert ruim 300 kilometer aan provinciale wegen, parallelwegen en fietspaden. Om deze in de winter veilig en bereikbaar te houden, zijn er voor de gladheidsbestrijding 48 machines beschikbaar, waaronder zoutstrooiers en sneeuwploegen. Veel van deze machines zijn aan het einde van hun technische levensduur en moeten in de komende vijf jaar vervangen worden.

Pilot circulaire zoutstrooier. In de aanloop naar de vervangingsopgave, heeft de provincie aan leverancier Schuitemaker gevraagd om een technisch afgeschreven zoutstrooier te renoveren en in een rapportage inzichtelijk te maken hoe een nieuw aan te schaffen zoutstrooier circulair gemaakt kan worden en wat dit oplevert aan CO2-winst. Samenwerking met de markt. Circulair inkopen in de grond-, weg- en waterbouwsector is relatief nieuw, zowel voor opdrachtgevers als opdrachtnemers. Het opdoen van kennis en het ontwikkelen van innovaties vraagt om maatwerk en samenwerking tussen overheid en markt. Als opdrachtgevers circulaire producten vragen, zullen ze 'de markt' ook in de gelegenheid moeten stellen om deze producten te ontwikkelen. De pilot met het circulair maken van zoutstrooiers doet de provincie Utrecht samen met de provincie Overijssel, die daarvoor een andere leverancier in de arm heeft genomen. Door meerdere marktpartijen te betrekken, stimuleren we de overgang naar een aanbod van circulair wegmaterieel in 2050.

Circulaire Topregio. De provincie Utrecht heeft de ambitie om in 2050 een Circulaire Topregio te zijn. In het coalitieakkoord staat daarom dat de inkoop gericht moet zijn op innovatieve producten die bijdragen aan een circulaire economie. Gedeputeerde Robert Strijk (economie): “De provincie wil het hergebruiken van afvalstromen stimuleren. Het ontwikkelen van een circulaire zoutstrooier is daar een goed praktijkvoorbeeld van. Daarmee is weer een stap gezet in het circulair maken van de economie, zoals is afgesproken in het coalitieakkoord.” (bron: Provincie, juli 2020)

- "De provincie Utrecht wil in 2040 energieneutraal zijn en het Klimaatakkoord streeft naar vijftig procent lokaal eigendom bij duurzame energieopwekking. Lokale energiecoöperaties hebben in deze opgave een belangrijke rol. Er zijn nu 30 coöperaties in de provincie en het aantal groeit snel. Dat vraagt om een professionaliseringsslag: om energieprojecten in goede banen te leiden, zijn ervaren projectleiders nodig. De provincie heeft samen met de Natuur en Milieufederatie Utrecht (NMU) en Energie Samen een projectleiderspool opgezet die de coöperaties ondersteunt. Projectleiderspool. Eelco Boers heeft een bedrijf in energiemonitoring en is daarnaast projectleider in de pool. “In een energiecoöperatie zorgen inwoners zelf voor energieprojecten in hun omgeving en zijn er eigenaar van,” vertelt hij. “Ik werk aan vier projecten voor de EigenWijkse Energie Coöperatie in Wijk bij Duurstede, waarbij we zo’n 60 hectare aan zonnevelden willen aanleggen. Laat je dit door een commerciële projectontwikkelaar doen, dan heb je als lokale gemeenschap weinig inspraak in wat er gebeurt en wanneer. Nu we het zelf organiseren, hebben we een flinke vinger in de pap. Plus: het rendement van de zonneparken gaat rechtstreeks terug naar de inwoners die het hebben gefinancierd.”

Gelijkwaardige gesprekspartner. “Natuurlijk hebben we nog steeds projectontwikkelaars nodig,” licht Erik Alsema toe. Hij houdt zich bij Energie Coöperatie Bunnik bezig met de realisatie van twee zonneparken. “Ontwikkelaars hebben de noodzakelijke tools en technische kennis om een zonnepark aan te leggen. Wij voegen daar een flink stuk knowhow aan toe op het gebied van coöperatief ontwikkelen. Hoe zorg je er met leden, crowdfunding en de gemeenschap voor dat een energieproject van de grond komt? Hoe werkt dat financieel, juridisch en politiek? Maar ook: welke deal sluit je met commerciële partijen? De meeste energiecoöperaties drijven op de goodwill van vrijwilligers, terwijl projectontwikkelaars in de eerste plaats denken aan hun commerciële belang. Als projectleider zijn wij een stevige gesprekspartner voor alle partijen waar energiecoöperaties mee te maken krijgen.” Expertisenetwerk opbouwen. “Dat maakt het speelveld gelijker en leidt tot een beter projectresultaat,” vult Eelco aan. “Ook al is de opleiding nu voorbij, als groep sparren we regelmatig over de uitdagingen die we tegenkomen. Zelf ben ik specialist op het gebied van financiën en business cases. Vanuit die ervaring help ik collega’s met hun vragen. Een ander weet weer veel van vergunningen of subsidies en zo bouwen we samen een expertisenetwerk op.”

Energietransitie professionaliseren en versnellen. Erik Alsema: ”Als natuurkundige en consultant duurzaam bouwen beschikte ik al over redelijk wat technische kennis. In de opleiding heb ik flink bijgeleerd over juridische zaken, financiën, vergunningen en meer. Het mooiste aan deze pool vind ik het samenwerken en kennisdelen. In dit soort projecten helpt het enorm als je een sterk lokaal netwerk hebt. De ervaring die ik opdoe in Bunnik, kan ik straks weer inzetten in een andere gemeente. Kennis en expertise delen is heel belangrijk voor energiecoöperaties. Daarom onderzoeken zij nu ook de mogelijkheden van een projectbureau, dat projecten op kan pakken die door de projectleiders uit de pool worden ontwikkeld. Ook dat gebeurt met steun van de provincie Utrecht en NMU. Zo bouwen we samen aan een professionele organisatie die de energietransitie in onze hele omgeving flink kan versnellen.” Voor vragen over de projectleiderspool kun je contact opnemen met de NMU." (bron: Provincie, juli 2020)

- "Gedeputeerde Staten hebben in september 2020 vastgesteld welke projecten op het gebied van energietransitie in aanmerking komen voor een subsidie. De voorwaarden staan beschreven in de Uitvoeringsverordening Subsidies Energietransitie Provincie Utrecht (USET). Onder meer gemeenten, woningcorporaties, energiecoöperaties en Verenigingen van Eigenaren kunnen vanaf 1 oktober 2020 een aanvraag indienen. Met deze subsidieregeling wil de provincie de energietransitie versnellen met aandacht voor haalbaarheid en betaalbaarheid, participatie en samenwerking. Uitgangspunt is dat de subsidies additioneel zijn, dus aanvullend aan andere geldbronnen."

- "Provinciale Staten van Utrecht (PS) zijn in september 2020 akkoord gegaan met de voorlopige plannen van de drie Utrechtse regio’s (U16, Amersfoort en Foodvalley) om grootschalig duurzame energie op te gaan wekken met behulp van zon en wind. Deze plannen worden de concept-Regionale Energiestrategieën (RES’en) genoemd. In het Klimaatakkoord staat dat we in Nederland met elkaar de CO2-uitstoot sterk verminderen: in 2030 met de helft ten opzichte van 1990 en in 2050 met 95 procent. Om dit voor elkaar te krijgen werken overheden, inwoners, bedrijfsleven, netbeheerders, energiecoöperaties en maatschappelijke organisaties samen aan maatregelen. Dit gebeurt in dertig energieregio’s. In het Klimaatakkoord is afgesproken dat die dertig energieregio’s samen in 2030 tenminste 35 terawatt-uur aan grootschalige duurzame elektriciteit op land opwekken. Ook in de drie Utrechtse regio’s (U16, Amersfoort en Foodvalley) is de afgelopen tijd gewerkt aan deze concept-RES’en. In de voorlopige plannen onderzochten de drie energieregio’s in de provincie Utrecht waar plek is om duurzame energie op land, met zonnepanelen of windmolens, op te wekken. En of het energienetwerk al die energie aankan en hoe deze moet worden opgeslagen. Ook hebben de regio’s bekeken hoe wijken van het aardgas af kunnen gaan."

- "Steeds meer elektrische bussen verschijnen op de wegen in het Utrechts openbaar vervoer. Begin 2020 reden er nog 17 elektrische bussen bij vervoerders U-OV en Syntus in de provincie Utrecht. Dat aantal wordt met nog eens 60 stuks uitgebreid; 55 voor het stadsvervoer en 5 voor het vervoer in Amersfoort en de omliggende regio."

- Wonen: - "Gedeputeerde Staten willen voor de periode 2021-2024 20 miljoen uittrekken voor het versnellen van de woningbouw in de provincie Utrecht. De provincie heeft de ambitie dat er jaarlijks 10.000 woningen worden gebouwd in Utrecht, waarvan de helft in het sociale en middensegment. Met het Uitvoeringsprogramma Versnelling woningbouw 2021-2024 worden de bestaande inspanningen geïntensiveerd. De provincie pakt nog meer haar rol als stimulator en facilitator om de woningproductie op te voeren. Gedeputeerde Rob van Muilekom: ”Het extra geld is hard nodig, want de krapte op de Utrechtse woningmarkt neemt toe en er is dringend behoefte aan meer betaalbare en toekomstbestendige woningen. Naast betaalbare woningen kennen de binnenstedelijke plannen vaker onrendabele toppen. We willen als provincie de woningproductie echt opvoeren. Dat kunnen we niet alleen, want we bouwen zelf geen woningen dat doen de gemeenten. Daarom willen we alle gemeenten, maar ook de woningcorporaties en marktpartijen nog meer, proactief, ondersteuning aanbieden zodat er meer en betaalbare woningen gerealiseerd zullen worden.”

Nieuwe woonvormen. Met het nieuwe Uitvoeringsprogramma richt de provincie zich de komende vier jaar niet alleen op binnenstedelijk bouwen, maar ook op locaties buiten het stedelijk gebied. Ook worden de mogelijkheden van nieuwe woonvormen voor bijvoorbeeld (kwetsbare) ouderen en flex-wonen onderzocht en gestimuleerd. Op regionaal niveau coördineert de provincie de samenhang tussen bouwplannen en andere opgaven, zoals energietransitie, bereikbaarheid, klimaatadaptatie en er wordt meer verbinding gezocht met het Rijk. Monitoring is hierbij een belangrijk instrument dat verder wordt uitgebouwd. De provincie krijgt dan meer inzicht in de behoefte die er is en de (gerealiseerde) bouwplannen; zowel op lokaal niveau als voor de gesprekken met het Rijk. Verschil maken. Van Muilekom: “De woningbouw heeft ook te maken met nieuwe beperkingen en onzekerheden vanwege de stikstofcrisis, de coronacrisis en PFAS regelgeving. Ook de vereisten op het gebied van energie, circulariteit en klimaatadaptatie vragen extra aandacht. Gemeenten, corporaties en marktpartijen kunnen hier last van ondervinden bij het rondkrijgen van hun businesscase. Maar ik ben ervan overtuigd dat we als provincie Utrecht het verschil kunnen maken door actief met deze partijen samen te werken en te zorgen voor de benodigde financiële middelen ook vanuit de provincie en het Rijk.” (bron: Provincie, oktober 2020)

- "Utrecht groeit. In de komende 20 jaar komen er zo’n 145.000 woningen bij om de bevolkingsgroei in onze regio op te vangen. Hoe doen we dit op zo’n manier dat de natuur behouden blijft? De provincie Utrecht buigt zich samen met inwoners, bedrijven, organisaties en andere overheden over deze uitdaging. De oplossing? Parkinclusief ontwikkelen. Tenminste, als je het aan studente Sabine Boukens vraagt. Zij deed voor de provincie Utrecht een onderzoek naar dit gloednieuwe concept en kreeg daarvoor een 9. Daardoor studeerde ze in 2020 cum laude af.

Wat is parkinclusief ontwikkelen? Sabine Boukens: “Parkinclusief ontwikkelen betekent dat je een gebied of woonwijk vermengt met het landschap waarin je bouwt. Of je nou binnen of buiten de stedelijke contouren wil ontwikkelen: je gooit niet zomaar alles plat om blanco een nieuwe woonwijk te bouwen, maar je behoudt zo goed mogelijk het landschap waarin je dat doet. Staan er oude bomen? Zijn er hoogteverschillen? Is er bos? Welke dieren en planten komen voor? Al deze bestaande kwaliteiten probeer je zo goed mogelijk te integreren in de wijk. Zo hoef je als inwoner maar naar buiten te lopen om in het groen te zijn, zelfs als je middenin de stad woont. Dat is goed voor de ontspanning en dus ook voor je gezondheid.” " (bron en voor nadere informatie zie Provincie Utrecht, augustus 2020 en de afstudeerscriptie van Sabine Boukens)

- Fietsen: - "Het wordt voor inwoners van de provincie Utrecht nog makkelijker, en vooral leuker, om de fiets te pakken. Bijvoorbeeld door gratis een e-bike, e-bakfiets of speed pedelec uit te proberen of door punten te sparen met een speciale fietsapp. Het is allemaal onderdeel van de nieuwe ‘Ik fiets’-campagne. De campagne wordt de komende twee jaar actief ingezet in de hele provincie. Doelstelling is om meer mensen te verleiden de (elektrische) fiets te pakken. Daarom vervangen worden tegels op veel fietspaden vervangen door asfalt en wordt gewerkt aan uitstekende fietsverbindingen tussen bijvoorbeeld Zeist, Utrecht en Amersfoort. De provincie heeft de ambitie om het fietsgebruik in het woon-werkverkeer in 2030 te verdubbelen ten opzichte van 2011. Ook wil de provincie zorgen dat alle belangrijke werklocaties, middelbare scholen en knooppunten in 2028 veilig, comfortabel en snel per fiets bereikbaar zijn. Iedereen kan meedoen, iedereen kan op de fiets. Je kunt bijvoorbeeld een week lang gratis een e-bike, een e-bakfiets of een speed pedelec uitproberen. Met de 'Ik fiets'-app kun je punten sparen door te fietsen. Deze punten zijn in te wisselen voor leuke aanbiedingen, loterijprijzen of een donatie aan een goed doel." (bron: Provincie, 13-9-2019)

- Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven: - "Hoe maak je een stedelijke omgeving leefbaar en gezond? En hoe combineer je daarbij data en kennis van publieke organisaties met de innovatieve ondernemerskracht van bedrijven, en de ervaringen en gedragingen van inwoners? Zeker tijdens en na de corona-pandemie spelen deze vragen volop. Op 14 mei 2020 vond de aftrap plaats van een nieuw publiek-privaat platform: de Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven. Daarin ontwikkelt de provincie Utrecht samen met andere organisaties én inwoners concrete en praktische oplossingen met impact op gezond leven in stedelijke gebieden. De Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven is een onafhankelijk en open platform van publieke en private organisaties. Betrokken partijen werken samen met inwoners aan oplossingen voor een gezonde stedelijke leefomgeving. Voorbeelden daarvan zijn de projecten Snuffelfiets en Gebiedsontwikkeling Cartesiusdriehoek.

Datagedreven producten en diensten. Het realiseren van een gezonde leefomgeving om daarmee onze regio gezond, veilig, economisch vitaal, bereikbaar en aantrekkelijk te houden, is een van de belangrijkste opgaven van de provincie Utrecht. Met het partnerschap in de Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven draagt de provincie actief bij aan de ontwikkeling van wetenschappelijk onderbouwde, datagedreven concepten en maatregelen: evidence based producten en diensten die een positief effect hebben op de gezondheid van iedereen die woont, werkt of recreëert in een stedelijke omgeving. Nu en in de toekomst. Eerste webinar uit een reeks. Door de maatregelen tegen het nieuwe corona-virus was het een virtuele aftrap, tijdens een goedbezocht webinar. Bijna 200 deelnemers zagen hoe Erik Gerritsen (Secretaris Generaal van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport) zijn enthousiasme over het initiatief onder woorden bracht in een videoboodschap. De initiatiefnemers gaven achtergrondinformatie over het samenwerkingsverband en keken vooruit naar de rest van de reeks van webinars. Die zullen inzicht geven in projecten en mogelijkheden voor samenwerking. Veel deelnemers deelden al spontaan hun ideeën in de chatruimte en wisselden gegevens uit.

Groeiend platform. Het RIVM, Universiteit Utrecht en Economic Board Utrecht zijn de initiatiefnemers van dit platform. Naast de Provincie hebben gemeente Amersfoort, Future City Foundation, Mecanoo, UMC Utrecht, Hogeschool Utrecht, Civity en Urban Sync. zich intussen aangesloten. Ook andere publieke en private organisaties in Nederland kunnen zich aansluiten en/of gebruik maken van de data en kennis binnen het platform. Kijk op de website voor de mogelijkheden. Webinar terugkijken of aanmelden voor komende webinars. Je kunt de webinars die al zijn geweest terugkijken op de website van de Data- en kennishub Gezond Stedelijk Leven. Zo was er op 28 mei 2020 en webinar over ’real time’ monitoring. Met aandacht voor wat er technisch en inhoudelijk komt kijken bij ‘real time’ meten met sensoren en hoe je dat samen met verschillende partijen kunt oppakken. Daar kun je je ook aanmelden voor volgende webinars." (bron: Provincie Utrecht, 15-5-2020) - Zie ook de website van het Programma Gezonde Leefomgeving van de provincie.

- Toekomstbestendige landbouw: - "Provincie Utrecht gaat agrariërs op een nieuwe manier ondersteunen bij het toekomstbestendig maken van hun bedrijf of erf. De provincie zet daarvoor zogenoemde plattelandscoaches in. Agrariërs en erfeigenaren staan in deze tijd voor veel keuzes. Ontwikkelingen in de sector zijn van invloed op de bedrijfsvoering en op de toekomst. Daarom biedt de provincie een onafhankelijk persoonlijk adviseur aan die bij de keuzes kan begeleiden en meedenken. Gedeputeerde Hanke Bruins Slot: “De provincie Utrecht hecht veel waarde aan de landbouwsector. Ongeveer de helft van onze provincie bestaat uit landbouwgrond en boeren zijn onmisbaar voor onze voedselproductie. De plattelandscoaches kunnen onze Utrechtse boeren adviseren over het vormgeven van de veranderingen en innovaties in hun bedrijf.”

Keukentafelgesprekken. Een plattelandscoach begeleidt boeren met persoonlijke ‘keukentafelgesprekken.’ De coach ondersteunt bij vragen die er zijn rondom het bedrijf en het erf. Het gaat onder meer om begeleiding bij het starten met kringloop- of natuurinclusieve landbouw. Ook kan de coach helpen bij een bedrijfsovername of bedrijfsbeëindiging. De coach kan desgewenst ook meedenken over mogelijkheden voor aanpassing van de bestemming van het erf, naar bijvoorbeeld wonen, zorgen, en recreatie.

Coach. Elke coach is onafhankelijk, kent de boerenpraktijk en heeft hart voor de toekomst van het Utrechtse landelijk gebied. De coach geeft begeleiding, brengt kansen in kaart en helpt eventuele knopen door te hakken. Ook kan hij of zij praktische ondersteuning bieden bij het aanvragen van subsidie of een vergunning. Elke Utrechtse agrariër of erfeigenaar krijgt een aanbod op maat, passend bij de plannen om toekomstbestendig te worden. Utrechtse agrariërs en erfeigenaren kunnen gebruik maken van 25 uur volledig gefinancierde begeleiding. Tegen een kleine vergoeding is het mogelijk om het aantal uur begeleiding uit te breiden met nog eens 18 uur. Het aanbod geldt tot begin 2023 en is ontstaan uit een samenwerking van gemeenten, landbouworganisaties, collectieven, Landbouwnetwerk Regio FoodValley, Gebiedscommissie West en het landbouwbedrijfsleven. - Hier kan men zich aanmelden voor het project met de landbouwcoaches." (bron: Provincie Utrecht, december 2020)

Reacties

(2)

Geachte mevrouw, meneer,

Wij zijn Meeanders (meeanders.nl) een kleine initiatiefrijke groep mensen die met elkaar een sociaal,

ecologisch woonproject van ongeveer 12 huishoudens willen realiseren.

Naast het delen van de gezamenlijke ruimtes heeft ieder huishouden een eigen woonruimte.

De gemeente heeft doelstellingen te behalen op het gebied van duurzaamheid, sociale

huisvesting en huisvesting van speciale doelgroepen. Onze ambitie is om hierin een lichtend voorbeeld te zijn.

Om dit te kunnen realiseren, hebben we de gemeente nodig.

Wij willen heel graag weten waar wij onze folder, plan van aanpak etc. naar toe kunnen sturen.
Graag zouden wij contactpersonen of een contactpersoon willen hebben waar wij ter inzage documenten naar toe kunnen sturen.
Hierna kunnen wij deze persoon of personen bellen en uiteraard kunnen we elkaar dan ook ontmoeten.

Graag willen we verschillende gemeenten benaderen. Fijn als u de emailadressen en de namen kunt geven.

Wij zien uit naar uw reactie.

Met vriendelijke groet,

Namens Meeanders,

Natalie Moekasan

Beste Natalie,
Deze pagina beschrijft wel wetenswaardigheden OVER de provincie maar is niet VAN de provincie. U moet uw verzoek derhalve richten aan de provincie en niet aan ons.

Reactie toevoegen