Dongen-Vaart

Plaats
Dorp
Dongen
Hart van Brabant
Noord-Brabant

dongen-vaart_450_jaar.jpg

Dorp Dongen-Vaart en buurtschap Klein-Dongen hebben in 2014 het 450-jarig bestaan gevierd

Dorp Dongen-Vaart en buurtschap Klein-Dongen hebben in 2014 het 450-jarig bestaan gevierd

dongen-vaart_450_jaar_hesjes.jpg

In Dongen-Vaart houden ze niet van half werk: er zijn zelfs speciale hesjes gemaakt voor de vrijwilligers die het feest t.g.v. het 450-jarig bestaan in 2014 in goede banen hebben geleid.

In Dongen-Vaart houden ze niet van half werk: er zijn zelfs speciale hesjes gemaakt voor de vrijwilligers die het feest t.g.v. het 450-jarig bestaan in 2014 in goede banen hebben geleid.

klein_dongen_vaart_450_jaar_2014.jpg

Hier kun je lezen wat er allemaal te doen was tijdens het feest t.g.v. 450 jaar Dongen-Vaart en Klein-Dongen. N.B.: Velen hebben moeite met consequent spellen. Zo ook deze krant: zie de titel en de intro-alinea... (© www.facebook.com/weekbladdongen)

Hier kun je lezen wat er allemaal te doen was tijdens het feest t.g.v. 450 jaar Dongen-Vaart en Klein-Dongen. N.B.: Velen hebben moeite met consequent spellen. Zo ook deze krant: zie de titel en de intro-alinea... (© www.facebook.com/weekbladdongen)

dongen-vaart_paarden_sport_vereniging_de_edele_hoefjes_50_jaar_bestaan_2017.jpg

Paarden Sport Vereniging De Edele Hoefjes is 'iets' jonger: deze vereniging heeft in 2017 het 50-jarig bestaan gevierd.

Paarden Sport Vereniging De Edele Hoefjes is 'iets' jonger: deze vereniging heeft in 2017 het 50-jarig bestaan gevierd.

vaart plaatsnaambord.jpg

Het dorp NO van Dongen heet op de plaatsnaamborden Vaart, vanouds heette het Dongensevaart, en in de praktijk wordt het doorgaans Dongen-Vaart genoemd. Wij noemen dat weleens gekscherend "een spelletje Wie van de Drie?"...

Het dorp NO van Dongen heet op de plaatsnaamborden Vaart, vanouds heette het Dongensevaart, en in de praktijk wordt het doorgaans Dongen-Vaart genoemd. Wij noemen dat weleens gekscherend "een spelletje Wie van de Drie?"...

Dongen-Vaart

Terug naar boven

Status

- Dongen-Vaart is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio Hart van Brabant, gemeente Dongen.

- Het dorp Dongen-Vaart heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' Dongen.

- Onderdeel van het dorp Dongen-Vaart is de wijk Wildvaart, die een eigen 'plaatsnaambordje' heeft.

- Onder het dorp valt ook de buurtschap Klein-Dongen. Het dorp en de buurtschap hebben vele gezamenlijke verenigingen, voorzieningen en evenementen, die zich vaak profileren met de 'plaatsnaam' Klein-Dongen-Vaart, als combinatie van de beide plaatsnamen. Elders op deze pagina vind je daar diverse voorbeelden van.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1700 over de vaert, 1838-1857 De Vaart, 1840 Dongensche Vaart, 1906 t/m 1969 Dongenschevaart (het lokale postkantoortje had tot dat jaar stempels met deze spelling in gebruik. De spelling was in die tijd ook wel Dongense Vaart, Dongensevaart).

Naamgeving
Vroeger werd deze buurtschap doorgaans Dongensevaart (en aanverwante spellingen, zie hierboven) genoemd, om aan te duiden dat de buurtschap op grondgebied van de gemeente Dongen ligt, ter onderscheiding van de N hiervan gelegen vroegere buurtschap 's Gravenmoerse Vaart (die op oude kaarten ook wel gewoon 'Vaart' heet), die op grondgebied van de voormalige gemeente 's Gravenmoer ligt, en tegenwoordig in de bebouwde kom van de kern 's Gravenmoer is opgegaan.

Op de plaatsnaamborden staat tegenwoordig Vaart. Op Google Maps staat naast deze naam ook de naam Dongensevaart. In de praktijk wordt het dorp tegenwoordig echter doorgaans Dongen-Vaart genoemd (daarom houden wij die spelling op deze pagina ook aan), getuige o.a. de Oldtimerdag, de site van het Vaarts Popfestival (zie bij Jaarlijkse evenementen) en van de heemkundekring (hier nog een voorbeeld), nieuwsberichten in de regionale media, en ook de burgemeester noemt het dorp zo (zie daarvoor het hoofdstuk Bezienswaardigheden). De benaming op de plaatsnaamborden beschouwen wij daarom maar als een 'drukfoutje'... Op de site van een lokale carnavalsvereniging vinden we ook nog de spelling Dongenvaart, idem op de Facebookpagina van de basisschool... Ook hier dus weer een 'spelletje Wie van de Drie?" en in dit geval zelfs Vier: wil de enige echte plaatsnaam(spelling) nu opstaan...

Naamsverklaring
Het dorp is genoemd naar de in 1565 of kort daarna op kosten van prins Willem van Oranje aangelegde turfvaart. Van der Aa(1) vermeldt namelijk dat blijkens een contract tussen de prins en 's Gravenmoer van 1565 de prins toestemming verzocht "te mogen graven ende brengen een vaert ofte leije vuyt zijne moeren gelegen onder Dongen".(2)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Dongen-Vaart ligt NO van het dorp Dongen, ZO van het dorp 's Gravenmoer, rond de langgerekte Vaartweg (met W ervan een bescheiden dorpskern) en de Gemeentenweg.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Dongen-Vaart 99 huizen met 583 inwoners (exclusief Klein-Dongen). Tegenwoordig heeft het dorp nog altijd ca. 600 inwoners, nu in ca. 250 huizen.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Dongen-Vaart heeft 7 rijksmonumenten, zijnde de Hubertuskerk, het grafmonument van de stichters van de kerk op de begraafplaats, het Heilig Hartbeeld bij de Hubertuskerk, de naastgelegen pastorie uit ca. 1890, de boerderij uit 1683 op nr. 6, de boerderij met bakhuis uit 1884 op nr. 57 en het woonhuis met looierij uit 1876 op nr. 109.

- Buurtschap Dongen-Vaart wordt een dorp door de bouw van de Hubertuskerk in 1865 (tegenwoordig een rijksmonument). Hierdoor ontstaat de parochie Klein Dongen - Vaart. In 1999 is, na de fusie van de parochie met de 3 parochies in de kern Dongen in 1996, besloten om in de nieuwe parochie ´Dongen en Klein Dongen - Vaart´ twee kerken te handhaven: de Hubertuskerk en de Laurentiuskerk, míts de kosten beheersbaar zouden blijven. Daarop zijn in 2004 de Josephkerk en de Pauluskerk afgestoten.

In 2014 is besloten dat in 2015 ook de Hubertuskerk aan de eredienst wordt onttrokken. De kosten van onderhoud, laat staan restauratie zijn niet langer op te brengen. Ook het teruglopend aantal vrijwilligers speelt een rol. In 2014 is onderzocht of het mogelijk is om de nieuwbouw van de Agnesschool in de kerk onder te brengen en de kerk zo een herbestemming te geven. Dat is niet gelukt. De Hubertuskerk is in maart 2016 verkocht aan Wouter en Liesbeth de Zwart uit Breda, die de kerk - met respect voor de historie - hebben verbouwd en herbestemd tot woning (onder de link vind je een videoreportage over de verbouwing).

In een deel van de ruimte geven ze workshops en trainingen in gedrag, communicatie en cultuur. Wouter en Liesbeth noemen hun onderkomen liefkozend 'ons Huubke'. Sinds 2018 brouwen ze er samen met een bevriend stel zelfs hun eigen Huubkes Bier, in vier verschillende soorten (Tripel, Spelt, Winter en Stout). Het parochiebestuur is blij een goede bestemming te hebben gevonden voor de kerk, zodat zij als beeldbepalend gebouw én in goede staat voor de gemeenschap Dongen-Vaart behouden blijft. De Mariakapel is naar buiten verplaatst, waardoor deze voor iedereen toegankelijk is gebleven. Dat was een goede zet, want de kapel wordt dagelijks bezocht. De toegangsweg naar de begraafplaats en de begraafplaats zelf blijven eigendom van de parochie.

Consequentie van het vervallen van de kerkelijke functie was dat de doodsklok ook niet meer mocht worden geluid (= het gebruik om de klok om 19.00 uur gedurende een kwartier te luiden voor een overleden inwoner). Inwoners vertelden Wouter en Liesbeth dat ze dat toch wel erg misten. Bisdom Breda reageerde in eerste instantie afwijzend op hun verzoek om de klok weer te mogen luiden (anders dan voor de reguliere tijdsaanduiding, die sowieso in functie is gebleven). Ook burgemeester Marina Starmans heeft het belang dat de inwoners eraan hechten nog eens toegelicht bij het bisdom. Toen is de toestemming wel rond gekomen. De burgemeester vindt het een bijzonder gebaar van het bisdom: "Het is hoogst ongebruikelijk dat het bisdom dit toestaat en ik ben dan ook enorm blij dat er aan de wens van de inwoners van de dorpskern Dongen-Vaart tegemoet is gekomen. Maar ook vind ik het geweldig van de familie De Zwart dat ze deze verantwoordelijkheid op zich hebben genomen."

Wouter en Liesbeth verwachten de doodsklok zo'n tien keer per jaar te moeten luiden. Want Dongen-Vaart en Klein-Dongen zijn niet groot, maar hebben wél relatief veel oudere inwoners. Zo zijn er in 2016 zes begrafenissen geweest op de begraafplaats achter de kerk. Naast het luiden van de doodsklok, van 19.00-19.15 uur, wordt er een overlijdensbericht opgehangen in de Mariakapel aan de voorkant van de kerk, zodat iedereen kan lezen om wie het gaat. De doodsklok van de Hubertuskerk mag voorlopig luiden gedurende het jaar 2018. Begin 2019 volgt een evaluatie en wordt bekeken of de regeling moet worden bijgesteld of eventueel beëindigd, aldus de gemeente Dongen.

- Ook de voormalige pastorie is tegenwoordig in gebruik als woonhuis.

Terug naar boven

Evenementen

- Dorp Dongen-Vaart en buurtschap Klein-Dongen hebben in 2014 het 450-jarig bestaan gevierd. Gedurende twee weekends in september was er heel veel te doen. Het begon met de traditionele oogstdankviering van de ZLTO in de Hubertuskerk. Daarna was er een streekmarkt met onder meer oude ambachten, streekproducten, bedrijven, hobbyisten en verenigingen. In Cafe ’t Karrewiel was een foto- en filmtentoonstelling over de geschiedenis van 450 jaar dorp en buurtschap. In Cafe ’t Vaartje waren demonstraties van Kruisboogvereniging Onderlinge Vriendschap uit De Moer en Handboogvereniging Tevredenheid uit Dongen-Vaart. Er was muziek van fanfare Sint Hubertus en Full Flavour, en biggen knuffelen bij De Vaartse Hoeve. In samenwerking met Heemkundekring de Heerlyckheit Dongen was er een demonstratie van de turfwinning en vervoer van turf met een oude schuit over de Dongensevaart. Tot slot was er een feestavond in Café ’t Karrewiel. Alle activiteiten waren gratis toegankelijk.

- Op een zaterdag in februari is er de Dorpskroegkwis (in 2019 voor de 5e keer). Er worden vragen gesteld over allerlei soorten onderwerpen. Dus het bezit van algehele kennis is wel handig, maar er zijn ook onderdelen waar het aankomt op behendigheid. Tussendoor vallen er punten te scoren met karaoke, waarbij alle aanwezigen uit volle borst meezingen. Veel gezelligheid dus maar ook een pittige strijd om de titel. Wie wil meedoen, meldt zich voor 1 februari met een team van minimaal 4 personen aan bij Café ’t Karrewiel.

- Carnaval. - CV Barst Mar Los. - CV De Vaortse Kloekers. - CV 3xB oftewel Boeren, Burgers & Buitenlui.

- Dorpsfeest Klein-Dongen-Vaart (weekend in mei of juni).

- De Vaartse Oldtimerdag (op een zondag begin september), georganiseerd door Oldtimer Vrienden Club Dongen-Vaart, betreft o.a. auto's, tractoren, bromfietsen, solexen, motoren en scooters. Er zijn ca. 500 deelnemende voertuigen. - Reportage over de Vaartse Oldtimerdag 2013 (32 min.). Een 6-tal mensen oppert in 1998 het idee eens een allround oldtimerdag met toertocht te organiseren. In 1999 is de 1e editie. De organisatoren verwachten dat het bij een eenmalig evenement zal blijven, maar de reacties zijn zo enthousiast dat het een jaarlijks evenement is geworden, in 2019 voor de 21e keer. Er zijn meer dan 450 deelnemende voertuigen, meer dan 5000 bezoekers. Voertuig en deelnemer en zeker ook de bezoekers staan hoog in het vaandel. Geen inschrijfgeld en geen entreegeld verschuldigd. 10 verschillende soorten voertuigen met historische waarde. Mooi parcours in de dorpskern bij Café-zaal 't Karrewiel. Entertainment met diverse live bands.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- De Vaartse Hoeve heeft o.a. een Educatieve Varkenskijkstal.

Terug naar boven

Beeld

- Fotoreportage van Dongen-Vaart door Kees Wittenbols uit Breda.

Terug naar boven

Links

- Belangenvereniging: - Dorpsraad Klein-Dongen-Vaart.

- Onderwijs en kinderopvang: - Basisschool St. Agnes in Dongen-Vaart is stevig verankerd in de gemeenschap en heeft ongeveer 90 leerlingen. De missie van de school is: Samen sterk in goed onderwijs! De school geeft op de volgende wijze vorm en inhoud aan de missie: Ze bieden een veilig klimaat waarbinnen leerlingen zich positief kunnen ontwikkelen met respect voor zichzelf, elkaar en hun omgeving. De school streeft er naar om elke leerling optimaal in zijn mogelijkheden te begeleiden. Hierin is samenwerking en een goede communicatie met ouders en verzorgers van groot belang. Om aan de kwaliteitseisen van alle belanghebbenden te voldoen, zal de school zich voortdurend professionaliseren. Met deze visie wil de school bereiken dat: leerlingen graag naar school komen; leerlingen en hun ouders/verzorgers de school als waardevol ervaren; ze een kwalitatief hoogstaande school zijn; het schoolteam zich blijft ontwikkelen; iedere leerling uitstroomt op het voor hem of haar hoogst haalbare niveau.

In april 2018 is de overeenkomst getekend voor de nieuwbouw van de basisschool, bij de huidige locatie. In de nieuwe Sint Agnesschool is straks ook plaats voor de peuteropvang en in een latere fase Jeugdcentrum Klein-Dongen-Vaart. In 2014 is onderzocht of het mogelijk zou zijn om het nieuwe schoolgebouw onder te brengen in de leegkomende Hubertuskerk, maar dat bleek niet mogelijk. De bouw is qua planning iets uitgelopen, omdat het complex in eerste instantie niet helemaal op de goede plek stond ten opzichte van de vergunning. Oplevering is gepland in voorjaar 2019.

- Jeugd: - Jeugdcentrum Klein-Dongen-Vaart bevindt zich in het dorp Dongen-Vaart, en organiseert activiteiten voor beide kernen (het dorp en buurtschap Klein-Dongen) gezamenlijk.

- Sport: - Paarden Sport Vereniging PSV De Edele Hoefjes is opgericht in 1967. In 2017 hebben ze het 50-jarig bestaan o.a. gevierd met de organisatie van de Brabantse Kampioenschappen Outdoor 2017.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Dongen-Vaart Hubertuskerk.

Reacties

(4)

VERBLIJF

Dongense weiden
schenken zuivere adem
aan een geliefd huis.

Hecht boerendak dekt
zalen vol stil genoegen
én wachtend vertier.

Gezellig drinken
gaat rustig door met spanning
nabij de gokkast.

Dampen uit kopjes
en welvoorziene schotels
zijn één van zinnen.

Zwerven door Brabant:
een heerlijke poze wacht
in Café de Dreef.

CAFE DE DREEF

Ramen van het eet- en drinkhuis knipogen
naar Eftelingvermaak, wijd boerenland
en de Loonse bossen vol golvend zand,
wenken: "Verlicht-hier-zijn zal steeds mogen."

Knus gezeten aan tafels of togen
hoort men zachte toonkunst uit menig land.
Klank en spijs werken samen met hechte band,
hebben ieders smaak en zin voor ogen.

Tussen het lichtbruin van kasten en deuren
schemert morgengrijs, glanst avondgeel in glas:
zowel nodende als werende kleuren.

Blije zang gelijk krekels binnen hoog gras;
feestvreugde wil minzaam geld opbeuren:
een gevulde, maar onbaatzuchtige kas!

Beste Frank,

Wil je in de tweede regel van het bovenstaande gedicht het woordje "maar" vervangen door "naar." Een fout, die ik over het hoofd heb gezien!
Voor jou een prettige jaarwisseling en alle voorspoed in 2019.

Hartelijke groeten van Han

Dag Han,

Als ik ergens incidenteel een verkeerd lettertje zie in in een reactie pas ik het altijd aan, omdat ik ook daar naar foutloosheid streef. Maar deze had ik ook over het hoofd gezien. Aangepast.

Dank voor de goede wensen en jij ook een voorspoedig 2019 gewenst,
Frank
Ik ga de komende dagen persberichten maken met de intentie dat met name de regionale pers er bredere bekendheid aan gaat geven. De site is inmiddels wel goed genoeg om mee naar buiten te kunnen treden. Komend jaar is een puntjes op de i jaar om alle pagina's echt helemaal af te maken, maar de meeste pagina's zijn nu wel goed genoeg dat mensen er al veel aan kunnen hebben, als informatie om thuis te lezen en hopelijk ook als inspiratie om alles ook eens 'in het echt' te gaan bekijken.

Reactie toevoegen