Valcum

Plaats
Buurtschap
Het Hogeland
Groningen

valcum_plaatsnaambordje_2010.jpg

De plaatsnaam Valcum wordt tegenwoordig met een c gespeld, getuige dit plaatsnaambordje dat er in ieder geval al sinds 2010 staat. Voorheen werd het met een k gespeld.

De plaatsnaam Valcum wordt tegenwoordig met een c gespeld, getuige dit plaatsnaambordje dat er in ieder geval al sinds 2010 staat. Voorheen werd het met een k gespeld.

valcum_spelling_plaatsnaambordje_valkum_2008.jpg

Op dit oudere bordje, dat er in ieder geval medio 2008 nog stond, wordt de plaatsnaam nog als Valkum gespeld.

Op dit oudere bordje, dat er in ieder geval medio 2008 nog stond, wordt de plaatsnaam nog als Valkum gespeld.

valcum_wadloper_verwerkt_baggerspecie.jpg

In 2013 is de eind 19e eeuw grotendeels afgegraven wierde Valcum bij Winsum hersteld met baggerspecie uit de omgeving. Alleen de Wadloper, een bijzonder amfibievoertuig, kan in dergelijke blubber goed uit de voeten. (© https://www.rtvnoord.nl/)

In 2013 is de eind 19e eeuw grotendeels afgegraven wierde Valcum bij Winsum hersteld met baggerspecie uit de omgeving. Alleen de Wadloper, een bijzonder amfibievoertuig, kan in dergelijke blubber goed uit de voeten. (© https://www.rtvnoord.nl/)

valcum_werk_met_werk_in_het_kwadraat_grontmij_idee_bebouwing_wierde_2004.jpg

Grontmij heeft in 2004 het prijswinnende idee 'Werk met werk in het kwadraat' ingezonden, inhoudende het realiseren van een nieuw dorpje op de met baggerspecie opgehoogde wierde van Valcum. Ondanks enthousiaste reacties is het plan toch niet doorgegaan.

Grontmij heeft in 2004 het prijswinnende idee 'Werk met werk in het kwadraat' ingezonden, inhoudende het realiseren van een nieuw dorpje op de met baggerspecie opgehoogde wierde van Valcum. Ondanks enthousiaste reacties is het plan toch niet doorgegaan.

Valcum

Terug naar boven

Status

- Valcum is een buurtschap in de provincie Groningen, gemeente Het Hogeland. T/m 2018 gemeente Winsum.

- De buurtschap Valcum valt, ook voor het postadres, onder het dorp Winsum.

- De buurtschap Valcum heeft witte plaatsnaamborden en ligt buiten de bebouwde kom.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
10e-11e eeuw Falconhem, 1575 Falkum. Op een vorige versie van het plaatsnaambordje - die er in ieder geval medio 2008 nog stond - stond de spelling Valkum. Op het huidige bordje - dat er in ieder geval al sinds 2010 staat - is de spelling met een c, dus houden wij die ook maar aan als zijnde de kennelijke huidige officiële dan wel voorkeursspelling.

Naamsverklaring
Betekent het Oudfriese hem 'woonplaats' van de persoon Falco.(1)

Terug naar boven

Ligging

De buurtschap Valcum ligt rond de Winsumerstraatweg (de N361), huisnummer 5. De buurtschap ligt direct Z van het dorp Winsum, NW van het dorp Bedum, N van het dorp Wetsinge, NO van het dorp Garnwerd en ZW van het dorp Onderdendam.

Terug naar boven

Statistische gegevens

De buurtschap Valcum omvat één huis met waarschijnlijk minder dan 5 inwoners/bewoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In de 16e eeuw stond hier de heerd Valkum, waarvan een tekening staat op de Regemorteskaart van 1643. Van de huidige boerderij Valcum dateert het voorhuis uit 1968 en de schuur van na 1942 (toen is de oude schuur afgebrand).

In de wierde zijn bewoningsporen gevonden uit rond het begin van de jaartelling (inheems-Romeinse en kogelpotscherven), de periode 550 tot 650 en de periode 700 tot 1400. Aan het einde van de 19e eeuw is de rijke wierdegrond van Valcum nagenoeg volledig ontgraven. De vrijkomende grond is onder meer verkocht voor de grondverbetering bij de ontginningen in Drenthe.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2013 is de wierde weer aangevuld. Tegenwoordig streeft men er namelijk naar om uit milieuoogpunt (zo min mogelijk transportbewegingen) grond die vrijkomt bij bijvoorbeeld baggerwerkzaamheden, zo dicht mogelijk in de buurt her te gebruiken. Tevens scheelt het stort-/opslagkosten en hergebruik is ook landschappelijk en maatschappelijk aanvaarder dan de aanleg van een langdurig(er) baggerdepot. Daarom heeft men in dit geval bedacht om de baggerspecie die vrijkwam bij grootscheeps onderhoud aan het Winsumerdiep en Boterdiep rond 2008, wat noodzakelijk was om de afvoercapaciteit en voldoende vaardiepte te kunnen waarborgen, te gebruiken om de wierde van Valcum aan te vullen.

Hiermee is het probleem opgelost wat te doen met die duizenden m3 grond die vrijkwam na het baggeren, terwijl tegelijkertijd de historische aanblik van de wierde is hersteld. Een mooie win-win situatie dus. Bij het baggeren is namelijk ca. 300.000 m3 licht verontreinigde baggerspecie vrijgekomen. Ook de wierden van Wierum (ZW van Adorp) en Krassum (bij Garnwerd) zijn op soortgelijk wijze hersteld, met baggerspecie van o.a. het Aduarderdiep. De Provincie Groningen geeft hiermee uitvoering aan een beleidsplan voor het herstel van oude wierden.

Het slib is via een transportleiding - met een maximale persafstand van 17 km - vanaf het Boterdiep en Winsumerdiep naar de wierde Valcum getransporteerd. Dit leverde minder overlast op voor de omgeving dan transport over de weg. Overigens is blijkens de verstrekte Milieuvergunning, die niet meer op het internet te vinden is, toch ook een deel over de weg getransporteerd moeten worden. Ter plekke is destijds een tijdelijk baggerdepot aangelegd voor de indroging van de baggerspecie, die uiteindelijk gebruikt is voor ophoging van de wierde. Voor de verwerking van het slib ter pekke is een bijzonder voertuig gebruikt, dat geschikt is om in de blubber rond te rijden. Dat is de Wadloper, een amfibievoertuig op rupsbanden, dat in iedere omgeving, hoe moerassig ook, kan worden ingezet, en waar er nog geen 10 van zijn in ons land. De Wadloper rijdt met gemak over het slib en glijdt er niet in weg. Het voertuig heeft twee rupsbanden van 1.80 meter breed en 1.65 meter hoog. De giek is 15 meter lang. De wierde heeft na de herstelwerkzaamheden een agrarische bestemming gekregen/behouden.

- In 2004 is door Rijkswaterstaat de ideeëncompetitie “terpen van baggerspecie” uitgeschreven. Doel van deze competitie was het ontwikkelen van nieuwe ideeën voor het bouwen van bewoonbare terpen van baggerspecie. Grontmij was een van de twee prijswinnaars, met het concept 'Werk met werk in het kwadraat'. Het herstel van de wierde Valcum lag aan de basis voor dit winnende concept. Onder de link vind je hun uitgewerkte plan om een nieuw 'dorpje' op deze wierde te realiseren, met ca. 20 woningen, een herberg, een oriëntatiezuil en een leugenbankje. Ondanks aanvankelijk enthousiaste reacties van provincie, gemeente en waterschap, is in 2007 toch besloten dit project niet te realiseren: "In 2007 zijn de plannen voor het dorp op aanraden van de betrokken overheidsinstanties afgeblazen", staat op (2). De redenen waarom de betrokken instanties het bij nader inzien kennelijk toch geen goed plan vonden, hebben wij nog niet kunnen achterhalen. Als iemand daar meer over weet, vernemen wij dat graag.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Overzicht van waargenomen diersoorten in Tijum en Valcum (als je geen resultaten ziet onder de tab Waarnemingen, moet je de datum 'van' iets naar het verleden terugleggen, bijvoorbeeld naar een jaar terug).

Reactie toevoegen