Volendam

Plaats
Dorp
Edam-Volendam
Waterland
Noord-Holland

Volendam-MSD-20090812-182003.jpg

Volendam, oude zeilschepen tijdens de Pieperrace

Volendam, oude zeilschepen tijdens de Pieperrace

Volendam-MSDS-20110614-239625.jpg

Volendam, de dijk, het monument ter nagedachtenis van de brand in "Het Hemeltje"

Volendam, de dijk, het monument ter nagedachtenis van de brand in "Het Hemeltje"

Volendam-MSDS-20110614-239585.jpg

Volendam, de veerboot "Jan Smit" voor de haven

Volendam, de veerboot "Jan Smit" voor de haven

Volendam-MSDS-20110614-239623.jpg

Volendam, de haven, met moderne en oude vissersschepen

Volendam, de haven, met moderne en oude vissersschepen

volendam_noord_holland_de_haven_met_rechts_de_visafslag.3.jpg

Volendam, de haven, met rechts de visafslag

Volendam, de haven, met rechts de visafslag

volendam_noord_holland_hotel_spaander.1.jpg

Volendam, Hotel Spaander is beroemd en bezienswaardig wegens zijn collectie van meer dan 1.400 kunstwerken. Het hotel noemt zich dan ook Art Hotel Spaander.

Volendam, Hotel Spaander is beroemd en bezienswaardig wegens zijn collectie van meer dan 1.400 kunstwerken. Het hotel noemt zich dan ook Art Hotel Spaander.

volendam_noord_holland_stolphoevekerk.1.jpg

Volendam, de ook beroemde, want houten Stolphoevekerk, én inmiddels uniek, want de enige van dit type kerk dat nog bewaard is gebleven. Gelukkig is dit markante object niet naar het Openluchtmuseum te Arnhem verhuisd, wat ooit de bedoeling is geweest.

Volendam, de ook beroemde, want houten Stolphoevekerk, én inmiddels uniek, want de enige van dit type kerk dat nog bewaard is gebleven. Gelukkig is dit markante object niet naar het Openluchtmuseum te Arnhem verhuisd, wat ooit de bedoeling is geweest.

Volendam

Terug naar boven

Status

Volendam is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek Waterland, gemeente Edam-Volendam (die t/m 1974 Edam heette). Het is de hoofdplaats van de gemeente.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1573 Follendam, 1639 Vollendam, 1745 Voolendam.

Naamsverklaring
Genoemd naar de in 1357 aangelegde dam waarmee de Voor-Ye van de zee werd afgesloten. Mogelijk terug te verbinden met het Zaanse vold, het verleden deelwoord van vollen 'vullen, dichtgooien, dempen', vergelijk het volde land (in 1665 te Krommenie) en het vold (weiland bij Oostzaan). Dus vollen(de)dam* of voldendam*? Verband met het Middelnederlandse (toe)vollewerke, gezegd van een dijk die volgens de voorschriften op de juiste hoogte en breedte was gebracht, is niet waarschijnlijk.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Volendam ligt direct Z van Edam, O van Purmerend en grenst in het O aan het IJsselmeer.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Volendam 196 huizen met 959 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 9.000 huizen met ca. 22.000 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Oorspronkelijk kwam hier de E, Ye of IJe, waaraan de plaats Edam lag, in de Zuiderzee. In 1357 groeven de Edammers een kortere verbinding tussen het Purmermeer en de Zuiderzee. Daarna werd voor de oude haven van Edam een dam aangelegd en de oude haven werd dichtgemaakt; vandaar Vollendam. Al snel vestigden zich hier boeren en vissers. Tegenwoordig is Volendam nog altijd bekend als vissersdorp, wat er samen met de kenmerkende klederdracht voor zorgt dat het dorp al decennia lang een toeristisch zeer populair oord is. Het dorp onderscheidt zich verder door het Volendamse dialect, en doordat het een katholiek dorp is een verder overwegend protestantse omgeving.

- Waarom is Volendam verreweg het meest bekende dorp van Nederland? Waarom bezoeken jaarlijks miljoenen bezoekers uit het buitenland maar ook uit Nederland dit dorp? Hoe komt het dat dit dorp zoveel beroemde artiesten en topsporters voortbrengt? Hoe komt het dat ‘de Volendammer’ altijd wordt gebruikt voor Holland promotie? Waarom krijgt dit dorp wekelijks media-aandacht op onze nationale tv en radio zenders? Bezoek het Volendams Museum en ontdek het! Geniet van de levensechte en authentieke taferelen van het dagelijks leven van vroeger, met veel origineel filmmateriaal en met kunst van de vele kunstenaars die het dorp hebben bezocht. Én als klap op de vuurpijl het sigarenbandjeshuisje: een verbazingwekkend stuk huisvlijt van een Volendammer uitgetreden monnik die 11 miljoen sigarenbandjes in zijn huis heeft opgeplakt als prachtige mozaïeken.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Volendam heeft 3 rijksmonumenten, zijnde een eenvoudige houten klokkenstoel uit 1771 met trouwklok (Haven bij nr. 64), het Stolphoevekerkje en de Coöperatieve Visafslag Sint-Vincentius.

- In de 19e eeuw stond de houten Stolphoevekerk met een klein schooltje ernaast op een piepklein eiland achter de dijk van Volendam. Inmiddels staat het monument midden tussen de bebouwing. De historie van het gebouw begint in 1658 als een timmerman uit Hoorn een kerk bouwt in de vorm van een stolpboerderij. In Noord-Holland stonden er meer, wel een stuk of tien. O.a. bij Huisduinen, Camperduin en Den Helder. De Volendamse kerk is de enige van dit type kerk dat nog bewaard is gebleven. Het scheelde niet veel of in 1954 was het afgelopen met het karakteristieke gebouw. Het destijds enige rijksmonument van het vissersdorp stond afgeschreven en vervallen te verkommeren op het Kerkelandje, klaar om in het Openluchtmuseum te Arnhem een nieuw leven tegemoet te gaan. De toenmalige burgemeester van Alkmaar mr. dr. H.J. Wytema heeft succesvol geijverd voor behoud van de kerk.

- De RK Vincentiuskerk (Kerkepad 1) is een belangrijke, grote dorpskerk met toren in neostijl. De kerk staat op de plek waar in 1860 het eerste katholieke kerkje in Volendam werd gebouwd. Het is een driebeukige kruiskerk met driezijdig gesloten koor en een toren van drie geledingen met ingesnoerde spits. Deze 'neogotische' kerk (met ronde in plaats van spitse bogen) verrees in 1860 naar plannen van architect Th. Molkenboer. In 1882/83 verving men het koor door een neoromaans transept en koor naar ontwerp van architect A.C. Bleijs. Verder kreeg de kerk toen de huidige zijbeuken met driezijdig gesloten kapel aan de westzijde. Naar plannen van P. Snel kwamen in 1907/08 het huidige middenschip en de toren tot stand. De toren is gerestaureerd in 1987, de kerk van 1994/97. De kerk is een gemeentelijk monument. De pastorie, links van de voorgevel, is een fors herenhuis uit circa 1882.

- In 1962 is de RK Mariakerk (gewijd aan Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee) (Julianaweg 72) ingewijd en als parochie afgesplitst van de St. Vincentiusparochie. Belangrijke moderne kerk met toren. De architecten Alberts en Oudejans zijn bij hun ontwerp voor de kerk ondersteund door ir. Nico van der Laan en de beroemde architect en priester Dom Hans van der Laan. In de rechter zijwand bevindt zich een Kruisweg in de vorm van 14 kleine glas-in-loodramen, in 1963 vervaardigd door glazenier Joep Nicolas. In 2014 zijn de beide RK parochies van Volendam weer samengevoegd tot één parochie, die het hele dorp bestrijkt, onder de naam RK Parochie van de HH. Maria en Vincentius.

- Mariakapel Maria van het water.

- Het gebouw van de vroegere Coöperatieve Visafslag Sint-Vincentius staat op een stuk buitendijks grond aan de Haven (huisnr. 41). Het rijksmonumentale pand is in 1934 gebouwd in de trant van het expressionisme. Het gebouw rust op betonnen balken, die op betonnen poten liggen. De bovenbouw is geheel van hout. Het pand doet sinds de jaren negentig geen dienst meer als visafslag. Sinds 2017 is het pand in functie als winkel. Het gebouw staat op veertien betonnen palen. Boven de palen is een gladde plint aangebracht waarboven houten rabatdelen op de gevels zijn aangebracht. Het gebouw heeft de visafslag (noordelijke deel) zelf met de nok evenwijdig aan de weg en een kantoordeel (zuidelijk) met de nok haaks op de weg. In de vloer van de visafslag is een luik aangebracht waardoor de vis naar binnen kon worden gehesen. De vensters op de eerste bouwlaag zijn voorzien van draairamen met bovenlichten met vier vensters en de vensters op de zolderverdieping zijn voorzien van een roedenverdeling.

- Volendam ligt langs de dijk van de vroegere Zuiderzee. De Dijk is dan ook de belangrijkste straat waar het leven van de Volendammers zich al eeuwen afspeelde met buitendijks de haven en binnendijks het dorp. Het is in het buitenland een van de meest bekende plekken van Nederland. Iedere korte (en langere) ‘Holland tour’ voor toeristen komt hier langs. De Dijk is dan ook rijk voorzien van toeristenwinkels, viswinkels, eetgelegenheden en fotostudio’s waar mensen zich in Volendams kostuum kunnen laten fotograferen. Op de dijk bevind zich ook het monument van de desastreuze brand in café Het Hemeltje.

- De haven van Volendam ligt buitendijks aan De Dijk. Het is de thuishaven van moderne schepen, de vissersvloot en van antieke zeilschepen. Ook vertrekt hier de Marken Express, de veerdienst naar Marken. Er worden regelmatig zeilevenementen en wedstrijden gehouden op het Markermeer en de Gouwzee. De visafslag is een monument.

- Het Doolhof.

- Diamantslijperij.

- Volendam heeft vele beroemde bands en artiesten voortgebracht (waaronder BZN, The Cats, Left Side, Canyon, Piet Veerman, Anny Schilder, Nick & Simon, 3js, Maribelle, Martine Bond, Next One, Tol & Tol en Jan Smit), die gezamenlijk worden aangeduid met de Palingsound. Het is dan ook niet verwonderlijk dat je in dit dorp het Palingsoundmuseum vindt. 100%NL zendt op Eerste Kerstdag de Volendam Top 100 uit.

- Hotel Spaander is beroemd en bezienswaardig vanwege de vele schilderijen die er hangen. Leendert Spaander begint hier in 1881 een hotel en nodigt kunstenaars van over de hele wereld uit om hier te komen schilderen. Hij zorgt voor een atelierruimte achter het hotel. Als dank schenken zij Spaander schilderijen. Mede dankzij dochter Alida Spaander die vanaf 1919 het hotel voortzet, is de collectie uitgegroeid tot meer dan 1.400 kunstwerken. Het hotel noemt zich tegenwoordig dan ook met recht Art Hotel Spaander.

- Een bezoek aan Uniek Volendam, de multimediale inloopdocumentaire in het Kras Stadion, duurt ongeveer een uur. Jan Smit heet je welkom en neemt je virtueel mee door het dorp. Hij ontmoet tal van bekende Volendammers. Zij vertellen op een zeer persoonlijke manier over het leven in dit wereldberoemde dorp. Over de successen in de muziek, de sport en het bedrijfsleven. En hoe het komt dat het dorp toeristisch zo groot is geworden. Hun verhalen zijn doorspekt met humoristische anekdotes. Unieke beelden tonen de hoogtepunten. Wat kun je er zoal doen?: Loop met Jan Smit over de Volendamse Dijk / Verbaas je over schilderijen die tot leven komen / Krijg kippenvel bij het kampioenschap van FC Volendam / Luister en bekijk de meer dan 100 Gouden platen die Volendamse muzikanten bezitten / Schuif aan tafel bij een echt Volendams gezin / Hoor alles over de Volendamse Kermis / Zing mee in het achtergrondkoor van Nick & Simon / Pel zoveel mogelijk garnalen / Lach om de achtergrond van vele bijnamen / Speel interactief een spel en stop alle penalties / Test samen met je vrienden je kennis over het dorp tijdens de interactieve quiz.

- Gevelstenen in Volendam.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- "Club en Buurthuiswerk Edam-Volendam is de bakermat van de culturele activiteiten in de gemeente. PX is het nieuwe pop- en cultuurhuis van de gemeente. De cultuuractiviteiten worden gedragen door een groot aantal amateurkunstbeoefenaars. Jongeren uitdagen op hun creatieve vermogens is voor het CBW de insteek naar een aansprekend sociaal-cultureel beleid. Het is een prima geoutilleerd podium voor niet alleen professioneel cabaret, theater en muziek, maar ook voor amateurbeoefenaars. Het is een buurtcentrum / ontmoetingsplek zijn voor iedereen uit de gemeente. In dit schitterende nieuwe gebouw vinden de meeste festiviteiten plaats: theater, toneel, concerten, muziektheater, musicals, kindertheater, cabaret, bandcoaching, zangcoaching, popoefenruimtes, kunst, cultuur, clubs en cursussen. Je kunt het zo gek niet noemen of het is hier te vinden. In PX is het allemaal te doen! Het is een gebouw met liefst 4 oefenruimtes en het buurtcentrum kan zelfs nog worden toegevoegd aan de podiumzaal, waardoor de capaciteit gigantisch kan worden uitgebreid."

- De Pieperrace (weekend in april) is een zeilwedstrijd voor traditionele platbodems op het zuidelijke IJsselmeer, voor de kust van het dorp.

- Volendam gaat tijdens de Volendammerdag (laatste weekend van juni) terug in de tijd. Deze dag staat in het teken van haar culturele geschiedenis. De Volendammers tooien zich in hun kleurrijke klederdracht en zo doen de inwoners samen de oude cultuur herleven. Het veelzijdige programma staat bol van muziek, kunst, cultuur en sport en biedt jong en oud uitstekend vermaak.

- De Kermis (eerste weekend van september) is hét evenement van het jaar in het dorp. Veel Volendammers sparen er het hele jaar voor.

- Kunst Kijken Volendam (weekend in oktober).

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Van half maart t/m oktober is er een toeristische veerdienst naar Marken v.v..

- In Experience Volendam (geopend in 2015) beleef je met de Oculus Rift een spannend avontuur waarin je de Watersnoodramp van 1916 deels ervaart en bovendien 360 graden kunt rondkijken in het dorp in vroeger tijden. Een Oculus is een virtual reality bril die je ogen omsluit en waarbinnen je beeld ziet. Als je hoofd beweegt, draait het beeld met je mee. Dit zorgt ervoor dat de drager van de bril zich geheel ondergedompeld voelt in de virtuele wereld. De Experience gebruikt de Oculus om bezoekers het dorp anno 1916 op unieke wijze te laten beleven. Deze onvergetelijke en spannende virtuele reis is toegankelijk voor jong en oud. Met behulp van de allernieuwste virtual reality technieken voert de Experience je mee naar het verhaal van een jonge visser die uit varen gaat, de watersnood overleeft en op zoek gaat naar zijn aanstaande bruid.

Experience Volendam is gevestigd in het complex waarin (op de 1e verdieping) ook café 't Hemeltje was gevestigd, dat in de nieuwjaarsnacht van 2000 op 2001 is afgebrand, waarbij 14 jongeren omkwamen en 180 personen gewond raakten, van wie velen ernstig en voor het leven verminkt. De germeente heeft het pand gerestaureerd en zocht er een herbestemming voor. Dat is middels de Experience dus gelukt. De iniatiefnemers gaan respectvol met voorheen café 't Hemeltje om: dat gedeelte wordt niet in de Experience betrokken.

- Zwembad De Waterdam.

- Parkeren doe je in de Parkeergarage Centrum Volendam.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Volendam, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Oude foto's, filmpjes e.d. van Volendam op Facebook.

- Panoramisch uitzicht op het dorp vanuit een 90 meter hoge attractie op de kermis d.d. september 2015.

- Prachtig filmpje van Volendammers anno 1925, helaas zonder geluid.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Volendam (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuw-Volendam is een nieuwsblad voor de gemeente en omstreken.

- Muziek: - "Fanfare Wilhelmina Volendam is begin 20e eeuw opgericht en heeft dus een lange historie, die grote hoogten en diepe dalen kent. Het volledige verhaal daarover kun je vinden via het menu Historie op onze site. De vereniging telt ca. 40 spelende leden, waarvan ongeveer een kwart jeugdspelers zijn. Natuurlijk hopen wij te groeien, en vooral de jeugd te betrekken bij deze zeer gezellige vereniging, waar eenieder met een liefde voor muziek welkom is. Sinds 2012 staat de vereniging onder muzikale leiding van Pieter Koster. Met deze dirigent gaat Wilhelmina de toekomst met vertrouwen tegemoet en bouwen we aan groei op alle fronten. De fanfare komt uit in de Vierde divisie. Lijkt het je wat om bij ons muziek te komen maken, kom dan eens kijken bij een repetieie. We repeteren op donderdagavond van 19.30-21.30 uur in het Cultureel Centrum (Populierenlaan 11a)."

Reactie toevoegen