Vrouwenakker

Plaats
Dorp
Nieuwkoop
Holland Rijnland
Zuid-Holland

vrouwenakker_volgens_het_postcodeboek_voor_1989.jpg

Dit is het dorp Vrouwenakker zoals het door gemeente en PTT is samengesteld bij de invoering van het postcodeboek in 1978. Toen omvatte het ca. 130 huizen.

Dit is het dorp Vrouwenakker zoals het door gemeente en PTT is samengesteld bij de invoering van het postcodeboek in 1978. Toen omvatte het ca. 130 huizen.

vrouwenakker_volgens_het_postcodeboek_na_1989.jpg

Bij de herindelingen van 1989 is meer dan de helft van het dorp Vrouwenakker 'geamputeerd'; een deel is naar buurdorp De Hoef verhuisd (Mijdrechtse Jaagpad en een deel van de Ruigekade), en een deel naar Nieuwveen (= Blokland). Zoek de verschillen...

Bij de herindelingen van 1989 is meer dan de helft van het dorp Vrouwenakker 'geamputeerd'; een deel is naar buurdorp De Hoef verhuisd (Mijdrechtse Jaagpad en een deel van de Ruigekade), en een deel naar Nieuwveen (= Blokland). Zoek de verschillen...

vrouwenakker_bestemmingsplan.jpg

Op zich keurig dat de gem. Nieuwkoop in het bestemmingsplan de ontstaansgeschiedenis van Vrouwenakker onder De Kwakel beschrijft. Wel jammer dat er niet bij wordt vermeld wanneer en hoe de húidige kern Vrouwenakker is ontstaan en zich heeft ontwikkeld.

Op zich keurig dat de gem. Nieuwkoop in het bestemmingsplan de ontstaansgeschiedenis van Vrouwenakker onder De Kwakel beschrijft. Wel jammer dat er niet bij wordt vermeld wanneer en hoe de húidige kern Vrouwenakker is ontstaan en zich heeft ontwikkeld.

Vrouwenakker

Terug naar boven

Status

Dorp of buurtschap?
Vrouwenakker is een dorp* in de provincie Zuid-Holland, gemeente Nieuwkoop.
* De plaats heeft weliswaar geen kerk, maar heeft inmiddels toch voldoende omvang en komvorming om van een dorp te kunnen spreken (vergelijk bijvoorbeeld Vlist). Ook de inwoners zien dat kennelijk zo, getuige o.a. het Dorpsplan en de recente oprichting van een Dorpsraad. De plaats is wel lange tijd als buurtschap beschouwd. Het oorspronkelijke Vrouwenakker, N van de Amstel, was een buurtschap van het dorp De Kwakel, gemeente Uithoorn (NH). De huidige kern, Z van de Amstel, was een buurtschap van het dorp Mijdrecht.

Herindeling en provinciale grenscorrectie 1989: van Utrecht naar Zuid-Holland
- Bij de herindelingen van 1989 is het huidige dorp Vrouwenakker, het deel Z van de Amstel dus, samen met de Z hiervan gelegen buurtschap Blokland, middels grenscorrectie grotendeels overgegaan van de opgeheven Utrechtse gemeente Mijdrecht* naar de Zuid-Hollandse gemeente Nieuwveen, die op haar beurt in 1991 in de gemeente Liemeer is opgegaan. De gemeente Liemeer is in 2007 in de gemeente Nieuwkoop opgegaan. Het dorp is dus niet alleen een drieprovinciepunt, maar heeft ook nog eens binnen ca. 100 jaar tot drie verschillende provincies behoord (althans als je het oude, tegenwoordig kennelijk voormalige deel van Vrouwenakker N van de Amstel meerekent).
* De rest van de gemeente Mijdrecht, waaronder het gelijknamige dorp, is opgegaan in de nieuwe gemeente De Ronde Venen.

Grenscorrecties dorp 1989: 'amputaties' t.g.v. 'annexaties' door buurdorpen De Hoef en Nieuwveen
Bij de herindelingen van 1989 is het postcode- en dus formele dorpsgebied van Vrouwenakker voor meer dan de helft 'geamputeerd'. In totaal omvatte het dorp in die tijd ca. 130 huizen. Ca. 10 huizen aan het O deel van de Ruigekade (huisnrs. 21-31 en 20-30) en ca. 30 huizen aan De Hoef Westzijde (dat in die tijd nog Mijdrechtse Jaagpad heette) (huisnrs. 1-27 en 2-28), in totaal dus ca. 40 huizen, zijn middels 'postale grenscorrectie' voor de postadressen onder het dorp De Hoef komen te vallen. En de ca. 40 huizen van de buurtschap Blokland, die voorheen onder het postcode- en dus dorpsgebied van Vrouwenakker vielen, zijn middels 'postale grenscorrectie' onder het dorp Nieuwveen komen te vallen.* Waardoor het postcode- en dus formele dorpsgebied van de voorheen ca. 150 huizen nu nog maar ca. 50 huizen over heeft. Kennelijk rekenen de inwoners de buurtschap Blokland in de praktijk nog wel tot het dorp. Zie daarvoor verder hieronder bij Statistische gegevens.
* In totaal omvat de buurtschap Blokland, althans voor zover gelegen aan de gelijknamige weg, ca. 60 huizen. Ca. 20 huizen aan die weg vielen altijd al onder het postcode- en dus formele dorpsgebied van Nieuwveen, en ca. 40 vielen er vóór de gemeentelijke herindelingen van 1989 onder het postcode- en dus formele dorpsgebied van Vrouwenakker.

Verhuizing plaatsnaam van N naar Z van de Amstel
Vrouwenakker is ook in nog een ander opzicht topografisch gezien een bijzonder geval. In de Volkstelling van 1840 wordt de plaats alleen vermeld onder de Noord-Hollandse gemeente Uithoorn. Dat betreft het oude, oorspronkelijke deel van deze plaats, N van de rivier de Amstel, die ter plekke de gemeente- en provinciegrens vormt. Het later ontstane deel Z van de Amstel, de huidige dorpskern dus, viel onder de Utrechtse gemeente Mijdrecht. De gemeente Mijdrecht heeft haar deel van de nederzetting in 1978, bij de totstandkoming van het postcodeboek, aangemeld als woonplaats, met een eigen postcode (1428) en bijbehorende postadres-plaatsnaam. De gemeente Uithoorn heeft dat voor haar deel van deze plaats niet gedaan. Dat deel ligt sindsdien daarom voor de postadressen 'in' het dorp De Kwakel. We kunnen ons voorstellen dat dit deel zich in de praktijk nog altijd bij het huidige, aan de overzijde van de Amstel gelegen dorp betrokken voelt. In hoeverre dit daadwerkelijk nog het geval is of dat dit inmiddels door de tijd heen 'verwaterd' is, is ons vooralsnog niet bekend.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1687 Vrouwen Acker, 1840 Vrouwenakker.

Naamsverklaring
Samenstelling van akker 'akker, bouwland' en een eerste deel met onduidelijke achtergrond. Indien oud, misschien een akker in bezit van de abdij Rijnsburg, destijds een rijk begoederd vrouwenklooster dat rond Aalsmeer diverse bezittingen had.(1)

Terug naar boven

Ligging

Vrouwenakker ligt NO van Nieuwveen, ZW van Uithoorn en De Kwakel, en grenst in het N aan de rivier de Amstel.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Vrouwenakker 11 huizen met 58 inwoners onder de gemeente Uithoorn. Tegenwoordig heeft het postcodegebied van het dorp ca. 50 huizen met ca. 110 inwoners. Volgens het Dorpsplan omvat het dorp echter ruim 100 huizen met ca. 265 inwoners. Gezien het hierboven in de 3e alinea van het kopje Status vermelde, rekent men vermoedelijk het voor 1989 Vrouwenakkerse, sindsdien Nieuwveense deel van de buurtschap Blokland (met ca. 40 huizen) en het voor 1989 Vrouwenakkerse, sindsdien De Hoefse deel van de Ruigekade (met ca. 10 huizen), in de praktijk kennelijk nog altijd tot het dorpsgebied. Daarnaast kunnen we ons voorstellen, mede gezien de formulering in het Bestemmingsplan (zie de afbeelding), dat ook een deel van de bebouwing aan het Nieuwveens Jaagpad, zeg vanaf huisnr. 105, dat formeel altijd al onder het dorpsgebied van Nieuwveen valt, in de praktijk tot het dorpsgebied van Vrouwenakker wordt gerekend.

Terug naar boven

Geschiedenis

Vrouwenakker is aan de N zijde van de Amstel ontstaan, onder het dorpsgebied van De Kwakel. De huidige dorpskern bevindt zich Z van de Amstel.

In een artikel op de website van Stichting De Kwakel Toen & Nu wordt de geschiedenis geschetst van het geslacht Van Rijn, dat hier in 1869 al een café en 'grutterswinkel' begint. Nazaten hebben hier nog altijd een fietsenzaak (Vrouwenakker 7a). Het artikel bevat ook veel wetenswaardigheden over de ontwikkeling van deze plaats, die vanuit De Kwakel gezien begon vanaf de weg Halfweg richting Z, en vanouds altijd onder zowel De Kwakel en daarmee de gemeente Uithoorn als, voor het deel Z van de Amstel, onder de gemeente Mijdrecht heeft gevallen.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- In 2014 is een bankje in het dorp geplaatst, dat druk wordt gebruikt door voorbijgangers, waaronder toeristen. Het is dan ook een mooie plek om even te vertoeven. De Dorpsraad was van mening dat het dorp nog wel wat meer de uitstraling kon gebruiken. Daarop hebben zij in 2015 ook nog enkele fraaie plantenbakken geplaatst in het centrum, nabij de brug.

- Gezien het feit dat Vrouwenakker een kleine en ook nog tamelijk geïsoleerd gelegen kern in een uithoek is, heeft men jarenlang gekampt met trage internetverbindingen. Na metingen bleek de internetsnelheid er bijna 10x zo laag dan gemiddeld elders in het land. Financieel was het voor KPN lange tijd niet lonend om in dergelijke onrendabele buitengebieden investeringen te doen. In 2014 laat KPN weten dat de technologie het nu toelaat een betere internetverbinding in deze kern aan te leggen. "Vernieuwde apparatuur en de aanleg van glasvezel moet de internetsnelheid verbeteren. Bovendien komt er dichterbij de huizen een wijkcentrale", aldus een KPN-zegsman d.d. 29-3-2014.

- Bestemmingsplan Noorden, Woerdense Verlaat en Vrouwenakker (2013). Op zich keurig dat de gemeente Nieuwkoop in het Bestemmingsplan de ontstaansgeschiedenis van de oorspronkelijke nederzetting Vrouwenakker onder het Noord-Hollandse De Kwakel beschrijft (zie pag. 15, ook afgebeeld elders op deze pagina). Alleen jammer dat er niet bij wordt vermeld wanneer, waarom en hoe de húidige, Zuid-Hollandse - vóór 1989 Utrechtse - kern, Z van de Amstel, is ontstaan en zich van in den beginne tot heden heeft ontwikkeld. Want dát (deel) is nou net waar dat Bestemmingsplan over gaat... Nou ja, die lacune vullen wíj dan maar op... ;-)

- De brug Vrouwenakker is een belangrijke schakel tussen Zuid- en Noord-Holland. Met de vervanging in 2008 van de oude brug die dateerde van 1930, is de doorstroming op de N231 sterk verbeterd. Het monteren van de nieuwe brugdelen vergde een stuk spectaculair hijswerk van de fa. Peinemann Kranen uit Hoogvliet. Twee kranen met afgespannen hoofdmasten, een 650-tons en een 400-tons, waren nodig om de val van 84,6 ton in de brug te hijsen. De val is 15 meter breed en 15,6 meter lang, inclusief scharnierpunten. De balans is met een gewicht van 72,9 ton, een lengte van 22,3 meter en een breedte van 17,8 meter de grootste balans die BSB Staalbouw uit Burgum ooit heeft gemaakt.

Het was nog een hele uitdaging om de balans en de val in Vrouwenakker te krijgen. Via de hogemastenroute zijn de brugonderdelen op een ponton vanuit Fryslân via Amsterdam naar Alphen aan den Rijn gevaren. Hier moesten de val en de balans worden gekanteld, omdat de vaste betonnen Oranje Nassaubrug te laag was voor de doorvaart. (© Inge Pranger, Cobouw)

- In 2012 is het dorpsplan 'Poort van het Groene Hart' verschenen (dat helaas niet meer op het internet is te vinden). Aanleiding was een door de gemeenteraad genomen besluit om een streep te trekken door de geplande woningbouw in de kern Vrouwenakker (deze staat in ieder geval tot 2016 'op slot'. Er is vooralsnog geen geld voor, mede door de financiële perikelen rond de Noordse Buurt). De opkomst tijdens bijeenkomsten en de respons op een enquête was hoog, de bewoners voelen zich betrokken bij hun omgeving. Naast de uitkomsten van de enquête bevat het Dorpsplan een helder overzicht van huidige en toekomstige ontwikkelingen, voorzieningen en bedrijvigheid, knelpunten en wensen. Thema's die volgens de inwoners de aandacht moeten krijgen zijn o.a. woningbouw, het tegengaan van verpaupering en verkeersveiligheid.

Verder is er behoefte aan kinderspeelplaatsen, marktplaatsen, parkeergelegenheid, een bibliotheekbus en recreatievoorzieningen. Een groot deel van het sociale leven vindt nu plaats in De Kwakel en Uithoorn. Een bron van zorg is de provincialeweg N231 die dwars door de kern loopt; men verwacht dat de weg drukker wordt met alle gevaren van dien. Daarnaast is de verpaupering een bron van zorg. In het gebied staan veel lege kassen zonder ruiten, doorgezakte daken en verroeste spanten; kortom, het landschap verpaupert. Probleem is daarbij dat een gemeente particuliere eigenaren niet kan dwingen om hun opstallen in een bepaalde conditie te houden. Een hoofdstuk over de geschiedenis van de Vrouwenakker met daarbij de historie van 2 families is een leuke toevoeging aan het Dorpsplan.

- "Op 12 oktober 2018 bracht fractie Natuurlijk Nieuwkoop een bezoek aan de kleinste kern van onze gemeente: de Vrouwenakker. Een buurtschap met een bijzondere positie door de ligging; het drie provinciënpunt met Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. Maar het heeft ook een bijzondere positie in onze gemeente omdat de inwoners vooral gericht zijn op De Kwakel, Uithoorn, Aalsmeer en niet op een van de grotere kernen in de gemeente Nieuwkoop. Wat betekent dit voor de relatie met de inwoners en bedrijven en de gemeente Nieuwkoop? Wordt deze kern “gezien” door de gemeente? Hoe ziet de dorpsraad de samenwerking met de gemeente? Waar wordt aan gewerkt en waar moet werk van gemaakt worden?

Woningbouw - verkeersveiligheid - Schiphol
Goed om eens bij de Dorpsraad Vrouwenakker op de koffie te gaan om te horen én te zien wat de ontwikkelingen zijn. Er is gesproken over de geplande woningbouw op de door de gemeente aangekochte grond. Over knelpunten m.b.t. verkeersveiligheid, de toename van het verkeer en de snelheid ervan en problemen met de riolering langs het Nieuwveensjaagpad. Het onderwerp Schiphol heeft nadrukkelijk de aandacht van de dorpsraad, de toenemende geluidsoverlast en mogelijk toekomstige aanpassingen van vliegroutes waardoor de overlast verder zal toenemen baren de inwoners zorgen.

AED - picknickplaatsen - BBQ
Er zijn zeker ook positieve punten te noemen met betrekking tot de ontwikkelingen en actuele situatie in Vrouwenakker; de contacten met de gemeente zijn goed, al mag er wat betreft de snelheid en daadkracht wel een tandje bij. Op initiatief van de dorpsraad is een Drieprovinciënpunt geplaatst in samenwerking met gemeente en metaalvakschool, een AED is geïnstalleerd en vrijwilligers zijn geschoold. Er is een buurtapp in het leven geroepen en glasvezel komt er nu echt aan. Een picknickplaats is bij de brug geplaatst, vergezeld van door de dorpsraad gemaakte en onderhouden bloembakken. Jaarlijks organiseert de dorpsraad een buurt BBQ waar maar liefst zo’n 125 inwoners aan meedoen.

'Poort van het Groene Hart'
Tijdens een wandeling lieten de dorpsraadleden zien waar kansen liggen om hun kern Vrouwenakker te verbeteren, waaronder het opruimen van oude bedrijfspanden en werk maken van de ruimte voor ruimte-regeling voor glastuinbouwbedrijven met meer ruimte voor maatwerk. Ook de recreant kan bij de brug en langs de Amstel wel een steuntje in de rug gebruiken door het plaatsen van meer picknickplaatsen langs het water. Kortom; genoeg aandachtspunten voor deze 'Poort van het Groene Hart'!" (bron: gemeenteraadsfractie Natuurlijk Nieuwkoop)

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- De inwoners hebben gezien de bijzondere ligging van het dorp op de grens van 3 provincies (zie bij Status), in het Dorpsplan gepleit om dit aan te geven middels een Drieprovinciënpaal. Het Drieprovinciënpunt bevindt zich midden in de Amstel, maar daar kun je natuurlijk geen paal plaatsen gezien de hinder voor de scheepvaart, en bovendien is hij dan niet goed zichtbaar voor voorbijkomend verkeer. Daarom is de Drieprovinciënpaal geplaatst in de berm van de Ruigekade, ter hoogte van nummer 20. Dit is precies op de grens tussen Vrouwenakker en de gemeente De Ronde Venen en daarmee ook tussen de provincies Zuid-Holland en Utrecht.

Vier leerlingen uit de destijds tweede klas van het Ashram College: Esmée Bish, Nadine Shaban, Sophia van der Laan en Myrtilène van Kempen, hebben het kunstwerk ontworpen, gemaakt, en op 27 maart 2014 onthuld. De 3 provincies zijn uitgevoerd in felle kleuren: Noord-Holland blauw, Zuid-Holland rood en Utrecht geel. Bevestigd tegen een achtergrond van glimmend roestvrij staal trekt de markering van verre de aandacht. Inwoners van Vrouwenakker namen het initiatief en hebben dit in samenwerking met het onderwijs en de gemeente tot stand gebracht. Een mooi voorbeeld van hoe dorpsgericht werken is bedoeld.

Het dorp is overigens niet alleen een drieprovinciepunt; extra bijzonder is dat het - zoals onder Status valt te lezen - ook nog eens door de tijd heen tot al die 3 verschillende provincies heeft behoord.

Terug naar boven

Beeld

- Oude en recente foto's van Zevenhoven, Noordeinde en Vrouwenakker op Facebook.

Terug naar boven

Links

- Belangenorganisatie: - Eind 2012 is de vereniging Dorpsraad Vrouwenakker opgericht. Voor zover ons bekend is de Dorpraad nog niet middels een website o.i.d. op het internet aanwezig, en is zij vooralsnog alleen via e-mail te bereiken. De Dorpsraad vraagt onder meer aandacht, o.a. in het AD d.d. 26-7-2017, voor het gevoel van de inwoners dat het dorp qua voorzieningen bij de gemeente 'aan de achterste tiet lijkt te hangen'; het dorp heeft een picknickbankje en het gras wordt 2x per jaar gemaaid. Dat is het wel zo'n beetje. Er is bijvoorbeeld geen dorpshuis, geen speelterrein, en er wordt al meer dan 10 jaar gewacht op woningbouw op de 4 hectare gemeentelijke bouwgrond.

"Laat de gemeente eens een jaartje wachten met alleen maar leuke dingetjes realiseren in de grote kernen en doe dat voor de verandering eens in Vrouwenakker. We willen de verpaupering tegengaan. Nu is het dorp absoluut geen fraai plaatje, als je over de brug komt. Houd de poort van het Groene Hart zo mooi mogelijk", aldus de Dorpsraad in het gelinkte artikel. De gemeente reageert daarop: "Ook de kleine kernen krijgen aandacht van de gemeente. Wij overleggen regelmatig met elkaar. De dorpsraad heeft op 28 augustus een afspraak met de wethouder. Onderwerpen die dan worden aangekaart zijn woningbouw, verkeersveiligheid en de Poort van het Groene Hart."

Terug naar boven

Bekende inwoner

- Inwoner Jetze Plat heeft in 2016 een gouden medaille gewonnen op de Paralympics in Rio de Janeiro (Brazilië).

Reactie toevoegen