Waaksens

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

lollum-waaksens_homepage_2.jpg

Lollum en het kleine buurdorp Waaksens werken op veel gebieden samen. Op de gezamenlijke website noemen ze zich ook tweelingdorp Lollum-Waaksens en hebben ze ook een gezamenlijk plaatsnaambord, dus niet in het echt, maar wel op de site.

Lollum en het kleine buurdorp Waaksens werken op veel gebieden samen. Op de gezamenlijke website noemen ze zich ook tweelingdorp Lollum-Waaksens en hebben ze ook een gezamenlijk plaatsnaambord, dus niet in het echt, maar wel op de site.

waaksens_dorpsgezicht_met_kerk.jpg

De huidige toren met naaldspits van de 13e-eeuwse Thomastsjerke in Waaksens dateert uit ca. 1880.

De huidige toren met naaldspits van de 13e-eeuwse Thomastsjerke in Waaksens dateert uit ca. 1880.

Waaksens

Terug naar boven

Status

- Waaksens is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 1983 gemeente Hennaarderadeel. In 1984 over naar gemeente Littenseradiel, in 2018 over naar gemeente Súdwest-Fryslân.

- Onder het dorp Waaksens valt ook de buurtschap De Bieren.

- Het kleine dorp werkt op veel gebieden samen met het grotere buurdorp Lollum. Gezamenlijk worden zij in de praktijk dan ook wel als tweelingdorp Lollum-Waaksens beschouwd. Beide dorpen hebben nog wel eigen postcodes, plaatsnaamborden e.d.

- Niet te verwarren met het dorp Waaxens in de gemeente Noardeast-Fryslân.

Terug naar boven

Naam

In het Nederlands
Waaxens.

Oudere vermeldingen
13e eeuw Waxlinghe, 1377 de Waxlinge lees: Waxsinge, 1440 Waxlinge alias Waxens, 1440 Waxlinze, 1482 Waxens, 1664 Waexens, 1718 Waaxens.

Naamsverklaring
Wordt verbonden met het Germanse wakslingja-* 'aangroeisel?'. Eerder een patroniem met de betekenis 'bij de lieden van de persoon Wachsa, respectievelijk de verkleinvorm Wachsila'*. Zie ook Waaxens.(1)
* Gereconstrueerde vorm.

Terug naar boven

Ligging

Waaksens ligt Z van Lollum, WZW van Kûbaard, WNW van Wommels, NNW van Burgwerd, N van Bolsward, NNO van Hichtum, en ONO van Witmarsum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Waaksens 10 huizen met 58 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 30 huizen met ca. 80 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Dorpsvisie
"Voorwoord. Voor u ligt de nieuwe Dorpsvisie van Lollum-Waaksens. Reden om deze visie te ontwikkelen is gelegen in het feit dat de oude versie dateert uit 2005. Dat geeft ons de gelegenheid om te kijken naar wat er is veranderd en naar de nabije toekomst. De visie is onder andere ontstaan door de informatie die we hebben verzameld gedurende twee discussieavonden die door dorpsbelang belegd zijn voor de inwoners. Opvallend hierbij was dat er veel werd gesproken over het behoud van voorzieningen. Voor de aanwezigen was dit een belangrijke voorwaarde voor het behoud van de leefbaarheid in de beide dorpen. Dit is begrijpelijk en terecht. Tegelijkertijd ontstaat daar ook een spanningsveld, want de wereld om ons heen is veranderd en verandert nog steeds en wel in hoog tempo. Zelfs in de tijd dat we deze visie uitwerken zijn er alweer dingen veranderd. Het informatietijdperk heeft zijn intrede gedaan. De wereld is niet een beetje veranderd in tien jaar tijd, de wereld is compleet veranderd in een decennium.

Hoe gaan we daar mee om, hoe zorgen we ervoor dat ons leefomgeving plezierig en leefbaar blijft? Dit vergt van ons de moed en de bereidheid om mee te veranderen in de veranderende wereld. Alleen vasthouden aan het oude is niet de oplossing, maar wat dan wel? We proberen in deze visie een balans te vinden tussen veranderen en behouden. Dat is zoeken met elkaar naar (nieuwe) mogelijkheden. Er zijn natuurlijk bedreigingen, maar net zo goed kansen. We worden uitgedaagd om na te denken om ondanks en dankzij alle veranderingen de leefbaarheid in onze dorpen vorm te geven. Dat is een ingewikkeld maar ook een spannend proces. 31 maart 2014. Johannes Herder, Voorzitter Dorpsbelang Lollum-Waaksens."

"Inleiding. Als we het over veranderingen hebben, waar hebben we het dan over? Als we de sociaal-geografische gegevens die op de volgende pagina staan vermeld vergelijken met de cijfers van de voorgaande visie dan valt op dat het inwonertal van Waaksens stabiel is gebleven (zelfs een geringe groei) met 83 in 2003 en 87 in januari 2014. In Lollum ligt dat anders. Het blijkt dat daar krimp heeft plaatsgevonden. In 2003 telde het dorp nog 408 inwoners. In de vorige visie werd nog aangegeven dat het inwoneraantal rond de 400 bleef schommelen. In 2012 was het aantal inwoners echter al teruggelopen naar 355 mensen en per 1 januari 2014 is het teruggelopen naar 347. Deze krimp gaat geleidelijk, maar in tien jaar tijd is het inwonertal toch met 61 teruggelopen d.w.z. een terugloop van ruim 14%! Dat zijn cijfers die te denken geven. De categorie inwoners tussen de 45 en 64 jaar is met 34% relatief het grootst. Dat betekent dat de komende tijd meer mensen 65+ gaan worden (vergrijzing). De categorie die kinderen kan krijgen (25–44 jaar) is al kleiner, namelijk 20%. En het aantal jeugdigen is nog kleiner met 13%.

Dat zijn cijfers die de gemeentes waarnemen maar ook allerlei andere instanties waaronder de provincie, schoolbesturen, woningcorporaties enz. Goed onderbouwde uitbreidingsplannen (zoals nieuwbouw) terwijl er krimp plaatsvindt, daar lopen gemeentes en instanties niet warm voor. Wat betekent dit voor de school en de huurhuizen? Kortom, er komt nogal wat op ons af. Spookbeeld? Nee, maar wel de realiteit. Het is een breed gedragen wens om onze dorpen leefbaar te houden en dat kan ook, maar dan zullen we er wel met z’n allen wat aan moeten doen. In deze Dorpsvisie komen de verdere ontwikkelingen en mogelijkheden aan de orde." Aldus het Voorwoord en de Inleiding van de Dorpsvisie Lollum-Waaksens 2014-2019.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Het dorp heeft 1 rijksmonument, zijnde de Hervormde (PKN) Thomastsjerke (Buorren 9). De kerk uit de 13e eeuw staat op een gedeeltelijk afgegraven terp. De eenbeukige kerk met halfronde koorsluiting heeft in de 16e eeuw spitsboogvensters gekregen. Blijkens een gevelsteen met cartouche boven de ingang is de toren in 1742 vernieuwd in opdracht van Edzard van Sminia (grietman van Hennaarderadeel) en predikant Petrus Horreus. Rond 1880 is de oude toren vervangen door een toren van drie geledingen met naaldspits en is de kerk bepleisterd en voorzien van een spitsboogfries. De preekstoel dateert uit 1651. Het orgel dateert uit 1910 en is gebouwd door L. van Dam en Zonen. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente te Lollum-Waaksens, die in de Thomastsjerke nog ca. 8x per jaar een dienst houdt en in de Hubertustsjerke te Lollum ca. 40x.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Waaksens en buurdorp Lollum.

- Belangenorganisatie: - Dorpsbelang Lollum-Waaksens.

- Sport: - "Biljartvereniging Lollum / Waaksens is opgericht in 1967 en is in de loop der jaren uitgegroeid tot een club met 60 leden. De vereniging is sinds 1991 lid van de KNBB, met 17 leden. Dit is voor onze kleine dorpen, met een gezamenlijk inwonertal van ongeveer 400 mensen, een bijzondere prestatie. De competitie is verdeeld over 2 avonden; de A-ploeg speelt op dinsdagavond en de B-ploeg op donderdagavond. In deze 2 ploegen zit een gemiddelde verschil; de A spelers zijn over het algemeen de betere serieuze spelers met de hogere gemiddeldes, de B spelers daarentegen hebben doorgaans een lager gemiddelde en spelen hun partijen in een ietsje meer ontspannen sfeer, terwijl het competitiegevoel wel aanwezig is."

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Waaksens, met foto's van de grafzerken.

Reactie toevoegen