De Petruskerk in Wagenborgen
- Wagenborgen is een dorp in de provincie Groningen, gemeente Eemsdelta. T/m 1989 gemeente Termunten. In 1990 over naar gemeente Delfzijl, in 2021 over naar gemeente Eemsdelta.
- Onder het dorp Wagenborgen vallen ook de buurtschappen Kopaf (deels), Scheve Klap (of: De Leegte; grotendeels) en Zomerdijk (grotendeels).
Terug naar bovenIn het dialect
Woagenbörgen.
Oudere vermeldingen
1446 kopie wagenbergen, 1479 to waegheberghe, 1558 en 1579 Wagenberge, ca. 1660 Wagenborgen.
Naamsverklaring
"Gelegen op een zandhoogte temidden van de klei, zou 'hoogte van de persoon Wago' betekenen. Later is de persoonsnaam opgevat als de soortnaam wagen 'kar, voertuig' en het in deze streek ongebruikelijke berg 'terreinverheffing, heuvel' is vervangen door borg 'burcht', aanleunend aan het Middelnederlandse wagenborch 'soort verschansing'. Vergelijk echter ook Wagenberg."(1)
Het dorp Wagenborgen grenst in het W aan Siddeburen, in het NW aan Tjuchem en Meedhuizen, in het N aan buitengebied van Farmsum, in het NO aan buitengebied van Borgsweer en aan Woldendorp, in het O aan het Hondhalstermeer en Nieuwolda en in het Z aan buitengebied van Nieuw Scheemda, en ligt ONO van Hellum, Schildwolde en Slochteren, ZO van Appingedam, Z van Farmsum en Delfzijl, ZW van Borgsweer, Termunterzijl en Termunten, NW van 't Waar en Midwolda, NNW van Nieuw Scheemda en Scheemda en NNO van Noordbroek.
Terug naar bovenIn 1840 omvat het dorp Wagenborgen 104 huizen met 630 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 730 huizen met ca. 1.800 inwoners.
Terug naar bovenRijksmonument Petruskerk
- Het dorp heeft 1 rijksmonument, zijnde de Hervormde (PKN) Petruskerk (Hoofdweg 41). De huidige kerk heeft een middeleeuwse voorganger gehad, die aan de apostel Petrus was gewijd. De preekstoel, in 1661 gemaakt door schrijnwerker Berent Berents, heeft vermoedelijk ook al in de eerdere kerk gestaan (en mogelijk tot 1718 in de kerk van Noordbroek). De kerk is in 1883 ontworpen door de 17-jarige Jan Brons, later de uitvinder van de Bronsmotor en de oprichter van de Appingedammer Bronsmotorenfabriek. Hij kreeg als beloning een pendule, die hij de rest van zijn leven aan de muur van zijn slaapkamer hing. De in Wagenborgen geboren Brons was de zoon van timmerman en aannemer Tjakko Brons, die samen met zijn compagnon Crol uit Scheemda de kerk bouwde voor 7685,40 gulden.
Het gebouw is een eenschepige zaalkerk. De spits van de vierkante kerktoren staat op een balustrade. Het torenuurwerk is in 1883 geleverd door de firma Van Bergen te Heiligerlee. In 1930 is bij de kerk een consistoriekamer gebouwd, ontworpen door architect F. van der Laan. Het kerkorgel van de gesloopte oude kerk was door de orgelbouwersfirma Van Oeckelen weggehaald en verkocht. Pas in 1913 kreeg de nieuwe kerk een pijporgel, dat werd gebouwd door Marten Vermeulen uit Woerden. Het instrument heeft één manuaal, tien registers en een aangehangen pedaal. In 1974 heeft de firma Mense Ruiter een windmotor geplaatst. In 1978 zijn kerk en orgel gerestaureerd. In 2002 onderging het exterieur van kerk en toren opnieuw een restauratie, waarbij het torenuurwerk, dat dagelijks met de hand moest worden opgewonden, werd gemechaniseerd. In 2007 is het interieur gerestaureerd en het kerkmeubilair deels vervangen. In 2010 heeft ook het orgel weer een grote opknapbeurt gekregen. Bij het gereedkomen van de restauratie van 2007 werd de kerk, net als zijn middeleeuwse voorganger, vernoemd naar apostel Petrus. Kerk en geloofsgemeenschap vallen tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Eemsdollard, die verder nog de dorpen Woldendorp, Termunten en Borgsweer omvat.
- Petruskerk.
- Begraafplaatsen van Groot Bronswijk.
Terug naar boven- De Proostmeerloop (op een zaterdag begin september, in 2020 voor de 18e keer) is een route van 5 km door Wagenborgen en langs het Proostmeer. De Kidsrun heeft een eigen parcours. Tijdens de loop van zowel de Kidsrun als de trim- en wedstrijdloop worden de lopers naast de toejuichingen van het publiek ook begeleid door een dansgroep en een live band.
- Een groep van ca. 10 vrijwilligers organiseert jaarlijks in oktober 2x de Spooktocht Wagenborgen.
Terug naar boven- In 2015, toen het GBPark nog van Woonzorg was, is een groep vrijwilligers gestart om het zeer vervallen Dierenverblijf op de Dierenweide op te knappen. Met hulp van meerdere fondsen en een bijdrage van de toenmalige eigenaar is dat in de jaren tot 2019 gerealiseerd. Het hekwerk rondom is vernieuwd, zodat de dieren (voornamelijk geitjes) rustig kunnen rondlopen zonder te worden gestoord. Elke dag komt er een vrijwilliger om de dieren te verzorgen en daarnaast wordt er eens per maand geklust om het gebouw en de weide te onderhouden.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Wagenborgen, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Wagenborgen (online te bestellen).
Terug naar boven- Nieuws: - Dorpskrant Op de Hoogte is via de link ook online te lezen. - Nieuws van Dorpskrant Op de Hoogte op Facebook.
- Belangenvereniging: - Dorpsbelangen Wagenborgen is opgericht in 2013. Het bestuur wordt ondersteund door verschillende commissies, waar in veel gevallen ook een bestuurslid zitting in heeft. Dit zijn o.a.: WIF (Wagenborger inversterings Fonds); Werkgroep Groot Bronswijk; Werkgroep Begraafplaats; speeltuincommissie Speulbult; commissie Fiets 4 daagse; commissie Kinderspeelweek; Dorpscomité; Ondernemers Club. Tevens word door bestuursleden zitting genomen in diverse werkgroepen.
- Dorpshuis: - Het dorp kocht via het Wagenborger Investeringsfonds (WIF) een leegstaand pand van de voormalige Rabobank en stelde het gebouw beschikbaar als 'steunstee' de Steunhörn. Vanuit dit pand doet het Vrijwilligersnetwerk zijn werk. Daarnaast is er een boekspot en zijn er vergadermogelijkheden voor instanties als Dorpsbelangen. Bovenal is het een ontmoetingsplek voor inwoners van Wagenborgen.
- Onderwijs: - Samenwerkingsschool OBS De Waarborg / CBS De Blinke in Wagenborgen is per 1 augustus 2016 gefuseerd tot Basisschool De Kronkelaar. "De Kronkelaar is een samenwerkingsschool, waar zowel de openbare als de christelijke identiteit een plek heeft. Ons team zorgt voor een veilige en warme leeromgeving waar je kind zich op allerlei vlakken kan ontwikkelen. We geven de kinderen ruimte om te ontdekken waar ze goed in zijn. Leren doen we zowel binnen als buiten de school en samen met ouders en verenigingen uit het dorp. We besteden veel aandacht aan onze leefomgeving, natuur en duurzaamheid. De volgende vijf kernwaarden vormen het fundament van ons onderwijs:
Respect. Een belangrijke waarde voor ons is respect en aandacht voor elkaar. Wij dagen kinderen uit naar elkaar te luisteren en wij nodigen ze uit zich in te leven in de ander. Wij houden rekening met verschillen en geven de kinderen ruimte om te laten zien waar zij goed in zijn. Aandacht voor de omgeving. Wij staan voor duurzaamheid en willen letterlijk en figuurlijk een duurzame school bouwen. Dat betekent dat wij in de lessen veel aandacht hebben voor natuur en duurzaamheid. Maar ook dat we samenwerken met organisaties en verenigingen in Wagenborgen. Want alleen door samenwerking kunnen wij duurzaam goed onderwijs blijven geven. Veiligheid is de basis voor het kunnen leren en werken. Wij hebben aandacht voor regels en omgangsvormen. Pesten tolereren we niet. Met behulp van sociaal-emotionele programma’s leren kinderen hierin hun verantwoordelijkheid te nemen. Openheid. Wij laten zien en horen waar wij mee bezig zijn. Transparantie en openheid geven inzicht en wekken vertrouwen. Alleen in een open cultuur komen kernwaarden tot ontwikkeling. Samenwerken. Samenwerking tussen kinderen, medewerkers en ouders vinden wij belangrijk. Om van elkaar te leren, elkaar aan te vullen en gezamenlijke doelen te bereiken."
"Het nieuwe kindcentrum in Wagenborgen komt op het terrein van Groot Bronswijk. De gemeente Delfzijl heeft hiervoor een deel van het Groot Bronswijkterrein aangekocht. Het kindcentrum komt op de kop van het terrein. Het nieuwe kindcentrum biedt onderdak aan basisschool De Kronkelaar en kinderopvang Kids2b. Het Groot Bronswijkterrein is in essentie een mooi park met daarin een hertenkamp, een begraafplaats en een waterpartij. Het kindcentrum is onderdeel van een nieuwe inrichting van het Groot Bronswijkterrein. Naast het kindcentrum gaat Woonstichting Groninger Huis op het terrein woningen bouwen en een huisartsenpost realiseren. De gemeente wil alle plannen goed met elkaar afstemmen, zodat de nieuwbouw en de omgeving goed bij elkaar passen. Hierover gaat de gemeente in overleg met Dorpsbelangen en de dorpsbewoners. Het kindcentrum beoogt in oktober 2020 te worden opgeleverd." (bron: gemeente Delfzijl)
- Muziek: - "Muziekvereniging In Corpore uit Wagenborgen bestaat uit ca. 36 leden en staat onder leiding van dirigent Aline Werkman. Het orkest neemt regelmatig deel aan concertwedstrijden van de KNFM en de resultaten die in het verleden zijn behaald, geven het orkest het recht om uit te komen in de 3e divisie. Ook verzorgt het orkest zelf een aantal concerten per jaar en wordt medewerking verleend aan diverse kerkdiensten. Het repertoire van het orkest is zeer breed te noemen en loopt van klassiek tot lichte muziek, waarbij met de keuze van nieuwe werken sterk rekening gehouden wordt met het publiek. Het fanfareorkest heeft door de jaren heen diverse concerten gegeven samen met andere gerenommeerde orkesten uit binnen- en buitenland. Ook nodigen we met regelmaat een professioneel solist uit.
De kerstconcerten werden de laatste jaren omlijst met het vertellen van Christmas Carols. Ieder jaar hadden we dan ook een bekende Groninger die het verhaal vertelde. In 2017 heeft het orkest een grote Kerstshow gegeven met Margriet Eshuijs en Maarten Peters. De repetities zijn op maandagavond van 19.30-22.00 uur in ons eigen clubgebouw 't Schoultje in Wagenborgen. Als je meer wilt weten over het orkest, kun je op maandagavond gewoon de repetities bezoeken of kun je je in verbinding stellen met voorzitter Klaas Koning (tel. 0596-541145). Wij kunnen voor elke sectie nog gemotiveerde mensen gebruiken. Met name de onderstaande secties zijn onderbezet: Trompetten, Bugels (2e en 3e bugel) en Bes Bas."
- Duurzaamheid: - "De zichtbare gevolgen van de gaswinning in onze provincie laten zien dat we af moeten van het gebruik van aardgas. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) stelt subsidie beschikbaar voor een aantal gemeenten die mee willen doen aan het programma Aardgasvrije Wijken. De dorpen Nieuwolda en Wagenborgen hebben vanuit dit programma een subsidie van bijna 4,8 miljoen euro gekregen voor het aardgasvrij maken van zo’n 1.200 woningen en bedrijfspanden. Het aardgasnet in deze dorpen wordt geschikt gemaakt voor het gebruik van lokaal geproduceerd biogas dat wordt bijgemengd met waterstof. In Nieuwolda staat een biovergister die met enige aanpassingen biogas kan leveren aan de beide dorpen. Daarnaast moet er een nieuwe pijpleiding worden aangelegd.
Een ander belangrijk onderdeel van het plan is het isoleren van woningen en het aanleggen van apparatuur om enkele dagen per jaar elektrisch bij te verwarmen. Bijverwarmen is nodig omdat de capaciteit van de biogasinstallatie niet voldoende is om op de allerkoudste dagen aan de verwarmingsbehoefte te voldoen. Onder de naam Nieuwborgen.net is het project op 28 januari 2019 officieel van start gegaan. Op die dag ondertekenden alle betrokken overheden en organisaties een intentieverklaring, waarmee ze aangeven een bijdrage te leveren aan de totstandkoming van het project." (bron: gemeente Oldambt)
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Wagenborgen en - idem Groot Bronswijk.
Reactie toevoegen