Warfhuizen, luchtwachttoren uit de tijd van de Koude Oorlog. In het hele land zijn er maar 19 van bewaard gebleven. Deze was jarenlang danig vervallen, maar is in 2017 weer in puike staat gerestaureerd. (© Harry Perton/https://groninganus.wordpress.com)
- Warfhuizen is een dorp in de provincie Groningen, in de streek Hoogeland, gemeente Het Hogeland. T/m 1989 gemeente Leens, in 1990 over naar gemeente De Marne, in 2019 over naar gemeente Het Hogeland.
- Onder het dorp Warfhuizen valt ook de buurtschap Roodehaan.
Terug naar bovenIn het Gronings
Waarfhoezen.
Naamsverklaring
De plaatsnaam betekent ‘huizengroep gelegen op een 'werf'’, d.w.z. een kunstmatig op de zeeklei aangelegde heuvel.
Het dorp Warfhuizen ligt WNW van het dorp Winsum, ZO van het dorp Leens, ZW van het dorp Eenrum en Z van het dorp Wehe-Den Hoorn.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Warfhuizen 71 huizen met 448 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 110 huizen met ca. 270 inwoners.
Terug naar bovenHet dorp Warfhuizen is ontstaan door het aan elkaar vastgroeien van twee wierden.
Sinds 1280 stond bij Warfhuizen het Huis ter Borgh, ook wel de Gaykingaborg. Deze borg raakte omstreeks 1580 betrokken in de Tachtigjarige Oorlog en in de buurt werd een schans aangelegd. Na 1717 verloor deze borg aan betekenis en op de restanten ervan werd in 1789 een boerderij gebouwd die in 1886 werd vernieuwd. De borg Lulema werd in 1654 voor het eerst vermeld en is in 1823 op afbraak verkocht.
Eind jaren negentig is de basisschool van het dorp opgeheven. De kinderen gaan sindsdien naar scholen in omliggende dorpen. Om de kinderen uit het dorp toch bij elkaar te houden kwamen er nieuwe activiteiten zoals de knutselclub en een theaterclub. Men was bevreesd dat door het verdwijnen van de school veel gezinnen met kleine kinderen zouden afhaken om hier te komen wonen, maar er zijn juist veel nieuwe bewoners met kleine kinderen gekomen.
Ter gelegenheid van het millennium in 2000 is een fotoboek over het dorp gemaakt, met zwart-wit foto’s. De man van Ina Kotter hield alle mutaties bij. Er veranderde zoveel dat contact is gezocht met het bestuur van Dorpsbelangen met de intentie om een herziene editie uit te brengen. Deze zou nog professioneler moeten worden en ook met veel achtergrondinformatie. Dat is gelukt. Het glossy 'Fotoboek Warfhuizen' is in januari 2019 verschenen. In het boek staan de foto’s per straat, met meestal ook de bewoners die bij hun huis staan, historische foto’s en landschapsfoto’s. Verder staat er informatie in over bijzondere gebouwen, de historie van het dorp en vroegere bedrijvigheid. Het boek kost slechts vijf euro. Het is een interessant boek voor huidige en nieuwe inwoners en voor oud-inwoners die nog altijd geïnteresseerd zijn in het reilen en zeilen in het dorp. Velen van hen zijn ook geabonneerd op dorpskrant ‘Rond de Wier’, die bestaat sinds de jaren negentig, en waar ook altijd een informatief artikel over het verleden van het dorp in staat. Een van de rubrieken in de dorpskrant is namelijk ‘Vrouger’, die door Dieuwer Mulder, een dame van bijna tachtig, wordt geschreven.
Terug naar boven- Dorpsvisie Warfhuizen (2008) is tot stand gekomen met behulp van de Vereniging Groninger Dorpen (VGD), gemeente De Marne en natuurlijk de inwoners. De VGD heeft het dorp tot Pilotstudie gemaakt voor een destijds voor de regio nieuwe aanpak van het komen tot de dorpsvisie, namelijk Dorpsvisie+. Dit behelst een project waarbij de inwoners ondersteund worden door externe adviseurs, om gewenste ontwikkelingen direct in gang te kunnen zetten. Er wordt immers met experts gekeken naar uitvoerbaarheid en mogelijkheden voor subsidie van de wensen.
Terug naar boven- Warfhuizen heeft 12 rijksmonumenten.
- Op een van de wierden van Warfhuizen staat het oude dorpskerkje, dat niet meer als zodanig in gebruik is. In 2002 en 2003 is het kerkje gerestaureerd en geschikt gemaakt om door een kluizenaar te worden bewoond en verzorgd. Kluizenarij Onze Lieve Vrouwe van de Besloten Tuin is een Rooms-Katholieke 'kluis'; een huisje tegen of in een kapel, bewoond door een in afzondering levende kluizenaar (ook wel heremiet, kluisbroeder of monnik genoemd). De 'kluis' is gevestigd in de oude dorpskerk. Broeder Hugo heeft de kapel in ere hersteld en heeft er een atelier voor religieuze afbeeldingen en iconen gevestigd. - Reportage over Broeder Hugo door RTV Noord (2013). - Reportage over Broeder Hugo door KRO/NCRV, januari 2017.
- N van Warfhuizen, richting Wehe-Den Hoorn, staat een zogeheten luchtwachttoren die in de tijd van de Koude Oorlog dienst deed als uitkijkpost van het Korps Luchtwachtdienst (KLD), om in tijden van conflicten met de Sovjet Unie (USSR) eventuele vijandige vliegtuigen te spotten die onder het bereik van de radar door zouden vliegen. Deze objecten zijn inmiddels een zeldzaamheid in ons land: van de 138 die er zijn geweest, zijn er maar 19 bewaard gebleven. In Groningen staat er behalve deze alleen nog een in Winschoten (en er staat verder nog een torenrestant in Bedum).
De door Dorpsbelangen in 2008 opgerichte Stichting Luchtwachttoren 7O1 Warfhuizen heeft zich ingezet voor behoud, herstel en herbestemming van de toren. Stichting Het Groninger Landschap heeft in 2016 de luchtwachttoren verworven, en heeft dankzij bijdragen van Prins Bernhard Fonds, Provincie en Postcodeloterij in 2017 een restauratie laten uitvoeren. Van de luchtwachttoren resteerde tot medio 2016 alleen het casco. De trappen en vloeren zijn ooit uit veiligheidsoverwegingen verwijderd. Het casco was dringend toe aan een grondige onderhoudsbeurt. Bovendien is de toren weer in oude staat hersteld. De intentie is dat de toren voor educatieve en toeristische doeleinden toegankelijk wordt. Niet alleen kan men straks inzicht krijgen in hoe de 'torenwachters' destijds hun werk deden, maar ook zal men kunnen zien hoe het eeuwenoude landschap rondom de toren is ontstaan en opgebouwd. De toren staat namelijk aan de rand van het eeuwenoude, al ruim 2.500 jaar agrarische Marne-gebied, net binnen de grens met het middeleeuwse Halfambt, een eveneens oud agrarisch gebied.
"De toren was sterk aangetast door betonrot. Hij is gemaakt van betonnen elementen, waarvan een groot deel was beschadigd. De meeste daarvan zijn hersteld. De elementen die niet konden worden hersteld, zijn vervangen door nieuwe. Je kunt aan de afwijkende kleur zien welke dat zijn", zo licht Hugo Dokter van Het Groninger Landschap toe bij de oplevering van de restauratie in juli 2017. De toren had niet alleen te lijden onder verwaarlozing, maar ook onder vandalisme. "Zo waren de platen bovenop de toren naar beneden gegooid. Een boer uit de omgeving heeft een van die platen gered en opgeslagen in zijn schuur. Toen de restauratie bezig was, kwam hij de plaat terugbrengen."
De oorspronkelijke trappen in de toren zijn niet hersteld omdat ze niet voldoen aan de huidige bouwvoorschriften. Daarom zijn er nieuwe trappen in de toren aangebracht. De toren gaat dienst doen als uitkijktoren, maar belangstellenden mogen alleen onder begeleiding omhoog. In september 2017 wordt de toren opgeleverd. Voorzitter Kees de Ridder van de hierboven reeds vermelde Stichting Luchtwachttoren 7O1 Warfhuizen is blij dat het doel nu is bereikt. "We zijn nog even actief met de crowdfunding en daarna kunnen we ons opheffen. We hebben nog 10.000 euro nodig om een plottafel te laten maken en een kaart van de omgeving. Die plottafel wordt gemaakt aan de hand van historische foto's." (bron: DvhN, 12-7-2017)
Terug naar boven- Regelmatig toveren de inwoners hun dorpshuis om tot het knusse en gezellige Theater De Warf, waar vrijwel maandelijks concerten en theatervoorstellingen zijn van uiteenlopende aard.
- Warfhuizen is i.v.m. de onder Bezienswaardigheden vermelde 'kluis' sinds 2003 een bedevaartplaats; de Mariakapel in de kerk wordt jaarlijks met name tussen mei en oktober door duizenden mensen bezocht.
- Als het in de winter hard genoeg vriest, worden er in Warfhuizen priksleewedstrijden georganiseerd en gaan de inwoners met z'n allen stamppot mous eten. Voor het geval je geen idee hebt wat dat is; voor nadere informatie zie de link.
Terug naar boven- Het in 2015 gerealiseerde 'dorpsommetje' het Kromme Raken-ommetje is ca. 6 km lang. De route voert je uiteraard door het dorp Warfhuizen en verder o.a. langs de bij Bezienswaardigheden beschreven luchtwachttoren, de oude begraafplaats van Klein Maarslag en het bos Abel Stok. Met een zelfbedieningspontje kun je het water de Kromme Raken oversteken. Anno 2019 zijn er ideeën in ontwikkeling om een hoogholtje te plaatsen over De Kromme Raken.
- In en rond het dorp is steeds meer vaarrecreatie.
- Speeltuin.
Terug naar boven- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Warfhuizen, met laagsteprijsgarantie!
Terug naar boven- Waan je voor 5 minuten in het prachtige Groningse wierdendorpje Warfhuizen; geniet van de rust, ruimte en vrijheid tijdens het kijken van de in 2014 gemaakte dorpsfilm.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Warfhuizen (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Warfhuizen.
- Belangenorganisatie: - Leefbaar Warfhuizen is geen politieke partij, maar een groep vrijwilligers uit het dorp, die op 21 mei 2015 bij elkaar is gekomen om te brainstormen over een mogelijke lokale zorgcoöperatie. Naar aanleiding van de oprichting van enkele zorgcoöperaties in andere dorpen in de gemeente De Marne, leek het Dorpsbelangen namelijk een goed plan om eens uit te zoeken of ook hier animo zou zijn voor een zorgcoöperatie.
Na de nodige onderzoeken heeft de werkgroep echter geconcludeerd dat een eigen zorgcoöperatie voor het kleine Warfhuizen iets te hoog gegrepen is. Wellicht zijn er in de toekomst wel mogelijkheden voor een gezamenlijke zorgcoöperatie, samen met een of meer buurdorpen zoals Schouwerzijl, Zuurdijk, Mensingeweer en Wehe-Den Hoorn.
Daarom besloot men het doel vooralsnog te verleggen, namelijk naar het creëren van saamhorigheid binnen de kleine dorpsgemeenschap, een gezamenlijk doel hebben binnen het dorp, iets voor elkaar over hebben, elkaar hulp bieden en waar nodig klaar staan voor elkaar. Kortom meer leefbaarheid in het dorp, voor nu en in de toekomst. Na de genoemde brainstormsessie is men daarom gestart met de werkgroep Leefbaar Warfhuizen. De eerste concrete resultaten zijn er al, respectievelijk in wording; een Dorpsdeelauto en een Dorpsmoestuin. Op de dorpssite zijn ook enkele artikelen te vinden van Rianne met veel tips en tricks voor de moestuin, moestuinavonturen en heerlijke recepten.
- Dorpshuis: - In Dorpshuis De Warf is regelmatig van alles te doen. Door het jaar heen organiseert het Dorpshuis o.a. muziekvoorstellingen, cabaretvoorstellingen, dorpsborrels en feestavonden. In het kader van het project 'Elk Dorp Een Duurzaam Dak' heeft het bestuur in 2019 de benodigde subsidies verkregen om het dorpshuis van Warfhuizen, dat uit 1967 dateert, goed te isoleren en ook anderszins aan te passen aan de eisen van deze tijd. Voorwaarde was dat het dorp wel de nodige vrijwilligersinzet moest leveren. Dat is dan ook gedaan door ruim 40 dorpelingen en andere bij De Warf betrokkenen. Zo zijn dak, gevels en vloer geïsoleerd, is de toiletgroep gerenoveerd en is het gebouw toegankelijk gemaakt voor minder-validen. Ook vloerbedekking, verlichting en inrichting zijn vervangen. Theater De Warf kan sinds september 2019 op een groter podium met nog professioneler licht en geluid voorstellingen laten plaatsvinden. Ook het terras en het terrein rondom het dorpshuis hebben een metamorfose ondergaan.
- Fotoclub: - "Fotoclub de Marner Kiek is is opgericht in 2006. De club heeft ca. 15 leden. Het niveau van de leden is zeer divers, van pas beginnende fotografen tot leden met een vakdiploma. Hierdoor is de club zeer laagdrempelig. We komen van september t/m juni eens in de 14 dagen, op de donderdagavond, bij elkaar in dorpshuis De Warf in Warfhuizen. We werken met een jaarprogramma waarin de thema’s en te bespreken onderwerpen al vastgelegd zijn, maar waar indien nodig in geschoven of veranderd kan worden. De ene donderdag leveren we foto’s in aan de hand van een thema. Foto’s voor het thema worden digitaal aangeleverd en via een beamer bekeken. De andere clubavond behandelen we een onderwerp. Dit doen we zelf of we nodigen iemand uit die ons over een onderwerp iets kan leren. Ook hebben we regelmatig een spreker of hebben we een doe avond.
We hebben een aantal vaste items. Zo hebben we de fotoketting. De starter van de ketting maakt een foto en stuurt deze door naar de volgende op de lijst, deze maakt een opvolgende foto en stuurt deze weer door enz. De ketting wordt tijdens de seizoens afsluitende barbecue getoond. Ook hebben we 'De 10 foto’s'. Ieder lid krijgt aan het begin van het seizoen een woord en moet hier dan 10 foto’s bij maken. Hier hebben we het hele seizoen de tijd voor, de 10 foto’s worden op een van de laatste clubavonden getoond. Naast het fotograferen hebben de meeste leden nog een gezamenlijke hobby, namelijk uitstapjes maken. We maken met de club af en toe een meerdaagse reis naar het buitenland, en dagtripjes dichter bij huis. Zoals Nationaal Park Lauwersmeer, of de haven van Lauwersoog. Altijd mooi is ook Peasens-Moddergat om eens tegen zonsondergang naar toe te gaan, of de Eemshaven. Lijkt de fotoclub je wel wat? Je bent altijd welkom om vrijblijvend eens een paar keer te komen kijken."
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Warfhuizen.
Terug naar boven- De in dit dorp geboren wielrenner Peter Merx (met de mooie geboortedatum 8-8-1988) heeft als bijnaam 'de Kolibrie van Warfhuizen'. Dit omdat hij niet groot is en zijn benen heel snel rondgaan.
Reactie toevoegen