Weerselo

Plaats
Dorp
Dinkelland
Twente
Overijssel

gemeente_weerselo_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Weerselo anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Weerselo anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Weerselo een van de attracties tijdens de kermis in Weerselo juni 2010 [640x480.jpg

Weerselo, een van de attracties tijdens de kermis in Weerselo, juni 2010

Weerselo, een van de attracties tijdens de kermis in Weerselo, juni 2010

Weerselo grenssteen [640x480].jpg

Tussen Oldenzaal en Rossum staat langs de grote weg op de gemeentegrens nog een oude grenssteen met wapen van de voormalige gemeente Weerselo.

Tussen Oldenzaal en Rossum staat langs de grote weg op de gemeentegrens nog een oude grenssteen met wapen van de voormalige gemeente Weerselo.

Weerselo Eertmansweg.jpg

Weerselo, zicht vanaf de Eertmansweg op het buitengebied van Weerselo. In de komende jaren zal het aanzien van dit stukje natuur drastisch veranderen met de aanleg van de provinciale weg N343 langs de oostzijde van Weerselo.

Weerselo, zicht vanaf de Eertmansweg op het buitengebied van Weerselo. In de komende jaren zal het aanzien van dit stukje natuur drastisch veranderen met de aanleg van de provinciale weg N343 langs de oostzijde van Weerselo.

weerselo_gemeentehuis_burgermeester_scholtensplein.jpg

Weerselo, dit pand was van 1955 tot de gemeentelijke herindeling van 2001 het gemeentehuis van de gemeente Weerselo.

Weerselo, dit pand was van 1955 tot de gemeentelijke herindeling van 2001 het gemeentehuis van de gemeente Weerselo.

weerselo_gemeentewapen_op_gemeentehuis.jpg

Weerselo, gemeentewapen op het voormalige gemeentehuis

Weerselo, gemeentewapen op het voormalige gemeentehuis

weerselo_plannen_gezocht_voor_voormalig_gemeentehuis.jpg

Vanaf eind 2017 wordt het centrum van Weerselo heringericht, zodat het weer een bruisend dorpshart wordt. Daarin past ook een 'zinvolle herbestemming' van het voormalige gemeentehuis. Uit de ingediende plannen wordt na juni 2017 een selectie gemaakt.

Vanaf eind 2017 wordt het centrum van Weerselo heringericht, zodat het weer een bruisend dorpshart wordt. Daarin past ook een 'zinvolle herbestemming' van het voormalige gemeentehuis. Uit de ingediende plannen wordt na juni 2017 een selectie gemaakt.

weerselo_sint_remigiuskerk.jpg

Weerselo, de RK Remigiuskerk aan de Legtenbergerstraat

Weerselo, de RK Remigiuskerk aan de Legtenbergerstraat

Weerselo

Terug naar boven

Status

- Weerselo is een dorp in de provincie Overijssel, in de streek Twente, gemeente Dinkelland. Het was een zelfstandige gemeente t/m 2000.

- Wapen van de voormalige gemeente Weerselo.

- Sinds de vorming van de gemeente Weerselo in 1811 vallen het gehucht Nijstad en het beschermde dorpsgezicht Het Stift ook onder deze gemeente, evenals de buurtschap Beekdorp.

Terug naar boven

Naam

In het Twents / Nedersaksisch
Weersel.

Oudere vermeldingen
1157-1164 kopie 1170-1175 Werslo, 1381-1393 Weersle, 1385 Werslo, 1395-1396 Weersele, 1517-1518 Weersloe, 1591 Werselo, 1883 Weerseloo, 1903 Weerselo.

Naamsverklaring
Lo
betekent 'bos'. Voor het eerste lid heeft men gedacht aan het Oudnederlandse wers 'dwars, bars, woest'. (1)

Carnavalsnaam
Tijdens carnaval heet het dorp Knollenlaand. De bijnaam van de inwoners is knollentrekkers.

Terug naar boven

Ligging

Weerselo ligt NW van Oldenzaal, NO van Hengelo, ZO van Tubbergen, ZW van Ootmarsum en Denekamp.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente 948 huizen met 5.135 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 109/558 (= huizen/inwoners) en de buurtschappen Dulder 167/932, Volthe 98/542, Rossum 101/504, Lemselo 70/402, Nijstad 37/168, Gammelke 52/267, Deurningen 131/719, Hasselo 146/805 en Klein Driene 37/238. Opvallend is dat de buurtschappen Volthe en Rossum in 1840 vrijwel even groot zijn als de hoofdplaats, en dat de buurtschappen Dulder, Deurningen en Hasselo zelfs groter zijn. Hierbij past de kanttekening dat Volthe, Rossum, Dulder, Deurningen en Hasselo een veel grotere oppervlakte omvatten dan Weerselo, dat slechts de dorpskern omvatte. Het omliggende gebied behoorde tot de marken Nijstad (oosten van het dorp) en Dulder (zuiden en westen van het dorp). Opvallend is ook dat het dorp Saasveld niet wordt genoemd. Dat wordt in die tijd kennelijk nog tot Dulder gerekend (tegenwoordig is dat andersom. Het kan verkeren...).

Bij de gemeente Weerselo hebben de volgende grenscorrecties plaatsgevonden (onder de links vind je plattegronden waarop de grenscorrecties worden gevisualiseerd):
- 1-5-1886 naar Hengelo: 169 hectare met 324 inwoners;

- 1-12-1943 naar Hengelo: 142 hectare met 341 inwoners;

- 1972 naar Borne: 134 hectare met 90 inwoners;

- 1972 naar Hengelo: 1.106 hectare met 1.017 inwoners;

- 1994 naar Oldenzaal: 113 hectare met 18 huizen en 70 inwoners;

- 1994 van Oldenzaal: 22 hectare met 3 huizen en 10 inwoners.

Bij de opheffing van de gemeente per 1-1-2001 is zij als volgt verdeeld:
- naar de nieuwe fusiegemeente Denekamp (per 1-6-2002 naamswijziging: Dinkelland): 8.474 hectare met 3.037 huizen en 8.959 inwoners;

- naar Oldenzaal: 527 hectare met 97 huizen en 297 inwoners;*

- naar Enschede: 129 onbewoonde hectare;**

- naar Hengelo: 79 hectare met 34 huizen en 38 inwoners.
* Dit betrof een deel van het buitengebied van Deurningen, O van het dorp, waarbij het stukje Lemseloseveldweg en N ervan vanouds onder de marke Lemselo viel, postaal gezien kern Weerselo, het deel Z ervan was Deurningen. Het dorp zelf is meegegaan naar de nieuwe gemeente Dinkelland.
** Het doel van deze grenscorrectie was om Vliegveld Twente geheel onder de gemeente Enschede te laten vallen.
(de bewerkingen van de plattegronden zijn © Andreas Bartelink)

- Bij de opheffing van de gemeente per 1-1-2001 had zij 3.168 huizen met 9.294 inwoners op een oppervlakte van 9.209 hectare. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 1.200 huizen met ca. 3.100 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

In den beginne
Het dorp Weerselo ontstond oorspronkelijk op de plaats waar tegenwoordig het beschermde dorpsgezicht Het Stift is gevestigd. Lange tijd zouden de belangrijkste publieke functies (o.a. het gemeentehuis) zich op Het Stift bevinden.

De 19e eeuw
In 1809 besloot Koning Lodewijk Napoleon dat de kerk op Het Stift te klein was om de grote Weerselose Rooms-Katholieke geloofsgemeenschap te herbergen. Voor hen werden gelden beschikbaar gesteld om een eigen kerkgebouw te bouwen. Deze bouwden zij ongeveer een kilometer in zuidoostelijke richting buiten Het Stift direct ten westen van de buurtschap Nijstad aan de Lichtenberger Steeg (de huidige Legtenbergerstraat). Rond deze kerk ontstond enige bebouwing onder de (nogal vooruitstrevende) naam ‘Nieuwstad’. Uit de ‘oorspronkelijk aanwijzende tafelen’ van het Kadaster uit 1832 blijkt dat het nieuwe dorp is gelegen in een gebied met het toponiem ‘Zuidelijke Nieuwstad’, dat door de huidige Eertmansweg (toen alleen bekend onder de naam ‘weg van de Nieuwstad naar Rossum’) gescheiden werd van het ‘Noordelijke Nieuwstad’, waarvan de bebouwing zich concentreerde rond de huidige Siemertsteeg.

De 20e eeuw
Tot de Tweede Wereldoorlog zou ‘de Nieuwstad’ zie langzaam ontwikkelen en tot het einde van de 19e eeuw kleiner dan het oorspronkelijke Weerselo op Het Stift blijven. Pas vanaf de jaren ’30 van de 20e eeuw begon de Nieuwstad zich te echt ontwikkelen en werd het groter dan Het Stift. Na de Tweede Wereldoorlog nam de bebouwing rond de Rooms-Katholieke kerk door de bevolkingsgroei drastisch toe en begon de Nieuwstad de functie van Het Stift als belangrijkste kern te vervangen. In 1955 verhuisde het gemeentehuis van de Rudolph Wilminklaan op Het Stift naar het Burgermeester Scholtensplein tegenover de Rooms-Katholieke kerk.

Recente ontwikkelingen
In de tweede helft van de 20e eeuw groeide het dorp uit tot de huidige omvang. Aanvankelijk werd in de jaren ’50 bebouwing gecreëerd langs de Bisschopsstraat, Legtenbergerstraat, Sint Remigiusstraat en Raadhuisstraat. Vervolgens breidde de bebouwing uit met de Voortmors en ten zuidwesten van de Bisschopsstraat, langs de Gunnerstraat en Weerselerveldweg. In de jaren ’70 (fase I) en ’80 (fase II) volgde de bebouwing op het grondgebied van de buurtschap Nijstad. In recentere jaren is Weerselo uitgebreid met een bedrijventerrein ‘De Echelpoel’ en is tussen de wijk De Voortmors en de Middensloot de woonwijk Het Reestman aangelegd.

Staatkundig en geografisch
In 1811 werd het richterambt Oldenzaal gesplitst in drie gemeenten. Het stadsgericht ging verder als gemeente Oldenzaal. Het landgericht werd opgedeeld in de gemeenten Losser en Weerselo, die de volgende marken van het richterambt Oldenzaal omvatte: Deurningen, Dulder, Gammelke, Hasselo, Klein Driene, Lemselo, Nijstad, Rossum, Volthe en daarnaast het dorp Weerselo dat niet tot één van de marken behoorde.

In 1886 werd de eerste grenswijziging met de gemeente Hengelo een feit. Een gebied van 169 ha van de marke Klein Driene werd per 1 januari van dat jaar overgeheveld ten behoeve van voorgenomen uitbreiding van de inmiddels sterk geïndustrialiseerde stad. Deze uitbreiding zou begin 20e eeuw plaatsvinden in de vorm van de wijken Tichelwerk en Elsbeek.

De volgende grenswijziging was werderom een wijziging met de gemeente Hengelo. Op last van de Rijkscommissaris voor de bezette Nederlandse gebieden werd per verordening van 27 november 1943 een gebied ter grootte van 142 ha per 1 december 1943 overgeheveld. Hengelo was één van de Twentse gemeenten die in de Tweede Wereldoorlog een NSB-burgemeester had. Deze was reeds in de oorlog begonnen met de werderopbouw van zijn stad na de oorlog (natuurlijk had deze verwacht dat dit onder Duitse heerschappij zou zijn, maar voor de plannen maakte dit weinig tot niets uit). Voor deze uitbreiding was ruimte nodig, en dat had Hengelo maar weinig (de voormalige marken Oele en Beckum waren - en zijn nog immer - in eigendom van Twickel en konden dus niet voor woningbouw worden aangewend). Na de oorlog zouden hier de wijken Klein Driene en de Sterrenbuurt verrijzen.

Hierna zou de gemeente 30 jaar lang ongewijzigd blijven. De Hengelose groei had echter weer de gemeentegrens bereikt en men keek dan ook weer richting de gemeente Weerselo voor gebieduitbreiding. Per 1 januari 1972 stond de gemeente een groot deel van de voormalige marke Hasselo af aan de gemeente Hengelo en het uiterste westelijke deel werd overgedragen aan de gemeente Borne. Snel na de overdracht begon de gemeente Hengelo met de ontwikkeling van de wijk 'Hasseler Es'. Later, vanaf de jaren negentig, ontwikkelde de gemeente Hengelo ten westen van de Hasseler Es de wijk Slangenbeek. In het laatste decennium zijn op deze gronden de wijken 'Het Broek' en meest recentelijk (nog in ontwikkeling) Dalmeden. Ook is de gemeente Borne begonnen de gronden die zij in 1972 heeft verworven van de gemeente Weerselo te bebouwen. Momenteel wordt hier de wijk Bors(ch)e Maten ontwikkeld.

De laatste grootschalige wijzigingen van de gemeentegrens van Weerselo betreffen de gebieden tegen de gemeente Oldenzaal. De gemeente Oldenzaal heeft in 1955 vrijwel de gehele marke Berghuizen erbij gekregen van de gemeente Losser. In de jaren negentig was het gebied dat Oldenzaal erbij had gekregen vrijwel volledig volgebouwd, terwijl er nog geen einde was aan de Oldenzaalse groei. Ten behoeve daarvan werd per 1 januari 1994 een deel van de buurtschap Lemselo overgeheveld naar de gemeente Oldenzaal voor uitbreiding van de wijk 'Graven Es'. Tegelijkertijd werd een deel van de voormalige marke Berghuizen overgeheveld van de gemeente Oldenzaal naar de gemeente Weerselo.

De wijzigingen van 2001 hadden veelal een administratieve aard. De wijziging met Enschede had er louter mee te maken dat het bestuurlijk onhandig was dat een deel van de vliegbasis Twente in de gemeente Weerselo lag. Hetzelfde gold voor recreatiepark Het Hulsbeek. Bestuurlijk was het ook hier niet wenselijk dat dit in twee verschillende gemeenten lag, vandaar dat dit werd overgeheveld naar de gemeente Oldenzaal.

De overheveling naar Hengelo had te maken met de aanleg van de Hengelose Beneluxlaan. Dit is een belangrijke ontsluitingsweg voor de nieuwbouwwijken Slangenbeek, Het Broek en in de toekomst Dalmeden. Momenteel verloopt deze weg tot de weg Hengelo-Deurningen (Deurningerstraat / N738). Er is in 2001 ook grond overgeheveld om de Beneluxlaan verder te verlengen tot de weg Deurningen-Enschede (Vliegveldstraat / N737) om het dorp Deurningen te ontzien. Het is echter twijfelachtig of deze ontwikkeling nog plaats zal vinden. (© hoofdstuk Geschiedenis: Andreas Bartelink)

- Canon van Weerselo.

Heemkunde
"Vereniging Heemkunde Oalde Gemeente Weersel heeft als doel het bevorderen van de kennis en het behoud van de culturen in deze voormalige gemeente, in het bijzonder wat betreft de geschiedenis, volkskunde, streektaal, genealogie, archeologie, kunst, natuur en landschap. We zijn in 1982 officieel gestart als Vereniging Heemkunde gemeente Weerselo. Door de herindelingen in 2001 werd de gemeente onderdeel van de gemeente Dinkelland. De vereniging bleef dezelfde, alleen sindsdien van de oalde gemeente Weersel. Wat doet onze vereniging zoal?: verzorgen van lezingen, bijeenkomsten, excursies op de Dearden moandag van de maand; verzamelen historisch materiaal (akten, bidprenten, foto’s); toegankelijk maken en houden van archief en bibliotheek; historisch onderzoek; uitgifte kwartaalblad Oet de Boerschopn*; hulp bij stamboomonderzoek; vastleggen historische feiten en verhalen; organiseren natuurwandelingen. * Via deze pagina kun je bijna alle verschenen nummers van kwartaalblad Oet de Boerschopn online lezen (van het begin, 1982, tot enkele jaren geleden). - Op deze pagina vind je vele honderden verhalen van de heemkundevereniging uit de geschiedenis van de kernen van deze voormalige gemeente.

Onze bibliotheek en archief zijn geopend iedere woensdagmorgen van 9.30-11.30 uur, de 2e en 4e maandagavond van de maand an 18.30-20.00 uur en voorafgaand aan de ledenbijeenkomst van 18.00-19.15 uur. Kom gerust binnen om rond te kijken, iets uit te zoeken, iets af te geven of met een vraag. Wij kunnen je op weg helpen met historisch en genealogisch onderzoek. We hebben onder meer veel bidprentjes die je in kunt zien. Je hoeft hiervoor geen lid te zijn van de vereniging. Je vindt ons in ’t Trefpunt in Weerselo boven de tribune (volg de bordjes). We hebben jouw hulp nodig. Tijdens genoemde openingstijden hebben we mensen nodig die willen helpen. Het is de bedoeling dat er steeds twee personen aanwezig zijn. Dat kan via een roulatiesysteem. Opgave kan via heemkundeweerselo@hotmail.com of via tel. 06-22338121 (Maria Löbker-Ribbert), na 18.00 uur of in het weekend."

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

Rondweg
Omstreeks het jaar 2000 heeft de provincie besloten een onderzoek te starten naar de aanleg van een rondweg om het dorp. De rondweg moest er komen om het centrum van het dorp te ontlasten van het doorgaande verkeer. Dat doorgaande verkeer tussen Hardenberg en Oldenzaal en de snelweg A1 nam eind jaren '90 steeds meer toe. Met name in de ochtend- en avondspits was sprake van lange rijen voertuigen door het centrum van het dorp. Met alle gevolgen van dien: het dorp werd onbereikbaar, er was sprake van luchtvervuiling en de verkeersveiligheid kwam steeds meer in het gedrang, ook al omdat veel vrachtwagens voor de route door het dorp kozen. In de jaren daarvoor was vanuit de inwoners al een enkele keer tevergeefs geprobeerd een rondweg bij de provincie op de agenda te krijgen. Het onderzoek van de provincie heeft in 2004 geleid tot het rapport 'Door of om Weerselo'.

De provincie is vervolgens gestart met de uitwerking van de plannen. In 2007 hebben provincie en gemeente een overeenkomst gesloten waarin afspraken zijn vastgelegd over onder meer de taakverdeling en de in de plannen op te nemen gemeentelijke voorzieningen, zoals fietstunnels en een landbouwroute. Het project heeft nogal vertraging opgelopen in de loop der jaren. En niet iedereen is voorstander van de rondweg. In dit artikel anno juli 2020 worden zowel voor- als tegenstanders aan het woord gelaten. Anno eind 2021 ziet het er naar uit dat de rondweg er dan toch gaat komen; de Provincie meldt dan dat zij verwacht dat de Rondweg eind 2025 gereedkomt. - Pagina met relevante documenten over de Rondweg Weerselo op de site van de gemeente Dinkelland.

't Spikkert
Het Dinkellandse college van B&W heeft in 2014 het uitbreidingsplan voor de wijk 't Spikkert, tweede fase, vastgesteld. Weerselo is een van de drie zogeheten verzorgingskernen voor Dinkelland, waarvoor voldoende woningbouw en bedrijvigheid erg belangrijk is. De uitbreiding van het aantal woningen in het dorp voldoet aan de woningbouwbehoefte tot 2024. Het gaat om 93 woningen, die in de komende jaren gefaseerd zullen worden gebouwd. Wethouder Alfons Steggink heeft hoge verwachtingen van dit 'wonen in het groen'. Er zal in clustervorm gebouwd worden om zo de overlast voor omwonenden te beperken.

- Weerselo is een typisch Twents dorp met betrokken inwoners en een aantal kenmerkende problemen voor dorpen in de randen van het land, zoals krimp, vergrijzing, voorzieningen die onder druk staan en een centrum waar te lang niet in is geïnvesteerd. Adviesbureau Over Morgen regisseert in opdracht van de gemeente Dinkelland een modern proces waarin het dorp aan zet is om realistische ambities te bepalen en deze vanuit een kansenkaart te concretiseren tot een flexibel ruimtelijk ontwikkelperspectief. Het dorp krijgt zo eigenaarschap én een toekomstbestendige centrumontwikkeling.

Een groot deel van de huidige bomen blijkt onvoldoende toekomstbestendig en wordt gekapt. Samen met de direct omwonenden is gekomen tot een keuze aan bomen, struiken en overig groen, ingepast in een maatvaste opzet. Daarnaast is het ontwerp verder verkeerskundig uitgewerkt. Zo zijn de boogstralen, het wegprofiel, het exact aantal benodigde parkeerplaatsen, het parkeer- en snelheidsregime, veiligheid en toegankelijkheid voor voetgangers (met rollators, kinderwagens en rolstoelen) en is het fietsparkeren bij de bushalte en voorzieningen bepaald en ingetekend. Ook zijn diverse varianten uitgewerkt voor de inpassing van de bushaltes.

Alle 'kleine' voorzieningen hebben een definitieve locatie gekregen zoals de brievenbus, het monument, prullenbakken, zitbankjes en het TOPpunt. De glas-, papier- en katoeninzamelbakken komen niet terug in het centrum maar worden naar een locatie elders in het dorp verplaatst. De Weerselerbeek wordt weer in oude glorie teruggebracht. Het herinrichtingsontwerp is ook voorzien van een uitgewerkt verlichtingsplan, waarbij rekening is gehouden met alle evenementen die jaarlijks plaatsvinden. De verlichtingssterkte kan bijvoorbeeld worden aangepast.

Bij de totstandkoming van het ontwerp is rekening gehouden de principes van 'People, Planet and Profit', oftewel maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zo is het ontwerp participatief en in overleg met bewoners van Weerselo tot stand gekomen, worden bestaande materialen (bijvoorbeeld klinkers en gekapte bomen) hergebruikt en nieuwe materialen duurzaam ingekocht, de verlichting is energiezuinig en het regenwater in de gescheiden riolering zal eerst infiltreren in de bodem voordat het wordt afgevoerd door de Weerselerbeek. Ook de uitvoering zal bewust duurzaam plaatsvinden. De herinrichting van het dorpscentrum start eind 2017. (bron en voor verdere details zie: Definitief ontwerp openbare ruimte centrum Weerselo, april 2017)

- Het voormalige gemeentehuis in het Weerselose dorpscentrum is een monumentaal gebouw met veel karakter. Nu het centrum sinds eind 2017 volledig wordt heringericht is het zaak dat ook dit beeldbepalende gebouw een nieuwe functie krijgt. Wethouder Steggink: “We zijn samen met de inwoners van Weerselo bezig met de herinrichting van het centrum en het is mooi dat we die lijn kunnen doortrekken. Samen met bewoners is de afgelopen jaren gewerkt aan een ontwikkelperspectief voor het centrum en daarin is duidelijk aangegeven dat het centrum levendiger moet worden. Het moet weer een plek worden waar iets te beleven valt. Het voormalig gemeentehuis staat middenin het centrum en is daarmee erg bepalend voor de sfeer in het gebied. Het is echt belangrijk dat het pand een bestemming krijgt waar Weerseloërs blij mee zijn en die bijdraagt aan een levendig plein. Een woonfunctie zou wel kunnen op de 1e verdieping van het gebouw, maar de begane grond moet vooral functies gaan krijgen die mensen trekken, zoals horeca, winkels, maar ook meer maatschappelijke functies zijn mogelijk."

Het pand staat anno zomer 2019 te koop en moet ca. 375.000 euro kosten.Aan de verkoop zijn wel een aantal voorwaarden verbonden. De invulling moet duurzaam zijn met respect voor de karakteristiek en aansluiten bij het opnieuw ingerichte centrumgebied. Er is een jury samengesteld die de plannen van de eventuele nieuwe eigenaar gaat beoordelen. Een jury beoordeelt het ingeleverde voorstel op financiële aspecten en op de kwaliteit van de invulling (o.a. kwaliteit eventuele verbouw of uitbreiding, behoud monumentale status). De jury bestaat uit een tweetal personen uit Weerselo, de makelaar, de stadsbouwmeester, medewerkers van de gemeente en een voorzitter. Het college van de gemeente Dinkelland besluit op basis van het voorstel van de jury of de verkoop kan plaatsvinden.

- In kleinere kernen wordt, op zich begrijpelijk, nogal eens geklaagd over een gebrek aan (betaalbare) starterswoningen en/of seniorenwoningen. Er zijn er ook die liever de mouwen opstropen en er iets aan dóen. Een mooi voorbeeld daarvan vinden we in Weerselo. We citeren een artikel hierover op de site van de gemeente Dinkelland d.d. 1-2-1017: "Oudjaarsdag 2015. Op de laatste dag van het jaar drinken de Weerselose kameraden Nicky Bijen en Martijn Scholte Lubberink een biertje met vrienden die in Hengelo zijn gaan wonen. Ze zoeken zelf ook allebei een huis, en zijn al aan het zoeken in Oldenzaal. “Eigenlijk te gek toch, dat we naar Hengelo en Oldenzaal verhuizen, terwijl we veel liever in Weerselo blijven”, zeggen ze tegen elkaar. Daar moet toch wat op te vinden zijn... Een jaar later zijn de bouwplannen gemaakt. En in augustus 2017 konden ze hun nieuwe huizen betrekken. Zo kan het dus ook!

“Mijn sociale leven speelt zich af in Weerselo, ik heb het hier naar mijn zin en wil hier graag blijven. Dan kun je blijven mopperen dat er niets te vinden is, maar ik doe er liever wat aan”, vertelt Nicky Bijen. Samen met Martijn werkte hij het plan verder uit. “We hebben gesproken met een aannemer en met de gemeente, om te kijken wat mogelijk was. Op ’t Spikkert was nog ruimte voor onze plannen”, vult Martijn aan. Harald Zegeren, programmamanager voor de gemeente Dinkelland, is blij dat Martijn en Nicky de weg naar de gemeente hebben gevonden. “We willen maatwerk leveren en huizen bouwen waar mensen behoefte aan hebben. De gemeente Dinkelland is de ontwikkelaar van ’t Spikkert. Wij hebben de kavel als totaalpakket verkocht aan de groep jongeren die er wil wonen. Op die manier konden zij het ontwikkelen in Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). Het oorspronkelijke bestemmingsplan ging uit van 4 rijtjeswoningen, maar deze groep wilde liever appartementen. In overleg zijn we daarom gekomen tot een blok van 6 appartementen. Ook konden ze goed duurzaamheidsmaatregelen treffen, omdat het als geheel wordt ontwikkeld. Ze hebben hier echt hun idealen kunnen realiseren.”

Samen met aannemer Jos Bijen van Kuilman Bouw is het appartementenblok verder ontwikkeld. “Het was voor mij een heel leuk en leerzaam proces”, vertelt hij. “We hebben vaak het idee dat mensen in een dorp in Twente vooral ruimte willen, grote stukken grond. Dat leeft bij deze groep helemaal niet. Ze willen comfortabel wonen, de ruimte binnen moet goed zijn. En ze willen vrijheid, niet elke zaterdag op de kop in de tuin. Uiteraard moet het ook betaalbaar zijn. Het was een mooie uitdaging om dat samen met hen te realiseren. Het maatschappelijk aspect vind ik ook belangrijk. Ik woon zelf ook in Weerselo en zie dat jongeren wegtrekken. Hiermee houden we wél zes jongeren in ons dorp.”

Martijn en Nicky deelden samen met de aannemer de appartementen in. 3 woningen beneden met een tuin, en 3 appartementen op de eerste verdieping met een zolder. “We hebben ze zo gemaakt dat we in principe in alle appartementen wel wilden wonen. Uiteindelijk hebben mijn vriendin en ik gekozen voor een benedenappartement”, vertelt Nicky. Martijn koos voor een appartement op de eerste verdieping. Ook de overige appartementen waren snel verdeeld. “Toen we dit vertelden in onze kennissenkring kwamen er veel positieve reacties." “Toen we hieraan begonnen hoorde ik nog al eens om me heen ‘dat lukt toch niet’. Maar het kan dus wél. Ik ben blij dat we hebben doorgezet.”

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Weerselo heeft 8 rijksmonumenten.

- Weerselo heeft 2 gemeentelijke monumenten.

- De RK H. Remigiuskerk (Legtenbergerstraat) is een ontwerp van H. Koldeweij uit Voorburg en is in 1966 ingewijd door kardinaal Alferink. Het is de opvolger van een oudere kerk ter plekke, die in genoemd jaar is gesloopt. De klokkentoren staat op de plaats waar in de oude kerk het doopvont stond. De klok in de toren is afkomstig van de Stiftkerk.

- Mariakapellen.

- Korenmolen De Vier Winden of de Weerselose Molen ligt N van het dorp maar ligt net in de gemeente Tubbergen en valt daarom onder het dorp Reutum.

- Het gemeentehuis was tot 1955 gevestigd op Het Stift, sinds dat jaar in de kern Weerselo (Burgemeester Scholtensplein). Aan het gemeentehuis bevindt zich een plaquette met het gemeentewapen. De tekst 'anno 1955' op de plaquette slaat op het jaar van ingebruikname van het gemeentehuis. Sinds de gemeentelijke herindeling van 2001, waarbij de gemeente opging in de nieuwe gemeente Dinkelland, zetelt de gemeenteraad in Denekamp. Het voormalige gemeentehuis, opgetrokken in klassieke Twentse bouwstijl, is nadien gebruikt als trouwlocatie en er waren diverse ondernemingen en een kinderopvang gevestigd.

- Gevelstenen in Weerselo.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Oranje Comité Weerselo organiseert de jaarlijkse evenementen koningsdag, bevrijdingsdag, het paasvuur, de jaarlijkse dorpsfeesten en de intocht van Sinterklaas.

- Carnaval. - Carnavalsvereniging De Knollentrekkers.

- MegaParty Weerselo (op een zaterdag in april, in 2018 voor de 12e keer).

- Dorpsfeesten (weekend in juni) met o.a. Kermis, het ondernemersuurtje, de biertapwedstrijden, het vogelschieten en nog veel meer.

- Mede dankzij de inzet van de leden en de vele vrijwilligers en sponsoren is het Concours Hippique Weerselo (juni), georganiseerd door De Dalruiters, een van de grootste concoursen in de regio.

- Jaarmarkt (op een dinsdag half augustus).

- In veel plaatsen is carbidschieten met oudjaar een traditie. In 2009 had Weerselo het grootste carbidkanon van Nederland (lengte maar liefst 11 meter). Volgens de beschrijving leidde dat tot 'trillende ramen in de omgeving van het dorp'.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Natuur- en Vogelwerkgroep De Grutto zet zich in voor de natuur in vooral Weerselo en de omliggende dorpen. Zij zijn actief op het gebied van o.a. praktische weidevogelbescherming, bescherming en behoud van leefgebieden voor weidevogels en jonge dieren, ringonderzoek voor wetenschappelijke doeleinden, plaatsing en controles van nestkasten, landschapsonderhoud, wintervoedering indien de omstandigheden dit vereisen, broedvogelonderzoek van huis- en boerenzwaluw, deelname landelijk steenuilproject en aandacht voor de kerkuil, vogelinventarisatie (broed- en trekvogels) en voorlichting en educatie middels stands en lezingen.

- Elke zaterdag is er in Weerselo de Weerselose Markt.

- Tot aan de markeverdeling rond het midden van de 19e eeuw is het landschapsbeeld sinds het ontstaan van de marken (1100-1200) nauwelijks veranderd. Daarna is de aanblik van het landschap drastisch veranderd. In de 19e eeuw waren grote delen van het Weerselose grondgebied nog niet in cultuur gebracht. Halverwege die eeuw bestond maar liefst 46% van de gemeente Weerselo uit woeste grond, voornamelijk heidevelden. De verdeling van deze markegronden betekende de start van een grootschalige ontginning, die tot ver in de 20e eeuw zou voortduren. Steeds meer natuur werd in landbouwgrond omgezet. Het landschap werd ook doorkruist met nieuwe wegen, kanalen en spoorlijnen. De snelweg A1 zou de vroegere marken Hasselo en Deurningen zelfs volledig doorsnijden, evenals de spoorlijn Hengelo-Oldenzaal.

De markeverdeling werkte de versnippering van percelen per boerenbedrijf in de hand. De ruilverkavelingwet van 1924 maakte grotere kavels en minder percelen grond per boerderij mogelijk. Vrijwel het hele Weerselose gebied is door de ruilverkavelingen aangepakt. Kavels en wegen zijn rechtgetrokken. Hierbij zijn veel landschappelijke elementen verdwenen. Ook de afwatering werd verbeterd en dat had een negatief effect op de flora en fauna. Het ontginningswerk was erg arbeidzaam. Dit werk trok mensen aan van buiten Weerselo met vreemde familienamen zoals Vreeswijk en Hoogendijk. De eersten hielpen vooral handmatig bij de ontginning van de heidevelden en de Hoogendijks legden zich toe op het grootschalig machinaal verzetten van grond. Op verzoek van sommige boeren werden al vroeg essen afgevlakt waardoor deze gronden met minder moeite konden worden bewerkt.

In 1995 is het voorontwerp gepresenteerd van het Landinrichtingsplan Saasveld-Gammelke. Dit 2.770 ha grote gebied omvat delen van de marken Lemselo, Dulder, Gammelke, Deurningen en Hasselo. De gemiddelde kavelgrootte is door het plan toegenomen van 4,5 tot 11 ha en het gemiddeld aantal kavels per bedrijf is gehalveerd van 5 naar 2,5. In juni 2018 is het project officieel afgesloten. Veel grond is ook opgeofferd aan stedelijke uitbreiding. De voormalige marken Hasselo en Klein Driene bijvoorbeeld zijn geheel opgegaan in nieuwbouwwijken van Hengelo. Aan de Oldenzaalse kant is een belangrijk deel van de marke Lemselo als woonwijk ingericht. Er is zelfs een industrieterrein aangelegd in de vroegere marke Hasselo, maar ook het dorp Weerselo kent zijn industrieterrein.

Desondanks kan deze voormalige gemeente trots zijn op zijn bijzondere gebieden, zoals het Stift met de status van beschermd dorpsgezicht, de nog steeds met raadsels omgeven Hunenborg in Volthe en het nabij gelegen Voltherbroek. Ook het waardevolle Molenven als restant van de winning van heideplaggen, de Rossumermeden met het aangrenzende Everlo, het Gravenbos bij Saasveld en het Roderveld bij Rossum zijn gebieden met veel waardevolle flora en fauna. En de Lemselermaten zijn aangewezen als een "Natura 2000-gebied". (bron: Canon van Weerselo)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Weerselo, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Weerselo (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Nieuws: - Nieuws uit Weerselo van de Dorpsraad op Facebook.

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Weerselo.

- Dorpshuis/MFC: - In 1969 is Stichting Sport- en Gemeenschapscentrum ’t Trefpunt opgericht met als doel het realiseren van een centrum met ruimte voor sport en cultuur. In 1970 is een gebouw gerealiseerd met een sporthal en een gedeelte voor sociale en culturele doeleinden, om zo te kunnen voorzien in de behoefte aan geschikte ruimte voor de activiteiten van alle plaatselijke verenigingen en stichtingen op cultureel, maatschappelijk, levensbeschouwelijk, recreatief en sportief gebied. In 1989, 1994 en 2013 is het complex in fasen uitgebreid tot de uiteindelijke huidige omvang.

- Onderwijs: - Aloysiusschool.

- Muziek: - Enkele jonge Weerseloërs besluiten in 1909 de St. Remigius Harmonie op te richten. De dan 18-jarige Jan ter Borg is de grote animator en wordt dirigent. Hij is dat 49 jaar gebleven. De naam van de Weerselose patroonheilige St. Remigius is in die tijd een logische keuze voor de harmonie. Door een persoonlijke bijdrage en een bescheiden bedrag van de lokale gemeenschap kunnen instrumenten worden gekocht om een start te maken. Het repeteren gebeurt in het café bij Ter Borg of in een oude schuur. In 2009 is op grootse wijze samen met de Weerselose bevolking het 100-jarig bestaan gevierd.

"De draagkracht voor het bestaan van de vereniging binnen de Weerselose gemeenschap is groot. De vereniging is nog altijd volop in beweging. Er is een enthousiaste jeugd die de toekomst van de vereniging waarborgt. De harmonie is naast andere muziekvormen niet meer weg te denken uit het dorp. Bij de intocht van Sinterklaas, Palmpasen, Koningsdag, begeleiding naar het Paasvuur, Carnaval, serenades bij een jubileum of overwinning. Het is niet te vieren zonder begeleiding van onze harmonie", aldus de site van de harmonie.

- Sport: - Veel muziek-, sport- e.d. verenigingen hebben mysterieuze afkortingen voor hun naam, althans voor de niet-ingewijde die niet weet wat het betekent. Dat gold wat ons betreft ook voor voetbalvereniging UD Weerselo. Op de site van de vereniging hebben wij gevonden wat de afkorting betekent: Utile Dulci. Oh, OK. Maar wat betekent dát dan weer? Ook dát stond er gelukkig bij: "Het nuttige met het aangename". Weet je dat ook weer. :-)

- "Ruim 45 jaar na de oprichting is Wevo’70 nog altijd een gezonde en bloeiende volleybalvereniging, met rond de 220 leden. De prestatieteams doen behoorlijk mee in de regio. In 2014 zorgde Dames 1 voor een mijlpaal: de ploeg promoveerde naar de landelijke tweede divisie, een niveau waarop onze vereniging nog nooit eerder speelde. Een bijzondere prestatie voor een kleine dorpsvereniging als de onze. De ploeg heeft zich daarin al meerdere seizoenen moeiteloos weten te handhaven, steeds in de subtop. En dat met vrijwel louter eigen kweek. De mannen spelen, na een aantal jaren promotieklasse, weer eerste klasse. Onder deze teams wordt met veel plezier en inzet gespeeld, zeker ook bij de grote jeugdafdeling, waarin jaarlijks de nodige teams de titel grijpen. De jeugdopleiding leverde onder meer ook een jeugdinternational op die nu eredivisie speelt en een speelster die op topdivisieniveau acteert. Belangstelling? Een paar keer vrijblijvend meetrainen om de sfeer te proeven is altijd mogelijk."

- Tennisvereniging.

- Paardensportvereniging LR en PC De Dalruiters is opgericht in 1946 en heeft ca. 50 leden.

- Gymnastiekvereniging ODI ('Ontspanning door inspanning') is opgericht in 1980. Sindsdien zijn binnen het dorp vele activiteiten op het gebied van sport en bewegen ontplooid, niet alleen binnen ODI, maar ook samen met andere verenigingen en instanties binnen Weerselo, of uit de directe omgeving.

- Zorg: - "Sint Jozef is een in 2011 nieuw gebouwd woonzorgcentrum. Het ruim opgezette centrum beschikt over 46 appartementen en er zijn 3 kleinschalige woonvormen voor 8 bewoners die vanwege geheugenproblemen beschermende intensieve zorg behoeven. De groene en ruime omgeving rondom Sint Jozef geeft je het gevoel dat je landelijk woont. Een gevoel van rust en welkom, dat je trouwens in geheel Sint Jozef bij alle bewoners en medewerkers zult aantreffen. Willen familieleden of bezoekers eens een nachtje blijven slapen? Geen probleem, want speciaal daarvoor hebben we logeerkamers beschikbaar. Sint Jozef vervult een bijzondere sociale functie binnen de gemeenschappen van Weerselo, Rossum, Saasveld en Deurningen. In het prachtige restaurant kan iedere belangstellende voor een aantrekkelijke prijs eten."

- Veiligheid: - EHBO-vereniging Weerselo.

- "Op welke wijze in de 19e eeuw een uitslaande brand in de gemeente Weerselo werd bestreden, vinden we uitvoerig vermeld in: 'Ouden reglementen, ontworpen ter voorkoming en blussing in onze gemeente'. Voor het jaar 1830 kende men in onze gemeente nog geen echte georganiseerde vorm van brandbestrijding. Als ergens brand uit brak in een huis, schuur of hooiberg, probeerden de bewoners met hulp van buren en omstanders te redden wat er te redden viel. Met vereende krachten werd gepoogd de vlammen te blussen met emmers water uit putten en sloten. Er werd een lange rij gevormd en hierin werden de emmers met water doorgegeven tot aan de vuurhaard. Wat dan nog in de emmer zat, werd op het vuur gegooid. Er kon met recht van een druppel op de gloeiende plaat worden gesproken. Meestal brandden de gebouwen en schuren door gebrek aan voldoende bluswater dan ook tot de grond toe af.

Het gemeentebestuur van Weerselo had destijds echter geen geld om zelfs maar een eenvoudige brandspuit aan te kunnen schaffen. Dit komt tot uiting in het verslag van een raadsvergadering d.d. 12 februari 1828. Aan de orde kwam een schrijven van de gouverneur van de provincie Overijssel, waarin het gemeentebestuur werd geadviseerd over te gaan tot aankoop van een kleine handspuit voor de dorpen. In de gemeenteraad werd echter in overweging genomen dat er in de gemeente geen plaats gevonden werd waar veel huizen bij elkaar stonden, met uitzondering van het Stift, wat niet anders dan een klein gehucht genoemd kon worden, De onkosten tot aanschaffing van blusmiddelen voor zulk gering aantal huizen zou voor de gemeente een veel te zware last zijn, waarvan slechts weinig ingezetenen enig voordeel zouden kunnen hebben. De gemeente zou de aanschaf van een kleine spuit met geen mogelijkheid kunnen bekostigen.

Om het brandgevaar in de gemeente beter te kunnen tegengaan, besloot de Weerselose raad in de vergadering van 20 november 1828 een "Reglement tot voorkoming en blussing van brand" op te stellen en uit te vaardigen. In dit reglement werden ingezetenen gewezen op hun verplichtingen en hun gedrag bij dreigend brandgevaar. Een timmerman mocht in huis niet roken en een dakdekker op het dak evenmin. Als iemand des avonds of des nachts licht nodig had, diende hij een goede en afgeschermde lantaarn te gebruiken. Als de brand des nachts voorviel, waren de mannen die nachtwacht hadden, verplicht dadelijk ingezetenen te wekken en de brandmeester te waarschuwen. Ieder huisgezin moest voorzien zijn van een emmer en brandhaak, met daarop naam van de eigenaar, of ze moesten die aanschaffen als ze hiervan nog niet voorzien waren. Bij een uitslaande brand was elke inwoner verplicht zonder tijdsverzuim een persoon uit zijn gezin met dit gereedschap naar de brandhaard te sturen. Hij moest aldaar de bevelen van de brandmeester opvolgen en niet vertrekken zonder daartoe verlof te hebben bekomen. Bij weerspannigheid of onwil van de betrokkenen werd deze gestraft met een boete van twee gulden. Ook voor bovengenoemde verplichtingen werd bij niet nakoming daarvan straf opgelegd. In het voorjaar van 1830 wenste het gemeentebestuur van Weerselo echter niet langer te wachten met de aanschaf van tenminste een brandspuit.

Nieuwe kazerne. Een nieuwe brandweerkazerne! De plek, de bouw, de gebruikers, de buurt en de bevolking vormen het ultieme voorbeeld van sociale cohesie in ons dorp. Eerst was er enige discussie over de plek - de brandweer zou beter gehuisvest kunnen worden op het industrieterrein - maar het korps drukt de kritiek meteen de kop in. "We hebben van alle Twentse korpsen een van de snelste uitruktijden. Binnen drie minuten zitten we in de wagen, hoezo zou dit geen goede plek zijn?" We legden precies de vinger op een van de zere plekken in de oplopende opkomsttijden waar het in het in het verleden, volgens de VBV, nogal eens is mis gegaan. De kazernes zijn geplaatst naar de randen van de verzorgingsgebieden. Hierdoor doen de brandweervrijwilligers er veel langer over om er te komen en moeten dezelfde weg nog een keer afleggen in omgekeerde richting naar de plaats des onheils in het dorp of stad. Daarbij komt, zo schreef een brandweervrijwilliger ons, wordt de verkeersdrukte niet minder maar nog steeds meer. Tel uit uw steeds groter wordende tijdsverlies! De locatie van de kazerne bleef zoals die was." Aldus Brandweer Weerselo op haar site over de voorgeschiedenis, het ontstaan en de ontwikkeling van de lokale brandweer.

- Openbaar vervoer: - Al bijna veertig jaar is er Buurtbusvereniging Weerselo e.o. Lijn 592 rijdt van het dorp via Saasveld en Hertme naar het NS-station in Borne v.v. Gelijktijdig rijdt lijn 599 van Ootmarsum via Reutum en Rossum naar het dorp v.v. De buurtbus is een kleine bus voor maximaal 8 passagiers. Deze bus verzorgt dan ook alleen het lijndienstvervoer op lijnen met relatief weinig reizigersaanbod. Buurtbussen zijn ondergebracht in een aparte vereniging en worden geëxploiteerd en gereden door vrijwilligers. De busjes worden ter beschikking gesteld door Syntus/Keolis Nederland. De financiering van deze lijnen wordt gedragen door de desbetreffende gemeenten.

Reactie toevoegen