Weiwerd, voormalig dorpje in de gemeente Delfzijl, in de jaren zeventig grotendeels afgebroken t.b.v. de industrie van Delfzijl, wordt herbestemd tot kleinschalig bedrijvenpark Brainwierde Weiwerd.
Weiwerd, hoewel grotendeels afgebroken en nauwelijks nog bebouwing hebbend, heeft toch nog altijd een officiële 'bebouwde kom'.
- Weiwerd is een voormalig dorp, tegenwoordig bedrijventerrein (in wording) in de provincie Groningen, gemeente Eemsdelta. T/m 2020 gemeente Delfzijl.
- Weiwerd valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Farmsum.
- Ondanks de huidige geringe bebouwingsomvang heeft Weiwerd nog altijd een eigen bebouwde kom met officiële blauwe plaatsnaamborden (komborden).
Terug naar bovenUitspraak
Waaiwrt.
Oudere vermeldingen
10e-11e eeuw UUahcuurd, 11e eeuw UUaguurd, 1306 kopie 17e eeuw Weywert, 1435 Weywert, 1449 Wiwerd, Wiwert, 1840 Wiewerd (gezien die laatste spellingen niet te verwarren met het Friese dorp Wiuwert, dat tot in de jaren tachtig nog Wieuwerd heette).
Naamsverklaring
De identificatie van de oudste vormen is niet zeker. Samenstelling van het Oudfriese uurd ´wierde, bewoonde hoogte´ en wâg, wei ´golf, water, of het Middelnederlandse waghe ´bewogen water, vloed, hoge golf´. Ook gaat men uit van een abstractere betekenis ´glooiend´. De wierde lag oorspronkelijk aan zee.(1)
Weiwerd ligt ZO van Delfzijl en Farmsum, rond de Heemskesweg.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Weiwerd 56 huizen met 311 inwoners. Ook kort voor de afbraak (zie hierna) had het dorpje nog ruim 300 inwoners. Tegenwoordig omvat de nederzetting nog slechts een handvol panden. In 2015 zijn de laatste twee inwoners vertrokken, waarmee niet meer van een buurtschap kan worden gesproken, maar alleen nog van een bedrijventerrein (in wording).
Terug naar bovenHet dorpje Weiwerd is, net als de nabijgelegen voormalige dorpjes Heveskes en Oterdum, in de jaren zeventig van de 20e eeuw grotendeels afgebroken ten behoeve van de beoogde uitbreiding van de industrie van Delfzijl. De meeste panden en de kerk zijn afgebroken. O.a. het kerkhof en de dorpsschool zijn gespaard gebleven. De dorpswierde (ringvormige heuvel) zou aanvankelijk worden geëgaliseerd. Uiteindelijk is dat niet gebeurd.
- Geschiedenis van Weiwerd op de site over de Oosterhoek (= de streek rond de 3 voormalige dorpen O van Farmsum. Dat betreft verder ook nog Heveskes en Oterdum). Met o.a. tientallen krantenartikelen over de periode van de (dreigende) afbraak van het dorpje.
- Homepage over het voormalige station van Weiwerd. - En de pagina over dit station op Stationsweb.
Terug naar boven- De komende jaren wordt de wierde, een archeologisch rijksmonument, door de huidige eigenaar - Groningen Seaports - herbestemd tot Brainwierde Weiwerd, een terrein voor kleinschalige hightech bedrijvigheid. De herbestemming gebeurt met maximale zorg voor het erfgoed op en in de wierde. Dit is te danken aan de tomeloze inzet van de in 1995 opgerichte en in 2018 opgeheven Stichting Behoud Weiwerd, die door de jaren heen vele steentjes heeft bijgedragen aan het behoud van de zeven hectare grote wierde.
Nadat op 10 november 1995 uit onvrede met de situatie Stichting Behoud Weiwerd is opgericht, heeft het bestuur besloten om exact na 20 jaar, op 10 november 2015, haar activiteiten te beëindigen. De doelstellingen zijn bereikt en de toekomst van de wierde is veiliggesteld met de vaststelling van Bestemmingsplan Weiwerd. Groningen Seaports heeft het gebied in beheer en zorgt voor het onderhoud van de wierde en uitgifte van bouwkavels. Sindsdien is het alleen nog wachten op de bouw van bedrijfjes op ruim 25 bouwkavels op de wierde, zodat het dorpsbeeld weer terugkeert in een nieuw jasje. De voorafgaande 4 jaar is ruim een miljoen euro in de wierde geïnvesteerd. De eeuwenoude wierde is opgeknapt met beschikbare gelden uit het Waddenfonds, zodat het klaar is om bedrijven op de wierde te ontvangen. Geen grote bedrijven, maar bedrijven die passen in de kleinschalige kavelopzet.
Bij de start van de activiteiten in 1995 had de stichting niet kunnen voorzien dat zij 20 jaar later nog zou bestaan. De stichting stond het behoud van de nog aanwezige bebouwing voor ogen, waarbij er weer een waardige functie aan de wierde zou worden gegeven, zodat het de sfeer van vroeger zou behouden. "Een kort geding - eind negentiger jaren van de vorige eeuw - kon de sloopvergunningen niet tegenhouden,"aldus voorzitter Jaap Braam. "De komst van krakers was de druppel voor Groningen Seaports om in korte tijd een aantal beeldbepalende panden in Weiwerd te laten slopen. Daardoor werd de wierde alleen maar leger en leger. We hebben ons toen wel eens afgevraagd waar al onze inspanningen voor nodig waren en of het het waard was om door te gaan."
De oprichter van de stichting, Derk Huizinga, is in 2007 gestopt, waarna het overgebleven 3-mans bestuur de uitdaging is aangegaan om de wierde op de kaart te houden. "Dat is gelukt. In onze jarenlange ijverige inzet, hebben we directeur Harm Post maar ook medewerkers van Groningen Seaports zover gekregen dat zij uiteindelijk een kansrijk verdienmodel in Weiwerd zagen: een historische wierde waarin de kenmerkende patronen van een radiaire wierde de boventoon blijven voeren, maar in een moderne, nieuwe bebouwde omgeving." De stichting heeft eind 2015 haar werkzaamheden wel beëindigd, maar is nog tot 2018 in functie gebleven i.v.m. de vervaardiging van het boek over de afgelopen twintig jaar. (bron o.a.: Eemsbode, 28-10-2015)
Het in juni 2018 verschenen boek 'Weiwerd van woondorp naar werkwierde. Nieuwe toekomst voor archeologisch rijksmonument' vormt het laatste wapenfeit van de stichting, waarin zij haar ruim twintigjarige inzet op een luchtige wijze beschrijft. Het boek is online te bestellen voor € 24,95 (exclusief verzendkosten). Afhalen in Delfzijl kan ook. In dat geval betaal je uiteraard geen verzendkosten. De auteur, Jaap Braam (1969), is geboren Groninger, woont sinds 1996 in Assen en is opgegroeid in wierdendorp Ulrum, waarvan de oude kern op een dubbelwierde is gebouwd. Dus onlogisch is het niet dat hij zich vanaf 1996 gaat inzetten voor het behoud van de wierde Weiwerd aan de andere kant van de provincie Groningen. Dit is dus echt 'van Lauwerszee tot Dollard tou'. Hij is bestuurslid van de stichting van 1996 tot de opheffing in 2018 en vanaf 2008 voorzitter. Op de Facebookpagina van de stichting (onder de link in de vorige alinea) vind je honderden actuele foto´s van dit voormalige dorp, plus tientallen artikelen over de recente ontwikkelingen en plannen voor de nabije toekomst, zoals in de vorige alinea beschreven.
Terug naar boven- Weiwerd heeft 1 rijksmonument, zijnde een archeologisch monument, namelijk de wierde, die uit het begin van de jaartelling dateert.
- Kerkhof.
Terug naar boven- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Weiwerd (online te bestellen).
Terug naar boven- Algemeen: - Verslag van Sanne Meijer van haar bezoek aan Weiwerd, Heveskes en Oterdum in 2014.
- Belangenvereniging: - Stichting Behoud Weiwerd zet zich in voor het behoud van het bijzondere landschap van de wierde, o.a. door regelmatig snoei- en plantwerkzaamheden te verrichten.
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Weiwerd, met foto's van de grafzerken.
Reactie toevoegen