Wesepe

Plaats
Dorp
Olst-Wijhe
Salland
Overijssel

Wesepe

Terug naar boven

Status

- Wesepe is een dorp in de provincie Overijssel, in de streek Salland, gemeente Olst-Wijhe. T/m 2000 gemeente Olst.

- Onder het dorp Wesepe valt ook de buurtschap Middel (deels).

Terug naar boven

Ligging

Wesepe ligt O van Olst, ZW van Raalte.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Wesepe 69 huizen met 412 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 450 huizen met ca. 1.150 inwoners.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Na 12 jaar van plannen maken moet vanaf medio 2019 de luxe villawijk Hiethaarshoek in Wesepe van de grond komen. Op het voormalige terrein van vleesverwerker SturkoMeat aan de Boxbergerweg komen 10 kavels beschikbaar.

- Dorpsontwikkelingsplan Wesepe (2014).

- "De afgelopen decennia hebben er veel veranderingen plaatsgevonden op het Nederlandse platteland. De landbouw heeft zijn prominente plek grotendeels verloren, en toegenomen mobiliteit, informatisering, individualisering en de in- en uitstroom van bewoners hebben nagenoeg overal het leven op het platteland beïnvloed. Logischerwijs heeft dit gevolgen voor de sociale cohesie en het gemeenschapsgevoel in dorpen. Deze ontwikkeling heeft bij het Katholiek Centrum voor Welzijnsbevordering Overijssel (KCWO) de vraag opgeroepen naar wat mensen op het platteland tegenwoordig (nog) samenbindt en in hoeverre dorpsbewoners hun identiteit nog ontlenen aan een dorpsidentiteit. De onderzoeksvraag die hieruit voortgekomen is, luidt: ‘In hoeverre is er sprake van een dorpsidentiteit en in welke vorm wordt dit door dorpsbewoners en lokale organisaties gedragen en geuit?’ De vraag is benaderd door onderzoek naar een gemeenschapsgevoel en het gemeenschapsleven in het Overijsselse dorp Wesepe. Door het gebruik van de concepten identiteit, sociale cohesie, sociaal kapitaal en individualisering is er uitleg gegeven aan de vorming en vormen van een gemeenschappelijke identiteit en een gemeenschapsgevoel. Wesepe is een klein dorp met een laag voorzieningenniveau. Van oudsher is het een protestantse agrarische gemeenschap met een centrale rol voor de kerk. Het dorp ligt in de gemeente Olst-Wijhe.

De Weseper identiteit. Uit het onderzoek in Wesepe kan worden geconcludeerd dat er duidelijk een dorpsidentiteit leeft, waarin het verenigingsleven een prominente plaats heeft. Het dorp telt bijna 30 verenigingen, waarvan de meeste een duidelijke doelgroep dienen, en er zijn enkele waarbij eigenlijk alle dorpsbewoners zich aansluiten. Alle verenigingen dragen op hun beurt bij aan de Weseper identiteit, zoals door de soort activiteiten die ze vaak al jaren organiseren. Daarnaast wordt ook het dorpsgezicht van de kerk aan het plein met het zalencentrum als belangrijk aspect van de identiteit beschouwd. Met het verenigingsleven zijn tal van tradities verweven, die deel uitmaken van de dorpsidentiteit. Zo heeft het dorp zijn eigen ‘volkslied’ dat op vaste momenten wordt gespeeld en gezongen. Daarnaast is de collectieve geschiedenis die dorpsbewoners delen belangrijk. Men kent elkaar door en door, van generatie op generatie, wat een ‘wij-gevoel’ creëert onder bewoners. Door een recent opgezet initiatief, Weseper Erfgoed, is het historisch bewustzijn een extra impuls gegeven. De meeste dorpsbewoners zijn geboren en getogen in Wesepe en zij delen daardoor een geschiedenis. Hierdoor worden veranderingen in het dorp extra opgemerkt. Vernieuwingen, zoals de komst van nieuwe bewoners, worden nog lang als zodanig beschouwd.

De Weseper identiteit omvat een gebied groter dan enkel het dorp zelf. Ook kleine kernen in de omgeving horen erbij, wat voortkomt uit het verzorgingsgebied van de lokale Nederlands Hervormde kerk. Mensen wonend in die kernen zijn georiënteerd op Wesepe, meer dan op andere nabijgelegen dorpen. De grens van de Weseper identiteit ligt duidelijk bij Olst. Onder nagenoeg alle Wesepenaren leeft een antipathie jegens Olst en de Olstenaren. Dit is te verklaren doordat dorpsbewoners zich al jaren achtergesteld voelen in en door de gemeente, en ook is er een duidelijk verschil in politieke voorkeuren tussen het arbeidersdorp Olst en de van oudsher agrarische gemeenschap die Wesepe is. Men geeft uiting aan de dorpsidentiteit door inzet voor het dorp, in de verschillende verenigingen, maar ook in verschillende vormen van formele en informele steun. Inzet voor de gemeenschap is erg belangrijk, het is een norm binnen de gemeenschap die wordt doorgegeven van generatie op generatie. Er is een kleine groep van bepaalde families die de kern lijkt te vormen van het verenigingsleven. Het verenigingsleven wordt als noodzaak beschouwd om het dorp draaiende te houden. Lidmaatschap en inzet voor het dorpsleven is dan ook een vanzelfsprekendheid, onder veel dorpsbewoners leeft een verantwoordelijkheidsgevoel voor het dorp.

Sociale cohesie en sociaal kapitaal. De sociale cohesie in het dorp krijgt vorm door het verenigingsleven en de formele en informele contacten tussen dorpsbewoners. Men ontmoet elkaar zeer regelmatig in verschillende omstandigheden. De verbondenheid die men heeft met elkaar en het dorp maakt dat er weinig uitstroom is van bewoners. Jongeren willen ook, ondanks het lage voorzieningenniveau, in het dorp blijven wonen. Het sociaal kapitaal van de dorpgemeenschap, het coöperatief vermogen, is concreet zichtbaar geworden in resultaten van gezamenlijke acties. Het zijn stokpaardjes van de bewoners geworden die een duidelijk versterkend effect op de gemeenschap hebben. Ondanks het lage voorzieningenniveau kan de dorpsgemeenschap zich prima redden. Men heeft een enigszins wantrouwende houding tegenover de gemeente (overheid, Olst-Wijhe).

Individualisering. De vormen van sociale cohesie en de vanzelfsprekendheid van inzet voor het dorp wijzen erop dat Wesepe een ‘traditioneel dorp’ genoemd kan worden. De door Van der Ziel (2006a) gesignaleerde ontwikkeling naar lokaal bewustzijn heeft in het dorp niet plaatsgevonden. Inzet voor het dorp is een impliciete norm, ondanks dat vaak gezegd wordt dat het geheel vrijblijvend is. De kerk heeft in betekenis afgenomen maar is nog duidelijk op de achtergrond aanwezig. Daarnaast hebben de twee andere gevolgen van individualisering - heterogenisering en emancipatie - niet aanwijsbaar plaatsgevonden in het dorp. Tot op heden heeft individualisering de dorpsidentiteit en het gemeenschapsleven in het dorp niet beïnvloed." Aldus een deel uit de samenvatting van de afstudeerscriptie 'Wesepe... dôrpie is van mie', door Irna Hofman, Vakgroep Rurale Sociologie, Maatschappijwetenschappen, Universiteit Wageningen, 2007.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Wesepe heeft 4 rijksmonumenten.

- Wesepe heeft 6 gemeentelijke monumenten.

- De Hervormde (PKN) Nicolaaskerk (Dominee E. Kreikenlaan 3) heeft een geschiedenis die terug gaat tot het jaar 1303. Voor het eerst wordt in 1603 een predikant bevestigd. De kerk vormt het middelpunt van het dorp. De gemeente is het best in te delen bij de zogeheten midden-orthodoxie en bestaat momenteel uit ca. 880 zielen. Een gemiddelde kerkdienst wordt bezocht door ongeveer 40 personen, terwijl op hoogtijdagen 150 tot 200 mensen de kerk bevolken. Via 25 aansluitingen van de kerktelefoon wordt daarnaast de kerkdienst meebeleefd. De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente Wesepe. De 14e-eeuwse Hervormde (PKN) Nicolaaskerk is dus nog regulier in functie. Sinds 2012 is de kerk tevens het podium voor een reeks concerten van hoog niveau. In combinatie met de geborgen sfeer van de kerk geven de Nicolaasconcerten een extra bijzondere ervaring.

De kerk van Wesepe is een eenbeukig gotisch gebouw. Schip en toren dateren uit de 14e eeuw, het koor en de steunberen uit de 15e eeuw. De toren is in de 17e eeuw verhoogd en voorzien van het huidige torendak. Kerk en toren zijn opgetrokken van baksteen. Het kerkplein, dat in 2010 is gerenoveerd, vormt met de oude beuk het hart van het dorp. De avondmaalstafel is een geschenk van de familie Kloosterboer van 'De Vels" op 30 maart 1945. De grafsteen is van Unico Ripperda, overleden in 1566 en zijn vrouw Judith van Twicklo. Zij streden voor vrijheid van godsdienst. De gebrandschilderde ramen zijn in 1938 aangebracht. Ze zijn vervaardigd door de Deventer glazenier Bokhorst. Beide ramen zijn een schenking van mej. W.A. Kreiken als eerbetoon aan haar grootvader, predikant Egbert Kreiken, die de langstlopende ambtstermijn van de kerkelijke gemeente had. Het gebrandschilderde spitsboograam is aangebracht in 1950. Het is vervaardigd door glazeniers Johan en Femina Schilt-Geesink te Laren. De afbeelding is een compositie van de stal in Bethlehem en de Drie Koningen. Ook zijn Unico van Ripperda en Judith van Twicklo afgebeeld, het echtpaar dat in het koor onder de gebeeldhouwde grafsteen begraven ligt.

Het doopvont is vervaardigd van Bentheimer zandsteen en dateert ongeveer uit de 13e eeuw. Vanaf de 17e eeuw heeft het buiten gestaan, waardoor het zwaar gehavend is geraakt. In 1950 kreeg het de huidige plaats en werd het voorzien van een doopbekken. Op de vier hoeken zijn nog sporen te vinden van de leeuwen die het doopvont dragen. Het orgel is in 1876 gebouwd door orgelbouwer Holtgräve. Het is in 1894 door de kerk van Wesepe aangekocht. Het wordt vanaf de zijkant bespeeld. In de toren hangen twee klokken. De grote klok dateert van 1699 en is gemaakt door de Deventer klokkengieter Gerhard Schimmel. De kleine klok is net zo oud als het koor en dateert uit 1502. Nog steeds roepen ze iedere zondag met hun bronzen stemmen de mensen op naar de kerk te komen. Er is een mooi uitgevoerd en informatief boekje te koop over de geschiedenis van het kerkgebouw en de gemeente. Verkrijgbaar voor vijf euro tijdens de openstelling en op aanvraag. De kerk is van binnen te bezichtigen van half mei tot half september op alle donderdagen van 11 tot 15 uur. Het hele jaar door is bezichtiging op aanvraag mogelijk via tel. 0572 381823.

- "De in de late middeleeuwen ontstane marken waren kleine boerenorganisaties die gingen over het beheer van de gemeenschappelijke 'woeste gronden'. Op de grens tussen de verschillende Marken werd vaak een Markepaal geplaatst. Dat kon een boom of paal zijn; ook een sloot kon als grens dienen. Aan het einde van de 19e eeuw hielden de Marken op te bestaan en werd hun taak overgenomen door de gemeenten. De gronden werden verdeeld. Hoewel de Markepalen vaak verdwenen omdat ze hun oorspronkelijke functie hadden verloren, staan er gelukkig nog twee in Wesepe, en wel aan de Raalterweg en aan het Stapelhaarspad. De Markepaal aan de Raalterweg staat op de grens met de kadastrale gemeente Diepenveen. De paal is in 2012 door een vallende tak beschadigd, maar met steun van de gemeenten Deventer en Olst-Wijhe gelukkig weer snel gerestaureerd. In de gemeente Olst bestonden naast deze marke verder nog de marken Olst, Overwetering, Duur, Hengforden, Middel en Welsum." (bron: Historische Vereniging 't Olster Erfgoed)

- Gevelstenen in Wesepe.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Survivalrun (op een zondag eind maart).

- Zomerfeesten (weekend in augustus).

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- "Op initiatief van Gerrit Jansen is in 2012 het idee ontstaan om in Wesepe een Plukbloementuin te realiseren. Voor en door Wesepanaren, om zo de leefbaarheid en het buurtgvoel te vergroten. Doordat het project mooi aansloot bij het Dorpsontwikkelingsplan kon het hierin worden ondergebracht. Er werd een prachtplek gevonden aan de Scholtensweg. De Plukbloementuin werd onderdeel van Labor en de realisatie kon beginnen. In 2014 komt de Plukbloementuin “van de grond”: er zijn veel vaste planten geplant en zaden gezaaid, alle gekregen van inwoners en symphatisanten. En de plukbloementuin is uitgebreid met ruimte voor landbouwgewassen, in beheer van Gerrit Hofman.

Het idee van alleen plukbloemen werd ook al snel uitgebreid met vierkantemeter groentetuintjes. Iedereen uit het dorp moet mee kunnen doen, was en blijft het idee. Voor de vierkantemeter tuintjes was veel belangstelling. Anno 2014 waren er al 20 tuintjes in gebruik. Voor mindervaliden zijn de groentetuintjes verhoogd, zodat ook zij aan dit project konden meedoen. De gemeente heeft een groot deel van de plukbloementuin ingezaaid met verschillende bloemenmengsels. Daarna moet de natuur zijn werk doen door de gezaaide bloemen te laten opkomen en bloeien." (bron: Dorpsontwikkelingsplan)

- Waterschap Groot Salland heeft in 2010 rond de Groote Vloedgraven bij Wesepe 80 hectare vergraven voor wateropvang in regenrijke tijden. Het waterbergingsgebied bestaat uit verschillende verlaagde terreinen naast de Heetense Broek, Bleerhorsterleiding en de Vloedgraven, die ten zuiden van het dorp naar de Soestwetering en de IJssel stroomt. Het zwaartepunt van de natte gebieden ligt rond het samenstroompunt van Vloedgraven en Soestwetering, een landbouwgebied rond de Schuilenbergerweg en het Wolbroekpad.

Waterbergingen moeten bij grote regenvloed water opvangen, oftewel bergen. Dat tempert de afvoer van water naar de IJssel. Die moet in regenrijke tijden ook al veel water uit Duitsland afvoeren en bereikt dan vaak zijn hoogste stand. Gelijktijdig met het waterbergingsproject is een omleiding van de N348 gerealiseerd. Nabij de noordelijke rotonde zijn in een nieuw plantsoen poelen gegraven. Op de kruising van de Vloedgraven en de nieuwe omleiding van de N348 is in de oevers flink wat grond weggehaald. Dankzij bijna vlak aflopende oevers is de watergang aanzienlijk breder geworden. Het is de bedoeling dat riet en een rijke fauna gaan domineren, want vergroting van de Sallandse natuur is een belangrijke bijkomstigheid van alle 'waterplannen'. Overigens is de Vloedgraven niet het enige waterbergingsgebied van Salland. Ook bij het Wijhese landgoed De Gelder komt een waterbergingsgebied. (2010)

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Wesepe, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Wesepe.

- Nieuws: - De maandelijkse Dorpskrant Wesepe is via de link ook online te lezen.

- Nieuws uit Wesepe op Facebook.

- Belangenorganisatie: - "Plaatselijk Belang Wesepe is opgericht in 1927 en heeft als doel de belangen van de inwoners van het dorp en omgeving te behartigen. Het zou te ver voeren om al onze activiteiten te benoemen, maar denk bijvoorbeeld aan: overheden als gemeente en provincie wijzen op klachten en onvolkomenheden, zoals gebreken aan wegen, fiets- en voetpaden, bewegwijzering, lichtpunten, bermen, wateroverlast, riolering, enzovoorts; besprekingen voeren met genoemde overheden om tot oplossingen te komen en aandringen op ontwikkeling bestemmingsplan en voldoende woningbouw; stimulering en instandhouding van het verenigingsleven; maandagenda in de dorpskrant."

- Sport: - SC Wesepe is een zogeheten omnivereniging, wat wil zeggen dat je er verschillende sporten kunt beoefenen, namelijk voetbal, handbal, tennis, volleybal, gymnastiek en jazzdance.

Reactie toevoegen