Status

- Wessem is een dorp in de provincie Limburg, in de regio Midden-Limburg, gemeente Maasgouw. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1990. In 1991 over naar gemeente Heel, in 2007 over naar gemeente Maasgouw.

- Wapen van de voormalige gemeente Wessem.

- Onder het dorp Wessem valt ook de buurtschap Pol.

Ligging

Het dorp grenst in het W aan Thorn, in het N en NO aan Heel, in het O aan de rivier de Maas en in het O en Z aan Maasbracht, en ligt NO van de Belgische plaatsen Geistingen en Maaseik, ONO van de Belgische plaats Kessenich, ZW van Horn, Ool en Roermond, WZW van Merum en Herten, WNW van Linne, W en N van het Julianakanaal, NW van Brachterbeek, NNW van Sint Joost, N van Echt en NNO van Stevensweert. In het N van het dorpsgebied ligt het Kanaal Wessem-Nederweert, dat in het uiterste O van het dorpsgebied samenvloeit met de Maas en het Julianakanaal. In het N en Z van het dorpsgebied liggen recreatieplassen, en N van de dorpskern loopt de A2, van NW naar O.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de gemeente Wessem 158 huizen met 875 inwoners, verdeeld in het gelijknamige dorp 138/786 (= huizen/inwoners) en de buurtschap Pol 20/89. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 800 huizen met ca. 2.050 inwoners.

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij Geschied- en Heemkundige Kring Het Land van Thorn.

Bezienswaardigheden

- Wessem heeft 23 rijksmonumenten.

- Wessem heeft 34 gemeentelijke monumenten.

- De RK Sint-Medarduskerk in Wessem (Groenstraat 24) is oorspronkelijk gebouwd omstreeks het jaar 946. De kerk is gewijd aan de heilige Medardus van Noyon, een Franse bisschop uit de 5e/6e eeuw. De kerk is oorspronkelijk gebouwd in romaanse stijl, maar is later verbouwd in gotische stijl. In 1944 is de kerk grotendeels verwoest toen de Duitsers en geallieerden elkaar bestookten vanaf beide maasoevers. Op 10 november van dat jaar bliezen Duitse troepen de toren op, die vervolgens boven op het schip viel. Alleen de onderbouw van de toren, de muren van het koor en de zijbeuken, alsmede een aantal pilaren met Maaskapitelen overleefden de verwoesting. De plannen van pastoor J. Steinhart om de restanten te slopen en te vervangen door een geheel nieuwe kerk op een centralere plek in het dorp werden verhinderd door toedoen van architect en monumentenzorger F.P.J. Peutz, die het kerkbestuur van het belang van de restanten wist te overtuigen. Peutz was hierna een voor de hand liggende keuze voor de herbouw van de kerk. Door de vondst van belangrijke overblijfselen van de vroegromaanse kerk in 1946 is de bouw van de nieuwe kerk flink vertraagd. Pas eind 1948 ging de restauratie van start.

Op 31 december 1949 was het gebouw, met uitzondering van de toren, hersteld en kon de kerk in gebruik worden genomen. Peutz had zich bij de herbouw deels laten leiden door de oude situatie en gebruik gemaakt van de restanten. Het restant van de oude toren werd echter gesloopt om het schip met een travee te kunnen verlengen. De toren is vervolgens in 1950-1951 enkele meters naar het westen en iets hoger herbouwd, waarbij voor het onderstuk rivierstenen afkomstig van de oude toren zijn gebruikt, terwijl voor het bovenstuk mergel is gebruikt. Bovendien is het schip breder uitgevoerd, met gebruikmaking van de middeleeuwse pilaren die iets zijn verplaatst, en zijn de zijbeuken versmald tot processiegangen. Ook kreeg het schip een lichtbeuk in een romaans aandoende stijl, waardoor een basilicale opzet is ontstaan. De historisch belangrijke archeologische overblijfselen van het vroegromaanse kruisbasiliekje van Wessem, met klaverbladvormige oostpartij, zijn in het nieuwe kerkgebouw verwerkt. In een plantsoen aan de overzijde van de kerk staat een Heilig Hartbeeld, dat is geplaatst ter gelegenheid van het zilveren priesterjubileum van pastoor Steinhart in 1943.

- Gevelstenen in Wessem.

Jaarlijkse evenementen

- Tijdens lentebeurs Springfair Wessem (op een zondag eind april) vormt de historische dorpskern het toneel voor diverse stands op het gebied van hobby, ambacht, gastronomie, lokale kunst en theater.

- Popfestival WesSummer Breeze (op een zaterdag in juli, in 2020 voor de 14e keer) is in 2006 begonnen als lokaal festival met regionale bandjes, tegenwoordig ook met de heetste bandjes uit het clubcircuit van België en Nederland. Naast het outdoor mainstage is er een tentpodium voor de wat rauwere en intiemere acts.

- "Stichting Kindervakantiewerk Wessem organiseert jaarlijks in de zomervakantie activiteiten voor de kinderen van het dorp in de leeftijdscategorie van 5 tot 13 jaar + 1e jaar voorgezet onderwijs. De activiteiten vinden plaats op de 6 woensdagen van de zomervakantie. Dan gaan we met de bus naar een speeltuin, speelpark, zwembad of hebben we Spel & Fun in het dorp. Waar we precies naartoe gaan wordt de maandag tevoren bekend gemaakt."

Landschap, natuur en recreatie

- Speeltuin De Roetsj is een mooie speeltuin in het hart van Wessem, met een keur aan speeltoestellen voor zowel jonge als de iets oudere kinderen. De speeltuin is ook toegankelijk voor minder validen. Toegang gratis. Van april t/m september dagelijks geopend van 10 tot 18 uur. Indien er bezetting is, is het winkeltje op woensdag, zaterdag en zondag geopend van 13 tot 17 uur.

- Het dijktraject Thorn - Wessem bestaat uit groene dijken, met achter een groot deel van de dijken de Thornerbeek. Deze dijken zijn niet sterk genoeg en niet hoog genoeg om de genoemde kernen ook in de toekomst tegen hoogwater te beschermen. "Minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat heeft in juni 2020 een besluit genomen over de zogeheten systeemmaatregel voor dit dijktraject. Daarmee komt er duidelijkheid in het gebied. Het gebied wordt veiliger. Er komt een nieuwe stevige dijk ter plaatse van de huidige dijk. De nieuwe dijk voldoet aan de wettelijke norm voor hoogwaterveiligheid. Ook heeft de minister besloten dat de huidige status rivierbed achter de dijken vervalt zodra de dijk wordt versterkt. Dit betekent dat mensen achter de dijk allemaal evenveel aanspraak kunnen maken op de Wet tegemoetkoming schade bij rampen. Het gebied dient als waterbergend gebied en tussen de genoemde kernen ontstaat ruimte voor kleinschalige ontwikkelingen. Door de huidige kering te versterken hoeven er geen ‘nieuwe‘ dijken rond deze kernen te worden aangelegd, waardoor die landschappen niet worden aangetast.

Naast het versterken van de dijken onderzocht Waterschap Limburg in opdracht van het Rijk de inrichting van een waterbergingsgebied. Dit noemen we een systeemmaatregel. Experts hebben een advies gegeven over de rivierkundige situatie in deze omgeving. Dit advies bevestigde het belang van het gebied tussen Thorn en Wessem voor de Maas bij hoogwater. Daarnaast bracht het ook een nieuw inzicht, namelijk dat het gebied belangrijk is bij specifieke extreme piekafvoeren. We hebben het dan over zeer uitzonderlijke hoogwaters met afvoeren hoger dan 4.000 m3/s. Ter vergelijking: het hoogwater in 1995 had een piekafvoer van ca. 3.000 m3/s. De dijk wordt zo gebouwd dat alleen in het uitzonderlijke geval van die specifieke extreme piekafvoeren, water over de dijk kan stromen.

Vanwege de waterbergende functie wordt overgestapt van een individuele vergunningplicht naar een begrensde langjarige gebiedsontwikkelruimte voor het gebied. Rijk en regio werken voor 1 januari 2021 kaders hiervoor verder uit. Dit is gunstig voor de leefbaarheid en ontwikkelingen in het gebied. "Het besluit is goed nieuws. Er komt duidelijkheid voor de mensen in het gebied: zij krijgen dezelfde wettelijke hoogwaterveiligheid als op andere plekken waar we nu de dijk aan het versterken zijn in Limburg. De beperkingen van status rivierbed vervallen én het Maassysteem gaat beter werken bij hoogwater", zegt Jos Teeuwen, portefeuillehouder hoogwaterbescherming en waterkeringen, Waterschap Limburg.

Wat gaat er nog meer gebeuren? Naast het besluit van de minister hebben Rijk en regio eind mei 2020 ook een voorkeur uitgesproken voor het tracé en het type kering voor de rest van het dijktraject, waaronder de kering ter plekke van de Maasboulevard in Wessem. In goed overleg met de gemeente heeft het waterschap hier plannen voor een kerende muur met een verhoogd maaiveld en een verbetering van de openbare ruimte. Wethouder gemeente Maasgouw, Johan Lalieu: “Ik vond het belangrijk om dit traject samen met onze inwoners te doorlopen. Onze inwoners voelden zich enorm betrokken. Dat loont. Natuurlijk is het een illusie te denken dat je met een besluit iedereen tevreden kunt stellen. In de gesprekken stapelden de argumenten, de alternatieve ideeën en de emoties van onze inwoners zich soms op. Toch ben ik van mening dat dit een oplossing is waarvoor het meeste draagvlak was. Daarmee wordt dit besluit ook een verdienste van onze inwoners.”

Met de bestuurlijke voorkeur van Rijk en regio gaat het waterschap het zogeheten voorkeursalternatief uitwerken. In deze nota worden de maatregelen in hoofdlijnen beschreven, denk aan het tracé en het type kering. Ook worden de gevolgen voor het milieu van de verschillende alternatieven met elkaar vergeleken en beschreven in de milieueffectrapportage (MER)." (bron: Waterschap Limburg, juni 2020)

"Het in maart 2021 vastgestelde voorkeursalternatief in het kort. De systeemmaatregel Thorn - Wessem wordt uitgevoerd door de huidige kering te versterken en met het grondlichaam van de A2 op een nieuw punt aan te sluiten op de hoge grond. Het gebied tussen de beide kernen achter de primaire kering heeft een waterbergende werking voor het hele Maassysteem, alleen bij extreme piekafvoeren. Het voorkeursalternatief voor de beekherstelopgave is: het verleggen van de Thornerbeek door het agrarisch middengebied; de verlegging van de beekmonding naar de stromende Maas (maakt de beek optrekbaar voor vissen vanuit de Maas) vanaf de huidige beekmonding onderlangs de Maasboulevard; en het loskoppelen van de beeksystemen Heel en Thorn - Wessem. Dit loskoppelen gebeurt door de Panheelderbeek in Heel aan te sluiten op het Kanaal Wessem - Nederweert en het buiten gebruik stellen van het sifon onder het kanaal. Het beeksysteem als geheel wordt hiermee sterk verbeterd, minder complex en beter beheersbaar."

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Wessem, met laagsteprijsgarantie!

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Wessem (online te bestellen).

Links

- Nieuws: - Nieuwssite over Wessem van huis-aan-huiskrant De Klup.

- Belangenorganisatie: - Dorpsraad Wessem.

- Onderwijs: - Basisschool Sint Medardus.

- Muziek: - Koninklijke Harmonie Eendracht Maakt Macht (EMM) is opgericht in 1868, in eerste instantie als zangvereniging, na enkele jaren omgevormd tot harmonieorkest.

- Blaaskapel Die Original Maaskapelle is opgericht in 1952.

- Sport: - FC Maasgouw is de voetbalvereniging van Wessem en Thorn.

- Schutterij: - Schutterij Sint Joris is opgericht in 1595.

- Zorg: - "Proteion St. Jozef is een kleinschalig zorgcentrum, gevestigd op de plek waar vroeger een klooster stond. St. Jozef is een klein en gezellig zorgcentrum met 35 appartementen voor bewoners met somatische aandoeningen, 10 voor bewoners met psychogeriatrische aandoeningen en een dagbesteding voor extramurale cliënten. Daarnaast heeft St. Jozef een beweegtuin, waar bewoners én andere inwoners van het dorp extra beweging krijgen en elkaar ontmoeten. De ontmoet- en beweegtuin van St. Jozef is in april 2015 feestelijk in gebruik genomen. In samenwerking met de gemeente Maasgouw is een beweegpad vanaf de Markt gerealiseerd, met op de route beweegtegels die instructies voor eenvoudige oefeningen aanduiden. Het pad eindigt in de binnentuin van het zorgcentrum, waar elke inwoner van Wessem welkom is om met een bewoner van St. Jozef gebruik te maken van de apparaten en een gratis kopje koffie aangeboden krijgt. De beweegtuin heeft onder meer een looppad, armfiets, waterpomp en gezellig terras om uit te puffen of de actieve deelnemers aan te moedigen. Kom eens een kijkje nemen!"

- Veiligheid: - Brandweer Wessem.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Wessem kerk en - idem Thornerweg.