Westergeest

Plaats
Dorp
Noardeast-Fryslân
Fryslân

westergeest_collage.jpg

Westergeest, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Westergeest, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Westergeest.JPG

"Kom over de brug!" in Westergeest

"Kom over de brug!" in Westergeest

Westergeest..JPG

Middenin Westergeest

Middenin Westergeest

Westergeest (2).JPG

De romaanse kerk van omstreeks 1200 in Westergeest

De romaanse kerk van omstreeks 1200 in Westergeest

Westergeest

Terug naar boven

Status

- Westergeest is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Noardeast-Fryslân. T/m 2018 gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland.

- Onder het dorp Westergeest vallen ook de buurtschappen Beintemahûs, De Bûnte Hûn (grotendeels), Keatlingwier, Weardebuorren en Westerbuorren. Vanouds was ook Triemen een buurtschap van dit dorp, maar dat is in 1940 een zelfstandig dorp geworden.

Terug naar boven

Naam

Klemtoon
Westergéést.

In het Fries
Westergeast.

Oudere vermeldingen
Een oude bijnaam van het dorp was Foestrum (zie punt 2 onder de link).

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Westergeest ligt Z van de dorpen Morra en Lioessens, ZZW van de dorpen Ee en Anjum, ZW van de dorpen Engwierum en Oostmahorn en het Nationale Park Lauwersmeer, WZW van de dorpen Kollumerpomp en Munnekezijl, W van het dorp Warfstermolen, WNW van het dorp Kollum, NW van de dorpen Oudwoude en Buitenpost, N van de dorpen Triemen, Kollumerzwaag en Twijzel, NO van de dorpen De Westereen, De Falom, Zwagerbosch, Twijzelerheide en Feanwâlden, ONO van het dorp Broeksterwâld, O van de dorpen Wâlterswâld en Damwâld, OZO van het dorp Driezum, ZO van de stad Dokkum en de dorpen Oostrum, Wetsens en Aalsum en ZZO van de dorpen Jouswier, Metslawier, Niawier en Oosternijkerk.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Westergeest 40 huizen met 263 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 250 huizen met ca. 600 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

- In 2012 is het boek 'Foestrum / Westergeest' verschenen, over de geschiedenis van het dorp, geschreven door Ybele Streenstra, in 1961 alhier geboren, in 1979 verhuisd naar Rotterdam en sindsdien een 'Fries om útens', maar altijd zeer betrokken gebleven bij het dorp waar hij geboren en getogen is. In de loop der jaren heeft hij vele artikelen geschreven over de geschiedenis van het dorp, en vult sinds 1996 de vaste rubriek 'Út ús ferline' in dorpskrant De Foestrumer. Ook op Ybele's website Hystoblog staan heel veel verhalen over de geschiedenis van het dorp.

- Artikel over de geschiedenis van Westergeest (en omliggende dorpen).

- Geschiedenis van Westergeest (zie de links aan de linkerkant onder het menu Geschiedenis).

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Aan de Kalkhuswei in Westergeest heeft tot medio 2018 een zogeheten woudhuisje gestaan, dat lokaal ook bekend stond als het ‘toerhûske’. Het was namelijk voor een deel opgemetseld met ‘oude friezen’ (kloostermoppen): de stenen die over waren nadat in 1807 de kerktoren (gebouwd rond 1200) werd verlaagd. Het was misschien wel het oudste nog bestaande woudhuisje van Fryslân. Een vorige eigenaar/bewoner meldde eens dat fotografen van heinde en verre kwamen om het huisje te fotograferen.

In de 18e en 19e eeuw kwamen deze woudhuisjes, in feite kleine boerderijtjes, veel voor. Ze bestonden uit een schuur die meestal met riet werd gedekt, en een voorhuis waarvan de kap met pannen werd belegd. De woudhuisjes werden ooit de pareltjes van de Wouden genoemd, maar helaas worden ze ernstig bedreigd. "Ze zijn gesloopt, of lelijk gemoderniseerd. In Fryslân zijn er niet veel meer van over. Ook in Drenthe zijn dit soort huisjes, die daar ‘keuterijtjes’ worden genoemd, massaal afgebroken", aldus Stichting Erfgoed Kollumerland en Nieuwkruisland. Ook het woudhuisje aan de Kalkhuswei is - in 2018 - door de kopers gesloopt en vervangen door een nieuw pand. De stichting vindt het een groot verlies dat dit bijzondere huisje is verdwenen. Vanwege het huisje zelf, vanwege het zorgwekkend dalen van het aantal woudhuisjes, vanwege het dorpsaangezicht van Westergeest. Helaas had het woudhuisje geen monumentenstatus. Ondanks een appèl van burgemeester en wethouders van de gemeente Kollumerland aan de eigenaar om het huisje te behouden, is het toch gesloopt. Niet iedereen vond dat jammer: een inwoner reageerde naar aanleiding van dit bericht "dat deze ouwe bende er 15 jaar vervallen heeft bijgestaan, wat totaal niet in het dorpsgezicht paste". Hij wenste de eigenaren dan ook veel succes met hun nieuwe huis.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Westergeest heeft 5 rijksmonumenten.

- De romaanse eenbeukige Hervormde (PKN) kerk (Kalkhuswei 1) dateert uit de 13e eeuw en was oorspronkelijk gewijd aan Martinus. Het schip heeft restanten tufsteen van de voorganger. Op de muur bevindt zich een zonnewijzer uit 1873. De halfrond gesloten apsis met rondboogvensters is iets smaller. Aan de westzijde een half ingebouwde, vlakopgaande toren. In 1807 is deze toren verlaagd en is het zadeldak vervangen door een ingesnoerde spits. Het orgel uit 1891 is gemaakt door Bakker & Timmenga. Van 1954-1957 is de kerk naar plannen van J.J.M. Vegter gerestaureerd.

- De Beintemapoldermolen staat in de buurtschap Beintemahûs en wordt daarom aldaar beschreven.

- De rijksmonumentale boerderij Fokkema's Pleats in Westergeest (Eelke Meinertswei 2) (foto) heeft die naam sinds de restauratie van 1974/1975. Sindsdien heeft het tot 2012 dienstgedaan als dorpshuis. In 2012 is die functie overgenomen door MFC De Tredder. Algemeen wordt aangenomen dat de boerderij rond 1500 al bewoond was, maar de floreenkohiers uit de periode 1511-1700 zijn verloren gegaan. Daarom zijn de eigenaren en/of gebruikers pas sinds 1700 bekend. Onder de link vind je ze allemaal beschreven.

- Op 4 mei 2015 is bij MFC De Tredder een maquette onthuld ter nagedachtenis aan de bemanningsleden van een Engelse bommenwerper, die op 5 mei 1943 neerstortte bij Westergeest, na door de Duitsers onder vuur te zijn genomen. Alle 7 bemanningsleden zijn omgekomen.

Terug naar boven

Jaarlijkse evenementen

- Slingeraap Festival (juni).

- Dorpsfeest Westergeest/Triemen (eind augustus).

- Carbidschieten met de jaarwisseling.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Plaatselijk Belang heeft in 1997 het Geboortebos geopend aan de Kertiersreed. Voor alle kinderen die sindsdien in Westergeest worden geboren, wordt tijdens de jaarlijkse Boomplantdag in maart/april een boom geplant. In 2007 is de 100e geboorteboom geplant, in 2013 de 150e.

- Fûgelwacht Westergeast / De Trieme.

Terug naar boven

Overnachten

- Boek hier je B&B e.d. in omgeving Westergeest, met laagsteprijsgarantie!

Terug naar boven

Beeld

- Het Foestrumer Archief is een website met oude knipsels en foto’s over het dorp Westergeest. Sinds 2011 is men doende met het inscannen van foto’s en artikelen. Inmiddels staan er al meer dan 1300 foto’s en knipsels op de site.

- Oude foto's van Westergeest op Facebook.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Westergeest.

- Nieuws: - Nieuws uit Westergeest van Plaatselijk Belang op Facebook.

- Belangenvereniging: - Plaatselijk Belang Westergeest is een vereniging die de belangen van het dorp en zijn inwoners behartigt. Bijna 90 procent van de inwoners van het dorp is lid, wat betekent dat Plaatselijk Belang met recht kan zeggen te spreken namens het gehele dorp. De belangrijkste aandachtsgebieden van Plaatselijk Belang zijn: behouden leefbaarheid, signaleren problemen en dit doorgeven aan/oplossen met gemeente, Geboortebos, woningbouw en verkeersveiligheid.

- MFC: - "Multifunctioneel centrum MFC De Tredder in Westergeest is in 2012 gerealiseerd. Het MFC biedt onderdak aan de basischool, de peuterspeelzaal, de kinderopvang, het dopshuis en Tennisvereniging Foestrum. Het dorpshuisgedeelte is te huur als locatie voor feesten, vergaderingen en exposities. Er zijn 3 ruimtes beschikbaar: Grote zaal van ca 300 m2 met podium en geluidsinstallatie (deze zaal is ook kleiner te maken of op te delen m.b.v. een tussenwand). Foyer van ca. 80 m2 met bar, keuken, geluidsinstallatie, tv en biljarten. Vergaderkamer van ca. 25 m2. Het ruime podium kan in de grote zaal gebruikt worden, maar kan buiten gebruikt worden zodat het ook geschikt is voor buitenoptredens. Alle ruimtes zijn voorzien van wifi."

- Onderwijs: - "In 1885 is door de vereniging "Een school met de Bijbel" een christelijke school geopend in Triemen (wat in die tijd nog een buurtschap was. Sinds 1940 is dat een zelfstandig dorp). Deze was bedoeld voor kinderen uit de wijde omgeving, van Ee tot Twijzel, die lopend naar Triemen kwamen om de lessen bij te wonen. Later kregen de omliggende plaatsen hun eigen christelijke school. Tot 1957 was de school gevestigd op het adres De Triemen 33. Daarna betrok men het gebouw op De Triemen 1a. Dezelfde vereniging had inmiddels ook een kleuterschool opgericht die onder de naam 'It Beukersplak' in 1970 van start ging in Westergeest.

Toen in 1985 de Wet op het Basisonderwijs van kracht werd, zijn de beide scholen samengevoegd, maar het duurde nog drie jaar voordat alle kinderen in het schoolgebouw in de Triemen konden worden gehuisvest, dat daarvoor is verbouwd en uitgebreid. Toen kreeg de school ook zijn huidige naam: "De Bining". Deze naam is bedacht door mevrouw Anneke Zijlstra. Zij wilde er de verbondenheid tussen de dorpen, de kinderen uit de dorpen en de band tussen kinderen, ouders en leerkrachten mee uitdrukken. In 2012 is de school verhuisd naar het in dat jaar opgeleverde MFC De Tredder in Westergeest. Samen met het dorpshuis, de tennisvereniging en de kinderopvang wordt invulling gegeven aan de brede schoolgedachte. De school heeft haar naam, CBS De Bining, behouden."

- Muziek: - Brassband De Bazuin Triemen / Westergeest is opgericht in 1909 en is na ruim 110 jaar nog altijd alive and kicking. In 2019 hebben ze het 110-jarig bestaan gevierd met een groots jubileumconcert, wat een groot succes was: "De jubileumcommissie kijkt terug op een zeer geslaagde avond. De zaal compleet vol, een goed concert en een spetterend feest. Een avond om nog lang van na te genieten." Zie verder de recensie van het jubileumconcert onder de link. De Bazuin is een 4e divisie brassband. De band telt ca. 25 muzikanten en staat onder leiding van Reimer Jan Rondaan. Het vroegere verenigingsgebouw van Brassband De Bazuin doet tegenwoordig dienst als ontmoetingscentrum.

- Sport: - Op de site van Voetbalvereniging W.T.O.C. vinden wij geen toelichting waar de afkorting voor staat, maar we gokken dat het staat voor Westergeest Triemen Oudwoude Combinatie, want we lezen elders dat dit de voetbalclub van en voor deze 3 dorpen is. Ze spelen op het sportpark in laatstgenoemd dorp.

- Tennisclub TC Foestrum is opgericht in 1991. De tennisaccommodatie kwam er in 1993. Dat dat niet bepaald vanzelf ging, en met veel eigen inzet en zelfwerkzaamheid gepaard ging, kun je lezen op de pagina Historie van de vereniging. In 2012 zijn ze verhuisd naar het in dat jaar gereedgekomen MFC De Tredder.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Westergeest.

Reactie toevoegen