Weststellingwerf

Gemeente
Weststellingwerf
Stellingwerven
Fryslân

gemeente_weststellingwerf_anno_ca._1870_kaart_j._kuijper_kopie.jpg

Gemeente Weststellingwerf anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Gemeente Weststellingwerf anno ca. 1870, kaart J. Kuijper (collectie www.atlasenkaart.nl)

Weststellingwerf

Terug naar boven

Status

- Weststellingwerf is een gemeente in de provincie Fryslân, in de streek Stellingwerven. Gemeentehuis te Wolvega.

- De gemeente Weststellingwerf omvat de dorpen Blesdijke, Boijl, De Blesse, De Hoeve, Langelille*, Munnekeburen*, Nijeholtpade, Nijeholtwolde, Nijelamer, Nijetrijne*, Noordwolde, Noordwolde-Zuid, Oldeholtpade, Oldeholtwolde, Oldelamer, Oldetrijne, Oosterstreek, Peperga, Scherpenzeel*, Slijkenburg*, Sonnega, Spanga*, Steggerda, Ter Idzard, Vinkega, Wolvega en Zandhuizen en de buurtschappen Boekelte, Gracht, Munnekezeel, Overburen, Rijsberkampen, Rode Dorp en Zuid (deels). In totaal zijn dit 27 dorpen en 7 buurtschappen.
* Deze dorpen liggen bij elkaar in de W hoek van de gemeente. Dit gebied staat dan ook bekend als de Westhoek.

- Sinds medio 2017 is André van de Nadort burgemeester van de gemeente Weststellingwerf. Voorheen was hij burgemeester van de gemeente Ten Boer, en van 2000 tot 2009 was hij raadslid en wethouder van de Overijsselse buurgemeente Steenwijkerland.

- Wapen van de gemeente Weststellingwerf.

- Foto's van de plaatsnaamborden in de gemeente Weststellingwerf.

- De gemeente oriënteert zich - evenals omringende gemeenten - op haar bestuurlijke toekomst. Daartoe heeft organisatieadviesbureau Rijnconsult in januari 2016 een rapport opgeleverd, getiteld 'Verschil moet er zijn. Weststellingwerf: waarheen, waarvoor? Visie op de toekomst van de gemeente', met daarin 5 mogelijke scenario's voor samenwerken en/of herindelen met omliggende gemeenten, waarbij ook provincieoverschrijdende varianten worden geopperd. Het gaat daarbij met name om de Drentse gemeente Westerveld en de Overijsselse gemeente Steenwijkerland.

Terug naar boven

Ligging

De gemeente Weststellingwerf ligt in het ZO van de provincie Fryslân, en grenst in het NO aan de gemeente Ooststellingwerf, in het O aan de Drentse gemeente Westerveld, in het Z aan de Overijsselse gemeente Steenwijkerland, in het W aan de gemeente De Fryske Marren en in het N aan de gemeente Heerenveen.

Terug naar boven

Statistische gegevens

- In 1840 heeft de gemeente Weststellingwerf 1.591 huizen met 9.104 inwoners, verdeeld in - met naamgeving en spelling eveneens uit 1840! - dorp Wolvega 227/1.202 (= huizen/inwoners), dorp Sonnega 30/198, dorp Nijeholtwolde 39/225, dorp Oldeholtpa 68/407, dorp Nijlamer 41/257, dorp Blesdijke 64/393 met buurtschap De Blesse (ged.) 8/64, dorp Oldeholtwolde 16/149, dorp Peperga 27/162 met buurtschap De Blesse (ged.) 20/96, dorp Oldetrijne 54/265 met buurtschap Oude Lindedijk (ged.) 2/14, dorp Oldelamer 54/315, dorp Steggerda 101/560 met buurtschappen Frederiksoord (ged.) 6/24, Overburen 12/60 en Willemsoord (ged.) 18/131, dorp Idzard 61/446, dorp Nijeholtpa 26/150, dorp Nijetrijne 22/120 met buurtschap Oude Lindedijk (ged.) 4/24, dorp Munnekeburen 50/267 met buurtschap Langelille (ged.) 33/170, dorp Vinkega 56/344 met buurtschap Frederiksoord (ged.) 14/83, dorp Scherpenzeel 17/92 met buurtschap Langelille (ged.) (geen aantallen gespecificeerd), dorp Spanga 33/121 met buurtschappen Oude Lindedijk (ged.) 24/132 en Slijkenburg 10/68, dorp Noordwolde 324/1.792 met buurtschappen Frederiksoord (ged.) 51/316, Riesberkamp 10/51 en Zandhuizen 14/67 en dorp Boijl 41/243 met buurtschappen Boekelte 5/37 en Frederiksoord (ged.) 9/59.

- Volks- en Beroepentelling Weststellingwerf 1947 (het gaat hier natuurlijk om de inhoud, maar het is ook nog eens in een prachtig handschrift geschreven).

- Tegenwoordig heeft de gemeente ca. 11.000 huizen met ca. 25.500 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van (de kernen van) deze gemeente, kun je terecht bij de volgende instanties en sites:

- Vereniging Historie Weststellingwerf (VHW) e.o. is opgericht in 1981 en heeft meer dan 400 leden. Zie ook de flyer van de VHW. In het Historisch Informatiepunt (HIP), ondergebracht in de Openbare Bibliotheek in Wolvega, heeft de vereniging de mogelijkheid belangstellenden kennis te laten maken met informatie over Weststellingwerf op historisch, archeologisch en genealogisch gebied. In het HIP is ondergebracht: alle informatie over de eigen streek voor zover de bibliotheek die in huis heeft; een computer die kosteloos toegang biedt tot bepaalde digitale informatiebronnen die onder andere gericht zijn op genealogisch onderzoek, zoals Genlias, Drenlias, Tresoar; informatie over cursussen en andere activiteiten op historisch vlak; regelmatig wisselende kleine exposities over verschillende historische onderwerpen; de presentatie van oud beeldmateriaal over Weststellingwerf en omstreken.

De inloopavonden in het HIP zijn toegankelijk voor iedereen die vragen en voorwerpen op historisch, genealogisch en archeologisch gebied heeft. 1x in de 2 maanden op een donderdagavond 19-20 uur kun je het HIP binnenlopen in de bibliotheek in Wolvega om je archeologische vondst te laten determineren of een vraag te stellen over de historie van het gebied van Weststellingwerf en omgeving. De aanwezige bestuursleden helpen je graag verder met je vastgelopen genealogische onderzoek. Ook kunnen ze je wegwijs maken op de genealogische websites op het internet. Of je nu een beginner bent of al ervaren op een van deze gebieden is niet van belang, je bent van harte welkom. Zie de kalender of activiteitenagenda op de site van VHW, of de Facebookpagina van VHW, voor de eerstvolgende datum.

- Oudheidkamer Weststellingwerf is gevestigd in Wolvega, in de voormalige ambtswoning van diverse burgemeesters van deze gemeente (Hoofdstraat Oost 52). "Het gebouw uit 1925 kan beslist markant worden genoemd. Wij stellen het bijzonder op prijs als je bij ons eens “een duik in het verleden” wilt nemen. Geef je ogen goed de kost in het gehele gebouw, je zult steeds weer iets nieuws, eh... ouds ontdekken. En als je het leuk vindt, ga dan eens herinneringen ophalen in de vele documentatiemappen die tot je beschikking staan. Je vindt er foto’s in van alle dorpen in de gemeente. Maar ook heel veel schoolfoto’s. Misschien kun je namen noemen van personen die op die schoolfoto’s van vroeger staan. Je doet er ons en toekomstige bezoekers een groot plezier mee!"

Wat kun je in de Oudheidkamer zoal vinden?
- originele karnmolen uit 1846, karnton, boterboren, roomkommen, boter- en kaasvormen, melkemmers en aanverwante zaken voor de zuivelbereiding;
- kruidenierswinkeltje (ca. 1900) van de gezusters Ensing;
- wagenmakerij: schaalmodellen van wagens, kruiwagens, karren en toebehoren;
- klompenmakerij, meubelmakersgereedschap, hoefsmidgereedschap;
- schouw (begin 19e eeuw) met ketel, doofpot, haalijzer, vuurplaat, wildkroon, snotneusje (lampje), poken, rijtuigenstoof, hagelzak, haardscherm enz.;
- friese klederdracht uit de 18e eeuw, baby- en kinderkleding;
- koperen gebruiksvoorwerpen (18e en 19e eeuw): diverse soorten ketels, vergiet, braadpan, beddekruiken, stoomketels, enz.;
- gebruiksaardewerk (18e en 19e eeuw): roomkommen, vuurpotten, schalen, bolletjespan, Keulse potten, baardmanskruik etc.;
- vitrines met diverse breischeden, kappersattributen, bodemvondsten, voorwerpen uit de Franse tijd enz.;
- goudaardekommen, zilveren geboortelepels, borden en schalen, zakhorloges enz.;
- schoenmakersgereedschap: leest, ringzetter, kartelmachine, schulpmachine, schoenflens, oude schoenen en aanverwante zaken;
- olieverfschilderijen oud-Wolvega van Popke Kuipers uit Wolvega;
- schoollokaaltje ca. 1920 met schoolbanken, lessenaar, klompenbak, houten schooltassen, lei, griffeldoos, schooiplaten, leesboekjes, telraam, karwats en vele andere leermiddelen;
- huiskamer en originele bruynzeelkeuken met toebehoren uit de vijftiger jaren;
- houtsnijwerk van wijlen Klaas van Vleeren;
- huiskamer rond 1900 met turfkachel, bedsteden, enz.;
- strijkijzers, mutsenplooier, strijkglazen;
- maten en gewichten waaronder sluit- en pijlgewichten;
- rook- en tabaksartikelen: tondeldozen, pijpen, pijpenschoonmakers en tabaks- en snuifdozen;
- informatie over Pieter Stuyvesant;
- informatie over alle dorpen van de gemeente Weststellingwerf.

Financieel verkeerde de Oudheidkamer in Wolvega in moeilijke tijden, zelfs zodanig dat de instelling medio 2017 dreigde te worden opgeheven. De gemeente heeft toen een bedrag verstrekt als bijdrage in de exploitatie voor 2017, mits de instelling met een plan zou komen waarin staat hoe het de Oudheidkamer op lange termijn financieel gezond denkt te krijgen en te houden, en er zijn ook inhoudelijke doelen gesteld. Daar is hard aan gewerkt. Als doel is gesteld om ook eigen inkomsten en sponsoring te verwerven naast de subsidie van de gemeente, elk met een derde deel van de inkomsten op een omvang van in totaal rond de 15.000 euro. En er moest specifieke aandacht komen voor het opzetten van een goed educatief programma voor schoolkinderen en de samenwerking met historisch georiënteerde archieforganisaties in Weststellingwerf. En inderdaad gaan nu schoolklassen op excursie in de in 2018 door de gemeente gekochte oude burgemeesterswoning. Eind 2018 meldt het College van B&W aan de gemeenteraad dat het museum goed op koers ligt. - Nieuws van de Oudheidkamer op Facebook.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Gemeentelijke monumenten in de gemeente Weststellingwerf, beschrijvingen in tekst en beeld, in een overzicht per dorp.

Terug naar boven

Evenementen en activiteiten

- De gemeenteraad van Weststellingwerf heeft in 2016 besloten om in het kader van 'Culturele Hoofdstad 2018 Leeuwarden - Friesland' 3 projecten te ondersteunen: Cultureel Hoofddorp De Hoeve, Opera Spanga en Vlechten in Noordwolde. Het evenement is voor heel Friesland een buitenkans; het biedt gelegenheid om de gastvrijheid en bedrijvigheid van Leeuwarden én Friesland te laten zien aan een miljoenenpubliek. De gemeente is met de 3 projecten goed vertegenwoordigd.

- Op de Facebookpagina Agenda Weststellingwerf vind je wat er de komende tijd te doen is in de kernen van deze gemeente.

- Weststellingwerf is een prachtige wandelgemeente. Met bos, water, natuurgebieden en het typerende coulissenlandschap is wandelen door deze gemeente een beleving. Je kunt dat o.a. ondervinden tijdens de Pieter Stuyvesant Kuiertocht (1x in de 2 jaar, in de oneven jaren, op de 1e zaterdag van juni), genoemd naar de in deze gemeente geboren ontdekkingsreiziger. Je kunt kiezen uit de afstanden 10, 20, 30 en 42 km. Editie 2017 trok meer dan 2700 deelnemers.

Terug naar boven

Landschap, natuur en recreatie

- Anno 2015 wordt gewerkt aan de realisatie van een liefst 850 km lang wandelnetwerk in de gemeente Weststellingwerf, over doorgaans reeds bestaande en hoofdzakelijk onverharde wandelwegen, met 600 knooppunten, op een gemiddelde afstand van 1 km van elkaar.

- Het riviertje de Lende (NL: Linde) loopt door de hele gemeente Weststellingwerf, van Tronde bij Elsloo tot Kuinre bij Slijkenburg. De Lende is in het begin van de 20e eeuw gekanaliseerd. De oude meanders zijn hierbij verdwenen. Middels het Landinrichtingsproject Beekdal Linde heeft men de rivier in de afgelopen jaren weer zoveel mogelijk in zijn oorspronkelijke vorm hersteld. In totaal 7 kilometer van de Lende is weer meanderend gemaakt. De ligging van de nieuw te graven meanders is bepaald op basis van historische kaarten. Doel is om de ecologische waarden van de beek te vergroten zodat beekminnende planten- en diersoorten zich beter thuis voelen.

Verder zijn de Catspolder bij Wolvega en de Scheltingapolder bij Oldeholtpade als natuurgebied ingericht. De Scheltingapolder staat in verbinding met de Lende en zorgt ervoor dat de afvoer van water goed geregeld kan worden. Ook is aan weerszijden van de Kontermansbrug een gebied van circa 26 hectare voor de natuur ingericht, waaronder de polder Hensbergen. Deze polder heeft een open verbinding met de Lende gekregen, waardoor het bij hoge waterafvoeren van de Lende ook als waterbergingsgebied kan fungeren. Naast de natuurinrichting zijn ook natuurvriendelijke oevers aangelegd.

- Agrarisch Natuurbeheer Weststellingwerf is een samenwerkingsverband van 130 agrariërs in deze gemeente, die bestaande natuurwaarden willen combineren met een moderne bedrijfsvoering.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Weststellingwerf (online te bestellen).

- Het boek 'Veldnaemen van Stellingwarf diel V' (= De Langelille, Munnikeburen, Ni'jtriene, Scharpenzeel, Sliekenborg en Spange) (Piet van der Lende, 2003) behandelt niet alleen de veldnamen en hun betekenis, maar ook de context daarvan, dus het gaat ook over ontstaan en ontwikkeling van landschap en grondgebruik in deze streek: de Westhoek of Grote Veenpolder. Via de link is het boek ook online te lezen.

Terug naar boven

Links

- Gemeente: - Officiële site van de gemeente Weststellingwerf. - Nieuws van de gemeente op Facebook. - Nieuws van de gemeente op Twitter. - Vacatures bij de gemeente Weststellingwerf.

- Nieuws: - Blik op Weststellingwerf: actualiteiten m.b.t. de kernen in deze gemeente e.o. - Ook de Stellingwerf biedt nieuws uit Weststellingwerf e.o. - Nieuws uit de dorpen van de onder Status beschreven Westhoek.

- Wonen: - Wil je goed en betaalbaar wonen in een goed bereikbare gemeente met aantrekkelijke woon- en leefmilieus en een grote verscheidenheid aan natuur? Woningstichting Weststellingwerf verhuurt en beheert in deze mooie woongemeente ruim 2.700 goed onderhouden en betaalbare woningen. Samen vormen die een gevarieerd aanbod voor jongeren, gezinnen en ouderen. Ook voor ouderen met fysieke beperkingen of met een zorgvraag zijn er verschillende mogelijkheden.

- Sport: - Buurtsportwerk Weststellingwerf zet zich o.a. middels buurtsportcoaches in voor het bevorderen van sport en bewegen in alle kernen van de gemeente. Ze organiseren en initiëren bijvoorbeeld adviescafés voor sportverenigingen m.b.t. leden- en vrijwilligerswerving en sponsoring, een trainingsprogramma om inwoners voor te bereiden op de gezinstocht tijdens de Pieter Stuyvesant Kuiertocht, beweegprogramma's voor senioren en sportkennismakingsprogramma's.

- Welzijn: - Timpaan Welzijn is sociaal, betrokken, toegankelijk en altijd in de buurt van hun doelgroepen in de gemeente Weststellingwerf. Midden in de samenleving, waar zij zich richten op het verbeteren van het sociale leefklimaat en de leefomgeving van alle inwoners. Hun netwerk is divers en stevig. Hierdoor leggen zij de juiste verbinding tussen de doelgroepen en de samenwerkingspartners. Ze houden zich bezig met o.a. jongerenwerk, maatschappelijke begeleiding nieuwkomers, mantelzorg, opbouwwerk, ouderenwerk en vrijwilligerswerk.

- "Voedselbank Weststellingwerf wil gezinnen die in onze samenleving door uiteenlopende oorzaken nauwelijks over voldoende financiële middelen beschikken om in hun dagelijks levensonderhoud te voorzien. met een tweewekelijks voedselpakket een steuntje in de rug geven. Zij probeert met behulp van het regionale distributiecentrum van Voedselbanken Nederland (VBN) in Meppel en vanuit het steunpunt van Stichting Samenwerkende Voedselbanken Fryslan (SSVF) in Drachten, plaatselijke middenstanders en bedrijven, naburige voedselbanken en vanuit haar eigen aangelegde voorraden en eventueel door bijkoop uit eigen middelen te zorgen voor een kwalitatief goed voedselpakket. Hiermee bestrijden we de armoede in onze gemeente, krijgt overtollig voedsel een goede bestemming en wordt het milieu hierdoor minder belast. Door samen te werken met andere lokale partijen hopen we te bereiken dat deze gezinnen na verloop van dit weer op eigen benen kunnen staan, omdat deze hulp in onze ogen een tijdelijk karakter dient te hebben."

- Bedrijfsleven / ondernemen: - LTO Noord afdeling Weststellingwerf is de belangenbehartiger voor boeren, tuinders en andere ondernemers in het landelijk gebied van deze gemeente.

- Veiligheid: - De in 1997 opgerichte Reddingsbrigade Weststellingwerf houdt zich bezig met het bestrijden van de verdrinkingsdood. Dit doet ze aan de hand van vier doelstellingen: de verdrinkingsdood bestrijden door middel van voorkomen en hulp verlenen aan drenkelingen; het zwemmend en varend redden bevorderen; de zwemkunst in het algemeen verbeteren en het redden van drenkelingen in het bijzonder; hulp verlenen aan slachtoffers van ongevallen. Iedereen van 7 jaar en ouder en in het bezit van het diploma A en B van het zwem-ABC kan lid worden van de Reddingsbrigade. De Reddingsbrigade besteedt veel aandacht aan opleidingen. Want een geoefende redder weet waar moed eindigt en waar roekeloosheid begint. Het aanbod aan opleidingen varieert van het basisbrevet zwemmend redden tot aan zeer gespecialiseerde (instructeurs)opleidingen. Kom gerust eens langs om een aantal malen vrijblijvend mee te zwemmen, en ontdek of het jou misschien interesseert om een gediplomeerd redder te worden.

Reactie toevoegen