Wier is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Waadhoeke. T/m 2017 gemeente Menameradiel.
Terug naar bovenOudere vermeldingen
2e helft 13e eeuw Werue, 1399 Were, 1465 Weer, 1505 Wyer, 1543 Wyer, Wyr, 1579 Wier.
Naamsverklaring
Het Oudfriese werve 'opgeworpen hoogte voor bewoning' (in Oost-Friesland noemt men terpen nog werf of warf) ontwikkelde zich tot weer, later wier (vanaf eind 14e eeuw). Wegval van -v- in deze positie is een Fries verschijnsel, vergelijk dele naast delve, hala naast halva. Andere voorbeelden bij Menneweer en Tjamsweer. In het Fries is een wier kleiner en steiler dan een terp.(1)
Wier ligt NW van Berltsum en Menaam, O van Minnertsga, ZW van Sint Annaparochie.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Wier 28 huizen met 258 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 80 huizen met ca. 200 inwoners.
Terug naar boven- De Lauta State stond ten zuidwesten van Wier. De stins wordt voor het eerst vermeld in 1192. Als bouwheer van de Lautastins wordt Schelte Lauta genoemd. In 1748 is het slot in verband met een pachtersoproer in brand gestoken. Alleen de toren bleek de brand te hebben doorstaan. Deze is nog vele jaren blijven staan. Het terrein waarop de State gestaan heeft is nog tot ongeveer 1900 in tact gebleven. Vandaag de dag is alleen de omtrek van het terrein ten zuidwesten van het dorp nog te herkennen aan de bomen die rond het terrein zijn geplant.
Terug naar boven- Wier heeft 4 rijksmonumenten.
- De eenbeukige Hervormde kerk van Wier (Tsjerkerpaed 24) met halfrond gesloten koor is in de 12e eeuw gebouwd van kloostermoppen. In 1786 is de zuidgevel beklampt. De toren van drie geledingen met ingesnoerde naaldspits is in 1881 gebouwd naar plannen van F. Brouwer. De klok dateert mogelijk uit de 13e eeuw. In 1923 is de zuidgevel van steunberen voorzien. De preekstoel met dooptuin en de overhuifde herenbank dateren uit de 19e eeuw. Het orgel uit 1842 is gebouwd door Pieter Jans Radersma en in 1925 gerestaureerd door Bakker & Timmenga. De kerk is eigendom van Stichting Alde Fryske Tsjerken.
De restauratie van de kerk is in 2012 gereed gekomen. De kerk verkeerde jarenlang in een zorgwekkende toestand. Het hele gebouw is van top tot teen gerenoveerd. De vrijwilligers van de Plaatselijke Commissie hebben jarenlang actie gevoerd om de kerk gerestaureerd te krijgen. Stichting Terp en Tsjerke organiseert sindsdien o.a. exposities, theater en muziekvoorstellingen in de Ioannis Theatertsjerke, zoals hij tegenwoordig heet. De kerk is ook nog beschikbaar voor trouw- en rouwdiensten. - Reportage over de restauratie van de kerk in Wier.
De torenklok en het astronomisch uurwerk van de kerk te Wier zijn in 2012 gerestaureerd (de link leidt naar een reportage over de restauratie). Het astronomisch uurwerk is uniek; er is er maar één van. Er is weliswaar nog een astronomisch uurwerk in Nederland, en wel in Arnemuiden, maar dit soort uurwerken wordt specifiek per locatie vervaardigd, met zijn specifieke kenmerken, rekening houdend met de ligging. Het astronomisch uurwerk is in 1946 aangeboden aan het dorp, gemaakt door een onderduiker in de Tweede Wereldoorlog. Het is te zien aan de zuidmuur van de kerktoren.
- Direct NW van de dorpskern, in de praktijk ook tot dit dorp gerekend maar formeel nét in het dorpsgebied van buurdorp Sint Jacobiparochie gelegen, ligt aan de Hogedijk (die in het dorp zelf Hegedyk heet) een opvallend element in het landschap, namelijk Radarstation Wier. Defensie gebruikt de radar als luchtverdedigingspost. Vliegverkeer in Noordwest-Europa wordt door de radar in de gaten gehouden. De locatie wordt zwaar bewaakt. De anno 2019 42 jaar oude toren met de karakteristieke bol is in dat jaar afgebroken en vervangen door een nieuw exemplaar. Dat is een kleinere radarpost met een soort ‘kam’ aan de bovenkant. Een beschermende bol er omheen is namelijk niet meer nodig omdat de nieuwe radar wél bestand is tegen weersinvloeden. Vervanging was nodig omdat de techniek verouderd was en aan het eind van de levensduur. Ook verstoorden windmolens het radarsignaal. Bij de nieuwe post is dat niet meer het geval.
Terug naar boven- De Activiteitencommissie maakt onderdeel uit van V.V.V. Wier en organiseert door het jaar heen activiteiten voor jong en ouder. Denk hierbij aan de kindermiddagen met bijv. paasknutselen, eigooien, spokentocht en een viswedstrijd. Ook de demonstratieles Kidsstreetdefense was een succes. De intocht van Sinterklaas en de activiteiten tijdens de Wierster Merke worden ook georganiseerd door de Activiteitencommissie.
- In het 1e weekend van juli is er jaarlijks de Merke Wier.
Terug naar boven- De speeltuin, gelegen aan het Tsjerkepaed naast het kaatsveld, wordt beheerd door de Doarpsrounte.
- Rond het dorp zijn een aantal schelpenpaden als wandelpaden aangelegd door de Doarpsrounte, die ook het beheer in handen heeft.
Terug naar boven- In een piepklein dorp als Wier zijn tegenwoordig natuurlijk geen winkels meer. Wel komt op dinsdag en zaterdag nog een bakker huis-aan-huis en op woensdagmorgen is er een visboer.
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Wier.
- Nieuws: - Nieuws uit Wier op Facebook.
- De maandelijkse dorpskrant van en voor Berltsum en Wier, Op 'e Roaster, is via de link ook online te lezen (ook oudere nummers, vanaf 2009).
- Belangenorganisatie: - Doarpsbelang "De doarpsrounte Wier" zet zich in voor behoud en waar mogelijk verbetering van de leefbaarheid in het dorp, en onderhoudt o.a. de speeltuin en de fiets- en wandelpaden in en rond het dorp.
- Dorpshuis: - In de voormalige lagere school van Wier is tegenwoordig Dorpshuis D'Ald Skoalle gevestigd, waar de Wiersters elkaar treffen tijdens allerhande activiteiten. Er wordt vergaderd, geoefend, geworkshopt en gefeest. "De Wierster kenmerkt zich door laat en moeilijk van huis te kunnen komen, maar eenmaal aanwezig weten zij van elke activiteit een waar feest te maken. Het is dan ook altijd gezellig in het voormalige schooltje." Aldus de pagina van het dorpshuis op de lokale dorpssite.
- Begrafenisvereniging: - Ontstaan uit de 'burenplicht' is in 1928 Begrafenisvereniging Wier e.o. opgericht. Nog altijd wordt, met respect en grote betrokkenheid, gezorgd voor een waardig afscheid van overleden dorpsgenoten.
- Toneel: - Toneelvereniging Oefening en Vermaak.
- Veiligheid: - "Sinds maart 2020 hangt er ook een AED op het dorpshuis! Dankzij de subsidie van gemeente Waadhoeke en bijdragen van de Doarpsrounte Stichting Terp en Tsjerke, V.V.V. Wier en doarpshûs d' Ald Skoalle, is er nu een AED aanwezig op de zijgevel van het dorpshuis. Daarnaast is het toestel aangemeld bij Hartslagnu.nl. Via dit systeem worden vrijwilligers die zich hebben geregistreerd, opgeroepen in geval van een harstilstand in de buurt. We vragen dan ook iedereen in het dorp die in bezit is van reanimatie ervaring, zich via deze site aan te melden. Want bij een calamiteit telt iedere minuut. Harslagnu.nl werkt als volgt: Als bij 112 een melding van een hartstilstand binnenkomt, krijgen burgerhulpverleners in de buurt van het slachtoffer een oproep op hun telefoon. In deze oproep staat of ze direct naar het slachtoffer kunnen gaan om te reanimeren of eerst de dichtstbijzijnde AED moeten ophalen."
- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Wier.
Reactie toevoegen