Woudsend

Plaats
Dorp
Súdwest-Fryslân
Fryslân

woudsend_plaatsnaambord_kopie.jpg

Woudsend is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wymbritseradiel.

Woudsend is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wymbritseradiel.

woudsend_kaart_openstreetmap.jpg

Dat Woudsend een popualair watersportdorp is, is niet zo gek; als je op de kaart kijkt, zie je dat je vanuit dit dorp letterlijk naar alle windrichtingen het ruime sop kunt kiezen en van daaruit de hele provincie door kunt varen. (© www.openstreetmap.org)

Dat Woudsend een popualair watersportdorp is, is niet zo gek; als je op de kaart kijkt, zie je dat je vanuit dit dorp letterlijk naar alle windrichtingen het ruime sop kunt kiezen en van daaruit de hele provincie door kunt varen. (© www.openstreetmap.org)

woudsend_collage.jpg

Woudsend, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

Woudsend, collage van dorpsgezichten (© Jan Dijkstra, Houten)

woudsend_ald_wyk.jpg

De straat Ald Wyk in Woudsend ligt, zoals de naam al suggereert, in het oude dorpscentrum. Het ligt aan de waterloop De Ie (voorheen: Ee) en grenst aan de Iewal.

De straat Ald Wyk in Woudsend ligt, zoals de naam al suggereert, in het oude dorpscentrum. Het ligt aan de waterloop De Ie (voorheen: Ee) en grenst aan de Iewal.

woudsend_hervormde_pkn_kerk_de_karmel.jpg

Een van de 'parels' van het dorp Woudsend is de Hervormde (PKN) kerk De Karmel. Deze kerk heeft nogal wat meegemaakt in de loop der jaren. Je vindt er in het hoofdstuk Bezienswaardigheden dan ook een uitvoerig verhaal over.

Een van de 'parels' van het dorp Woudsend is de Hervormde (PKN) kerk De Karmel. Deze kerk heeft nogal wat meegemaakt in de loop der jaren. Je vindt er in het hoofdstuk Bezienswaardigheden dan ook een uitvoerig verhaal over.

woudsend_iewal_met_voormalige_gereformeerde_kerk.jpg

Woudsend, de Iewal. De beeldbepalende neoromaanse Gereformeerde kerk (Iewal 1) uit 1913 is aan de eredienst onttrokken. Een echtpaar uit Woudsend heeft de kerk gekocht en heeft er een fraai woonhuis van gemaakt.

Woudsend, de Iewal. De beeldbepalende neoromaanse Gereformeerde kerk (Iewal 1) uit 1913 is aan de eredienst onttrokken. Een echtpaar uit Woudsend heeft de kerk gekocht en heeft er een fraai woonhuis van gemaakt.

Woudsend

Terug naar boven

Status

- Woudsend is een dorp in de provincie Fryslân, gemeente Súdwest-Fryslân. T/m 2010 gemeente Wymbritseradiel.

- Om het dorp heen liggen 4 kleine plaatsjes, die soms als dorp worden betiteld omdat ze eeuwen geleden een kerk hebben gehad en een eigen postcode en plaatsnaam hebben in het postcodeboek en daarmee formele woonplaatsen zijn. In de praktijk zijn de kernen echter van zeer geringe omvang en voor de dagelijkse voorzieningen aangewezen op Woudsend. Daarom beschouwen wij ze in de praktijk als buurtschappen van dat dorp (zoals de lokale dorpssite zelf overigens ook doet). Het betreft de buurtschappen Indijk, Koufurderrige, Smallebrugge en Ypecolsga.

Terug naar boven

Naam

In het Fries
Wâldsein.

Oudere vermeldingen
1337 Woldesende, 1446 Woldensend, 1447 Waldeseende, 1492 Woldsende, 1505 Wolseyndt, 1516 Walseyndt, 1520 Waldzein, 1579 Waldsem.

Naamsverklaring
Wordt verklaard als eind 'rand, uiteinde, plaats waar iets ophoudt' van het woud = wold 'moerasbos, zompig bos'. Woudsend ligt op een zandrug.(1)

Terug naar boven

Ligging

Het dorp Woudsend ligt ZZW van de stad Sneek, ZW van het meer De Kûfurd en het dorp Langweer, NW van het dorp Tjerkgaast, NNW van de stad Sloten, N van de Sleattemer Mar, NO van het dorp Balk, ONO van het meer de Fluessen, O van de Hegemer Mar, ZZO van het dorp Heeg en Z van de stad IJlst.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 omvat het dorp Woudsend 228 huizen met 1.181 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 550 huizen met ca. 1.400 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Voor nadere informatie over de geschiedenis van dit dorp kun je terecht bij de volgende instantie en sites:

- "Historische Kring Woudsend heeft als doel de boeiende geschiedenis van dit dorp en omstreken te verzamelen en voor iedereen toegankelijk te maken. Dat doen we door het opsporen en rubriceren van al vastgelegde verhalen in allerlei publicaties en van beeldmateriaal (foto’s, ansichtkaarten en films). Ook de herinneringen en verhalen van (oud-)dorpsgenoten zelf worden vastgelegd. Daarmee willen we voorkomen dat door overlijden van de oudere generatie waardevolle informatie verloren gaat. Heb je informatie, documentatie, oude foto’s, films e.d. die voor de vastlegging van de historie van ons dorp en de buurtschappen interessant zijn, neem dan contact met ons op. Je kunt zaken aan ons afstaan, maar we kunnen ook documenten kopiëren, foto’s inscannen en films laten digitaliseren. Van oktober tot en met maart zijn we elke maandagmiddag van 14.00 tot 16.00 uur in de havenzaal van MFC De Driuwpôlle aanwezig. Je bent van harte welkom op deze inloopmiddagen om te sneupen in onze collecties of om materiaal voor ons archief te brengen of te laten kopiëren of scannen. Onze archiefdatabase met foto’s, documenten etc. is momenteel uitsluitend te raadplegen tijdens onze inloopmiddagen."

- Kerkdocumenten van Woudsend - Ypecolsga - Indijk - Smallebrugge 1598-1958.

Terug naar boven

Recente ontwikkelingen

- Het Masterplan Woudsend 2010-2020 geeft in hoofdlijnen het ruimtelijke, toeristisch-recreatieve beleid en horecabeleid van de gemeente voor deze watersportkern weer. Tevens zijn de doelen van het project Waterfront (onderdeel van de tweede fase van het Friese Merenproject) in het plan geïntegreerd. Hiertoe is het Waterfront van het dorp bekeken op zwakke en sterke punten, omdat het Waterfront van essentieel belang is voor de eerste kennismaking van de watersporters met het dorp.

- Bestemmingsplan Woudsend-West.

- Stichting Woudsend Anno 1816 is in 2004 voortgekomen uit de in dat jaar gestopte gelijknamige Onderlinge Schadeverzekeringmaatschappij. In 2004 is de agrarische brandportefeuille overgedragen aan Woudsend Verzekeringen, die inmiddels is opgegaan in ASR Nederland. De vestiging in het dorp is gesloten. De stichting verstrekte donaties aan organisaties en instellingen die zich zonder winstoogmerk inzetten voor maatschappelijke projecten in de doelgroepen: Kunst en Cultuur, Zorg en Welzijn en Natuur en Milieu, in het bijzonder betreffende de regio rond het dorp en evt. de voormalige gemeente Wymbritseradiel en de provincie Fryslân.

In 2017 is de stichting opgeheven. De doelstelling om het vermogen inclusief rendement via donaties volledig naar de samenleving terug te brengen met als horizon 2016, oftewel 200 jaar na de oprichting van Onderlinge Schadeverzekeringsmaatschappij Woudsend Anno 1816, is namelijk behaald. Het eind 2016 nog aanwezige saldo is volledig toegezegd aan projecten die in 2017 zijn uitgevoerd. In de 12 jaar van haar bestaan heeft de stichting in totaal 5,5 miljoen euro uitgekeerd.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Woudsend heeft 25 rijksmonumenten.

- Hervormde (PKN) kerk De Karmel (Ald Tsjerkhof 2). "Het kerkgebouw waarin de Protestantse Gemeente van Woudsend c.a. iedere zondag bij elkaar komt is niet het eerste gebouw waarin de protestanten van het dorp en de bijbehorende buurtschappen Indijk, Koufurderrige, Smallebrugge en Ypecolsga naar de verkondiging van het Evangelie luisteren. In 1580 kwam de overgang van Rooms Katholicisme naar Protestantisme in Friesland, waardoor kloosters verdwenen en de roomse kerken werden veranderd in protestantse. Dat gebeurde ook hier en de kerk van het klooster van de Carmelieten, dat hier in 1337 was gesticht, werd voortaan gebruikt voor de verkondiging van het Evangelie naar de 'nije leer'. De eerste predikant, Melchior Clant, kwam in 1597 naar het dorp. Zijn vader was pastoor geweest in Bedum en bekleedde daar later het ambt van predikant. De oude kloosterkerk is in 1660 vervangen door een nieuw gebouw.

Deze kerk schijnt niet erg hecht te zijn geweest, omdat al in 1837 - dus 177 jaar later - wordt overgegaan tot afbraak en het bouwen van een nieuwe - de huidige - kerk. Uit de stukken die daarvan nog in het archief zijn blijkt, dat van de in 1660 gebouwde kerk “de voor het oog stevige muren naar eene zijde heldden, de deuren van de banken in de kerk gedurig klemden en bij stormwinden de kroonluchters heen en weer gingen”. Onderzoek naar de verzakking leerde dat er “geene Fondamenten, hoe ook genaamd, bestonden waarop het Gebouw was opgetrokken, maar men op de losse veengrond de muur slechts een weinig had verbreed”. In 1834 besloten de kerkvoogden en notabelen daarom het kerkgebouw aan de zijde waarnaar dit helde uit te breiden met een zogenaamd halfkruis ‘op een aan het zand geheyd Fondament en zulks in het midden der kerk, voorstellende eene uitbouwing van 7,8 elle wijdte, waardoor de afhellende muur suffisant werd gestut en tevens de kerk vergroot’. Het kerkgebouw was door de aanwas van de Gemeente namelijk ook te klein geworden.

Tijdens overleggen die daarna volgden, werd het plan geboren een nieuw kerkgebouw te stichten. Men was kennelijk tot het inzicht gekomen dat verbouw en herstel slechts tijdelijk zou helpen; immers men bleef toch zitten met een scheefgezakt hoofdgebouw. Dit nieuwe plan werd in maart 1835 ingediend. Ruim 10 jaar daarvoor, om precies te zijn in 1824, had Koning Willem I bepaald dat geen nieuwe kerken gebouwd of bestaande verbouwd mochten worden zonder voorafgaande koninklijke goedkeuring. De uitvoering van dit besluit werd opgedragen aan de ministers van Binnenlandse Zaken, Openbare Werken en Waterstaat. In de praktijk betekende dit, dat ingenieurs van Waterstaat ontwerpen leverden of toezicht hielden op de bouw of verbouw van kerken; vandaar de benaming ‘waterstaatskerken’ of -stijl. De meeste van deze kerken werden in de eerste helft van de 19e eeuw gebouwd in neoclassicistische stijl, waarbij materialen als hout en pleister veelvuldig werden toegepast. In zijn boek over de 19e-eeuwse kerkelijke bouwkunst in Nederland wijst drs. H.P.R. Rosenberg op het feit dat het torenmotief dikwijls met een classicistisch zuilenfront gecombineerd werd, terwijl dit in wezen strijdige elementen zijn. De combinatie, die veel in Friesland voorkomt, stamt uit Engeland. In Friesland zijn de meeste kerken, die volgens de neoclassicistische vormentaal tot stand zijn gekomen, in het tweede kwart van de 19e eeuw gebouwd. De Hervormde kerk van Woudsend is daar dus een voorbeeld van, evenals de doopsgezinde kerk van Akkrum, die in 1835 werd gebouwd. De eerste dienst in de nieuwe, huidige kerk vond plaats in december 1837.

Naast kleine wijzigingen aan het in- en exterieur van de kerk, vonden er in de loop der jaren ook enige ingrijpende veranderingen plaats. De eerste was de aanleg van de elektrische verwarming in 1924. Voordien was er (alleen en) uitsluitend voetverwarming doormiddel van voetstoven waarin een test met kool- of briketvuur. Degene die een dergelijke verwarming wenste, diende daar zelf voor te zorgen, of dit te laten doen, bijvoorbeeld door de koster. In 1922 kwam uit de Gemeente een verzoek het kerkgebouw van een permanente verwarming te voorzien. Dit verzoek werd aanvankelijk door de kerkvoogden voor kennisgeving aangenomen. Tijdens een volgende vergadering van kerkvoogden en notabelen kwam dit punt opnieuw aan de orde en werden diverse mogelijkheden besproken, zoals verwarming met stoomkachels, verwarming met gewone kachels of elektrische verwarming. Deze laatste mogelijkheid werd het meest doelmatig geacht en besloten werd daarover het Provinciaal Electriciteits Bedrijf (P.E.B.) in Friesland te raadplegen. Nadat kerkvoogden en notabelen zich uitgebreid hadden georiënteerd over de wijze van verwarming van kerkgebouwen, werd na ampele overwegingen in november 1923 ingegaan op een aanbieding van het P.E.B. Deze aanbieding hield in, dat het P.E.B. de verwarmingsinstallatie twee jaar op proef zou leveren en deze daarna tegen een vooraf overeengekomen bedrag zou overdoen aan de Kerkvoogdij c.q. de Hervormde Gemeente van Woudsend c.a. Het P.E.B. kwam tot dit aanbod omdat het hier een experiment c.q. een primeur in Friesland betrof. In het aanbod was daarom begrepen het recht voor het P.E.B. de inrichting in Woudsend ook aan derden in werking te mogen tonen. Deze elektrische verwarming bestond uit vaste en losse stoven, per zitplaats één stoof. Echter niet alle 360 zitplaatsen in de kerk werden voorzien van een stoof, maar in totaal 326, zodat 34 zitplaatsen zonder vaste of losse stoof bleven. Mogelijk waren dit de zogenaamde vrije plaatsen of m.a.w. de plaatsen waarvoor geen huur werd ontvangen. Tot de interne restauratie van 2007 heeft deze verwarming uitstekend gefunctioneerd.

Door de jaren heen zijn diverse verbeteringen aan interieur en apparatuur gefinancierd door de Pollema-Tromp Stichting. Deze stichting is in het leven geroepen door het (kinderloze) echtpaar Pollema-Tromp, dat zijn bezittingen heeft nagelaten aan de Pollema-Tromp Stichting. De stichting is onder meer eigenaar van landerijen in Woudsend, Scharsterbrug en Achlum. Het echtpaar, waarvan de man een lichamelijke handicap had, heeft bepaald dat de opbrengsten van zijn eigendommen aangewend worden voor Nederlands Hervormde (tegenwoordig PKN) personen en instellingen in Leeuwarden, Sneek en Woudsend. Daarbij komen lichamelijk minder valide personen en/of instellingen die voorzieningen ten behoeve van mindervalide personen verzorgen bij voorrang in aanmerking voor bijdragen.

Na jaren van plannen, subsidies en vergunningen aanvragen en het vinden van verder financiële dekking heeft in 2007/2008 een grondige restauratie van het interieur plaatsgevonden. Er zijn diverse gemeenteavonden gehouden om over de ontwerpen te overleggen en te beslissen. Er is uiteindelijk besloten tot het volgende: herstel van het plafond en het stucwerk op de muren; het gehele interieur in nieuwe kleuren schilderen. De buitenkant van het orgel opnieuw schilderen en dan in de oorspronkelijke kleuren; aanleg van nieuwe verwarming. Aanschaf van nieuw meubilair, nieuwe gordijnen en vloerbedekking. Nieuwe verlichting, waaronder een kroonluchter, en vervanging van de geluidsinstallatie; aanpassen van de consistorie en verbeteren van de trapopgang naar het orgel; aanpassing van de entree: plaatsing van toilet en verplaatsen van de tussenwand; aanpassen van de galerij: inkorten en een ronde voorkant; een ronding in de muur achter de kansel maken; een permanente voorziening voor en aanschaf van een beamer en scherm. Aanschaf van een dvd-recorder voor het opnemen van de diensten. Het plan is begroot op circa € 600.000,-. Naast sponsoring en subsidie van vele instanties en personen is ook door de eigen gemeenteleden een groot deel van het bedrag opgebracht, door middel van vele in Woudsend gehouden acties (Fancy Fairs, bloemen- en snertacties, verkoop van de kerkbanken en ander materiaal, kaarsenverkoop enz.), gehouden door een zeer actieve geldwervingscommissie. Tijdens de gehele restauratie is er ook, in goed overleg met de aannemer, enorm veel werk door vrijwilligers verzet. Dit heeft een enorme kostenbesparing opgeleverd. Door deze besparing kon onder andere de kroonluchter, die eerst voor een later tijdstip was gepland, meteen worden aangeschaft.

Het liturgisch centrum is geheel vernieuwd maar er zijn ook oude materialen verwerkt in het nieuwe meubilair. Zo zijn de schaal en houder van het oude doopvont op het nieuwe doopvont geplaatst. Verder is de steun van de oude lessenaar van de avondmaalstafel uit de hervormde kerk gebruikt in een nieuwe lessenaar. In de hal is de avondmaalstafel uit de vroegere gereformeerde kerk hergebruikt als blad op de kast die er geplaatst is. Tijdens de restauratie werden er onder de vloer van de consistorie 2 kolommen gevonden die verwerkt zijn in de tafel voor de oude kanselbijbel en in de tafel voor het boek met uitleg over de quilt die aan de wand in De Karmel hangt. De Karmel in Woudsend is vandaag de dag een oude kerk met een interieur dat aangepast is aan deze tijd. De kerk kan nu weer jaren dienst doen, vooral voor de kerkdiensten maar ook als “concertzaal”. De akoestiek is na deze restauratie verbeterd en erg geschikt voor zang- en muziekuitvoeringen.

Bij de afbraak van de kerk van 1660 was bepaald dat luidklok en uurwerk dienden te worden bewaard voor herplaatsing in de nieuwe kerk. En zo geschiedde. Toen de Duitse bezetter vanaf 1942 in het hele land torenluidklokken en klokken van carrillons ging vorderen om het klokkenmetaal om te smelten en te gebruiken voor het vervaardigen van oorlogsmateriaal, bleef ook de luidklok van de Hervormde kerk van Woudsend niet gespaard. De klok is in 1943 uit de toren gehaald en is niet teruggekomen. In het laatste oorlogsjaar (1945) was de schuld op het nieuwe orgel geheel afgelost. Met het batig saldo werd een klokkenfonds gesticht om, mocht de oude klok niet terugontvangen worden, te zijner tijd een nieuwe klok te kunnen laten maken. Daartoe werd een eerste aanzet gedaan in 1946, toen van het Commissariaat voor Oorlogsschade een circulaire kwam inzake aangifte van schade door vordering van klokken en carrillons. Het zou echter nog tot september 1947 duren voordat een klok werd besteld bij Carrillons, Torenluidklokken en Uurwerkenfabriek Van Bergen te Heiligerlee. De levertijd bedroeg ca. 16 maanden na ontvangst van de bestelling en diverse vergunningen; deze laatste in verband met schaarste van materialen.

Het huidige uurwerk dateert van 1928 en is geleverd door H.Y. Kramer, uurwerkmaker te Bolsward. Dit mechanische uurwerk is in 1984 omgebouwd tot een automatisch electrisch synchroon torenuurwerk. Tegelijk is toen een electrische luidmotor voor de eerder omschreven luidklok gemonteerd met een synchroon schakelklok voor het automatisch op tijd in- en uitschakelen van het luiden. Tegelijk met deze moderne elektrische voorziening, die de koster een hoop werk bespaart, is een oude traditie om ’s morgens om acht uur, ’s middags om twaalf uur en ’s avonds om 6 uur de klok enkele minuten te luiden, in ere hersteld. Ook bij overlijden van een gemeentelid wordt de klok (op verzoek) geluid. Vroeger was dat een half uur: ‘s morgens van 9 uur tot half 10 of ’s middags van 3 uur tot half 4, afhankelijk van het tijdstip van overlijden. Later is dat teruggebracht naar een kwartier."

De kerk valt tegenwoordig onder de Protestantse Gemeente te Woudsend e.o., waaraan wij ook de tekst over deze kerk hebben ontleend. Ons betoog is een bondige samenvatting van de pagina Historie van De Karmel, waar de geschiedenis van de kerkelijke gemeente en de kerken nog veel uitvoeriger wordt beschreven. - Nieuws van kerk De Karmel op Facebook.

- De RK Sint-Michaëlkerk (Merkstrjitte 11) dateert uit 1792 en is de oudste katholieke kerk van Fryslân. De driebeukige schuilkerk is in 1933 verbouwd. Aan de westzijde verrees een toren en het schip (gedekt door een tongewelf) is met twee traveeën verlengd. Tot de inventaris behoren neogotische heiligenbeelden (Isidorus, Barbara, Theresia, Antonius, Maria, Jozef) van rond 1880 en meubilair dat in 1909 door architect Wolter te Riele is geplaatst. Het gebrandschilderd glas (1927-1933) is gemaakt door atelier C. van Straaten. De schilderingen in het koor zijn van Jacob Ydema. Het eenklaviers orgel uit 1811 (geplaatst in 1840) is gemaakt door Albertus van Gruisen.

- De voormalige Gereformeerde kerk (Iewal 1) dateert uit 1913. Interessante, beeldbepalende neoromaanse kerk met toren. Door de vorming van de Samen op Weg (SoW) gemeente, later PKN, is de kerk in 1998 te koop gezet. Er waren plannen om er appartementen in te realiseren, maar dat is niet doorgegaan. Een echtpaar uit Woudsend heeft de kerk gekocht en heeft er een fraai woonhuis van gemaakt.

Molens
- Molen 't Lam (Molestrjitte 4) dateert van voor 1698 en is de oudste korenmolen van Fryslân. In de molenaarswoning is een moleninformatiecentrum en molenwinkel gevestigd. In 2001 is het pelwerk van de molen in ere hersteld. Enkele malen per jaar wordt er weer gerst tot gort gepeld. De beroepsmolenaar maalt dagelijks streekeigen produkten op ecologische basis. - Site van Molen 't Lam.

- Houtzaagmolen De Jager (Ald Wyk 18) is in 1719 gebouwd en heeft 3 zaagramen en een sleephelling. De huidige eigenaar is sinds 1965 Stichting Zon en Vrijheid uit Amsterdam. In 1976 is de molen gerestaureerd en weer zaagvaardig gemaakt. In 1994 heeft wederom een restauratie plaatsgevonden. De Jager in Woudsend is een van de drie houtzaagmolens in Fryslân. De andere twee zijn de De Rat in IJlst en De Zwaluw in Burdaard. - Nieuws van Houtzaagmolen De Jager op Facebook.

Knechtenwoningen Molen De Jager
"De knechtenwoningen van molen De Jager in Woudsend zijn wel degelijk monumentwaardig. Dat stelt het gerenommeerde bureau SteenhuisMeurs in een uitgebreid onderzoek in opdracht van Heemschut. De knechtswoningen dreigen gesloopt te worden. Het onderzoek van SteenhuisMeurs is uitgevoerd als reactie op een eerdere verkenning van de gemeente Súdwest-Fryslân waaruit zou blijken dat de knechtswoningen niet monumentaal zouden zijn. Dat onderzoek van de gemeente, slechts één A4, was volgens Heemschut veel te oppervlakkig om te kunnen beoordelen of de woningen voor toekomstige generaties bewaard zouden moeten blijven.

SteenhuisMeurs heeft daarentegen wél de geschiedenis van de woningen en de relatie met de naastgelegen molen De Jager onderzocht en komt tot de conclusie dat de huizen monumentwaardig zijn. "De onderbouwing is te vinden in het beschermde dorpsgezicht (stedenbouwkundige waarde), de ensemblewaarde van het molenerf en de cultuurhistorische waarde van de huisvesting van zoveel knechten en hun gezinnen op het erf van een bedrijf in de 19e eeuw", aldus het rapport. Heemschut heeft het advies ter beschikking gesteld aan het college van B en W en de gemeenteraad en blijft aandringen op de monumentenstatus om de geplande sloop te voorkomen." (bron: Erfgoedvereniging Heemschut, oktober 2021)

- Gevelstenen in Woudsend.

Terug naar boven

Evenementen

- Eens in de twee jaar organiseert Shantykoor de Pôllesjongers het Shantyfestival. Duizenden mensen bezoeken Woudsend tijdens dit festival om optredens te horen van gerenommeerde koren. Naast diverse markten kunnen ook de kinderen hun spulletjes verkopen. Er zijn verschillende andere attracties voor kinderen en er zijn demonstraties. Het festival wordt afgesloten met een vlootschouw. Versierde en verlichte schepen presenteren zich in het donker aan het publiek. De vloot bestaat onder andere uit aken en skûtsjes met zingende koren.

- Wâldseiner Toanielferiening Fertier brengt jaarlijks in januari een nieuw stuk op de planken.

- Het SKS Skûtsjesilen in Woudsend is een jaarlijks evenement ergens in de zomermaanden. Elk jaar strijden 13 skûtsjes op het Heegermeer om de winst. Honderden mensen zien op het water, langs de kant of vanuit de lucht wie er wint, waarna het feest in het dorp losbarst. Het Woudsender skûtsje de ‘Klaas van der Meulen’ is elk jaar van de partij. In 1985, 1989 en 1991 is deze kampioen geworden.

- De Friese Sleepbootdagen (weekend in mei, 1x in de 2 jaar, in de even jaren) worden sinds 1986 in Woudsend georganiseerd. Er komen dan ca. 60 sleepboten naar het dorp. Een van de belangrijkste onderdelen van deze dagen is het benoemen van de sleepbootschipper, hét ereburgerschap van het dorp. Tijdens deze dagen is er van alles te beleven. Naast de Braderie als vast onderdeel bedenkt de organisatie iedere keer weer een origineel programma.

- Het Wâldseiner Wykein (juni) is een 3-daags evenement met een uitgebreid programma voor jong en ouder.

- Woudsend organiseert jaarlijks een gezellige Boerenmarkt op de donderdagen in de zomervakantie.

- De Nacht van de Nacht (op een zaterdag eind oktober) is een jaarlijks evenement op vele plaatsen in het hele land, georganiseerd door de Natuur- en Milieufederaties, om aandacht te vragen voor de 'lichtvervuiling'. Sinds 2016 neemt ook Woudsend deel aan de Nacht van de Nacht. In het historische dorpscentrum, de gehele Midstrjitte, Eewâl en de stegen, zijn de lichten zo veel als mogelijk uit, zowel binnen als buiten. Glazen potjes met waxinelichtjes verlichten de straten en stegen. Ook in de huizen worden waxinelichtjes op de vensterbanken gezet. Dit is op zich al een prachtige beleving. Verder is er van alles te doen, zoals verhalenvertellers die optreden, sterren kijken met een telescoop, schminken, kinderverhalen, nachtgedichten, winkelen bij kaarslicht, live muziek, en borrelen en eten bij kaarslicht.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- In 2015 is er een Passantenhaven in Woudsend gerealiseerd.

- In 2015 is een snel fietspad tussen Woudsend en Sneek aangelegd, van duurzaam hergebruikt beton.

Terug naar boven

Beeld

- Oude ansichtkaarten van Woudsend.

Terug naar boven

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Woudsend (online te bestellen).

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Woudsend en de 4 onder Status vermelde buurtschappen.

- Belangenorganisatie: - "De in 1905 opgerichte Vereniging voor Dorpsbelangen Woudsend en omstreken treedt op als belangenbehartiger voor de inwoners van dit dorp en de bijbehorende vier buurtschappen. Het doel van de vereniging is de plaatselijke belangen in de meest ruime zin te behartigen en te streven naar behoud en verbetering van de kwaliteit van het woon- en leefmilieu. De vereniging beoogt dit doel te bereiken in samenwerking met haar leden en met overige belanghebbenden. De vereniging informeert en adviseert onder meer de gemeente en de provincie gevraagd en ongevraagd over geplande werkzaamheden in haar werkgebied. Dorpsbelang fungeert als intermediair tussen de diverse overheden en de inwoners. In 2005 is ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van Dorpsbelang een fraai prentenboek samengesteld. Het boek, “Wâldsein troch de tiid”, omvat bijna 100 pagina’s oude foto’s van ons dorp, aangevuld met foto’s uit 2005. In 2007 is in samenspraak met de inwoners een Dorpsvisie voor de komende 15 jaar vastgesteld. Wij zijn nu druk bezig met het verwezenlijken van de actiepunten die hier uit voortvloeien. Belangrijkste items/projecten zijn: 11-stegenplan; molens in het licht; upgrade recreatiestrand Indijk; T-steiger; evenementenpodium."

- MFC: - "Dorpshuis De Driuwpôlle is gelegen in de gezellige dorpskern van Woudsend, grenzend aan camping en jachthaven De Rakken. Het dorpshuis is een multifunctioneel en ruim gebouw, aangepast aan de huidige tijd. In het dorpshuis kun je terecht voor sporten, vergaderen, feesten, bijeenkomsten van persoonlijke aard en culturele activiteiten. Het dorpshuis beschikt over verschillende ruimtes en heeft dus veel gebruiksmogelijkheden voor sterk uiteenlopende aantallen bezoekers (van 2 tot 600 personen). De Driuwpôlle beschikt over: een grote sporthal annex evenementenhal; een grote zaal, met een ruime bar en een aanpasbaar podium; een mooie ruime foyer met een gezellige bar; een gezellige biljartruimte met eventueel gebruik van twee biljarttafels; vier vergaderzalen waarvan er twee ook als één ruimte gebruikt kan worden. Aan de foyer grenst een ruim en sfeervol terras dat door openslaande deuren bereikbaar is. Naast de foyer ligt een openbare jeu de boules baan. Voor de catering beschikt het dorpshuis over een goed uitgeruste keuken en wordt er samengewerkt met de locale horecabedrijven."

- Onderwijs: - Meester van der Brugschool. - Bonifatiusschool.

- Muziek: - Het in 1974 opgerichte Koor Om 'e Nocht in Woudsend zingt vrolijke liedjes ter opluistering van kerkdiensten, en heeft ook een poprepertoire.

- Sport: - Voetbalvereniging v.v. Woudsend is opgericht in 1933. Een interessante en - achteraf - vermakelijke alinea over het allereerste begin willen we je niet onthouden: "Het duurde bijna een jaar voordat de oprichting van de Woudsender Sport Vereniging (W.S.V.) werkelijk een feit was. Reden daarvoor was enerzijds de moeilijke economische, financiële slechte tijd en anderzijds - een puur praktisch probleem - het moeilijk verkrijgen van een stuk land. Toen de heer J. de Vries bereid was om een stuk land te verhuren aan de Lemmerstraatweg werd begonnen aan de voorbereiding van de oprichting van W.S.V. Op 18 juli 1933 werd de oprichtingsvergadering in de Christelijke Bewaarschool gehouden en was de voetbal- en korfbalvereniging W.S.V. een feit. Destijds werd er in het reglement vastgesteld dat het terrein op zondag gesloten was en dat er tijdens de wedstrijden niet gevloekt mocht worden. Gezamenlijk werd er voor gezorgd dat het veld, ver buiten het dorp, klaar werd gemaakt. Er kwamen doelen en een batte om over een brede tochtsloot te komen. Tot mei 1934 werd het eerste veld, dat bij "Station Woudsend" lag, gehuurd voor 75 gulden. Daarna kwam het land van Bart van Keulen vrij en werd er hier gevoetbald. Om toegang tot dit veld te krijgen werd een praam overdwars over de Weisleat gelegd en werd er op de praam een loopbrug getimmerd. Om het zicht vanaf Op 'e Romte af te schermen werd er met grote jutezakken gewerkt. Kleedgelegenheid was er niet. Dit moest op het open veld gebeuren. Een eigen clubkostuum was er in het begin niet omdat dit veel te duur was. Dit was ook de reden om af te zien van het verplicht stellen van voetbalschoenen." Ja, die goeie ouwe tijd... ;-) De uitvoerige historie van de vereniging kun je hier lezen.

- Volleybalvereniging Wisky is opgericht in 1971.

- "Watersportvereniging WV Woudsend is een gezellige vereniging met o.a. een geweldig aantal jeugdzeilers. Watersportliefhebbers word lid en doe ook mee!"

- Duurzaamheid: - "Energiecoöperatie Duurzaam Woudsend (EDW) is een coöperatieve vereniging die van het dorp e.o. een duurzamer regio wil maken. EDW is o.a. wederverkoper van groene stroom en gas van NLD Energie (Noordelijk Lokaal Duurzaam). EDW besteedt de wederverkoperspremie (€ 75,- per klant per jaar) aan duurzame en sociale (energie)projecten in haar werkgebied (= het dorp en de 4 omliggende buurtschappen zoals beschreven in het hoofdstuk Status). De leden van EDW bepalen het beleid en de besteding van opbrengsten. EDW heeft als doel: besparen op energie; opwekken duurzame energie; verkoop van duurzame energie via NLD energie; opbrengsten voor het dorp. EDW is lid van de Friese koepel van energiecoöperaties, Ús Koöperaasje. NLD Energie is ook een coöperatieve vereniging en heeft drie leden. Het is een dochteronderneming van Ús Koöperaasje en van de provinciale koepels in Groningen (Groninger Energiekoepel) en Drenthe (Drentse Kei)."

- Bedrijfsleven / ondernemen: - "Ondernemersvereniging OV Woudsend streeft ernaar de economische ontwikkeling van het dorp te stimuleren, de belangen van haar leden te behartigen en de ondernemers met elkaar te verbinden. Samen vertegenwoordigen onze leden een breed scala aan sectoren: van watersport tot horeca en van industrie en techniek tot aan detailhandel. Lid worden? Door het lidmaatschap van de Ondernemersvereniging hebt u niet alleen een stem in het lokale ondernemerslandschap, u wordt ook op de hoogte gesteld van relevant ondernemersnieuws vanuit de gemeente en andere stakeholders en kunt deelnemen aan netwerkactiviteiten van de vereniging."

Reactie toevoegen