Status

- Zand is een buurtschap in de provincie Noord-Brabant, in de regio Zuidoost-Brabant, en daarbinnen in de streek Peelland, gemeente Gemert-Bakel. T/m 1996 gemeente Bakel en Milheeze.

- De buurtschap Zand valt, ook voor de postadressen, onder het dorp Bakel.

- De buurtschap Zand heeft geen plaatsnaamborden, zodat je slechts aan de gelijknamige straatnaambordjes kunt zien dat je er bent aangekomen.

Naam

Oudere vermeldingen
Vóór 1600 heette de buurtschap Vloet, 1732 op 't Zand (bron van deze vermeldingen: Heemkundekring Bakel en Milheeze), 1794 en 1840 Sant.

Naamsverklaring
"Betekent zand 'zandig gebied', naar de bodemgesteldheid."(1)

Ligging

De buurtschap Zand ligt rond de gelijknamige weg, direct NO van het dorp Bakel, NW van het dorp Milheeze, ZW van het dorp De Rips, NW van het dorp Deurne, N van het dorp Vlierden en ZO van de dorpen De Mortel en Gemert.

Statistische gegevens

In 1840 omvat buurtschap Zand 4 huizen met 38 inwoners. Tegenwoordig omvat de buurtschap ca. 10 huizen met ca. 25 inwoners.

Geschiedenis

"Op het Zand stonden voor 1900 10 huizen, dat is aanzienlijk meer dan nu. Verschillende huizen stonden bijna tegen elkaar. Vanwege het brandgevaar mochten er geen bakhuizen gebouwd worden. Voor het bakken van broden was in een van de zandbergen een oven gemaakt waar het hele gehucht gebruik van maakte. Ook was het verboden om openbaar vuur te maken. Er woonde enkele families Manders die geen familie van elkaar waren. Een van hen werd door de politie gedrapeerd toen hij de aslade tegen zijn huis leeg aan het schudden was terwijl de wanden van stro en leem waren. Hiervoor kreeg hij van de rechtbank van Eindhoven een gevangenisstraf. Ondanks dat brandden er in 1932 twee huizen tot de grond af, en een huis liep aan de voorgevel brandschade op. De beukenhaag van de twee huizen staat er nog. Op het Zand bij Kuijpers kwamen wat wegen bij elkaar, allemaal verbonden met een voetpad. Achter St. Jozefsheil (Zorgboog) was de Vlinkertscheweg en de 2e Vlinkertschedwarsweg. De 3e weg was de 3e Vlinkertschedwarsweg en de 4e weg de Vlinkertschesteeg. Deze wegen zijn nog op het terrein van de Zorgboog terug te vinden." (bron: Heemkundekring Bakel en Milheeze)

Bezienswaardigheden

- "Op de locatie Zand 9 te Bakel was een voormalig agrarisch grondgebonden bedrijf gevestigd. De bestaande langgevelboerderij is door de gemeente Gemert-Bakel aangewezen als beeldbepalend pand en staat als zodanig vermeld op de gemeentelijke monumentenlijst. Het doel is om het agrarisch perceel te herbestemmen om de vestiging van twee woningen mogelijk te maken via een boerderijsplitsing van de bestaande cultuurhistorische waardevolle langgevelboerderij. De gemeente Gemert-Bakel heeft een positieve grondhouding uitgesproken met betrekking tot de gewenste ontwikkeling, maar tevens geconstateerd dat deze niet volledig realiseerbaar is binnen het vigerend bestemmingsplan ‘Gemert-Bakel Buitengebied 2010’. De gemeente Gemert-Bakel werkt met periodieke herzieningen van het bestemmingsplan buitengebied. Er is overeengekomen dat het onderhavige initiatief wordt meegenomen in het bestemmingsplan Partiële herziening Gemert-Bakel Buitengebied, januari 2017’. Voorliggende ruimtelijke onderbouwing betreft de motivatie en voorziet in een toetsing aan het actueel ruimtelijk beleid om de desbetreffende gronden te voorzien van een passend juridisch-planologisch kader. De ruimtelijke onderbouwing maakt onderdeel uit van de toelichting bij de partiële herziening van het bestemmingsplan voor het buitengebied."

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)