In Zevenbergschen Hoek hebben ze aan alleen wintercarnaval niet genoeg, dus doen ze het in de zomer gewoon nóg een keer...
- Zevenbergschen Hoek is een dorp in de provincie Noord-Brabant, in de regio West-Brabant, grotendeels in de streek Baronie en Markiezaat, gemeente Moerdijk (t/m 1996 gemeente Zevenbergen, in 1997 over naar gemeente Moerdijk), en deels in de Amerstreek, gemeente Drimmelen (t/m 1996 eveneens gemeente Zevenbergen, in 1997 over naar gemeente Drimmelen).
Een klein stukje van Zevenbergschen Hoek is bij de herindelingen van 1997 middels grenscorrectie overgegaan naar de gemeente Drimmelen. Het betreft met name de Eerste Weg, Tweede Weg, en Derde Weg even kant (de oneven kant is gemeente Moerdijk). Dit buurtje heeft toen een eigen postcode gekregen (4766, het dorp zelf heeft postcode 4765). Dit buurtje, zijnde een deel van de buurtschap Drie Hoefijzers, omvat slechts een 10-tal panden. Aanvankelijk viel ook het pand Korte Landekensweg 2 onder dit stukje van Zevenbergschen Hoek. Later is dit pand alsnog voor het postadres onder het dorp Lage Zwaluwe gebracht.
- Onder het dorp Zevenbergschen Hoek vallen ook de buurtschappen Drie Hoefijzers en Strooiendorp en ca. de helft van de buurtschap Achterdijk.
Terug naar bovenIn het Brabants
In de volksmond heet het dorp kortweg Den Hoek, in het Brabants Den Oek. De bewoners heten Hoekenaren.
Spelling
De naam hoort gespeld te worden zonder koppelteken tussen de twee woorden. Op richtingborden in de omgeving staat de naam foutief; met koppelteken.
Naamsverklaring
Zo genoemd naar de ligging in de scherpe bocht van de straatweg en de oude zeedijk bij Zevenbergen. (1)
Zevenbergschen Hoek ligt ZO van Moerdijk, 5 km NO van Zevenbergen, ingeklemd tussen de spoorlijn naar Breda, de snelweg A16 Dordrecht-Breda en de goederenspoorlijn naar Geertruidenberg. En sinds 2005 is daar ook de Hogesnelheidslijn (HSL) nog bij gekomen… Zie verder bij `Recente ontwikkelingen`.
Terug naar bovenIn 1840 heeft Zevenbergschen Hoek 90 huizen met 587 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 700 huizen met ca. 1.700 inwoners.
Terug naar bovenOnderwijs
"In 1662 rapporteerde dominee Tegnejus dat er aan de Dwarsdijk een zekere meester Cornelis, een 'papist', een 'verboden school' hield. Hij drong er bij het stadsbestuur van Zevenbergen op aan dat 'kwaad' te stuiten en een gereformeerde schoolmeester aan te stellen. Nog enkele malen zou men hiertegen ageren, maar omdat de kinderen van Zevenbergschen Hoek toch niet naar Zevenbergen kwamen, liet men het maar zo. In 1842 telde de school op het dorp 85 leerlingen. Met het gebouw was het niet zo best gesteld, want de schoolopziener bracht in 1848 een vernietigend rapport uit over de bouwvallige toestand van het ene lokaal waarin ongeveer 80 kinderen zaten. In 1853 werd er een nieuwe school gebouwd met onderwijzerswoning voor de som van f 2994,-. Deze school werd in 1883 geheel vernieuwd en uitgebreid tot 6 lokalen. Dit was een openbare school met onderwijs voor jongens en meisjes. Binnen de katholieke geloofsgemeenschap streefde men echter naar echt katholiek onderwijs, en dan ook nog gescheiden onderwijs voor jongens en meisjes. Daarom kwamen in 1887 de eerste zusters van de Sociëteit Jezus Maria Jozef uit ’s-Hertogenbosch naar Zevenbergschen Hoek en werd er begonnen met een lagere school voor meisjes, maar ook met een bewaarschool, - de voorloper van de kleuterschool - en een gasthuis, waarin ouderen werden opgevangen.
In 1922 nam het RK kerkbestuur de openbare school over van de gemeente. Tot 1932 bleef er echter ook nog een openbare lagere school met ongeveer 10 à 18 leerlingen. Deze school was verder achter in de Hoofdstraat te vinden. Naast de Mariaschool voor de meisjes kwam er ook een katholieke lagere school voor de jongens, Pius X-school genoemd. In 1957 verscheen aan de Olavstraat een nieuwe kleuterschool met als naam St. Theresia. Twee jaar later gingen de Pius X-school en de Mariaschool samen onder de naam Pius X-school. Deze school beschikte over twee gebouwen, deze stonden naast de kleuterschool in de Olavstraat. De kleuterschool en de lagere school werden in het begin bestuurd door het parochiebestuur. Later kwamen de kleuterschool en de lagere school onder het bestuur van de Stichting Katholiek Onderwijs Zevenbergschen Hoek. In 1985 kwam de Wet op het Basisonderwijs (WBO) tot stand. Kleuterschool en lagere school gaan vanaf die tijd samen onder de naam basisschool de Hoeksteen. In 1996 ging de Stichting Katholiek Onderwijs Zevenbergschen Hoek op in Stichting Noordrand, waaronder een elftal katholieke basisscholen vielen. In 2008 fuseert Stichting Noordrand met Stichting Primair Christelijk Onderwijs West-Brabant onder de naam Stichting De Waarden.
In 1990 zijn alle groepen van de school ondergebracht in een gebouw. Een gebouw werd gemeenschapshuis Dde Zevensprong. Het gebouw van de voormalige kleuterschool kwam in handen van bouwbedrijf Zwaluwe. Ons huidige schoolgebouw stamt uit 1954 en is gebouwd als lagere school voor meisjes en ook als VGLO-school. Een VGLO-school was een tweejarige vorm van voortgezet onderwijs voor meisjes en zo’n school had ook een handwerklokaal en een huishoudlokaal. Deze school is in 1943 gestart en in 1963 opgeheven. Op deze plaats vinden we nu het speellokaal van de kleuters en een lokaal van een kleutergroep. Er zijn plannen om een nieuwe, moderne school te bouwen op de huidige locatie. Een school waar we heel graag naar uitkijken om in te leren en samen te zijn." (bron: schoolgids Basisschool De Hoeksteen 2018-2019)
Terug naar boven- De Hoofdstraat en Driehoefijzersstraat in Zevenbergschen Hoek zijn van 2018 t/m voorjaar 2019 heringericht tot 30km-zone. Tegelijkertijd is het riool vervangen. Er zijn zo'n dertig bomen teruggeplant. De winkeliers in deze straten hebben parkeerplaatsen voor de deur gekregen. Het dorp heeft last van sluipverkeer. Dat werd voorheen gehandhaafd door BOA's. Sinds de herinrichting gebeurt dat op digitale wijze.
- Een groepje van ca. 20 huizen aan de Ewoudsdam, voor zover gelegen buiten de bebouwde kom van de dorpskern van Zevenbergschen Hoek, plus nog enkele aangrenzende boerderijen aan de Landekensdijk, staan lokaal bekend als buurtschap de Kattekraam. Deze buurtschap is in 2017 in het nieuws gekomen omdat zij de nieuwe hoogspanningslijn (380 kv) Rilland-Tilburg door 'de achtertuin' dreigen te krijgen. In juni 2017 heeft de Regio West-Brabant de minister geadviseerd te kiezen voor de Noord-variant (er was ook sprake van een Zuid-variant) als optie die kennelijk het gunstigst, of minst ongunstig - natuurlijk wil niemand aan die lijn hem door zijn 'achtertuin' - komt te lopen (zo wilde men in Geertruidenberg liever de Zuid-variant omdat de Noord-variant door hún 'achtertuin' komt te lopen).
Inwoners van buurtschap de Kattekraam dachten dat het zo'n vaart niet zou lopen omdat eerdere varianten N van de huidige hoogspanningslijn liepen. In september 2017 wordt bekend dat de voorkeursvariant Z daarvan komt te lopen. 8 tot 10 woningen, inclusief 2 boerderijen aan de Landekensdijk, komen daarmee in de 'gevarenzone' (er is een bepaalde zone i.v.m. magnetische velden, waarbinnen in relatie tot een hoogspanningslijn beter geen woningen kunnen staan). Deze panden dreigen dan onteigend te worden. De inwoners zijn daar natuurlijk 'not amused' over en gaan ijveren voor een alternatief waarbij hun huizen gespaard kunnen worden en overlast verminderd. Ze hebben in Zevenbergschen Hoek en dan in het bijzonder in de Kattekraam ook al overlast van Industrieterrein Moerdijk, de verbreding van de A16, windschermen die fluiten, en dan komen er ook nog windmolens bij. Dan ook nog eens een hoogspanningslijn wordt wel erg veel van het goede. Wordt vervolgd dus...
- Bestemmingsplan Zevenbergschen Hoek.
- In Zevenbergschen Hoek zijn in 1999 circa 130 woningen afgebroken voor de aanleg van de Hogesnelheidslijn (HSL)en de verbreding van de A16. Het ging daarbij om de vlak aan de ‘infrabundel’ gelegen woningen aan de Hoofdstraat, Van Gilsstraat en De Wieken, die toch al een bijzonder hoge ‘geluidsbelasting’ hadden. Elders in het dorp is vervangende nieuwbouw gerealiseerd: in de ‘oksel’ van de Driehoefijzerstraat en de Bloemendaalse Zeedijk is een nieuwe wijk gebouwd, Zevenbergschen Hoek-Zuid, met circa honderd (grotendeels vrijstaande) woningen op vijf schiereilanden. De wijk is allereerst bestemd voor ‘HSL-slachtoffers’. Een deel van hen heeft echter al zelf elders woonruimte gevonden, omdat zij buitenaf wilden blijven wonen. De wijk kon gerealiseerd worden door de aankoop van elf hectare grond plus opstallen van akkerbouwer De Lint. Deze hield nog zo’n veertig hectare over en is een nieuw bedrijf begonnen aan de Derde Weg, precies aan de andere kant van zijn kavel. Het woonhuis uit de 17e eeuw staat op de monumentenlijst en is dus niet gesloopt. De HSL zal langs het dorp razen over een twaalf meter hoge dijk, omdat hij even verderop over de spoorbaan Breda-Rotterdam heen moet. Langs de bestaande spoorlijn wordt een geluidsscherm geplaatst met een hoogte van negen meter, waardoor er geen woningen in Zevenbergschen Hoek meer zijn die meer geluidshinder hebben dan in de wet is toegestaan. De gemeente heeft overigens (zonder succes) tegen het visuele obstakel geprotesteerd. Voordeel is dat de geluidsoverlast van de A16 en de bestaande spoorlijnen een stuk minder wordt. Verder is er op de vrijkomende ruimte rond het scherm een park aangelegd. De wijk Zevenbergschen Hoek-Zuid wordt in de volksmond ook Hogesnelheidswijk genoemd.
- De gemeente Moerdijk wilde, na de naamswijziging van deze gemeente in 1998 (de voorlopige gemeentenaam was ‘Zevenbergen’), ook de naam van station Lage Zwaluwe wijzigen in Moerdijk. De gemeente wilde daarmee nadrukkelijker aangeven dat het station in de gemeente Moerdijk ligt. Bovendien is het goed voor de naamsbekendheid van de gemeente en het gelijknamige dorp en bedrijventerrein. Burgemeester J. Elzinga van de gemeente Drimmelen (waar Lage Zwaluwe onder valt) voelde er echter niets voor: “Natuurlijk ontken ik niet dat Moerdijk een grote industriële allure heeft. En dat een station de gemeente ten goede komt. Maar deze actie is echt pure cosmetica. Het enige dat ze willen is een naambordje.” Bovendien vindt hij het verwarrend voor reizigers die met de trein naar Lage Zwaluwe willen. Een naamsverandering zou verwarring scheppen. “En daar komt bij dat Jules Deelder ooit een gedicht over het station heeft geschreven. Dat mag toch niet verloren gaan? Bovendien is Lage Zwaluwe toch echt het dichtstbijzijnde dorp van het station.” (338)
Wij vermoeden dat de burgemeester niet kan kaartlezen: Zevenbergschen Hoek is ook een dorp en ligt toch echt dichter bij het station dan het dorp Lage Zwaluwe… Daarnaast valt het station topografisch gezien onder het dichtstbijzijnde dorp in de gemeente Moerdijk - omdat het in die gemeente ligt - en ook dat is Zevenbergschen Hoek. De NS moeten overigens toestemming geven voor een naamswijziging, mede omdat het nogal wat consequenties heeft. Op allerlei plaatsen o.a. in dienstregelingen e.a. bestanden moet dan de naam worden veranderd. In 1998 is het niet gelukt. In 2008 heeft het CDA het nog eens geprobeerd. Dat is - wederom - afgeketst op de hoge kosten (inmiddels opgelopen naar ca. €100.000). Dus het station blijft Lage Zwaluwe heten...
Het oude stationsgebouw is afgebroken in het kader van de aanleg van de Hogesnelheidslijn (HSL), die dwars over het voormalige station loopt, en de verbreding van de A16. Ook het bij het station gelegen buurtje aan de Streeplandseweg is in 2000 afgebroken. Er is een nieuw station gebouwd, dat een loopbrug over alle sporen heen heeft gekregen, zodat men de perrons kan bereiken. Zowel vanaf de westzijde als de oostzijde van het station is deze loopbrug bereikbaar. Dat is vooral handig voor fietsers uit Zevenbergschen Hoek (het dorp ligt O van de HSL en de bestaande spoorlijn, het station is W daarvan komen te liggen).
Overigens was er iets naar het zuiden wél een station (formeel 'stopplaats') Zevenbergschen Hoek, aan de spoorlijn Lage Zwaluwe - 's-Hertogenbosch (van 1886 tot 1938). De spoorwegwachterswoning, later uitgebouwd tot stationsgebouw (Bloemendaalse Zeedijk 4) is tegenwoordig in gebruik als woning.
Terug naar boven- Zevenbergschen Hoek heeft 3 rijksmonumenten.
- Zevenbergschen Hoek heeft 2 gemeentelijke monumenten.
- De huidige RK H. Bartholomeuskerk is gebouwd na de Tweede Wereldoorlog, ter vervanging van de zeer monumentale koepelkerk, die door het oorlogsgeweld volledig is verwoest. Tegenwoordig is dit de kerk van Cluster Oost van de in 2005 opgerichte regionale Immanuelparochie. De overige kerken in Cluster Oost (Lage Zwaluwe, Langeweg en Moerdijk) zijn kennelijk aan de eredienst onttrokken.
- Mariakapelletje uit 1967 nabij de afrit van de A16.
- De Hoekse Molen, een als stellingmolen uitgevoerde ronde stenen molen in Zevenbergschen Hoek (De Molensteen 3) is in 1873 gebouwd als korenmolen. De molen is omstreeks 1935 onttakeld, waarbij het wiekenkruis, de kap, de stelling en een groot deel van het gaande werk zijn verwijderd. De incomplete molen heeft thans een functie als opslagruimte en als autostalling. De incomplete molen ligt op een verhoging en is op de begane grond voor driekwart rondom uitgebreid met aanbouwen. De aanbouwen van de molen vallen buiten de werking van de Monumentenwet. De incomplete molen is zichtbaar in de omgeving. De incomplete molen bestaat uit de ronde conisch gemetselde bakstenen romp met vijf bouwlagen die is voorzien van een plat dak. Op meerdere plaatsen zijn restanten van het gaande werk aanwezig, nl.: twee koppels stenen incl. ringhout, rijnen en bolspillen, een steenschijf met spil, het windluiwerk met gaffelrad en een motorluiwerk.
De molenromp is een rijksmonument en is van algemeen belang: vanwege bouwtechnisch-historische waarden als herkenbaar en representatief relict van een ronde stenen korenmolen uit de tweede helft van de 19e eeuw; vanwege cultuurhistorische waarden als onderdeel van de geschiedenis van de graanmaalderijen van Nederland en de industriële ontwikkeling van Noord-Brabant en de plaatselijke geschiedenis; vanwege situationele waarden betreffende de historische gaafheid van de omgeving; vanwege de gaafheid van de molenbiotoop.
De molenromp is tegenwoordig eigendom van de heer A. de Haas, die de molenromp gelukkig een warm hart toedraagt. De romp staat al zo'n 75 jaar leeg en is gelukkig niet ingebouwd. Het streven van de eigenaar is de molenromp veilig te stellen en eventueel als er mogelijkheden zijn deze weer in complete staat te restaureren. Zolang dat niet kan beoogt hij de romp te onderhouden en te beschermen tegen verval. De Haas had wel bezwaar tegen de benoeming van de molenrom tot rijksmonument. Hij vreest dat hem daardoor allerlei beperkingen worden opgelegd. En: "De molen is niets meer dan een stenen romp waar niks in zit.“, aldus De Haas. De Federatie Noordbrabants Monumentenoverleg ziet de benoeming van de molenromp tot rijksmonument juists als een overwinning. De club heeft het negatieve advies van de gemeente Moerdijk aangevochten. Moerdijk liet de staatssecretaris van OC&W weten dat de benoeming tot rijksmonument onterecht is. De federatie heeft dat advies met succes weerlegd. Het heeft drie jaar geduurd voordat het ministerie het besluit heeft genomen. ‘Hieruit blijkt dat de bescherming van ons cultuurhistorisch waardevolle erfgoed in een aantal gevallen een kwestie van lange adem is’, zo laat de federatie in een verklaring weten.
Terug naar boven- Carnaval. Naast het reguliere carnaval in de winter, heeft Zevenbergschen Hoek ook een zomercarnaval (weekend eind augustus of begin september).
Terug naar boven- De Zonzeelse Polder ligt gedeeltelijk in de gemeente Moerdijk (t/m 1997 gemeente Zevenbergen), gedeeltelijk in de gemeente Drimmelen (t/m 1996 gemeente Made en Drimmelen). De naam geniet vooral bekendheid vanwege het ‘Knooppunt Zonzeel’, de aansluiting van de A16 op de A59 ZO van Langeweg, Z van Zevenbergen. De polder ligt tussen Wagenberg, Zevenbergschen Hoek en Hooge Zwaluwe. ZW van het knooppunt Zonzeel ligt de Zonzeelse Dijk.
De turfafgravingen (‘moernering’) zijn in dit gebied al vroeg aangevangen. In 1267 begint men hier aan de ontginning van een ‘moer’ van 258 hectare. "Tegenwoordig is Zonzeel een belangrijk gebied voor weide- en trekvogels. De aanwezige petgaten, die in het verleden gegraven zijn voor de winning van turf, zijn nu prima plekken voor moeras- en watervogels” (70). “Sinds een aantal jaren heeft Staatsbosbeheer hier bijna 100 hectare grasland in beheer met het doel de vogelstand van dit gebied weer op zijn oude niveau te herstellen. Staatsbosbeheer doet dat niet alleen, maar samen met het Waterschap en vooral ook samen met boeren die de graslanden in dit gebied in gebruik hebben. Dit voorbeeld bewijst dat zo’n herstel niet altijd een langdurig proces hoeft te zijn.
Uit voorbereidend onderzoek is gebleken dat de botanische ontwikkelingsmogelijkheden van het graslandgebied in Zonzeel beperkt zijn en daarom heeft Staatsbosbeheer hier gekozen voor een zogenaamde weidevogeldoelstelling. Dit betekent dat de graslanden regelmatig licht bemest worden met ruige stalmest. In combinatie met een extensief hooi- en weilandbeheer geeft dat een goed ontwikkelde bodemfauna, die weer als voedsel moet dienen voor broedende grutto’s en tureluurs en trekkende goudplevieren en wulpen.
In overleg met het Waterschap is het waterpeil opgezet en zijn de sloten in het gebied aanzienlijk verbreed, waardoor deze een brede oeverstrook hebben gekregen. Ook zijn met de pachters afspraken gemaakt over de tijdstippen waarop het vee de wei ingaat en er gemaaid wordt. Pachters en natuurbeschermers hebben ook afspraken gemaakt over weidevogelbescherming in dit gebied. Samen zoeken zij de nesten van de weidevogels op en plaatsen nestbeschermers, zodat de legsels gespaard worden bij eventuele werkzaamheden en niet vertrapt kunnen worden door het vee.
De aantallen broedende grutto’s en tureluurs in dit gebied nemen duidelijk toe. Daarnaast broeden er typische ‘natte-graslandsoorten’ zoals gele kwikstaart en de zeldzame zomertaling. De laatste jaren worden tijdens het broedseizoen ook regelmatig baltsende watersnippen aangetroffen. Behalve deze kenmerkende weidevogels staat het gebied ook bekend om blauwborst, rietzanger, snor, waterral en bruine kiekendief die in de moerasruigten en rietstroken tot broeden komt. Ook soorten van extensieve agrarische landschappen zoals paapje, roodborsttapuit, grasmus en patrijs zijn geregelde broedvogels. ’s Winters vertoeven er weer flinke aantallen ganzen (tot wel 2.500 exemplaren, meest kolganzen) en smienten in de dan plas-dras staande weilanden. Het gebied is trouwens ook om andere redenen de moeite waard. Zo komen hier ook de heikikker en de rugstreeppad voor, twee amfibiesoorten waarvan vooral de eerste in Noord-Brabant uitgesproken zeldzaam is en wiens voorkomen hier samenhangt met de aanwezigheid van veen in de ondergrond” (80).
Terug naar boven- Film over Zevenbergschen Hoek anno 1964 (46 min.).
- Fotoreportage over Zevenbergschen Hoek door Kees Wittenbols uit Breda.
Terug naar boven- Algemeen: - Site van en over Zevenbergschen Hoek.
- Nieuws: - Actualiteiten uit Zevenbergschen Hoek op Facebook.
- Belangenorganisatie: - "Dorpsraad Zevenbergschen Hoek is het luisterend oor van het dorp en komt op voor de gezamenlijke belangen van de inwoners bij onder meer gemeente en provincie. "
- Onderwijs: - "Basisschool De Hoeksteen is de enige basisschool in Zevenbergschen Hoek. Wij verzorgen goed onderwijs aan kinderen van 4-12 jaar. Wij staan voor goede leeropbrengsten op alle ontwikkelingsgebieden in een veilige sociale omgeving. Zo bieden wij de kinderen een stevig fundament voor hun verdere persoonlijke en sociale groei naar evenwichtige en verantwoordelijke jonge mensen die zowel zelfstandig als in groepsverband kunnen functioneren in een dynamische en multiculturele samenleving. We zijn een brede school en een verbindende factor in het dorp.
De maatschappelijke ontwikkelingen vragen van ons dat wij de kinderen naast de basisvaardigheden ook vaardigheden leren die we de zogeheten 21st century skills noemen zoals bijvoorbeeld: creatief en kritisch denken, probleemoplossend leren, samenwerken, omgaan met ICT en sociale media, plannen etc. Om kinderen optimaal voor te bereiden op hun plaats in de maatschappij mag aandacht voor een gezonde en actieve leefstijl in ons aanbod niet ontbreken. De toenemende mondialisering is voor ons het motief om met ingang van schooljaar 2019-2020 in de hele school Engels aan te bieden. Kinderen werken groepsoverstijgend met elkaar samen, bijvoorbeeld tijdens lezen luisteren kleuters naar verhalen die worden voorgelezen door kinderen uit groep 8.
Sinds 2013 is basisschool De Hoeksteen officieel een brede school. Een brede school is een school die op de eerste plaats onderwijs biedt binnen een uitdagende leeromgeving. Maar een brede school gaat verder. Een brede school gaat een samenwerkingsverband aan met een aantal partners, zoals in ons geval kinderopvang, peuteropvang, bibliotheek VANnU, Centrum Jeugd en Gezin Moerdijk (CJG), Gemeenschapshuis De Zevensprong, Verzorgingstehuis Sint Martinus en diverse verenigingen in het dorp, om de ontwikkeling van de kinderen nog meer te stimuleren met behulp van activiteiten op het gebied van zorg, opvang en verrijking. We streven hierbij ook naar een grote betrokkenheid van de ouders, waardoor de leerresultaten van de kinderen verhoogd worden. Onze school is er als Brede School ook op gericht om de leefbaarheid binnen de kern Zevenbergschen Hoek mede te stimuleren."
Reactie toevoegen