Status

- Zevenhuizen is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Schieland, gemeente Zuidplas. Het was een zelfstandige gemeente t/m 1990. In 1991 over naar gemeente Zevenhuizen-Moerkapelle, in 2010 over naar gemeente Zuidplas.

- Onder het dorp Zevenhuizen valt ook de buurtschap Oud Verlaat. Volgens (1) was er daarnaast ook nog sprake van de buurtschappen Kikkershoek en Vijfhuizen.

- Wapen van de voormalige gemeente Zevenhuizen.

Naam

Oudere vermeldingen
1244 kopie 1566 Sevenhuijsen, 1346 Zeuenhusen.

Naamsverklaring
Genoemd naar het oorspronkelijk aantal huizen ter plekke.(2)

Ligging

- Zevenhuizen ligt W van Gouda en grenst in het Z aan Rotterdam (-Nesselande), in het W aan Bleiswijk, in het N aan Moerkapelle en in het W aan het buitengebied van Moordrecht.

- Het oude land op grondgebied van Zevenhuizen is laagveen. De polders zijn kleigrond.

Statistische gegevens

- In 1840 heeft dorp en gemeente Zevenhuizen 234 huizen met 1.693 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp ca. 3.000 huizen met ca. 7.000 inwoners.

- In 1995 is middels een grenscorrectie 376 hectare met 251 inwoners overgegaan van de gemeente Zevenhuizen-Moerkapelle (kern Zevenhuizen) naar de gemeente Rotterdam, omdat die gemeente grond nodig had voor de bouw van de wijk Nesselande. In 2013 heeft de huidige gemeente Zuidplas daar weer een stukje van teruggekregen, zijnde 163 onbewoonde hectaren. Het betreft een deel van de Zevenhuizerplas, die voorheen deels onder de gemeente Rotterdam en deels onder de gemeente Zuidplas viel. Men vindt het kennelijk handiger om dat onder het bestuur van één gemeente te brengen.

Geschiedenis

In den beginne
Tot aan de middeleeuwen is het gebied rondom Zevenhuizen en Moerkapelle een overwegend onbewoonbaar drassig moeras, dat slechts via de natuurlijke waterwegen bereikbaar is. Het oorspronkelijke riviertje de Rotte vormt hierbij de belangrijkste toegangsweg. Op de oevervallen van de Rotte worden dan ook de eerste bewoningscentra opgericht, van waaruit het gebied wordt ontgonnen. Het land wordt verdeeld in 'weren' - lange smalle stroken land die door sloten van elkaar worden gescheiden - en geschikt gemaakt voor landbouw en veeteelt. Doordat de ontgonnen gronden steeds verder van de Rotte komen te liggen, worden langs de wegen die door het gebied lopen nieuwe huizen gebouwd. Zo ontstaan - rond 1500 - de huidige kernen Zevenhuizen en Moerkapelle.

Turfwinning > veenplassen > polders
Voor deze kernen wordt turfwinning een van de belangrijkste bronnen van inkomsten. Hierdoor is het gehele middeleeuwse ontginningspatroon echter verloren gegaan. Daarnaast ontstaan door de turfwinning in de loop van de 17e eeuw grote veenplassen. Nadat het gebied van Moerkapelle in het midden van de 17e eeuw is afgesplitst van Zevenhuizen, blijven in het Zevenhuizense deel twee waterstaatkundige eenheden over: de Catgespolder en de Swanlasepolder of Zwanlasepolder.

Het westelijk deel van de Catgespolder wordt in 1734 drooggemalen en staat voortaan bekend als de Tweemanspolder. De huidige Tweemanspolder wordt begrensd door de Moerkapelse Zijde in het noorden, de - in elkaars verlengde gelegen - wegen Noordeinde en Zuideinde in het oosten, de watergang Hennipsloot met daarlangs de weg Tweemanspolder in het zuiden en de Rotte(meren) in het westen. In de jaren 1757 tot 1759 volgt het grootste deel van de Swanlasepolder, waardoor de droogmakerij Eendragtspolder ontstaat (Z van de Tweemanspolder). De Zuidplas die ten oosten van de Noordeinde en Zuideinde lag, is pas in 1840 drooggelegd tot de Zuidplaspolder, die onder een reeks omliggende dorpen valt, waaronder Zevenhuizen. (bron: Bestemmingsplan Tweemanspolder en polder De Wilde Veenen)

Onder Zevenhuizen valt ook een N stukje van de Prins Alexanderpolder. Het voormalige IJsselmeer - waar diverse personen naar blijken te zijn vernoemd - is in 1633 drooggemalen.

Als je je nader wilt verdiepen in de geschiedenis van dit dorp, kun je terecht bij Stichting Oud Zevenhuizen - Moerkapelle. De stichting is opgericht in 1984 en beheert sinds 1997 Historisch Centrum Ons Verleden. Het doel van de stichting is het bewaren en toegankelijk maken van de geschiedenis en het cultureel erfgoed van de genoemde dorpen plus buurtschap Oud Verlaat en de naaste omgeving. De kernactiviteiten zijn het bijhouden en inrichten van de vaste en wisselende exposities in het Historisch Centrum en de uitgifte van het Verleden Tijdschrift (1x per kwartaal). Daarnaast wordt regelmatig een lezing georganiseerd over een historisch onderwerp, genealogisch onderzoek gedaan, komen publicaties op Facebook, op de eigen website en in het Hart van Holland en worden excursies georganiseerd.

Zou je ook nog eens terug willen zien hoe het er vroeger thuis bij je vader en moeder uitzag? Of bij opa en oma? Welke klusjes er in en om het huis gedaan moesten worden en waarmee? Hoe het voedsel werd verbouwd? Hoe er gespeeld en geleerd werd? En welke hobby’s we hadden? In Historisch Centrum Ons Verleden* is hierover in diverse themahoeken heel veel terug te vinden. Jaarlijks zijn er wisselende tentoonstellingen, die de aandacht vestigen op het cultureel erfgoed en de geschiedenis van de kernen Moerkapelle, Oud Verlaat, Zevenhuizen en de naaste omgeving. Voor die tentoonstellingen wordt over het algemeen gebruik gemaakt van voorwerpen, foto’s en ander beeldmateriaal uit de eigen collecties.
* Tweemanspolder 15, Zevenhuizen. Geopend iedere laatste zaterdagmiddag van de maand van 13.30-16.00 uur. Voor (familie)groepen zijn andere dagen en openingstijden mogelijk. Voor schoolgroepen is, naast andere dagen en openingstijden, in overleg een speciaal educatief programma mogelijk.

Verder is in 2018 het boek 'Groeiende Dorpen' verschenen, geschreven en samengesteld door bestuurslid van de hierboven vermelde stichting Cobi van Weringh-Schotte. De ondertitel van het boek luidt 'Zevenhuizen, Moerkapelle en Oud Verlaat in oude en nieuwe foto’s'. "Daarmee is direct duidelijk wat je kunt verwachten. De oude foto’s zijn nagenoeg allemaal van na 1950, waardoor de herkenbaarheid van deze oude foto’s groot is. Daarnaast is van iedere oude foto een actuele foto genomen vanaf ongeveer dezelfde plaats. Een feest van herkenning dus. Behalve een kijkboek is het ook nog eens heerlijk informatief. Het boek beslaat 128 pagina’s en is in hardcover uitgevoerd. In het boek zijn ca. 120 foto’s van Zevenhuizen opgenomen, ruim 90 van Moerkapelle en ca. 25 van Oud Verlaat. Het boek is te koop in het Historisch Centrum en kost € 15,-. Donateurs krijgen het boek voor €10,- (één boek per donateur).

Recente ontwikkelingen

- In 2014 is de bouw gestart van een nieuwe wijk met ca. 1.200 huizen in Zevenhuizen-Zuid.

- Bestemmingsplan Tweemanspolder (Zevenhuizen) en polder De Wilde Veenen (Moerkapelle) (2012).

Bezienswaardigheden

- Zevenhuizen heeft 17 rijksmonumenten.

- Molenviergang: - Tweemanspolder Molen nr. 1. - Tweemanspolder Molen nr. 2. - Tweemanspolder Molen nr. 3. - Tweemanspolder Molen nr. 4.

- De Eendrachtsmolen (Rottekade 1) is een grondzeiler bij het Zevenhuizer Verlaat tussen de Hennipsloot en de Rottemeren nabij Zevenhuizen. De molen is in 1727 gebouwd als boezemmolen, die het water uitsloeg van twee thans niet meer bestaande molengangen. Tegenwoordig kan de molen als waterververser voor de Rotte dienstdoen. De molen doet daarnaast dienst als woning. Sinds 1949 is de molen eigendom van het Hoogheemraadschap van Schieland, inmiddels gefuseerd tot het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Het wiekenkruis heeft roeden met een lengte van circa 28 meter en is uitgerust met het oudhollands hekwerk met zeilen. Het water wordt opgevoerd met een scheprad.

Landschap, natuur en recreatie

- Voor een goede kwaliteit van het water in de Rotte is het belangrijk dat er in en om het water verschillende soorten planten en dieren leven. Daarom legt het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard 2 hectare natuurvriendelijke oevers aan. In het Rottemerengebied ZW van Zevenhuizen komen aan beide zijden van de rivier en langs eiland Pekland stroken met oeverplanten. De aanleg start in oktober 2019 en is klaar in maart 2020. Bij de aanleg en het beheer van groene oevers houdt het hoogheemraadschap rekening met de natuur en met watersporters en -recreanten. Bijvoorbeeld door steigers vrij te houden van begroeiing en door te zorgen voor een geleidelijke overgang tussen water en land. Daar kunnen verschillende plantensoorten gaan groeien. Die begroeiing zorgt dan weer voor een goed leefklimaat voor allerlei dieren, zoals vogels, vissen, insecten en kikkers. In natuurvriendelijke oevers kunnen zij schuilen, eten vinden, opgroeien en zich voortplanten. (bron: Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, 13-9-2019)

Links

- Onderwijs: - ’t Reigerbos is een openbare basisschool in Zevenhuizen waar een kind volledig tot z’n recht komt. Ze werken aan alle aspecten van de ontwikkeling van het kind. Ze leren kinderen samen te werken, te geloven in zichzelf en in hun talenten, hun gevoelens te uiten en respect voor elkaar te hebben. Ze leren kinderen regels en afspraken te gebruiken om een prettige leefomgeving en sfeer te creëren en geven zelf het goede voorbeeld. Ze focussen op kennisontwikkeling en stimuleren kinderen hun talenten te ontwikkelen op alle gebieden, zoals sport en kunst. Het mooie schoolgebouw, modern materiaal, hoog en goed opgeleid personeel zal kinderen, meer dan ooit, uitdagen zich te ontwikkelen. Ze beogen leerproblemen te voorkomen door deskundige en gestructureerde begeleiding van de groepsleerkracht en de Interne Begeleiding. Ze hebben een projectgroep waarin ze ook zorg en uitdaging bieden aan de meer- en hoogbegaafde leerlingen. Ze zijn blij dat veel ouders de school binnenkomen voor gewoon een gesprek, voor hulp bij activiteiten in de groep en hulp bij projecten en feesten. Ze hebben een bijzonder actieve ouderraad die van onschatbare waarde voor de school is. Daarnaast is er een zeer betrokken medezeggenschapsraad die meedenkt en meebeslist over vele schoolse zaken.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Zevenhuizen alg.

• 1. Aardrijkskundig woordenboek van Nederland,
  Witkamp, P.H.
  , p.1508, (1877)
  
• 2. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)