Status

- Zuidbuurt is een dorp in de provincie Zuid-Holland, in de streek Groene Hart, gemeente Zoeterwoude.

- Het dorp heeft in 1978 geen eigen postcode en plaatsnaam gekregen in het postcodeboek, voor de postadressen ligt het dorp daarom sindsdien 'in' de postale plaatsnaam Zoeterwoude (wij zeggen bewust 'postale plaatsnaam', omdat geografisch gezien deze plaatsnaam namelijk helemaal niet bestaat; deze postale plaatsnaam omvat in de geografische en maatschappelijke werkelijkheid namelijk de dorpen Zoeterwoude-Dorp, Zoeterwoude-Rijndijk en Zuidbuurt. Vergelijk Reeuwijk, waar iets soortgelijks aan de hand is).

- Het dorp heeft een eigen bebouwde kom. Maar helaas staat als naam op de komborden 'Zoeterwoude-Dorp', naar het N hiervan gelegen dorp. Kennelijk vindt de gemeente dat het dorp Zoeterwoude-Dorp 2 bebouwde kommen heeft, waarvan dit de zuidelijke is. Daar zal men kennelijk legitieme redenen voor hebben, maar het zou wel zo handig/netjes zijn als men er dan op zijn minst witte onderbordjes Zuidbuurt onder zou plaatsen, zodat je als voorbijganger - en inwoner! - kunt zien dat je dit dorpje onder het hoofd-dorp Zoeterwoude-Dorp binnenkomt. Nu krijgen inwoners door de postadressen en plaatsnaamborden aangeleerd om te zeggen dat ze in het dorp Zoeterwoude-Dorp wonen, terwijl ze eigenlijk in het dorp Zuidbuurt wonen, waardoor (het gebruik van) deze plaatsnaam nodeloos uitsterft. En dat is toch jammer en niet nodig...

Naam

Naamgeving
Het dorp, aanvankelijk buurtschap, ligt zuidelijk van de hoofdplaats Zoeterwoude (dat tegenwoordig Zoeterwoude-Dorp heet, om het te onderscheiden van het latere, N hiervan ontstane dorp Zoeterwoude-Rijndijk).

Ligging

Zuidbuurt ligt Z van Zoeterwoude-Dorp, rond het Z deel van de Zuidbuurtseweg (betreft de huisnummers ca. 1-51 en 2-50). W en O van deze weg heeft een bescheiden komvorming plaatsgevonden, middels de nieuwbouwwijkjes aan resp. de Zuidhof en de Zonnegaarde. Z van de dorpskern ligt nog een aantal boerderijen rond de Geerweg, wat o.i. nergens als buurtschap wordt vermeld, maar wat je wel als zodanig zou kunnen beschouwen, en wat ook nog tot het dorpsgebied van Zuidbuurt valt te rekenen.

Statistische gegevens

In 1840 omvat de - toen nog - buurtschap Zuidbuurt 16 huizen met 114 inwoners. Tegenwoordig omvat het dorp ca. 150 huizen met ca. 350 inwoners, verdeeld in ca. 30 huizen aan de Zuidbuurtseweg, 80 aan de Zonnegaarde en 40 aan de Zuidhof.

Geschiedenis

Het dorpje Zuidbuurt ligt gegroepeerd rond de RK kerk Sint Jans Onthoofding. Vlak na de Reformatie wordt op deze plek al een RK kerk gebouwd, die zoals veel schuilkerken of boerderijkerken in die tijd, buiten het eigenlijke dorp - in dit geval het huidige Zoeterwoude-Dorp - wordt gesitueerd. Zoeterwoude wordt immers al in 1656 een zelfstandige statie van de RK kerk, en de bij de Reformatie aan de protestanten kwijtgeraakte kerk in Zoeterwoude-Dorp is nooit aan de katholieken teruggegeven. Daarnaast was het rooms-katholieken tot 1853 verboden kerken te bouwen in dorpen en steden, wat de betrekkelijk afgelegen locatie van de kerk in Zuidbuurt kan verklaren. De schuilkerk wordt in 1843 vervangen door een zogeheten waterstaatskerk en in 1904 door de huidige neogotische kerk.

Bezienswaardigheden

- Zuidbuurt heeft 3 rijksmonumenten, zijnde de kleine oorspronkelijke boerderij uit eerste kwart 19e eeuw op Zuidbuurtseweg 32, de langgerekte hoeve uit 17e-18e eeuw op nr. 44, en de molenromp van de Westbroekmolen/Zuidbuurtse Molen op nr. 51. Deze molen is in 1900 gebouwd ter vervanging van een toen afgebroken wipmolen. De waterlopen waren merkwaardig geconstrueerd: het water liep min of meer in een S-bocht onder de molen door. Op de kadasterkaart 1811-1832 is te zien dat dit ook bij de wipmolen al het geval was. Volgens 'Middeleeuwse watermolens in Hollands polderland' (A. Bicker Caarten, 1990) had deze constructie ten doel het water in de stroomrichting van de watering uit slaan om de tegenoverliggende kade te sparen. De molen is in 1932 onttakeld en is herbestemd tot woonhuis.

- De huidige RK kerk Sint Jans Onthoofding in Zuidbuurt (Zuidbuurtsewewg 13) dateert oorspronkelijk uit 1904. De kerk is ontworpen door de bekende architecten Jan Stuyt en Joseph Cuypers, maar de toenmalige deken F.C.X. Mosmans had aanzienlijke invloed op details van het ontwerp en versiering van het gebedshuis. Op 12 juni 1964 brandt de kerk af, maar de toren blijft gespaard. Enkele jaren later wordt een deel van de kerk onder leiding van architect P.N.A. Sips herbouwd. Van de oorspronkelijke luister is echter veel verdwenen. Van het priesterkoor en dwarsschip, nog bereikbaar via de oorspronkelijke 'dodenpoort', zijn alleen nog de ruïnes overgebleven. Het langschip werd afgesloten door een blinde muur en overkapt met 5 spitsdaken.

Landschap, natuur en recreatie

- In 2012 is een stuk 'nieuwe natuur' ontwikkeld in de Geerpolder (Z van Zuidbuurt). Het natuurgebied is een particulier initiatief van Zorgboerderij De Boerderijn, vleesveehouder Jan Groenewegen en Boerderij De Vierhuizen. "De provincie juicht particuliere initiatieven zoals deze van harte toe", aldus gedeputeerde Han Weber bij de officiële opening op 2 maart 2012. "Met een grotere particuliere deelname worden niet alleen natuurdoelen gerealiseerd, maar het draagt ook bij aan economische activiteit op het platteland, een bredere, maatschappelijke participatie en waardering van het bereiken en behouden van natuurdoelen."

Met de opening van het nieuwe gebied heeft het netwerk van natuurgebieden, de zogeheten Ecologische Hoofdstructuur (EHS), er 50 hectare nieuwe natuur bij. Om voor voldoende biodiversiteit te zorgen, zijn in het nieuwe natuurgebied onder andere natuurvriendelijke oevers, een poel, een plas-drasterrein en een moeraslandje aangelegd. Tijdens de ontwikkeling zijn naast natuurdoelen ook verbeteringen gerealiseerd in de agrarische structuur (ruilverkaveling) en de waterhuishouding. Verder is het gebied ook recreatief ontsloten middels een nieuw wandelpad.

Literatuur

- Nieuwe en/of tweedehands boeken over Zuidbuurt (online te bestellen).

Links

- Zorg: - "Wij: Paulien, Geert (zoon) en Corlene (schoondochter) van Rijn bieden samen op onze Zorgboerderij Boerderijn (aan de Geerweg in het dorp Zuidbuurt bij Zoeterwoude) zinvolle dagbesteding aan mensen met een beperking, een psychische of psychiatrische stoornis, of van jeugdzorg. In het verleden hebben wij dagelijks koeien gemolken. Nu verzorgen wij de opfok van het vee voor kaasboerderij Captein. Wij zijn in 2002 begonnen als zorgboerderij en na 10 jaar hebben wij de kans gekregen om het woondeel van onze boerderij te vernieuwen. Op deze manier hebben we ruimte kunnen creëren voor logeeropvang. Dit is een kans die we graag aangrijpen om jongens vanaf 12 jaar te laten meegenieten van onze boerderij in de polder van Zoeterwoude. Wat kunnen hulpboeren zoal bij ons doen?: het verzorgen/voederen van dieren; onderhoud van onze bloemen- en zelfpluk groentetuin; timmer-/onderhoudswerkzaamheden; fietsenwerkplaats; het verzorgen van de kantinedienst.

Plezier, ontspanning en vooral je zelf mogen zijn staan op de eerste plaats en zijn belangrijke uitgangspunten. Er werken bij ons ca. 13 hulpboeren per dag, die wij samen met de vrijwilligers begeleiden. De mensen die bij ons werken hebben behoefte aan arbeidsmatige dagbesteding en/of een zinvolle daginvulling. Wij verwachten inzet, maar iedereen kan op zijn eigen tempo werken. Bewust kiezen we voor een klein aantal hulpboeren in een kleinschalige omgeving zodat er veel tijd is voor persoonlijke aandacht en wij hechten veel waarde aan de sociale ontwikkeling van onze hulpboeren. Daarbij werken we met z’n allen dagelijks aan het creëren van een gezellige, veilige en warme werkplek, waar veel aandacht voor elkaar is en waar iedereen zichzelf mag zijn. Het belangrijkste op de zorgboerderij is dat alles in alle rust gebeurt en dat mens en dier van elkaar kunnen genieten."