Zuidermeer

Plaats
Dorp
Koggenland
West-Friesland
Noord-Holland

Zuidermeer..JPG

Langs het spoor in Zuidermeer

Langs het spoor in Zuidermeer

Zuidermeer. (2).JPG

De op voorziene groei gebouwde kerk van Zuidermeer bleek achteraf veel te groot. In 2009 is hij verbouwd en herbestemd tot een prachtig multifunctioneel centrum met veel voorzieningen en waar veel te doen is. Een zinvolle herbestemming, zoals dat heet.

De op voorziene groei gebouwde kerk van Zuidermeer bleek achteraf veel te groot. In 2009 is hij verbouwd en herbestemd tot een prachtig multifunctioneel centrum met veel voorzieningen en waar veel te doen is. Een zinvolle herbestemming, zoals dat heet.

Zuidermeer.JPG

In het dorp Zuidermeer vind je nog verschillende monumentale stolphoeven, maar er is er maar een een rijksmonument, en dat is deze, op Koggeweg 1.

In het dorp Zuidermeer vind je nog verschillende monumentale stolphoeven, maar er is er maar een een rijksmonument, en dat is deze, op Koggeweg 1.

zuidermeer_dorpsvlag.jpg

Zuidermeer heeft een dorpsvlag, met als symbolen de markante kerk, een melkbus en spoorrails, gezien de ligging aan de spoorlijn tussen Hoorn en Heerhugowaard. (© https://ximaar.wordpress.com)

Zuidermeer heeft een dorpsvlag, met als symbolen de markante kerk, een melkbus en spoorrails, gezien de ligging aan de spoorlijn tussen Hoorn en Heerhugowaard. (© https://ximaar.wordpress.com)

zuidermeer_pen-huisje.jpg

Zuidermeer, PEN-elektriciteitshuisje, met de plaatsnaam op de gevel, en een haan- en buldogtegelsetje (©: zie de afbeelding hierboven)

Zuidermeer, PEN-elektriciteitshuisje, met de plaatsnaam op de gevel, en een haan- en buldogtegelsetje (©: zie de afbeelding hierboven)

Zuidermeer

Terug naar boven

Status

- Zuidermeer is een dorp in de provincie Noord-Holland, in de streek West-Friesland, gemeente Koggenland. T/m 1978 deels gemeente Berkhout, deels gemeente Opmeer (t/m 30-6-1959 gemeente Spanbroek, per 1-7-1959 over naar gemeente Opmeer). In 1979 in zijn geheel over naar gemeente Wester-Koggenland, in 2007 over naar gemeente Koggenland.

- Onder het dorp Zuidermeer vallen ook de buurtschappen Baarsdorpermeer en Noordermeer.

Terug naar boven

Naam

Oudere vermeldingen
1665 Zuyder Meer, 1680 herdruk 1745 Suyder Meer.

Naamsverklaring
Naar de ligging ten zuiden van het Baarsdorpermeer (1401 Baertroxmeer), drooggemaakt in 1624, ter onderscheiding van Noordermeer.(1)

Terug naar boven

Ligging

Zuidermeer ligt W van Hoorn, ZW van Wognum.

Terug naar boven

Statistische gegevens

In 1840 heeft Zuidermeer 10 huizen met 62 inwoners onder de gem. Berkhout en 5 huizen met 25 inwoners onder de gem. Spanbroek. Totaal dus 15 huizen met 87 inwoners. Tegenwoordig heeft het dorp, inclusief de buurtschappen, ca. 200 huizen met ruim 500 inwoners. De dorpskern heeft ca. 150 huizen met ca. 400 inwoners.

Terug naar boven

Geschiedenis

Vanouds was Zuidermeer een buurtschap van Berkhout. Als dorp is de kern nog jong; de buurtschap werd een dorp door de bouw van de O.L. Vrouw van Lourdeskerk in 1929, aanvankelijk een houten noodkerk, die in 1934 is opgevolgd door de huidige kerk.

Van 1898 tot 1938 was hier de stopplaats Zuidermeer aan de spoorlijn Alkmaar-Hoorn.

Terug naar boven

Bezienswaardigheden

- Zuidermeer heeft 2 rijksmonumenten, zijnde de natuurstenen grenspaal bij Zuidermeerweg 6, en de stolpboerderij van het Noord-Hollandse type uit 1907 op Koggeweg 1. De stolpboerderij is van algemeen belang uit architectuur- en cultuurhistorisch oogpunt, als gaaf bewaard gebleven voorbeeld van agrarische bouwkunst uit de vroege 20e eeuw.

- De RK O.L. Vrouw van Lourdes-kerk uit 1934 (Zuidermeerweg 56) is verbouwd en heringericht tot multifunctionele accommodatie met een kapel en dorpshuis met activiteitenzaal die wordt gebruikt als ontmoetingsruimte, gymzaal en repetitieruimte. Kerkelijk gezien maakt het dorp tegenwoordig deel uit van de regionale H. Bavoparochie.

In 1934 realiseert architect Nicolaas Molenaar jr. een RK kerk voor Zuidermeer. De kerk is 'op de groei' gebouwd, er rekening mee houdend dat het dorp flink zal groeien, wat in die tijd de verwachting is, maar dat gaat niet door, en de kerk blijkt daardoor uiteindelijk een maatje te groot. Als het dorpshuis door sluiting van het lokale café zijn onderkomen kwijtraakt, wordt het als nevenfunctie in de kerk ondergebracht. Geen ideale situatie, maar achteraf een geluk bij een ongeluk. Dankzij deze ervaringen ontstaat er namelijk ruimte om na te denken over het kerkgebouw als centrum van de dorpsgemeenschap. Het is dan 'alleen nog' de uitdaging alle verschillende partijen bij elkaar te brengen en alle wensen binnen het beschikbare budget te realiseren.

De provincie Noord-Holland en het bisdom vinden elkaar in het plan voor herbestemming van de kerk tot een multifunctioneel centrum. Ze hebben beide een sterke voorkeur voor een maatschappelijke beheerder en komen zo uit bij woningcorporatie IntermarisHoeksteen. Bisdom Haarlem, de parochie, de gemeente Koggenland, Sander Douma Architecten, Vereniging Dorpshuis Zuidermeer, Stichting Bejaardenzorg en woningbouwvereniging IntermarisHoeksteen hebben vervolgens een haalbaar herbestemmingsplan uitgewerkt. De snelle samenwerking wordt mede ingegeven door een gevoel van urgentie dat in de gemeenschap ontstaat ten tijde van de gemeentelijke herindelingen van 2007. Door de zeer kleine omvang van Zuidermeer is men bang alle voorzieningen in het dorp te zullen verliezen.

Het plan beoogt een multifunctioneel centrum te realiseren met wijksteunpunt van de gemeente, een activiteitenzaal, een kapel voor de parochie, en het dorpshuis. Het dorpshuis met activiteitenzaal wordt inmiddels gebruikt als ontmoetingsruimte, gymzaal voor de basisschool en repetitieruimte. Ook is er een bibliotheek met internetcafé.

Vanwege het beeldbepalende karakter was van meet af aan duidelijk dat de voorgevel van de kerk intact gelaten zou worden. Wel was een aantal herstelwerkzaamheden aan het exterieur noodzakelijk. Zo is aan de buitenzijde van de kerk het zink- en loodwerk waar nodig vervangen en zijn de kap, het natuursteen en het metselwerk hersteld. Bovendien zijn de glas-in-loodramen volledig gerestaureerd. Door de slechte bouwkundige staat van het koorgedeelte kwam men tot de conclusie dat dit achterste deel van de kerk beter gesloopt kon worden. De nieuwe achtergevel is voorzien van een glazen wand als verwijzing naar de karakteristieke glas-in-loodramen van kerkgebouwen. Daarnaast is met deze maatregel een betere lichttoetreding in het gebouw gerealiseerd. Mede in verband met de aangrenzende begraafplaats had het behoud van de religieuze functie een hoge prioriteit. Dit is gerealiseerd door de sacristie in te richten als gebedskapel. De verbouwingen en herbestemming zijn in 2009 gereed gekomen. De pastorie is in 2013 verkocht en herbestemd tot woonhuis. - Videoreportage van RTV NH over de tot multifunctioneel centrum verbouwde kerk van Zuidermeer, tevens over de kerststallententoonstelling van de hierna beschreven Museumboerderij De Anloup.

- Sinds 1993 is er in Zuidermeer Museumboerderij De Anloup van Annie en Teun Steur, die hun Westfriese stolp zo hebben ingericht dat je een goed beeld krijgt van het leven van de Westfriese boer door de jaren heen. Leuke bijkomstigheid is dat ze heerlijke boerenappeltaart bakken voor bij ‘een bakkie leut’. In deze videoreportage over Museumboerderij De Anloup krijg je een goede indruk van wat er zoal te zien is. En dat is heel veel... In de kerstperiode hebben ze een tentoonstelling met tussen de 200 en 300 kerststallen.

- Volgens (2) staat er in het dorp een boerderij uit de 16e eeuw: "Deze boerderij is een Latijnse school geweest en van 1640 tot 1830 was het een katholieke schuilkerk. De boerderij is al vele eeuwen in handen van dezelfde familie." Weet iemand daar het adres van?

Terug naar boven

Evenementen

- Op een zondag in mei organiseert Weelevents 'Een rondje Zuidermeer'. Op de fiets ga je dan langs vier locaties in het dorp, die je een kijkje achter de schermen geven. Dit zijn: Fruitteeltbedrijf van Langen, De Fabriek, Museumboerderij de Anloup en natuurboerderij de Swaluwhof. Op elke locatie is er een hapje en drankje. De middag wordt afgesloten in het dorpshuis, waar ook nog van alles te zien en beleven is, zoals palingroken, een brocantemarkt en hobbyisten die hun verzameling tonen. Deelname kost 10 euro. Je kunt je tot een week van tevoren opgeven via weelevents@hotmail.com.

- Stichting De Nieuwe Toekomst organiseert elk jaar in juni in Zuidermeer "de leukste Kermis van Noord-Holland" (aldus hun site). Verder is er iedere 5 jaar (de eerstvolgende keer is in 2022) een Zeskamp, waarbij het dorp in 6 buurten wordt verdeeld die om de eer strijden. - Videoreportage Zeskamp 2012.

Terug naar boven

Natuur en recreatie

- Wandelroutes rond Zuidermeer van 2,8 en 5,2 km.

Terug naar boven

Links

- Algemeen: - Site van en over Zuidermeer.

- Nieuws: - Nieuws uit Zuidermeer op Facebook.

- Dorpshuis: - Dorpshuis Zuidermeer is een multifunctioneel gebouw met een gymzaal en een café/bar gedeelte, die worden gescheiden door een wegneembare scheidingswand. Het gebouw verwierf in monumentenjaar 2008 de eerste prijs in een landelijke wedstrijd, uitgeschreven door het VSB-fonds, in het kader van “Behoud van religieus erfgoed voor toekomstige generaties”. Het nieuwe complex is begin 2010 in gebruik genomen. Het is inderdaad een prachtig pand, gerealiseerd in de voormalige dorpskerk. Hoe dat allemaal zo is gekomen en wat eraan vooraf is gegaan, kun je lezen in het hoofdstuk Bezienswaardigheden.

- Onderwijs en kinderopvang: - "De St. Bernadetteschool is een katholieke school, gesticht in 1931 en gewijd aan de H. Bernadette van Soubirous. Toen in 1930 de nieuwe parochie Zuidermeer werd gesticht, kon het niet uitblijven dat men ook ging denken over het stichten van een eigen school. Bij de stichting waren er 77 kinderen en 3 leerkrachten. Op huisnr. 46 werd tegelijkertijd een Fröbelschool voor de kleuters ingericht. In 1954 is die verbouwd. Eind 1975 verhuisden de kleuters naar de St. Bernadetteschool waar een mooi, groot lokaal voor hen was aangebouwd met een magazijn en een kamer voor de hoofdleidster. Door bezuinigingen van het ministerie en het verminderen van het aantal leerlingen is de school in 1993 weer verbouwd. De verschillende groepen kregen tijdelijk les in het café en in de kantine van de sportvereniging. Omdat de school werd bedreigd door opheffing, ging het schoolbestuur van Zuidermeer in 1996 op in het grotere bestuur van de bijzondere scholen in Wester-Koggeland en in 1998 in het nog grotere bestuur “Stichting Katholiek Onderwijs De Gouw”. Sinds 2014 maakt de St. Bernadetteschool onderdeel uit van Stichting Katholiek Onderwijs West Friesland.

Wij zijn een kleine dorpsschool in Zuidermeer met hart voor onze leerlingen, ouders, personeel en buurt. Op de Bernadetteschool streven wij er naar dat iedereen zich op onze school thuis voelt. Wij zijn een open katholieke basisschool en iedereen is welkom! Wij willen onze leerlingen niet alleen iets leren voor school, maar iets meegeven voor het leven. Basisvaardigheden, zelfvertrouwen, positiviteit, flexibliteit en creativiteit vinden wij zeer belangrijk. Wij proberen dit te bereiken door allemaal te werken aan een school waarin alle leerlingen kansen krijgen om kennis en vaardigheden te verwerven, die zij nodig hebben om niet alleen te slagen voor een toets, maar vooral voor het leven! Je bent altijd van harte welkom voor een kennismaking met deze parel van West-Friesland", aldus de site van de school. De St. Bernadetteschool is anno 2019 in 3 jaar tijd gegroeid van 48 naar 72 leerlingen, aldus een trotse directeur Dieuwke Vermeulen, die in dit krantenartikel uitlegt waarom haar school zo tegenwoordig zo populair is.

- Het pand van Basisschool St. Bernadette in Zuidermeer biedt ook onderdak aan Peuterspeelzaal De Klointjes. "In de gezamenlijke ruimte zijn de peuters vrij om te spelen totdat alle ouders zijn vertrokken. Vervolgens nemen we na het afscheid met zijn allen plaats in de kring. Tijdens dit vaste ritueel zingen we liedjes en bespreken we de planning van de dag. Kinderen krijgen tijdens het kringgesprek de ruimte om met eigen verhalen te komen en we lezen gezamenlijk uit een of meerdere boeken. Na de kring bepalen de peuters zelf waar ze mee willen spelen. Bijvoorbeeld stoeien op de stoeikussen of knutselen aan onze zand- en watertafel. Liever puzzelen, kleien of tekenen? Daar is genoeg ruimte voor op de andere creatieve tafels. In de speelruimte kunnen de peuters gebruik maken van het speelhuis met glijbaan en een huis-/keukenhoek. Na het fruit eten volgt er vaak een knutselactiviteit, een groepsspel of gaan we buiten spelen. De kleuters en peuters doen daarnaast ieder jaar mee aan het Nationale Voorleesontbijt.

De basisschool heeft een gigantisch speelplein met verschillende speeltoestellen. Daar kunnen de kinderen klimmen, glijden, schommelen, wippen of voetballen en basketballen op het sportveldje. We beschikken over een schuurtje met divers rijdend speelgoed waaronder: trekkers, fietsjes, kruiwagens en nog veel meer. Aan de achterkant van het plein staat een “klein bos” met fruitbomen, kippen en een grote tafel waar de kinderen aan kunnen picknicken. De kippen worden verzorgd door de kinderen van de basisschool. De gelegde eitjes worden verkocht door de basisschool. De leerlingen van de basisschool verzorgen daarnaast een moestuin en ook de oogst van onze biologische groenten en fruit wordt door de basisschool verkocht. We verzorgen ook workshops, zoals peuterdans, yoga of djembé."

- Sport: - SV Zuidermeer heeft afdelingen voor voetbal en handbal. In het winterseizoen doen ze er ook aan klaverjassen en keezen.

- Zorg: - Klein Suydermeer is een woonvoorziening in Zuidermeer voor mensen met dementie. Op het voormalige boerenerf staan een nieuwe stolpboerderij, drie groepswoningen en ontmoetingscentrum De Hooischuur. Een belangrijk onderdeel van Klein Suydermeer is het erf, dat vrij toegankelijk is voor alle bewoners. Het erf biedt een breed scala aan activiteiten, die variëren van wat rondscharrelen, de hond uitlaten, wieden in de moestuin of de kas, tot het voeren van de kippen of het andere kleinvee. - Videoreportage over de oude stolpboerderij op dit erf, die niet meer te redden bleek. - Foto's van de nieuwbouw.

- Genealogie: - Overzicht van begravenen op de begraafplaats van Zuidermeer.

Reactie toevoegen